İçeriğe atla

Ali Kuşçu: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.117.021 değişiklik
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
Etiket: Geri alındı
Justinianus (mesaj | katkılar)
Devriyeler
23.336 değişiklik
k →‎Eserleri: kaynağa ulaşılamıyor, arşivlenmemiş de.. ölü bağlantı haline gelen kaynağı çıkarıyorum
44. satır: 44. satır:
* Risāla dar elm-i ḥeyāt
* Risāla dar elm-i ḥeyāt
* ''Al-Fatḥīya fī ʿilm al-hayʾa''
* ''Al-Fatḥīya fī ʿilm al-hayʾa''
* Risāla fi Hall-e Eshkal-i Ghammar<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=http://dx.doi.org/10.1086/385190|başlık=Osmanli astronomi literatürü tarihi (History of Astronomy Literature during the Ottoman Period). Ekmeleddin İhsanoğluOsmanli matematik literatürü tarihi (History of Mathematics Literature during the Ottoman Period). Ekmeleddin İlhsanoğlu|tarih=Haziran 2001|sayı=2|sayfalar=357-359|çalışma=Isis|cilt=92|ad=David A.|soyadı=King|issn=0021-1753|doi=10.1086/385190}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://213.176.111.7:8080/iranology/Persian/Farhikhtegan_F/details.aspx?id=1336 | başlık = | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivengelli = evet}}</ref>
* Risāla fi Hall-e Eshkal-i Ghammar<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=http://dx.doi.org/10.1086/385190|başlık=Osmanli astronomi literatürü tarihi (History of Astronomy Literature during the Ottoman Period). Ekmeleddin İhsanoğluOsmanli matematik literatürü tarihi (History of Mathematics Literature during the Ottoman Period). Ekmeleddin İlhsanoğlu|tarih=Haziran 2001|sayı=2|sayfalar=357-359|çalışma=Isis|cilt=92|ad=David A.|soyadı=King|issn=0021-1753|doi=10.1086/385190}}</ref>


;Matematik
;Matematik

Sayfanın 13.44, 13 Nisan 2022 tarihindeki hâli

Ali Kuşçu
DoğumAli bin Muhammed
1403
Semerkand, Timur İmparatorluğu
Ölüm16 Aralık 1474 (71 yaşında)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Defin yeriEyüp Sultan Türbesi, İstanbul, Türkiye
Diğer ad(lar)ıAli Kuşçu
EğitimSahn-ı Seman Medresesi, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
MeslekAstronom, matematikçi, dil bilimci
DönemTimur İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu dönemi

Ali Kuşçu (Özbekçe: Ali Qushchi Samarqandiy) veya asıl adıyla Ali bin Muhammed (1403, Semerkand - 16 Aralık 1474, İstanbul), Timur İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşamış olan bir astronom, matematikçi ve dil bilimcidir.

Hayatı

Astronom, matematikçi ve kelâm âlimi olan Ali Kuşçu, 1403'te Semerkand'da, Timur İmparatorluğu topraklarında doğdu. Babası Muhammed, Timur İmparatorluğu hükümdarı ve astronomu olan ve aynı zamanda Timur'un torunu olan Uluğ Bey'in kuşçusu olduğu için, ailesi "Kuşçu" lakabıyla meşhur olmuştur. Küçük yaştan itibaren matematik ve astronomiye pek ilgi duyan Ali Kuşçu, bu alanlarda Bursalı Kadızâde Rûmî, Gıyaseddin Cemşid ve Muînuddîn Kâşî gibi isimlerden ders aldı. Daha sonra bilgisini artırmak için Kirman'a gitti. Burada Hall-ü Eşkâl-i Kamer (Ay Safhalarının Açıklanması) adlı risale ile Şerh-i Tecrid adlı eserini yazdı. Ali Kuşçu, Semerkand ve Kirman'da eğitimini tamamladıktan sonra Uluğ Bey'e yardımcı ve rasathanesine müdür oldu.

Yıldızlara Bakan Adam

Bir gün herkesten gizli sessiz sedasız Semerkand’dan yola çıktı ve İran’ın Kirman şehrine gitti. Kirman’da kaldığı süre boyunca birçok eseri okuma ve inceleme fırsatına ulaşmıştır. Aynı zamanda Risale Hall el-Eşkâl el-Kamer’i (Ay’ın Görünümleri Üzerine)  adlı eserini de burada kaleme almıştır. Yaşadığı dönemde hükümdardan izinsiz şehirden kuş bile uçmasına izin vermezmiş ve bunun cezası ölüm ile sonuçlanırmış. Döndüğü zaman Uluğ Bey’e kendisini affettirecek ve yazdığı eseri ona baştan sona okuyacaktı. Uluğ Bey ise ceza vermek yerine onu Semerkand gözlemevinin başına geçirmiştir.[1]

1449'da hacca gitmek istedi. Tebriz'de Akkoyunlu Devleti hükümdarı Uzun Hasan kendisine büyük saygı gösterdi ve Osmanlı Devleti ile barış görüşmelerinde yardımını istedi. Bunun üzerine Ali Kuşçu, bir süre Uzun Hasan'ın sözcülüğünü yaptı. Ardından, Osmanlı padişahı II. Mehmed'in davetiyle İstanbul'a gitti.

Osmanlı - Akkoyunlu sınırında Fatih Sultan Mehmed'in emriyle büyük bir törenle karşılanan Ali Kuşçu, Fatih tarafından Sahn-ı Seman Medresesi'ne müderris olarak atandı.

Semerkant'ta, Uluğ Bey Rasathanesi'nin girişi

Ali Kuşçu, 16 Aralık 1474 tarihinde, 71 yaşındayken İstanbul'da öldü. 15. yüzyıla özgü olan mezarı, İstanbul'un Eyüp Sultan Türbesi etrafındaki hazirededir.[2][3] Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim'in Maraş'ı fethetmesinden kısa bir süre sonra o bölgede Şiî mezhebinin tekrar artması sonucu Ali Kuşçu'nun torunlarından bir kısmı, ferman ile Maraş'a gönderilmiştir. Geriye kalan torunları ise daha sonra Düzce'ye kendi arzularıyla göç etmişlerdir. Maraş'ta bulunan ailenin bir kısmı da cumhuriyetin ilanından sonra Bursa'ya yerleşmişlerdir. Bursa'daki Fuat Kuşçuoğlu Caddesi de ismini Ali Kuşçu'nun torunlarından Fuat Bey'in isminden almıştır. Soyu Kahramanmaraş, Düzce ve Bursa'da Kuşçuoğlu soy isimleriyle devam etmektedir.

Eserleri

Astronomi
  • Sharḥ e Zîj e Ulugh Beg
  • Risāla fī Halle Eshkale Moadeleye Ghamar lil-Masir
  • Risāla fī aṣl al-Hâric yumkin fī al-sufliyyeyn
  • Sharḥ ʿalā al-tuḥfat al-shāhiyya fī al-hayāt
  • Risāla dar elm-i ḥeyāt
  • Al-Fatḥīya fī ʿilm al-hayʾa
  • Risāla fi Hall-e Eshkal-i Ghammar[4]
Matematik
  • Risāla al-muḥhammadiyya fi-ḥisāb
  • Risāla dār ʿilm al-ḥisāb: Suleymaniye[5]
Kelâm ve Fıkıh
  • Sharh e Jadid ale't-Tejrîd
  • Hashiye ale't-Telvîh
  • Unkud-üz-Zevahir fi Nazm-al-Javaher
Mekanik
  • Tazkare fi Âlâti'r-Ruhâniyye
Dil ve Belagat
  • Sharh Risâleti'l-Vadiyye
  • El-Ifsâh
  • El-Unkûdu'z-Zevâhir fî Nazmi'l-Javâher
  • Sharh e'Sh-Shâfiye
  • Resale fî Beyâni Vadi'l-Mufredât
  • Fâ'ide li-Tahkîki Lâmi't-Ta'rîf
  • Resale mâ Ene Kultu
  • Resale fî'l-Hamd
  • Resale fî Ilmi'l-Me'ânî
  • Resale fî Bahsi'l-Mufred
  • Resale fî'l-Fenni's-Sânî min Ilmihal-Beyân
  • Tafsir e-Bakara ve Âli Imrân
  • Risâle fî'l-İstişâre
  • Mahbub-al-Hamail fi kashf-al-mesail
  • Tajrid-al-Kalam[6]

Galeri

  • Ali Kuşçu'nun Orta Asya'dan İstanbul'a seyahati
    Ali Kuşçu'nun Orta Asya'dan İstanbul'a seyahati
  • Ali Kuşçu'nun Eyüp'teki mezarı, baş taşı.
    Ali Kuşçu'nun Eyüp'teki mezarı, baş taşı.
  • Ali Kuşçu'nun Eyüp'teki mezarı, zarar görmüş ayak taşı.
    Ali Kuşçu'nun Eyüp'teki mezarı, zarar görmüş ayak taşı.

Kaynakça

Özel
  1. ^ "Yıldızlara Bakan Adam Ali Kuşçu Kimdir? - Parofix". 4 Nisan 2022. Erişim tarihi: 10 Nisan 2022. 
  2. ^ Aydüz, Salim. "Bursa, Semerkant, İstanbul, Kâdîzâde Ali Kuşçu, Uluğ Bey ve Yakubov". bilimvetarih.com. 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2016. 
  3. ^ Haskan, Mehmet Nermi:Eyüplü Meşhurlar, Eyüp Belediyesi Yayınları, cilt.2, s. 40-41, İstanbul 2014
  4. ^ King, David A. (Haziran 2001). "Osmanli astronomi literatürü tarihi (History of Astronomy Literature during the Ottoman Period). Ekmeleddin İhsanoğluOsmanli matematik literatürü tarihi (History of Mathematics Literature during the Ottoman Period). Ekmeleddin İlhsanoğlu". Isis. 92 (2): 357-359. doi:10.1086/385190. ISSN 0021-1753. 
  5. ^ ERCAN, Yavuz (1991). "SEYYİD MEHMED EMİN VAHÎD EFENDİ'NİN FRANSA SEFARETNAMESl". OTAM(Ankara. doi:10.1501/otam_0000000320. ISSN 1019-469X. 
  6. ^ SÜMER, Neslihan (1998). "BİR KÜLTÜR ÜRÜNÜ OLARAK HUKUK". Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi: 313-321. doi:10.1501/dtcfder_0000001259. ISSN 0378-2905. 
Genel
  • Yavuz Unat, Ali Kuşçu, Kaynak Yayınları, 2000
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ali_Kuşçu&oldid=27575865" sayfasından alınmıştır