Toju (il)
Toju ili
Тоджинский кожуун (Rusça) Тожу кожуун (Tuva Türkçesi) | |
Konum | |
Tuva Cumhuriyeti haritası içinde Toju ili | |
Yönetim | |
Ülke: | Rusya |
Federâl Bölge: | Tuva Cumhuriyeti |
Başkent: | Toora-Hem |
Genel bilgiler | |
Yüzölçüm: | 44.100 km² (17.027 sq mi) |
- Rusya içinde: | 1 |
Nüfus: | 6170 |
- Yoğunluk: | 0 /km² (0 /sq mi) |
Diğer bilgiler | |
Dili: | Tuva Türkçesi |
Toju İli (Tuva Türkçesi: Тожу кожуун / Toju kojuun) — Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bölgeden biridir. İdari bölgenin yönetim merkezi — Toora-Hem. Öbür yerleşimler — Saldam, Adır-Kejig, Çazılar, İy, Irban, Sıstıg-Hem.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Alanı bakımından Tuva'da Toju kojuun 1.sırada yer alır. Alanı — 44,100 km² (Tuva Cumhuriyetindeki en büyük yüzölçüme sahip).
Relyef
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölge Toju vadisinin etrafıni kaplayan Batı ve Doğu Sayan Dağları be bu dağların uzantılarına sahiptir. Vadide - bitki örtüsü olarak tayga bitki örtüsü olan dağlık olanlarada görülen tundra vardır.
Su kaynakları
[değiştir | kaynağı değiştir]Su kaynakları epeyce boldur. Akarsuları : Biy-Hem, Hamsara (Ham-Sıra), Ulug-Oo, Sıstıg-Hem, Kiji-Hem vb. Gölleri: Toju (Azas), Noyon-Höl (Noyongöl), Ak Attıg göl. Şelaleler: Biy-Hem şelalesi.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölge nüfusu - 6.1 bin kişi (2007 ). Etnik nüfus olarak Tuva Türkleri — Toju Tuvaları olarak tanınırlar. Ayrıca Tuva Türklerinden başka Ruslar ve Moğol kökenli Buryatlar da vardır.
Yönetim birimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölge 6 köy idaresine bölünmüş olup toplam 16 yerleşim yeri vardır. Kırsal alan yönetimleri ve merkez köyleri şöyledir:
- Azas kırsal alan yönetimi - Adır-Kejig köyü;
- İy kırsal alan yönetimi - İy kasabası;
- Sıstıg-Hem kırsal alan yönetimi - Sıstıg-Hem beldesi;
- Toora-Hem kırsal alan yönetimi - Doora-Hem beldesi;
- Çazılar kırsal alan yönetimi - Çazılar beldesi;
- Irban kırsal alan yönetimi - Irban beldesi.
İdari merkezler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölgedeki başlıca uğraşlar — (dağlarda) başlıca uğraş alanı avcılık ve geyik yetiştiriciliğidir. Sıstıg-Hem (Sıstıg akarsuyu) üzerimnde — altın çıkarılır.
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Toora-Hem başkent Kızıl ile düzenli bir hava yolu ulaşımına sahiptir. Akarsu üzerinden tekne seferleri de yapılacaktır.
Görülecek
[değiştir | kaynağı değiştir]Ender görülen kunduz türü burada bulunmaktadır.
Ünlüler
[değiştir | kaynağı değiştir]Mihail Buhtuyev Artemyeviç - Sovyetler Birliği kahramı (doğumu 23 Kasım 1925 tarihi, Karagaş kasabası)[1]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Toju Tuvaları
- Toju ağzı
- Türk halkları
- Tuva Devlet Üniversitesi
- Tuva nüfusu
- Bay-Tayga (il)
- Tuva Türkçesi
- Tuva Türkleri
- Tuvalılar listesi
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tuva Cumhuriyeti Devlet Sitesinde Toju Bölgesi ile ilgili bilgiler[ölü/kırık bağlantı]
- Fotoğraflar 13 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Uzaydan Toju haritası 5 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tuva Türkçesi Toju diyalektiği hakkında kitap[ölü/kırık bağlantı]
- Toju fotoğrafı[ölü/kırık bağlantı]
- Toju fotoğrafları[ölü/kırık bağlantı]
- Sovyetler Birliği devri Tuva ve Toju haritası 18 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Uydudan Toora-Hem haritası
- Toora-Hem dolayında bir video 23 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Toora-Hem Fotoğrafları
- Bölgenin görünümü 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Toora-hem Meteorolojik tahminler[ölü/kırık bağlantı]
- Azas Devlet Tabiat koruma kurumu. Toju bölgesi, Toora-Hem, Agbaana caddesi. no 20 16 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tuva Devlet istatistikleri[ölü/kırık bağlantı]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Sovyetler Birliği'nde Mihail Buhtuev Artemievich Kahramanı: ülke Kahramanları -->". 15 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2012.