III. Ağa Han: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
<ref>"Rita Hayworth Files Divorce Action in Reno," ''Los Angeles Times,'' 2 Eylül, 1951.</ref><ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Prince_Aly_Khan Prince Aly Khan] {{ing}}</ref> |
|||
| 3. satır: | 3. satır: | ||
== Kişiliği ve yaşamı == |
== Kişiliği ve yaşamı == |
||
[[Dosya:Pune Palace.jpg|thumb|250px|right|III. Ağa Han'ın Sarayı, [[Pune]]-[[Hindistan]].]] |
|||
[[Büyük Britanya]]-[[Hindistan]]ı'nın toprağı olan [[Karaçi]]'de [[II. Ağa Han]] ile onun Üçüncü hanımı ve [[Kaçar Hanedanı]]'ndan [[Feth Ali Şah Kaçar]]'ın torunu olan Newab A'liye Şemsül-Mülük'ün evlâdı olarak dünyaya geldi.<ref name="Daftary-Ismailis">{{cite book | title=The Ismā‘īlīs: Their History and Doctrines| last=Defteri| first=Ferhad| year=1990| pages=518| publisher=Cambridge University Press| location=Cambridge |isbn=0-521-42974-9}}</ref> [[İran]] [[Kaçar Hanedanı]] şah sülalesinden gelen annesinin gözetimi altında, sadece [[İslâm]] [[Dîn]]î ve Doğu tarzı bir eğitim almakla yetinmeyen III. Ağa Han, babasının almasına müsaade edilmeyen kuvvetli bir [[Avrupa]]î tarzı Batı eğitimi alma olanağına da erişti. Ayrıca, [[Eton College]] ile [[Cambridge Üniversitesi]]'ne de devam etti.<ref>"Aga Khan, Fashionable Londoner, Holds Enormous Power in Islam", The New York Times,8 July 1923, p. XX5.</ref> |
[[Büyük Britanya]]-[[Hindistan]]ı'nın toprağı olan [[Karaçi]]'de [[II. Ağa Han]] ile onun Üçüncü hanımı ve [[Kaçar Hanedanı]]'ndan [[Feth Ali Şah Kaçar]]'ın torunu olan Newab A'liye Şemsül-Mülük'ün evlâdı olarak dünyaya geldi.<ref name="Daftary-Ismailis">{{cite book | title=The Ismā‘īlīs: Their History and Doctrines| last=Defteri| first=Ferhad| year=1990| pages=518| publisher=Cambridge University Press| location=Cambridge |isbn=0-521-42974-9}}</ref> [[İran]] [[Kaçar Hanedanı]] şah sülalesinden gelen annesinin gözetimi altında, sadece [[İslâm]] [[Dîn]]î ve Doğu tarzı bir eğitim almakla yetinmeyen III. Ağa Han, babasının almasına müsaade edilmeyen kuvvetli bir [[Avrupa]]î tarzı Batı eğitimi alma olanağına da erişti. Ayrıca, [[Eton College]] ile [[Cambridge Üniversitesi]]'ne de devam etti.<ref>"Aga Khan, Fashionable Londoner, Holds Enormous Power in Islam", The New York Times,8 July 1923, p. XX5.</ref> |
||
| 9. satır: | 10. satır: | ||
=== I. Dünya savaşındaki tutumu === |
=== I. Dünya savaşındaki tutumu === |
||
[[I. Dünya Savaşı]]'nda [[İtilaf Devletleri]]'ni destekledi. ama savaşı izleyen barış konferansında [[Osmanlı Devleti]]'ne karşı insaflı davranılması gerektiğini savundu. Hindistan anayasa reformuyla ilgili olarak [[1930]]-[[1932]] arasında [[Londra]]'da yapılan yuvarlak masa toplantılarında önemli bir rol oynadı. |
[[I. Dünya Savaşı]]'nda [[İtilaf Devletleri]]'ni destekledi. ama savaşı izleyen barış konferansında [[Osmanlı Devleti]]'ne karşı insaflı davranılması gerektiğini savundu. Hindistan anayasa reformuyla ilgili olarak [[1930]]-[[1932]] arasında [[Londra]]'da yapılan yuvarlak masa toplantılarında önemli bir rol oynadı. |
||
[[Dosya:Aga Khan Palace.jpg|thumb|250px|right|III. Ağa Han'ın [[Pune]]-[[Hindistan]]'daki Sarayının girişi.]] |
|||
=== Alevî-Bâtınîliğin mutlak temsilcisi sıfatıyla Nizârî İsmâilîleri'nin İmâm-ı Â'zâmı III. Ağa Han'ın Hilâfetin ilgasıyla alâkalı görüşleri<ref>[http://www.ismaili.net/histoire/history08/history827.html Khilafat Movement]</ref> === |
=== Alevî-Bâtınîliğin mutlak temsilcisi sıfatıyla Nizârî İsmâilîleri'nin İmâm-ı Â'zâmı III. Ağa Han'ın Hilâfetin ilgasıyla alâkalı görüşleri<ref>[http://www.ismaili.net/histoire/history08/history827.html Khilafat Movement]</ref> === |
||
[[Alevî]]-[[Bâtınî]]liğin yeryüzündeki mutlak temsilcisi Kırk Sekizinci [[Nizâr’îyye]] [[İsmâilîyye]] İmâmı ''"III. Ağa Han"'', 3 Mart, 1924'te [[İsmet İnönü]]'ye gönderdiği mektubunda [http://www.ismaili.net/histoire/history08/history827.html hilâfetin kaldırılmasının] Dünya'daki İslâm birliğinini sarsacağını ve bu nedenle muhafaza edilmesi gerektiğine işâret etmişti. Görüşleri ''"The Times" (Londra)'' dergisinde yayınlanmıştı. |
[[Alevî]]-[[Bâtınî]]liğin yeryüzündeki mutlak temsilcisi Kırk Sekizinci [[Nizâr’îyye]] [[İsmâilîyye]] İmâmı ''"III. Ağa Han"'', 3 Mart, 1924'te [[İsmet İnönü]]'ye gönderdiği mektubunda [http://www.ismaili.net/histoire/history08/history827.html hilâfetin kaldırılmasının] Dünya'daki İslâm birliğinini sarsacağını ve bu nedenle muhafaza edilmesi gerektiğine işâret etmişti. Görüşleri ''"The Times" (Londra)'' dergisinde yayınlanmıştı. |
||
Sayfanın 03.15, 24 Nisan 2014 tarihindeki hâli
| Makale serilerinden |
 |
III. Ağa Han, asıl adı Sultan Sır Muhammed Şah (2 Kasım 1877-11 Temmuz 1957), Şiiliğin Nizari İsmaili tarikatının imamı, II. Ağa Han'ın tek oğlu olan III. Ağa Han 1885'te babasının yerine geçmiştir.
Kişiliği ve yaşamı
Büyük Britanya-Hindistanı'nın toprağı olan Karaçi'de II. Ağa Han ile onun Üçüncü hanımı ve Kaçar Hanedanı'ndan Feth Ali Şah Kaçar'ın torunu olan Newab A'liye Şemsül-Mülük'ün evlâdı olarak dünyaya geldi.[1] İran Kaçar Hanedanı şah sülalesinden gelen annesinin gözetimi altında, sadece İslâm Dînî ve Doğu tarzı bir eğitim almakla yetinmeyen III. Ağa Han, babasının almasına müsaade edilmeyen kuvvetli bir Avrupaî tarzı Batı eğitimi alma olanağına da erişti. Ayrıca, Eton College ile Cambridge Üniversitesi'ne de devam etti.[2]
Kendi cemaatinin sorunlarıyla yakından ilgilenen III. Ağa Han, aynı zamanda tüm Hindistan Müslümanlarının önderi haline geldi. Hindistan'daki Müslüman azınlığın çıkarlarının korunup durumlarının iyileştirilmesi amacıyla 1906'da genel vali Lord Minto'yu ziyaret eden Müslüman temsilcilere başkanlık etti. 1909'daki Morley-Minto reformları Hint Müslümanlarına ayrı seçim hakkı getirdi. Tüm Hint Müslümanları Birliği'nin ilk yıllarında başkanlığını yürüten III. Ağa Han,[3] Aligarh'daki Müslüman okulunun üniversiteye dönüştürülmesi için bir fon kurulmasına önayak oldu; bu amacı 1920'de gerçekleşti.
I. Dünya savaşındaki tutumu
I. Dünya Savaşı'nda İtilaf Devletleri'ni destekledi. ama savaşı izleyen barış konferansında Osmanlı Devleti'ne karşı insaflı davranılması gerektiğini savundu. Hindistan anayasa reformuyla ilgili olarak 1930-1932 arasında Londra'da yapılan yuvarlak masa toplantılarında önemli bir rol oynadı.
Alevî-Bâtınîliğin mutlak temsilcisi sıfatıyla Nizârî İsmâilîleri'nin İmâm-ı Â'zâmı III. Ağa Han'ın Hilâfetin ilgasıyla alâkalı görüşleri[4]
Alevî-Bâtınîliğin yeryüzündeki mutlak temsilcisi Kırk Sekizinci Nizâr’îyye İsmâilîyye İmâmı "III. Ağa Han", 3 Mart, 1924'te İsmet İnönü'ye gönderdiği mektubunda hilâfetin kaldırılmasının Dünya'daki İslâm birliğinini sarsacağını ve bu nedenle muhafaza edilmesi gerektiğine işâret etmişti. Görüşleri "The Times" (Londra) dergisinde yayınlanmıştı.
Hindistan Hilâfet Hareketi
"III. Ağa Han" 1923 yılında Hindistan'da "Hilâfet Hareketi" adı verilen bir teşkilât oluşturdu. Tüm dünyadaki Alevî-Bâtınîlerinin mukaddes Dâ’î-i Â'zamlığı makâmının sahibi olması nedeniyle, şimdi boşalmış olan bu "Siyâsî-Hilâfet" makâmın geleceği ile de yakınen ilgilenmeğe başlamıştı. Maksadı Hilâfeti savunmak olan bu teşkilat Londra'da birçok girişimlerde bulunmuş ve Hilâfet'in bir şekilde devam etmesini savunmuştu. Ayrıca, Hilâfet taraftarı fikirlerini İsmet Paşa'ya gönderdiği bir mektubunda dile getirmiş ve Hilâfet'in kaldırılmasının İslâm birliğini zedeleyeceği yönündeki fikirlerini açarak İsmet Paşa'yı Hilâfet'in devam ettirilmesi hususunda iknâ etmeğe uğraşmıştı. O zamana kadar hep "Batı" taraftarı olarak tanınan "III. Ağa Han" ortaya koymuş olduğu bu tavrıyla ortaya çıkan bir "İslâm-Batı" çekişmesi/sürtüşmesi sürecinde ilk defa "Batılıları" memnûn etmeyen bir tavır içine girmiş oldu.
Nedenleri
"III. Ağa Han", hem Alevî-Nizârî Hindistan Müslümanlarının "Sahib-i Â'zamı" olması, hem de Fâtımîler Hâlifeliği Hanedânı soyundan gelmesi fırsatını değerlendirerek Alevî-Nizârî Hindistan Müslümanları Hilâfet Hareketi'nin önderliğini de üstlenerek, kendi temsil ettiği Nizârî İsmâilîyye mezhebine bağlı olan Müslümanlar nezdindeki konumunu güçlendirmişti.
Milletler Cemiyeti temsilciliği
1932'de hem Cenevre Dünya Silahsızlanma Konferansı'nda, hem de Milletler Cemiyeti Kurulu'nda Hindistan'ı temsil etti. 1934-1937 arasında Milletler Cemiyeti'nde ülkesini temsil etmeyi sürdürdü. 1937'de Cemiyet'in başkanlığına seçildi. II. Dünya Savaşı sırasında İsviçre'ye yerleşerek siyasal yaşamdan çekildi.
Özel zevkleri
Ağa Han, Salkanot cinsi yarış atları yetiştirmekle de ün yapmıştı.
Ölümü
11 Temmuz 1957'de vefat ettiğinde Versoix, Geneve'de bulunan yakınlarına bir noter aracılığıyla ulaştırdığı mektubunda Nizâr’îyye-İsmâ‘îlî İmâmı olarak, öz oğlu ve ünlü sinema oyuncusu Rita Hayworth'un Üçüncü kocası[5][6] Aly Salamon Han'ın oğlu, Şah Kerîm el-Hüseyinî Han'ı Nizârî İmâmı tâyin ettiğini açıkladı.
Kaynakça
- ^ Defteri, Ferhad (1990). The Ismā‘īlīs: Their History and Doctrines. Cambridge: Cambridge University Press. s. 518. ISBN 0-521-42974-9.
- ^ "Aga Khan, Fashionable Londoner, Holds Enormous Power in Islam", The New York Times,8 July 1923, p. XX5.
- ^ John Keay (2001). India: A History. Grove Press. s. 468.
- ^ Khilafat Movement
- ^ "Rita Hayworth Files Divorce Action in Reno," Los Angeles Times, 2 Eylül, 1951.
- ^ Prince Aly Khan (İngilizce)
| Şii İslam unvanları | ||
|---|---|---|
| Önce gelen II. Ağa Han Nizârî-İsmâ‘îl’îyye İmâmı |
İmâm Muhammed Şah III. Ağa Han Kırk Sekizinci Nizâr’îyye Dâ’î-i Â'zamı Şîʿa Nizârî-İsmâ‘îlî İmâmı 1885 - 1957 |
Sonra gelen Şah Kerîm el-Hüseyinî IV. Ağa Han İsmâ‘îlî-Nizârîlik İmâmı |