Irban (sum)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Irban beldesi
Ырбан сумузу (Tıva Türkçesi)
Ырбан (сумон) (Rusça)
Üst idare Toju kojuunu
Üst idare Toju kojuunu
Ülke Tuva
KojuunToju kojuunu
sumToju sumu
Yüzölçümü
 • Toplam8,68 km²
Nüfus
 • Toplam263
Zaman dilimiUTC+07.00 (DAZD)

Irban sumu (Tuva Türkçesi:Ырбан сумузу), Tuva Cumhuriyeti'nde Toju kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir.[1][2][3]

Beldenin tek nüfuslu yerleşim yeri ve yönetim merkezi — Irban köyü.

Sözkökü ve Söz tanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Belde anlamında sumu sözü kullanılmaktadır. Tıva'da köy ve kasaba türü yerleşimler için ködee suur denilmektedir. İlçe, belediye, belde türüne karşılık olarak ise sum, rayon adlandırmaları kullanılır. Tıva'da eski dönemlerden kalma idari birim adları halen kullanılmaktadır. Eskiden bu adlandırmalar şöyle idi.

  • 10 ailelik yer — arban,
  • 150 kişi üzeri — sumon(sum,sumu),
  • 2 ve daha fazla sum — hoşun (kojuun).

Şimdi Tıva Cumhuriyeti'nde idari bölge birimleri ve belediyeleri (kırsal yerleşim statüsünde) sumu, sumon olarak adlandırılıyor.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

1959'da, büyük bir kereste endüstrisinin geleceği için bir alan bulmak için odun ihtiyacı olan büyüyen Tuva için bir devlet komisyonu kuruldu. Devlet Komisyonu, Yenisey akarsuyu'nun su birikintisindeki kilometreler boyu ormanlara sahip "Irban"ı seçti. Köyün inşası için, su taşkınlarından korunmak için 25 hektarlık alan kanaldan yüz metre uzakta alındı. Uçaklar için bir iniş pisti de sağlandı.

1960 yılında Sanayi Caddesi'nde bir ilkokul açıldı.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerleşim bölgesi Toju havzasında bulunan Yenisey akarsuyunun kolu Ham-Sara akarsuyu ile birleştiği alandadır.

Sokakları

Kara-Suk, Aerodromnıy caddesi, Aerodromnıy sokağı, Berezovaya, Bolotnaya, Gagarina, Zelyonaya, Lesnaya, Leshoznaya, Molodyojnaya, Naberejnaya, Podgornaya, Sosnovaya.

Mesafe

[4]:

Kojuun merkezi Toora-Hem ile: 38 km.

Tıva Cumhuriyetinin başkenti Kızıl ile: 141 km.

En yakın yerleşim yerleri

Sıstıg-Hem 15 km, İy 26 km, Saldam 36 km [4]

İklim

Irban, Toju kojuunun tüm bölgesi gibi Kuzey Bölgesi iklimi görülür.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Toplam Nüfusu 2002[5] yılında 643 iken 2020 yılı — 579 kişi.[6]

Yıllara göre kişi sayısı:

2002 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
417 325 325 318 309 307 293 290 293 278 275 263

Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]

eğitim

Irban Orta Öğretim Okulu

«Svetlyaçok» Anaokulu

kültür

Irban Kültür Evi. Bir kütüphanesi vardır.

idari faaliyetler

Köy idaresi

Belde idaresi.

iktisat

kereste endüstrisi hareketlidir

"Golevskaya GRK", toprak altı çalışması alanında jeolojik keşif, jeofizik ve jeo-kimyasal çalışmalar yapmaktadır.

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Arazi şartlarından dolayı karayolu taşımacılığı mümkün değildir. Havayolu taşımacılığı yapılmaktadır. Tıva Hava Yolu şirketi, Irban havalimanı ile başkent Kızıl havalimanı arasında düzenli uçuşları vardır. Köyde Aerodrom caddesi ve Aerodromn şeridi vardır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ ""Tuva Cumhuriyeti'nin idari-toprak yapısı hakkında" kanun". 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "OKATO ( общероссийский классификатор административно-территориальных образований)-Rusya'da idari bölümler". 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "24 Aralık 2010 268 sayılı Tuva Cumhuriyeti Kanunu - "Tuva Cumhuriyeti belediyelerinin statüsü hakkında"". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ a b "Irban köyü". 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021. 
  5. ^ "Nüfus verileri". 13 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "2020 yılı Nüfus sayımı". 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Irban_(sum)&oldid=31792535" sayfasından alınmıştır