Kullanıcı:Ayrıntılı Bilgi/FizikÖdevGrubu

Vikipedi, özgür ansiklopedi
"Cesur ol!" Vikipedi'nin resmî olmayan sloganıdır.

Merhaba, İlk bilinmesi gereken şey: Vikipedi 5 temel taş üzerine kuruludur:

  • Vikipedi bir ansiklopedidir. Sadece ansiklopedik değer taşıyan maddeleri barındırır. Tüm kullanıcılar doğruluk ve titizlik için çaba harcamalıdır.
  • Vikipedi tarafsızdır. Hiçbir görüş "en doğru" ya da "en iyi" olarak gösterilmez. Eğer tartışmalı bir konu varsa sayfanın tartışma bölümünde dile getirilir.
  • Vikipedi özgür ve ücretsizdir. Herhangi bir reklam barındırmaz. GNU Özgür Belgeleme Lisansına tabidir. Unutmayın, maddeler herkes tarafından değiştirilebilir ve hiçbir bireyin kontrolünde değildir; bu yüzden yazdığınız her şey diğerleri tarafından acımasızca değiştirilecek ve istenildiği gibi yeniden dağıtılacaktır. Telif hakkı ihlallerine yol açan ya da bir şekilde GFDL lisansı ile uyuşmayan içerik eklemeyin.
  • Vikipedi yazarları tartışma kurallarına uyar: Onlara katılmasanız bile Vikipedist arkadaşlarınıza saygıyı elden bırakmayın. Nazik olun. Kişisel saldırılardan ve hatalı genellemelerden uzak durun.
  • Bunlar dışında Vikipedi'nin katı kuralları yoktur.

Ayrıca: Maddelerin her versiyonu saklanıyor, yani Vikipedi'ye yanlışlıkla zarar verme veya geri dönülemez bir şekilde bilgileri silme şansınız yok. Ama unutmayın: Burada yazdığınız her şey gelecek nesiller için saklanabilir.

Şimdi de madde yazarken kullanılan biçem kurallarına bakalım: -Tüm biçem el kitabından ziyade hata yapılması muhtemel kurallar belirtilmiştir. Tabi ki kitabın tamamını okumak daha iyi olacaktır.

Sayfa başlıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Bir Vikipedi sayfasının başlığı (madde adı) mümkünse o sayfanın ilk cümlesinin öznesi olmalıdır. Bu nedenle giriş cümlesi, örneğin "20. yüzyılın en büyük kuramsal fizikçisi Albert Einstein olarak bilinir." yerine "Albert Einstein, 20. yüzyılın en büyük kuramsal fizikçisi olarak bilinir." şeklinde kurulmalıdır. Eğer madde adının cümle başında yer alması mümkün değilse olabildiğince başlangıca yakın olmalıdır.

Madde içinde, başlıktan ilk defa bahsedilirken kalın karakterlerle yazılmalıdır. Bu, üstten 'B' (kalın yazı) ikonunu seçerek veya terimi üç kesme işareti arasında ('''örnek''') yazarak sağlanabilir. '''Madde başlığı''' yazınca Madde başlığı görüntüsünü elde ederiz.

Alt başlıklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Alt başlıklar için kalın yazı yazmaya yarayan ''' (üç kesme işareti) değil, == (iki eşittir işareti) kullanın. == ile başlayın, altbaşlığı ekleyin, sonra tekrar == ekleyerek bitirin. Ya da yukarıdaki A (2. seviye başlık) ikonunu seçin.

Büyük harfler[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyük harfler vurgu amacıyla kullanılmamalıdır. Bir sözcüğü vurgulamak istiyorsanız, eğik  yazı kullanın.('''eğik yazı''' yazarak)

Gök cisimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Gezegenlerin, yıldızların isimleri özeldir ve büyük harf ile başlar. "Güneş", "Dünya" ve "Ay" gibi sözcükler sadece "astronomi içerikli" kullanıldıklarında özel isim olarak kabul edilirler:

  • "Gökyüzünde Güneş'e Dünya'dan yakın konumda bulunan Venüs, Akşam Yıldızı veya Sabah Yıldızı olarak da isimlendirilir."
  • "Güzel bir gündü ve güneşin sıcaklığı hissediliyordu. "


Eğik yazı[değiştir | kaynağı değiştir]

'' (eğik yazı) işareti şu şekilde kullanılır. Örnek:

''Bu eğik bir yazıdır.''

ortaya çıkan sonuç:

Bu eğik bir yazıdır.

Editörlerin eğik yazıyı sadece belirli sözcükleri vurgulamak için kullanmaları tavsiye edilir. Eğik yazı tutumlu kullanılmalıdır..

Editörler aynı zamanda şu durumlarda da eğik yazıyı kullanabilir:

Eser adları[değiştir | kaynağı değiştir]

Edebiyat ve sanat eserlerinin isimleri için italik yani eğik yazı kullanılmaktadır.

Sözcük olarak sözcükler[değiştir | kaynağı değiştir]

Sözcükleri sözcük olarak veya harfleri harf olarak yazarken italik yani eğik yazı kullanılır. Örneğin:

  • , iki anlamındadır.
  • Latin asıllı alfabenin ilk harfi olan a sesli harftir.

Yabancı dillerden alınan sözcükler[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi'de, Türkçe bir karşılığı olmadığı için yabancı bir dilde yazılarak kullanılan, ancak bu kullanımıyla da Türkçeye henüz tam yerleşmemiş veya yazılışları Türkçeleştirilmemiş olan sözcüklerin eğik olarak yazılması tercih edilir. Türk abecesine uyarlanmış veya yazılışı, okunuşu ile uyumlu hale getirilmek üzere değiştirilmiş sözcükler eğik yazılmaz.

Noktalama kuralları[değiştir | kaynağı değiştir]

Temelde Türkçe dil bilgisi kurallarını uygulayın. Vikipedi'de genel kullanımdan farklı olarak pek az uygulama vardır.

Bilimsel yazım[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Bilimsel maddelerde birim sistemi olarak, tarihsel ya da pragmatik bir neden yoksa (Hubble sabiti örneğindeki SI birimi Hz yerine km/s/Mpc kullanımı gibi), SI birimlerini kullanın. Diğer maddeler için metrik sistem kullanılabilir; gerekirse, İngiliz ölçü sistemi parantez içinde belirtilebilir.
  • Vikipedi'nin sayı yazım şekli 12.345.678,901 dir.
  • Kimya ve kimyasal maddeler hakkındaki maddeler için, başlık hariç mümkün olan her yerde IUPAC'ın isimlendirmesini kullanın. Başlık için, sık kullanılan isminden sonra (eğer farklı ise) IUPAC ismi eklenmelidir. Genel bilgi için sistemik isimlendirmeye, özellikle organik bileşikler içinse IUPAC terminolojisine başvurabilirsiniz.
  • Periyodik tablo grupları için , yeni kabul edilen IUPAC isimlerini kullanın (bunlar Roma ya da Latin harflerinden farklı olarak Hint-Arap sayılarını kullanmaktadır).
  • Matematik ve matematik formülleri için, Vikipedi:Matematik sayfasına bakınız.

Birinci tekil ve çoğul şahıs özne kullanımından kaçının =[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi maddeleri bir kişinin fikirlerine ya da deneyimlerine dayandırılmamalıdır. Bu yüzden "Ben" sözcüğü ancak alıntı bir sözün içindeyse kullanılabilir, bunun dışında asla kullanılmamalıdır.

"biz" sözcüğünü matematik hesaplamalarında kullanmak da kabul edilebilir. Örnek olarak: "Bir sayının mutlak değer içerisinden nasıl çıkacağını bulmak için ilk önce sayıyı bilmemiz gerekir."

Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Tek bir resim içeren maddelerde resmin sağ üst köşeye yerleştirilmesi önerilir, fakat bu kesin bir kural değildir. Sağ tarafa bakan portreler sola hizalanmalıdır. (Maddenin içine bakacak şekilde.)

Şu anki resim ekleme ve ayarlama kodu yaklaşık olarak şöyledir:

[[Dosya:Resimadı.jpg|120px|right|thumb|Buraya resim alt yazısını ekleyin.]]

Resim altı yazıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Resimler, fotoğraflar ve diğer grafikler "kendi kendilerini anlatmıyorlarsa" alt yazı ile birlikte kullanılmalıdır. Örneğin bir albüm ya da kitap kapağı için alt yazı gerekmeyebilir.

Sırasız listeler[değiştir | kaynağı değiştir]

* işareti satır başına konulduğunda numarasız liste için işaret yaratır. Sırasız listeler hazırlanırken şu kurallara uyulmalıdır:

  • Tam cümleler sıralanırken, daima noktalama işaretlerini kullanın ve bir nokta ile bitirin.
  • Tamamlanmamış cümlelerin sonunda noktalama işareti kullanmayın.

İç bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sadece içerikle alakalı kelimeleri bağlantı yapın. Mümkün olan tüm kelimelere bağlantı vermek hem gereksiz hem de rahatsız edicidir; madde bağlantılar yüzünden daha zor okunur duruma gelmemelidir. Yoğun bir şekilde işlenmiş bağlantılar, gerçekten konuyla ilgili ve yararlı bağlantıların da gözden kaçmasına neden olur. Sayfanın ileride düzenlenmesini zorlaştırır. Bağlantı temelde basılı yayınlardaki dipnotların yerine geçer. Basılmış bir ansiklopedide her kelimenin ardında "(bknz:)" yazılması akılcı olmaz. Bu yüzden bağlantılar tasarruflu ve konuyla ilgili yarar sağlayacakları yerde kullanılmalıdır.


Başvuru kaynakları (referanslar)[değiştir | kaynağı değiştir]

Maddeyle ilgili referanslar verirken aşağıdaki alt başlıkları kullanabilirsiniz:

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Maddede geçen terimlerin sayfalarına yani madde ile birebir ilgisi olmayan ama maddeyi tam olarak kavramak için yararlı olacak maddeleri barındırır.

İlgili maddeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Maddenin konusu ile birebir ilgili diğer maddeler için, örneğin maddenin bir sonucu olan şeyleri konu alan maddeler gibi (Bell maddesinde İlgili Maddeler'de telefon bulunabilir).

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Adından da anlaşıldığı gibi Vİkipedi dışındaki sitelere referans verirken kullanmanız gereken alt başlık.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Maddeyi hazırlarken yararlandığınız; yeniden yorumladığınız ya da birebir alıntılar yaptığınız kaynakların listesi. Telifli eserleri hiçbir şekilde kopyalayamayacağınızı unutmayın.

Burada bulamadığınız kurallar[değiştir | kaynağı değiştir]

Eğer bu sayfada aradığınız kullanım biçimini bulamazsanız, Türk Dil Kurumu gibi diğer kaynaklara başvurunuz. Ayrıca konuyu, özelikle taraflı olduğunu düşündüklerinizi, bu sayfanın tartışma sayfasına taşımaktan çekinmeyiniz.

Daha basit bir yöntem de, beğendiğiniz bir maddeyi "değiştir" ile açarak diğer yazarların nasıl yaptıklarına bakmaktır. Sonra sayfayı kaydetmeden kapatabilirsiniz, ama hazır gelmişken bir göz atın isterseniz çünkü her madde daha iyiye geliştirilebilir.

Kaynak Gösterme[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynak gösterme şablonları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Eğer maddenin sonunda Kaynakça bölümü yoksa satır başı yapılıp == Kaynakça == yazılarak Kaynakça başlığı açılmalıdır. Bu başlığın altına maddede yararlanılan kaynakları listeleyebilirsiniz. Daha sonra === Dipnotlar === başlığı atabilirsiniz.

Başlığın altına {{Kaynakça}} şablonunu ekleyiniz. Aksi takdirde maddeye eklediğiniz dipnotlar sayfa sonunda görünmezler ve sayfa sonuna kaynakça eklenmediğine dair bir hata notu otomatik olarak eklenir.

  • Herhangi bir internet sitesini ya da yazılı bir kaynağı (kitap, gazete vs.) cümlenin sonunda dipnot olarak göstermek için noktadan sonra <ref>örnek kaynak</ref> şablonunu kullanınız. Örnek:
Elma, lezzetli bir meyvedir.<ref>Türkçe Ansiklopedi, Elma maddesi.</ref>

Bu metin, değişiklikleri kaydedildikten sonra şu şekilde görünecektir:

Elma, lezzetli bir meyvedir.[1]

Bu şablonları maddelerde <ref> </ref> etiketleri arasında kullanınız.

Şablon Açıklama
{{Kaynak}} Genel kaynak şablonu
{{Web kaynağı}} Web sitesi kaynakları
{{Web kaynağı
| url          = 
| başlık       = 
| erişimtarihi = 
| soyadı       = 
| ad           = 
| tarih        = 
| yayıncı      = 
}}
{{Haber kaynağı}} Haber kaynakları
{{Haber kaynağı |soyadı= |ad= |yardımcıyazarlar= |başlık= |eser= |sayfa= |tarih= |erişimtarihi= |alıntı= |url= }}
{{Kitap kaynağı}} Kitap kaynakları
{{Kitap kaynağı |soyadı= |ad= |yazarbağı = |yardımcıyazarlar= |yıl = |başlık= |yayıncı= |yer = |kimlik = |dil= }}

Araçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynak yardımcısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Cite şablonlarını maddelere eklemek için kaynak yardımcısı kullanılabilir.

  1. ^ Türkçe Ansiklopedi, Elma maddesi.