Türkiye ekonomik krizi (2018-günümüz): Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.729 değişiklik
k Bot: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
TheEs248 (mesaj | katkılar)
17 değişiklik
eklemeler geliştirmeler...
3. satır: 3. satır:


Kriz, liranın dalgalanmalar hâlinde büyük oranda değer kaybetmesiyle görünür olmaya başladı ve sonraki aşamada ödenemeyen borçlar ve ekonomik daralma ile daha derin bir boyuta ulaştı. Enflasyon oranı çift hanelerde takılıp kalınca [[stagflasyon]] ortaya çıktı. Kriz, kolay kredi ve devlet bütçesiyle desteklenen inşaat sektörü patlamasının yarattığı Erdoğan liderliğindeki ekonomik büyüme döneminin sonunu getirdi.<ref>{{haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/2018/08/17/business/turkey-lira-currency.html|başlık=Life in Turkey Now: Tough Talk, but Fears of Drug Shortages|tarih=17 Ağustos 2018|gazete=New York Times|yazar=Jack Ewing}}</ref>
Kriz, liranın dalgalanmalar hâlinde büyük oranda değer kaybetmesiyle görünür olmaya başladı ve sonraki aşamada ödenemeyen borçlar ve ekonomik daralma ile daha derin bir boyuta ulaştı. Enflasyon oranı çift hanelerde takılıp kalınca [[stagflasyon]] ortaya çıktı. Kriz, kolay kredi ve devlet bütçesiyle desteklenen inşaat sektörü patlamasının yarattığı Erdoğan liderliğindeki ekonomik büyüme döneminin sonunu getirdi.<ref>{{haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/2018/08/17/business/turkey-lira-currency.html|başlık=Life in Turkey Now: Tough Talk, but Fears of Drug Shortages|tarih=17 Ağustos 2018|gazete=New York Times|yazar=Jack Ewing}}</ref>

2018-2020 arası TL'nin değer kaybına neden olan bazı olaylar :

1- [[Suriye İç Savaşı|Suriye iç savaşı]] sonrası milyonlarca göçmenin Türkiye'ye gelmesiyle oluşan [[mülteci sorunu]]<nowiki/>nun ekonomiye olan negatif etkisi<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.dogrulukpayi.com/bulten/suriyeli-siginmacilarin-turkiye-ekonomisine-etkileri|başlık=Suriyeli Sığınmacıların Türkiye Ekonomisine Etkileri|erişimtarihi=2020-11-04|dil=tr-TR|çalışma=www.dogrulukpayi.com|ad=Mehmet Kemal|soyadı=Üçkuyu}}</ref>

2- [[Amerika Birleşik Devletleri-Türkiye ilişkileri|ABD-Türkiye İlişkileri]]<nowiki/>ni zora sokan S-400 krizi<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/dolarda-rekorlar-haftasi-s400-biden-faiz-6075021/|başlık=Dolarda rekorlar haftası: S400, Biden, faiz…|erişimtarihi=2020-11-04|dil=tr|çalışma=www.sozcu.com.tr}}</ref>

3- TCMB faiz kararlarının yabancı yatırımcının beklediği yönde olmaması

4- 3 Kasım 2020 ABD seçimlerini Türkiye'ye ağır yaptırımlardan yana olan [[Joe Biden]]'in kazanma ihtimalinin artması

5- Artan dış siyasi tansiyon. ABD ve Avrupa ülkeleri ile yaşanan politik çatışmalar ve yaptırım söylemleri.

6- [[COVID-19 pandemisi]]<nowiki/>nin giderek tüm ülkelerde ikinci dalga olarak adlandırılan yükselişi

7- Merkez Bankası'nın geçtiğimiz 1 yılda brüt döviz rezervlerinin yüzde 47 azalmayla 42 milyar dolara inmesi ve cari açığın yapısal olarak devam etmesi nedeniyle rezervlerdeki erimenin devam edeceği beklentisi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.haberturk.com/dolar-neden-yukseliyor-dolarin-yukselme-sebebi-nedir-2850837-ekonomi|başlık=Dolar neden yükseliyor?|erişimtarihi=2020-11-04|dil=tr|çalışma=hthayat.haberturk.com}}</ref>


== Etkileri ==
== Etkileri ==

Sayfanın 13.38, 4 Kasım 2020 tarihindeki hâli

2018-20 Türkiye döviz ve borç krizi, Türkiye'de devam eden ve finansal bulaşma yüzünden uluslararası yansımaları olan bir ekonomik kriz. Türk lirasının değer kaybı, yüksek enflasyon, artan borç ve karşılık gelen kredi temerrütleriyle karakterize olup krizin genel olarak, Türkiye ekonomisindeki yüksek cari açık ve yabancı para borcunun, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın artan otoriterliği ve faiz politikasına ilişkin alışılmışın dışında fikirleriyle birleştiği düşünülmektedir.[1][2]

Kriz, liranın dalgalanmalar hâlinde büyük oranda değer kaybetmesiyle görünür olmaya başladı ve sonraki aşamada ödenemeyen borçlar ve ekonomik daralma ile daha derin bir boyuta ulaştı. Enflasyon oranı çift hanelerde takılıp kalınca stagflasyon ortaya çıktı. Kriz, kolay kredi ve devlet bütçesiyle desteklenen inşaat sektörü patlamasının yarattığı Erdoğan liderliğindeki ekonomik büyüme döneminin sonunu getirdi.[3]

2018-2020 arası TL'nin değer kaybına neden olan bazı olaylar :

1- Suriye iç savaşı sonrası milyonlarca göçmenin Türkiye'ye gelmesiyle oluşan mülteci sorununun ekonomiye olan negatif etkisi[4]

2- ABD-Türkiye İlişkilerini zora sokan S-400 krizi[5]

3- TCMB faiz kararlarının yabancı yatırımcının beklediği yönde olmaması

4- 3 Kasım 2020 ABD seçimlerini Türkiye'ye ağır yaptırımlardan yana olan Joe Biden'in kazanma ihtimalinin artması

5- Artan dış siyasi tansiyon. ABD ve Avrupa ülkeleri ile yaşanan politik çatışmalar ve yaptırım söylemleri.

6- COVID-19 pandemisinin giderek tüm ülkelerde ikinci dalga olarak adlandırılan yükselişi

7- Merkez Bankası'nın geçtiğimiz 1 yılda brüt döviz rezervlerinin yüzde 47 azalmayla 42 milyar dolara inmesi ve cari açığın yapısal olarak devam etmesi nedeniyle rezervlerdeki erimenin devam edeceği beklentisi.[6]

Etkileri

2018 yılı itibarıyla etkisini gösteren Türkiye döviz ve borç krizi, sosyal ve ekonomik olarak en çok döviz kurları ve Merkez Bankasının döviz rezervleri üzerinde hissedilmiştir.

Merkez Bankası'nın verilerine göre, 1 Ocak 2018 tarihinde 3.78 seviyesinde bulunan Dolar kuru, 6 Eylül 2020 tarihi itibarıyla 7.44 seviyesine yükselmiştir. Aynı dönemde Avrupa Para birimi Euro ise, 4.54 seviyesinden 8.81 lira seviyesine yükselmiştir.[7]

Yine Merkez Bankasının piyasalar tarafından önemle takip edilen döviz rezervleri de 2018 sonrası önemli düzeyde düştü. 2018 yılı Ocak ayında Merkez Bankasının net döviz rezervi 77.9 milyar dolar iken,[8] 2020 yılı Ocak ayı itibarıyla 33.9 milyar dolara gerilemiştir.[9]

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası EVDS Çalışma Grubu verisine göre 5 Ocak 2018 tarihindeki brüt döviz rezervi 87,466 milyar dolar, 23 Ekim 2020 tarihinde 45,086 milyar dolardır.[10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "How Turkey fell from investment darling to junk-rated emerging market". The Economist. 19 Mayıs 2018. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2018. 
  2. ^ Borzou Daragahi (25 Mayıs 2018). "Erdogan Is Failing Economics 101". Foreign Policy. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2018. 
  3. ^ Jack Ewing (17 Ağustos 2018). "Life in Turkey Now: Tough Talk, but Fears of Drug Shortages". New York Times. 
  4. ^ Üçkuyu, Mehmet Kemal. "Suriyeli Sığınmacıların Türkiye Ekonomisine Etkileri". www.dogrulukpayi.com. Erişim tarihi: 2020-11-04. 
  5. ^ "Dolarda rekorlar haftası: S400, Biden, faiz…". www.sozcu.com.tr. Erişim tarihi: 2020-11-04. 
  6. ^ "Dolar neden yükseliyor?". hthayat.haberturk.com. Erişim tarihi: 2020-11-04. 
  7. ^ https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/#collapse_2
  8. ^ https://m.dunya.com/amp/finans/haberler/merkez-bankasi-brut-doviz-rezervi-33-milyar-dolar-azaldi-haberi-460222
  9. ^ "Merkez'in net rezervi 20 günde 9,2 milyar dolar azaldı". www.sozcu.com.tr. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
  10. ^ "EVDS | TCMB Rezervi". evds2.tcmb.gov.tr. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türkiye_ekonomik_krizi_(2018-günümüz)&oldid=23963573" sayfasından alınmıştır