Finlandiya-NATO ilişkileri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
NATO'ya katılımın ardından Finlandiya Dışişleri Bakanlığı önünde Finlandiya ve NATO bayrakları, 4 Nisan 2023
Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, Finlandiya'nın 2022'de NATO üyeliği başvurusunu imzaladı
ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve Başkan Joe Biden, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö ve İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ile Washington'da İsveç ve Finlandiya'nın NATO başvurularını tartışıyorlar.

Finlandiya Cumhuriyeti, 4 Nisan 2023'te Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne (NATO) üye oldu.[1] Finlandiya, Barış için Ortaklık programına katıldığı 1994 yılından bu yana NATO ile resmi ilişkilere sahiptir ve 1995 yılından bu yana üyelik açısından NATO ile büyük ölçüde örtüşen Avrupa Birliği (AB)[2] üyesidir.

Finlandiya, Rusya ile çoğu zaman karmaşık olan ilişkileri karşısında tarihsel olarak bir tarafsızlık konumunu korumuştur Üyelik olasılığı, Soğuk Savaş'ın sona ermesinin ardından ülkede tartışma konusu haline geldi ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından ülke, 18 Mayıs 2022'de NATO'ya katılmak için resmen başvurdu.

5 Temmuz 2022'de NATO, Finlandiya'nın ittifaka katılması için katılım protokolünü imzaladı.[3] Eylül ayının sonunda, 30 NATO üye devletinden 28'i katılım protokolünü onayladı, geri kalan ikisi, her ikisi de Nisan 2023'ün başlarında onaylayacak olan Macaristan ve Türkiye idi. Finlandiya resmen 4'te NATO üyesi oldu Nisan 2023'te planlanmış bir zirve sırasında,[4] anlaşma tarihindeki en hızlı katılım sürecini sonuçlandırdı.[5] Finlandiya'nın Rusya ile 1.340 km'lik (832 mil) bir sınırı vardır ve bu sınır, NATO'nun Rusya ile olan sınırını iki katından fazladır.[6][7]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Finlandiya , İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda, Devam Savaşı'nda Sovyetler Birliği'ne karşı müttefik olduğu Almanya ile bağlarını kesmek zorunda kaldı. Savaşın ardından dış politika, Finlandiya'nın Komünist Sovyetler Birliği'nin yanında bağımsız, egemen, demokratik ve kapitalist bir devlet olarak hayatta kalmasını sağlamayı amaçlayan Paasikivi-Kekkonen doktrini tarafından yönlendirildi. Bu, doğu komşusuyla savaştan kaçınmak için Sovyetler Birliği ile yeterince iyi ilişkiler sürdürerek başarılacaktı Finlandiya hükümeti, Sovyet baskısı nedeniyle Marshall Planı kapsamında ABD'den gelen dış yardımı reddetti. Kısa bir süre sonra Finlandiya ile Sovyetler Birliği arasında YYA Antlaşması imzalandı Soğuk Savaş, Finlandiya'nın iç işlerinde sözde bağımsızlığını koruduğu, dış politikasının ise Sovyetler Birliği'nin dış politikasıyla çatışmalardan kaçınmakla sınırlı olduğu Finlandiyalaşma ile işaretlendi Sonuç olarak, büyük güç çatışmalarının dışında kalmak için tarafsız bir duruş sergiledi ve NATO'ya, Avrupa Topluluklarına veya savaşın ardından Batılı demokratik devletler tarafından kurulan diğer kurumlara ve Sovyet önderliğindeki Varşova Paktı'na katılmaktan kaçındı.[8] Soğuk Savaş'ın zirvesinde, Finlandiya hükümeti herhangi bir potansiyel işgal için güçlü bir caydırıcılık sağlamak amacıyla savunma yeteneklerini artırmak için bilinçli bir çaba sarf etti. 1968'den itibaren Finlandiya hükümeti, potansiyel bir saldırganlığı geciktirmek ve yıpratmak için geniş arazi alanlarının kullanılmasını gerektiren bölgesel savunma doktrinini benimsedi. Bu, kriz zamanlarında toplumun tüm kaynaklarının ulusal savunma için kullanılmasını gerektiren topyekun savunma kavramıyla tamamlandı.

Katılmadan önce işbirliği[değiştir | kaynağı değiştir]

NATO'ya katılmadan önce Finlandiya, Barış için Ortaklık programının neredeyse tüm alt alanlarına katıldı ve hem Afganistan hem de Kosova misyonlarına barış gücü sağladı.[9] Finlandiya hükümetinin 1997 tarihli savunma raporu, PfP konsepti doğrultusunda uluslararası kriz yönetimini desteklemek için birlikte çalışabilirliğin geliştirilmesini güçlü bir şekilde savundu. 1998–2008 savunma programı, Mayıs 1997'de kuzey Norveç'teki "PfP Ruhu" eğitiminde başladı.[10] Finlandiya, NATO ile yakın ilişkilerini sürdürdü ve üyelerinden F-35 Lightning II uçağı da dahil olmak üzere askeri teçhizat satın aldı[11] Finlandiya ciddi bir şekilde üyelik peşinde koşmadan önce, yeni tedarik edilen ekipmanın NATO standartlarını karşılaması gerekiyordu.[12] Silahların NATO ile uzun süredir devam eden işbirliğine rağmen, katılımdan sonra, kullanım ömrünün sonuna kadar hizmet dışı bırakılmayacak olan RK 62 saldırı tüfeği gibi uyumlu olmayan malzemeleri elinde tuttu.[13]

Eylül 2014'te imzalanan anlaşma, NATO ve Finlandiya'nın Finlandiya topraklarında ortak tatbikatlar yapmasına ve "afetler, aksamalar ve güvenlik tehditleri" gibi durumlarda NATO üyelerinden yardım alınmasına izin veriyor.[14] Bu nedenle, Finlandiya (ve İsveç) 2015 yılında NATO liderliğindeki Arktik Mücadele Tatbikatına katıldı.[15]

Üyelik[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

1988-1991 yılları arasında Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Finlandiya'nın bağımsızlığına yönelik tehdit azaldı NATO, yeni üyelerin kabulüne yönelik açık kapı politikasını vurguladı ve birçok eski Doğu Bloku ve Sovyet sonrası devlet 1990'larda ve 2000'lerde ittifaka katıldı. Sonraki hükümetler aracılığıyla Finlandiya'nın tutumu, NATO'ya katılmanın gereksiz olduğu ve bağımsız bir savunma politikasının sürdürülmesinin tercih edildiği, ancak koşullar değişirse ülkenin NATO'ya katılma seçeneğini kullanma hakkına sahip olduğu yönündeydi.[16] Bir ittifaka katılma seçeneğini etkili bir şekilde kullanmanın önündeki engelleri kaldırmak (örneğin, birlikte çalışabilirliği artırarak) bu politikanın bir parçasıdır.[17] Ülke bu dönemde tarafsızlıktan uzaklaştı ve 1995'te Ortak Dış ve Güvenlik Politikasını benimsemeyi gerektiren Avrupa Birliği'ne katıldı.

Başbakan Sanna Marin ve Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, 15 Mayıs 2022'de Finlandiya'nın NATO'ya başvurma niyetini açıklayan basın toplantısında.

Ocak 2022'de Başbakan Sanna Marin, Finlandiya'nın NATO üyeliğine başvurma seçeneğini saklı tuttuğunu söyledi, ancak başbakan olarak görev yaptığı süre boyunca bunun "pek olası olmadığını" söyledi.[18][19] 24 Şubat 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline yanıt olarak, Finlandiya'nın "şu anda acil bir askeri tehditle karşı karşıya olmadığı" halde NATO'ya katılmanın hala bir olasılık olduğunu yineledi ve "Finlandiya'daki NATO üyeliği konusundaki tartışmanın değişeceğini" belirtti.[20] 25'te Şubat ayında, bir Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Finlandiya ve İsveç'i NATO'ya katılmaya çalışırlarsa "askeri ve siyasi sonuçlarla" tehdit etti Her iki ülke de acil NATO zirvesine NATO'nun Barış için Ortaklık üyesi olarak katılmıştı ve her ikisi de işgali kınamış ve Ukrayna'ya yardım sağlamıştı.[21] 1 Mart 2022'de NATO'ya tam üye olmak için başvuru yapılıp yapılmayacağını görüşmek üzere Başbakan Sanna Marin, "böylesine önemli bir sorunun etraflıca ele alınması gerektiğini" söyleyerek konuyla ilgili henüz bir karar verilmediğini belirtti.[22]

İşgalin ardından yapılan kamuoyu yoklamaları, Finliler arasında NATO'ya katılmaya yönelik desteğin açık bir çoğunluk ile eşi benzeri görülmemiş bir şekilde arttığını gösterdi.[23] Konuyla ilgili birkaç vatandaş inisiyatifi gerekli 50.000 imzayı aldı ve Finlandiya Parlamentosu'nun konuyu değerlendirmesini gerektirdi.[24][25][26] Başkan Niinistö, anketi bir başvuru için yeterli halk desteğini göstermek olarak nitelendirdi.[27] Başbakan Marin, karar sürecinin ilkbaharda ve "aylar değil, haftalar" içinde sonuçlandırılması gerektiğini öne sürdü.[28][29]

NATO görüşü[değiştir | kaynağı değiştir]

NATO sürekli olarak " açık kapı politikasını " sürdürmüştür[17] Genel Sekreter Jens Stoltenberg, üye devletlerin "Finlandiya'yı NATO üyesi olarak sıcak bir şekilde karşılayacağını" bekliyordu. Finlandiya'yı NATO'ya davet etme kararının, onay sürecinde ona siyasi koruma sağlayacağını da söyledi.[30] Ülkenin askeri kabiliyetini ve demokratik bir toplum olarak kalma taahhüdünü varlık olarak tanımlayarak "Finlandiya üyeliğinin NATO'yu daha güçlü hale getireceğini" söyledi.[31]

Yabancı görüş[değiştir | kaynağı değiştir]

A simple white fence with a red and yellow gate behind it set across a dirt path in a green forest.
Finlandiya ve Rusya arasındaki sınır yaklaşık 1.340 km (833 mil) uzunluğundadır.[32]
Eylül 2017'de Güney Karelya, Lappeenranta, Nuijamaa'daki Nuijamaa Sınır Kapısında Finlandiya tarafındaki araba trafiği

2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden ve Finlandiya'nın NATO'ya katılmaya yönelik pozisyonlarındaki radikal değişimden sonra, Maria Zakharova ve Dmitry Medvedev, NATO'ya katılmanın Finlandiya için nükleer silahların konuşlandırılması da dahil olmak üzere sonuçları olacağı konusunda uyardılar;[33] Rus İzvestia gazetesi, Finlandiya'nın Saimaa kanalı üzerindeki kira kontratının feshedilebileceğini bildirdi.[34]

Rusya, İskandinav ülkesinin tedarikçi Gazprom'a ruble olarak ödemeyi reddetmesinin ardından komşu Finlandiya'ya doğal gaz sağlamayı durdurdu Rusya'nın İskandinav pazarına elektrik ihraç eden lider kuruluşu RAO Nordic, ödeme gecikmeleri nedeniyle Finlandiya'ya elektrik arzını kesme kararı aldığını açıkladı.[35]

Avrupa Birliği, Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğine desteğini açıkladı.[36] Hırvatistan cumhurbaşkanı Zoran Milanović, komşu Bosna-Hersek'te seçim reformu önlemleri uygulanana kadar ülkesinin Finlandiya'nın üyeliğinin onaylanmasını engellemesi gerektiğini belirtti, ancak Dışişleri Bakanı hükümetin herhangi bir başvuruya desteğini ifade etti.[37] Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılmasına karşı olduğunu dile getirerek, iki ülkenin Kürt militan grupları da dahil olmak üzere, Kürdistan İşçi Partisi (PKK), Kürdistan Topluluklar Birliği (KCK), Demokratik Birlik Partisi (Suriye) (PYD) ve Halk Savunma Birlikleri (YPG) ile başarısızla sonuçlanan, 15 Temmuz Darbe Girişimini planlamakla suçlanan ABD merkezli Müslüman din adamı Fethullah Gülen'in destekçileri ɡibi terör örgütleri olarak sınıflandırdığı gruplara izin vermesi durumunda Türkiye'nin başvurularını desteklemesinin "imkansız" olacağını söyledi.[38][39][40] Türkiye, İskandinav ülkelerinden PKK üyesi olduğu iddia edilenlerin iadesini talep etti ve Finlandiya ve İsveç hükümetleri tarafından 2019'da Türkiye'nin YPG'ye karşı kuzeydoğu Suriye'ye yönelik saldırısına yanıt olarak uyguladığı silah ambargosunun kaldırılmasını talep etti.[41] Türkiye'nin Kürt ve diğer siyasi muhaliflerin iadesi talepleri, Türkiye'nin zayıf insan hakları sicili ve Türkiye'deki Kürt azınlığa yönelik baskı nedeniyle Kürt aktivistler ve bazı insan hakları örgütleri tarafından düşmanlıkla karşılandı.

17 Mayıs 2022'de Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Türkiye'yi Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğini onaylamaya çağırdı.[42] 18 Mayıs 2022'de Türkiye, Finlandiya ve İsveç'in NATO üyelik müzakerelerine başlamasını hızla engelledi.[43] 19 Mayıs 2022'de Finlandiya ve İsveç, Türkiye'nin güvenlik endişelerini giderebileceklerini açıkladılar.[44] Aynı gün Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö ve eski İsveç Başbakanı Magdalena Andersson, Türkiye ile her zaman müzakerelere hazır olduklarını ve terörü her zaman kınadıklarını açıkladılar.[45] 21 Mayıs 2022'de Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından Finlandiya'nın Türkiye ile NATO üyeliği konusunda diyaloğa hazır olduğunu ve terörü her zaman kınadığını belirtti.[46]

Mart 2023'te Jens Stoltenberg, Macaristan ve Türkiye'nin Temmuz zirvesine kadar Finlandiya ve İsveç'in katılımını tamamlaması için baskı yaptı.[47] Macaristan'dan Orban Mart ayında, kendisinin ve partisi Fidesz'in Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğini desteklerken, AB'nin Macaristan'a yönelik fonları dondurmasına hukuk devleti ve yolsuzluk endişeleri nedeniyle karşı çıktığını belirtmişti. Orban, "Macaristan hakkında, Macaristan'da hukukun üstünlüğü, demokrasi, buradaki yaşam hakkında apaçık yalanlar yayarken bizden kendilerini kabul etmemizi istemeleri doğru değil" dedi.[48] Konuyu görüşmek üzere her iki ülkeye bir Macar heyeti gönderildi.[49][50] Finlandiya, İsveç ve Türkiye üçlü memorandum toplantısının üçüncü toplantısı 9 Mart 2023 tarihinde yapıldı.[51][52][53] Finlandiya, İsveç ve Türkiye arasındaki üçlü memorandumun dördüncü toplantısı 14 Haziran 2023'te Türkiye'nin başkenti Ankara'da yapıldı.[54] 15 Mart 2023'te Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, Türkiye'nin Finlandiya'nın başvurusu hakkında bir karar verdiğini ve kendisini Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Ankara'da görüşmeye davet ettiğini duyurdu ve hem Erdoğan hem de Türk yetkililer Finlandiya'nın başvurusunun onaylanacağını belirtti. Türk yetkililer, Finlandiya'nın başvurusunun Türkiye genel seçimlerinden önce Nisan ayı ortasında onaylanmasının "büyük olasılıkla" olduğunu belirtti. Türk yetkililer, Finlandiya'nın teklifinin İsveç'ten bağımsız olarak onaylanacağını da belirtti.[55] Erdoğan, 17 Mart'ta Finlandiya'nın askeri ittifaka katılmasına karşı muhalefetini bırakacağını kamuoyuna duyurdu ve Finlandiya'nın NATO'ya girişinin 2023 Türkiye genel seçimlerinden önce onaylanmasını resmileştirme hedefini belirtti.[56] Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, 10 Mayıs 2023'te Alman Tagesspiegel dergisine verdiği röportajda, Türkiye'nin YPG'yi terör örgütü olarak gördüğünü ancak Finlandiya'nın terör örgütü olarak görmediğini belirtti.[57]

Soldan sağa: Finlandiya başbakanı Sanna Marin, ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve İsveç başbakanı Ulf Kristersson 59. Münih Güvenlik Konferansı'nda

Finlandiya'dan Marin, başlangıçta "Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya el ele katılmasının bizim için çok önemli olduğunu" belirtmiş olsa da, Türkiye İsveç ile ilgili endişelerini dile getirmeye devam ederken ve Finlandiya'da Nisan ayında yapılacak seçimler nedeniyle Finlandiya hükümeti ilerlemeye karar verdi.[58][59][60] 1 Mart 2023'te Finlandiya Parlamentosu, Finlandiya'nın NATO'ya katılımını 184 lehte ve 7 aleyhte oyla onayladı.[61] 23 Mart 2023'te Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, Finlandiya onayını imzalayarak cumhurbaşkanlığı onayını verdi[62]

17 Mart 2023'te, Macaristan yasama meclisinin Finlandiya'nın NATO üyeliğinin 27 Mart 2023'te onaylanmasını oylayacağı ve iktidar partisi Fidesz'in parlamenterlerinin Finlandiya'nın NATO'ya katılımını oybirliğiyle destekleyeceği açıklandı.[63] 27 Mart 2023'te Macaristan parlamentosu Finlandiya'nın teklifini onayladı.[64]

31 Mart 2023'te Türk parlamentosu Finlandiya'nın NATO'ya katılımını onaylayarak ittifaka katılma yolunu açtı.[65] 1 Nisan 2023'te Erdoğan, Türk parlamentosunun Finlandiya'nın NATO üyeliğini onaylama kararını resmen imzaladı ve onayladı.[66] Finlandiya, NATO'yu kuran Kuzey Atlantik Antlaşması'nın imzalanmasından tam 74 yıl sonra, 4 Nisan 2023'te ittifakın resmi üyesi oldu.[6] Finlandiya bayrağı Brüksel'deki NATO karargahında, Mons'taki SHAPE'de ve Norfolk, Virginia'daki JFC-NF karargahında Finlandiya milli marşı çalınırken aynı anda göndere çekildi.[67] Finlandiya'nın üyeliğine tepki gösteren Rusya, NATO'nun Finlandiya'ya asker göndermesi halinde Finlandiya-Rusya sınırı boyunca kuvvetlerini artıracağını söyledi.[7] Stoltenberg, Finlandiya hükümetinin izni olmadan Finlandiya'da konuşlanmış hiçbir NATO askeri olmayacağını söyledi.[6]

Finlandiya'nın NATO'ya katılımına ilişkin resmi törenin hemen ardından Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, Finlandiya'nın İsveç'in örgüte katılımını onayladığını bildirdi.[68]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Member countries". NATO (İngilizce). 19 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2023. 
  2. ^ "Countries in the EU and EEA". GOV.UK (İngilizce). 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2023. 
  3. ^ "NATO allies sign accession protocols for Finland and Sweden in "truly historic moment"". CBS News (İngilizce). 5 Temmuz 2022. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ "Live streaming : Meeting of NATO Ministers of Foreign Affairs" (İngilizce). North Atlantic Treaty Organization. 4 Nisan 2023. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  5. ^ "Finland joins NATO in the alliance's fastest-ever accession process". Euronews. 4 Nisan 2023. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ a b c Kirby (4 Nisan 2023). "Nato's border with Russia doubles as Finland joins". BBC. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  7. ^ a b "Finland joins NATO, doubling military alliance's border with Russia in a blow for Putin". CNN. 4 Nisan 2023. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  8. ^ Boş kaynak (yardım) 
  9. ^ "Finland Debates Its Ties With NATO". Worldpress. 3 Mart 2006. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2008.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  10. ^ Ireland and International Peacekeeping Operations 1960–2000. Taylor and Francis. 2014. ISBN 978-1-135-29526-4. OCLC 879023336. 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  11. ^ "Finland seals deal for U.S. F-35 stealth jets, reflecting tight ties to NATO". Reuters. 11 Şubat 2022. 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2022. 
  12. ^ "Vademecum on Member States' Defence Procurement Practices for EDA Defence Procurement Gateway" (PDF). European Defence Agency. 2.2. 1 Eylül 2021. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  13. ^ ""Finland has Longstanding Armaments Cooperation with NATO"". European Security & Defence (İngilizce). 25 Ekim 2022. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  14. ^ The Christian Science Monitor (15 Ekim 2014). "Could Putin's Russia push neutral Finland into NATO's arms?". The Christian Science Monitor. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2016. 
  15. ^ "NATO fighter jets join nordic countries in Arctic military exercise; 2-week Arctic Challenge Exercise started Monday in Norway, Finland and Sweden". CBC.ca. 25 Mayıs 2015. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015 – The Associated Press vasıtasıyla. 
  16. ^ Unto Hämäläinen (5 Şubat 2022). "Optio, jonka arvo vain nousee". Helsingin Sanomat (Fince). 22 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  17. ^ a b MoFA 2022.
  18. ^ "Marin on NATO: Finland should keep options open". News. 1 Ocak 2022. 2 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2022. 
  19. ^ "Pääministeri Marin Reutersille: Suomen liittyminen Natoon "hyvin epätodennäköistä" tällä hallituskaudella". News. 20 Ocak 2022. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022. 
  20. ^ "Finnish President: Putin's mask comes off, showing "cold face of war"". News. 24 Şubat 2022. 26 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. 
  21. ^ "Russia threatens Finland and Sweden over potential NATO membership". Washington Post. 25 Şubat 2022. 26 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2022. 
  22. ^ "PM Marin: Finland's Nato membership decision needs more time". News. 2 Mart 2022. 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022. 
  23. ^ "Yle poll: Support for Nato membership hits record high". Yle. 14 Mart 2022. 14 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022. 
  24. ^ "Finnish Nato referendum goes on parliamentary agenda". Yle. 27 Şubat 2022. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. 
  25. ^ "Citizens' initiative". Yle. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. 
  26. ^ "Second Nato citizens' initiative reaches required 50k signatures". Yle. 3 Mart 2022. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. 
  27. ^ "Niinistö: Polls demonstrate required popular support for Nato membership". Yle. 31 Mart 2022. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022. 
  28. ^ "PM: Nato decision must happen this spring". Yle. 2 Nisan 2022. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022. 
  29. ^ "Marin: Nato decision will happen "within weeks not months"". Yle News. 13 Nisan 2022. 13 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2022. 
  30. ^ "Nato chief: Decision on Finland's membership can be quick". Yle News. 8 Nisan 2022. 13 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2022. 
  31. ^ "Stoltenberg: "Finnish membership will make Nato stronger"". Yle News. 5 Mayıs 2022. 5 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022. 
  32. ^ Grenfell & Jopling 2008.
  33. ^ "Russia issues new warning about Finland, Sweden joining Nato". Yle News. 20 Nisan 2022. 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022. 
  34. ^ "Russian media: Kremlin may terminate Saimaa canal contract if Finland joins Nato". Yle News. 27 Nisan 2022. 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022. 
  35. ^ "Russian operator to suspend electricity supply to Finland". BBC News (İngilizce). 13 Mayıs 2022. 25 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023. 
  36. ^ "AB, Finlandiya ve İsveç'in NATO başvurusuna desteğini yineledi". Anadolu Agency. 17 Mayıs 2022. 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  37. ^ "Croatia to back Finland's Nato bid despite President's threats to block application". Yle. 26 Nisan 2022. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2022. 
  38. ^ "It's official: Finland to apply for Nato membership". Yle News. 15 Mayıs 2022. 15 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2022. 
  39. ^ Toksabay (13 Mayıs 2022). "Erdogan says Turkey not supportive of Finland, Sweden joining NATO". Reuters. 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022. 
  40. ^ "Sweden blasts Turkish "disinformation" as Erdoğan delays NATO accession". Politico. 20 Mayıs 2022. 24 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  41. ^ "Turkey demands extradition of PKK members from Sweden, Finland for Nato bid". Middle East Eye. 16 Mayıs 2022. 5 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  42. ^ "Scholz: Türkiye'nin, Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğini destekleyeceğinden eminim". Birgün. 17 Mayıs 2022. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023. 
  43. ^ "Türkiye'den İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya üyelik görüşmelerine engel". www.rudaw.net. 18 Mayıs 2022. 20 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2022. 
  44. ^ "Finlandiya ve İsveç'ten Ankara'ya NATO mesajı: Türkiye'nin endişelerini gidereceğiz". tr.euronews.com. 19 Mayıs 2022. 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
  45. ^ "İsveç ve Finlandiya liderlerinden NATO konusunda 'Türkiye ile çalışıyoruz' mesajı". Anadolu Ajansı. 19 Mayıs 2022. 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2022. 
  46. ^ Solsvik, Terje, (Ed.) (21 Mayıs 2022). "Finland's president held "open and direct" talks with Turkey's Erdogan" (İngilizce). Reuters. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  47. ^ "NATO chief pushes for Finland and Sweden to become new members by July" (İngilizce). PBS. Associated Press. 9 Mart 2023. 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  48. ^ "Hungary's Fidesz Party To Back Finnish, Swedish NATO Accession". Radio Free Europe/Radio Liberty. 1 Mart 2023. 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  49. ^ "Hungary Officials Vow Support of NATO Expansion Into Nordics". Bloomberg News. 7 Mart 2023. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  50. ^ "Hungary: Criticism makes it hard to cooperate with West". Associated Press. 25 Mart 2023. 25 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  51. ^ "Bakan Çavuşoğlu açıkladı: İsveç ve Finlandiya ile yeni toplantının tarihi belli oldu". NTV. 27 Şubat 2023. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023. 
  52. ^ "Türkiye, Sweden, Finland to hold trilateral mechanism meeting". hurriyetdailynews.com. 7 Mart 2023. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2023. 
  53. ^ "Sweden, Finland and Turkey hold NATO talks, agree to more meetings". Reuters. 9 Mart 2023. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2023. 
  54. ^ "Türkiye, Finlandiya, İsveç Daimi Ortak Mekanizması toplantısı Ankara'da yapıldı". TRT Haber. 14 Haziran 2023. 14 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  55. ^ "Turkey plans to ratify Finland's NATO bid ahead of May polls -sources". Reuters (İngilizce). 15 Mart 2023. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  56. ^ Maslin. "Turkey's President Approves Finland's NATO Membership Bid". The Wall Street Journal. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023. 
  57. ^ "Finnlands Außenminister zum Nato-Beitritt: „Wir hatten Glück, Schweden nicht"" (Almanca). Tagesspiegel. 10 Mayıs 2023. 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  58. ^ "Finland, Sweden Promise to Join NATO Together in United Front to Turkey". Reuters. 28 Ekim 2022. 29 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  59. ^ "Finland on Cusp of Joining NATO, but Maybe Not With Sweden". New York Times. 1 Mart 2023. 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  60. ^ "Finland Says It's Ready to Join NATO Even Without Sweden". Bloomberg News. 22 Şubat 2023. 22 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  61. ^ "NATO: Finland forges ahead". Deutsche Welle (İngilizce). 1 Mart 2023. 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  62. ^ "President seals Finland's NATO bid by signing required laws". Washington Post (İngilizce). Associated Press. 23 Mart 2023. Erişim tarihi: 23 Mart 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  63. ^ "Maďarsko bude vstup Finů do NATO ratifikovat 27. března, Švédsko si počká". ceskenoviny (Çekçe). 17 Mart 2023. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2023. 
  64. ^ "Hungarian parliament approves Finland's bid to join NATO". Associated Press. 27 Mart 2023. 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  65. ^ Rauhala (31 Mart 2023). "Turkey approves Finland's NATO bid, clearing path for it to join alliance". The Washington Post. 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023. 
  66. ^ "Erdogan has signed ratification of Finland's Nato membership". Yle. 1 Nisan 2023. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  67. ^ "Watch: Finland officially joins NATO | CNN". CNN. 4 Nisan 2023. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  68. ^ "Nato's border with Russia doubles as Finland joins" (İngilizce). BBC. BBC News. 4 Nisan 2023. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Finlandiya-NATO_ilişkileri&oldid=30764404" sayfasından alınmıştır