İtalya'daki eski devletler listesi

İtalya, 1861'de birleşip tek bir devlet olana kadar, şehir devletleri, cumhuriyetler ve diğer bağımsız oluşumlardan meydana geliyordu. Aşağıda, İtalya'daki oluşumların tarihsel bir listesi bulunmaktadır. Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasının ve Orta Çağ'ın gelişinin ardından (özellikle 11. yüzyıldan itibaren), İtalya Yarımadası çok sayıda devlete bölündü. Bu devletlerin çoğu, İtalya Yarımadası'ndaki gücü dengeleyen büyük siyasi birimlerde birleşti: Papalık Devleti, Venedik Cumhuriyeti, Floransa Cumhuriyeti, Milano Dükalığı, Napoli Krallığı ve Sicilya Krallığı. Diğer tüm İtalyan devletlerinden farklı olarak Venedik ve Ceneviz cumhuriyetleri, deniz güçleri ve ticaret ağları sayesinde İtalyan Yarımadası'ndaki bölgesel fetihlerin ötesine geçerek Akdeniz ve Karadeniz'deki çeşitli bölgeleri fethettiler.^[1]^[2]

Arkaik dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Etrüskler
İtalikler:
- Latino-Faliskan dilleri:
  - Latinler (Roma Krallığı)
    - Romalılar
  - Falisci
- Osko-Umbriyalılar, (Sabelyalar olarak da bilinir):
  - Umbriyalılar
    - Marsi
    - Umbri
    - Volsci
  - Oscalılar
  - Samnitikler
  - Diğer:
    - Aequi
    - Fidenates
    - Hernici
    - Picenler
    - Vestini
    - Siciller
    - Veneticler
Liguryalılar
Sardinyalılar
İtalyotlar

Klasik İtalya[değiştir | kaynağı değiştir]

Erken Orta Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]

İleri Orta Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]

Orta ve Kuzey İtalya'daki devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Güney İtalya'daki devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Benevento Prensliği
Salerno Prensliği
İtalya Katepanlığı (Bizans İmparatorluğu'na bağlı)
Capua Prensliği
Gaeta Dükalığı
Napoli Dükalığı
Amalfi Cumhuriyeti
Sorrento Dükalığı
Sicilya Emirliği (Fâtımîler'e bağlı)
Sicilya Kontluğu
Puglia ve Kalabriya Kontluğu
Sicilya Krallığı

Kutsal Roma İmparatorluğu'na bağlı eyaletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Sardinya Orta Çağ Krallıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

Geç Orta Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyük devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Küçük devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

İtalya Savaşları sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Cateau Cambrésis Anlaşması, 1559'daki İtalya Savaşları'nı sona erdirdi. Sicilya, Sardinya, Napoli (Presidi Eyaleti dahil) krallıkları ve Milano Dükalığı, İspanyol Habsburgların kontrolüne bırakıldı. Fransa birçok kalenin ve özellikle Saluzzo Margravlığı'nın kontrolünü elinde tutuyordu. Bölgenin en güçlüleri olan Venedik Cumhuriyeti, Toskana Dükalığı, Savoy eyaleti, Ceneviz Cumhuriyeti ve Papalık Devleti gibi diğer tüm İtalyan devletleri bağımsız kaldı. Mantova'daki Gonzaga, Modena ve Ferrara'daki Este ve Parma ve Piacenza'daki Farnese önemli hanedanlar olarak kalmaya devam etti. İtalya'nın Kuzeyi'nin bazı kısımları Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir parçası olarak kalmaya devam etti.^[3]^[4]^[5]

Büyük devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Küçük devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

18. Yüzyıldaki İspanya Veraset Savaşı sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

18. yüzyıldaki İspanya Veraset Savaşı'nın ve Medici Hanedanı'nın yok olmasının ardından Toskana Büyük Dükalığı, Habsburg-Lorraine Hanedanı'nın yönetimine girdi. Orta ve Kuzey İtalya'daki Parma ve Mantova gibi bazı küçük dükalıklar Avusturya monarşisine geçti. Güney İtalya, Bourbon Hanedanı'nın Bourbon-Sicilyateyn Hanedanı olarak bilinen alt şubesine geçti. Ceneviz, Savoy, Modena ve Lucca gibi diğer devletlerin hükûmetleri değişmeden kaldı. Medici, Farnese, Gonzaga, Este ve Cybo gibi hanedanlar dahil olmak üzere birçok İtalyan hanedanı 18. yüzyılda yok oldu.

Büyük devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Papalık Devleti
Venedik Cumhuriyeti
Toskana Büyük Dükalığı (1737'den sonra Habsburg-Lorraine Hanedanı'nın yönetimine girdi)
Napoli Krallığı (1714'ten 1735'e kadar Habsburglar'ın; bundan sonraki yıllarda da Bourbon-Sicilyateyn yönetimi altında Sicilya ile şahsi birlik içinde)
Ceneviz Cumhuriyeti
Savoy Dükalığı
Milano Dükalığı (Habsburglar'ın yönetimi altında)

Küçük devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Sardinya Krallığı (1714'ten 1720'ye kadar Habsburg Monarşisi altında; daha sonra Savoy'la şahsi birlik)
Sicilya Krallığı (1714'ten 1720'ye kadar Savoy yönetimi; 1720'den 1734'e kadar Habsburg Monarşisi; daha sonra ise Bourbon-Sicilyateyn Hanedanı yönetimindeki Napoli Krallığı ile şahsi birlik altında)
Mantova Dükalığı (1708'e kadar Gonzaga Hanedanı, daha sonra ise Habsburg Monarşisi tarafından yönetildi)
Parma ve Piacenza Dükalığı (1734'ten 1748'e kadar Habsburg Monarşisi, daha sonra Bourbon-Parma Hanedanı'nın yönetimi altında)
Guastalla Dükalığı (1748'den sonra Parma ile şahsi birlik içinde)
Modena ve Reggio Dükalığı
Massa ve Carrara Dükalığı (1731'den sonra Modena ile şahsi birlik içinde)
Mirandola Dükalığı (1710'dan sonra Modena ile şahsi birlik içinde)
Brixen Prens-Piskoposluğu
Trent Prens-Piskoposluğu
Masserano Prensliği
Torriglia Prensliği
Piombino Prensliği
Monako
Montferrat Dükalığı (1708'den sonra Savoy Hanedanı yönetimine girdi)
Fosdinovo Margravlığı
Bastia Margravlığı
Lucca Cumhuriyeti
San Marino
Ragusa Cumhuriyeti
Noli Cumhuriyeti
Cospaia Cumhuriyeti
Fiume Şehri ve Bölgesi

Bu devletlerin, 18. yüzyılın sonlarında nüfusları ve diğer askerî istatistikler şu şekildeydi:^[6]

Napoli Krallığı (Sicilya'da dahil): 6.000.000 (Napoli'de 400.000), 60.000 ve 80.000 arası bir ordu, 2 sıra gemi ve birkaç fırkateyn
Venedik Cumhuriyeti: 3.500.000 (Venedik'te 140.000), 30.000 kişilik daimi ordu, en az 54 silahtan oluşan 12-15 arası fırkateyn ve brik
Sardinya Krallığı: 2.900.000 (ana topraklarda 2.400.000 ve adalarda 500.000), 12-15 müstahkem şehir ve kasaba (en büyüğü 80.000 askerle Torino), 25.000 kişilik daimi ordu, savaş zamanında bu sayı 50.000'e, hatta milislerle birlikte 100.000'e çıkabilir
Papalık Devleti: 2.400.000 (Roma'da 140,000), 6.000 ve 7.000 arası kişilik daimi bir ordu
Avusturya Lombardiyası (Milano Dükalığı, Mantova Dükalığı ve bazı küçük bölgeler): 1.100.000 (Milano'da 40.000)
Toskana Büyük Dükalığı: 1.000.000 (Floransa'da 80.000), 6.000 kişilik daimi bir ordu ve 3 fırkateynden oluşan bir donanma
Ceneviz Cumhuriyeti: 500.000 (Cenova'da 100.000)
Parma Dükalığı: 500.000 (Parma'da 40.000), 2.500 ve 3.000 arası kişilik daimi bir ordu
Modena Dükalığı: 350.000 (Modena'da 20.000), 5.000 ve 6.000 arası kişilik daimi bir ordu
Lucca Cumhuriyeti: 100.000

Toplam: 18.3 milyon

Napolyonik Dönem (1792-1815)[değiştir | kaynağı değiştir]

Devrimci Fransa'nın kardeş cumhuriyetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransa'yla şahsi birlik[değiştir | kaynağı değiştir]

İtalya Krallığı

Birinci Fransız İmparatorluğu'na bağlı devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Diğer devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Sardinya Krallığı
Sicilya Krallığı
Elba Prensliği (sürgünde olan İmparator Napolyon'un yönetiminde kalıtsal olmayan bir monarşik yönetimle idare edildi)
Cospaia Cumhuriyeti
San Marino

Napolyon sonrası dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Birinci Fransız İmparatorluğu'nun yenilgisinin ardından, Avrupa kıtasının yeniden çizilmesi için Viyana Kongresi (1815) toplandı. Kongre ile, İtalya'da Napolyon öncesindeki gibi başta Avusturya olmak üzere Avrupalı güçler tarafından doğrudan yönetilen veya onlara bağımlı bir şekilde yönetilen bağımsız hükûmetler yeniden kuruldu. Ayrıca kongreyle İtalya'daki iki büyük cumhuriyet son bulmuş oldu: Ceneviz Cumhuriyeti, Sardinya Krallığı tarafından ilhak edildi ve Venedik, Milano ile birlikte Avusturya İmparatorluğu'na bağlı yeni bir krallığa dahil edildi.

O zamanlar, İtalya'nın birleşmesi mücadelesinin özellikle Habsburglara karşı yürütüldüğü düşünülüyordu, çünkü onlar günümüz İtalyası'nın ağırlıklı olarak İtalyanca konuşulan kuzeydoğu bölümünü doğrudan kontrol ediyorlardı ve İtalyan birleşmesine karşı duran en büyük güçtüler. Avusturya İmparatorluğu, imparatorluk topraklarının diğer kısımlarının yanı sıra İtalyaa Yarımadası'ndaki topraklarında büyüyen milliyetçi ayaklanmaları şiddetle bastırdı.

Papalık Devleti
Sardinya Krallığı
Sicilyateyn Kraliyeti
Lombardiya-Venedik Krallığı (Avusturya İmparatorluğu'na bağlı)
İlirya Krallığı (Avusturya İmparatorluğu'na bağlı)
Toskana Büyük Dükalığı
Parma, Piacenza ve Guastalla Dükalığı
Modena ve Reggio Dükalığı
Massa ve Carrara Dükalığı
Lucca Dükalığı
Monako
San Marino
Cospaia Cumhuriyeti
San Marco Cumhuriyeti
Roma Cumhuriyeti
Orta İtalya Birleşik Devletleri

Birleşme öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

İtalyan Partizan Cumhuriyetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İtalyan Partizan Cumhuriyetleri, İtalyan partizanlar tarafından 1944'te II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası ve İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin yönetiminden ve işgalinden kurtarılan geçici yönetimlerdi. Kısa ömürlü oldular. Çoğu, kuruluşlarından birkaç hafta sonra Wehrmacht tarafından fethedildi ve İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'ne yeniden dahil edildi.

Alba Cumhuriyeti (10 Kasım - 2 Kasım)
Alto Monferrato Cumhuriyeti (Eylül - 2 Aralık)
Alto Tortonese Cumhuriyeti (Eylül - Aralık)
Bobbio Cumhuriyeti (7 Temmuz - 27 Ağustos)
Cansiglio Cumhuriyeti (Temmuz - Eylül)
Carnia Cumhuriyeti (26 Eylül - 10 Ekim)
Carniola Cumhuriyeti (2 Şubat - Mart 1944)
Oriental Friuli Cumhuriyeti (30 Haziran - Eylül)
Pigna Cumhuriyeti (18 Eylül 1944 - 8 Ekim 1944)
Langhe Cumhuriyeti (Eylül - Kasım)
Montefiorino Cumhuriyeti (17 Haziran - 1 Ağustos)
Ossola Cumhuriyeti (10 Eylül - 23 Ekim)
Torriglia Cumhuriyeti (26 Haziran - 27 Kasım)
Ceno Vadisi Cumhuriyeti (10 Haziran - 11 Temmuz)
Enza ve Parma Vadisi Cumhuriyeti (Haziran - Temmuz)
Maira ve Varaita Vadisi Cumhuriyeti (Haziran - 21 Ağustos)
Taro Vadisi Cumhuriyeti (15 Haziran - 24 Temmuz)
Lanzo Vadisi Cumhuriyeti (25 Haziran - Eylül)
Sesia Vadisi Cumhuriyeti (11 Haziran - 10 Temmuz)
Varzi Cumhuriyeti (19/24 Eylül - 29 Kasım)

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "End of Europe's Middle Ages - Italy's City-States". www.faculty.umb.edu. 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2021.
^ Bragadin, Marc'Antonio (2010). Storia delle repubbliche marinare (İtalyanca). Odoya. ISBN 978-8862880824.
^ Burman, Edward (1989). Italian Dynasties: Great Families of Italy from the Renaissance to the Present Day (İngilizce). Equation; First Edition. ISBN 1853360058.
^ Christine Shaw, Michael Mallett. The Italian Wars 1494-1559: War, State and Society in Early Modern Europe. Routledge.
^ "Peace of Cateau-Cambrésis | European history". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2020.
^ Emmanuel-Auguste-Dieudonné comte de Las (1816). Journal of the Private Life and Conversations of the Emperor (İngilizce). ss. 198-202. 31 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2023.

[1] "End of Europe's Middle Ages - Italy's City-States". www.faculty.umb.edu. 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2021.

[2] Bragadin, Marc'Antonio (2010). Storia delle repubbliche marinare (İtalyanca). Odoya. ISBN 978-8862880824.

[3] Burman, Edward (1989). Italian Dynasties: Great Families of Italy from the Renaissance to the Present Day (İngilizce). Equation; First Edition. ISBN 1853360058.

[4] Christine Shaw, Michael Mallett. The Italian Wars 1494-1559: War, State and Society in Early Modern Europe. Routledge.

[5] "Peace of Cateau-Cambrésis | European history". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2020.

[6] Emmanuel-Auguste-Dieudonné comte de Las (1816). Journal of the Private Life and Conversations of the Emperor (İngilizce). ss. 198-202. 31 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]