Tokuz Ogdamdam
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Makale serilerinden |
Tokuz Ogdamdam - Eski Türklerde tarihi bir soy veya boy adı ya da yer, yöre, bölge adı.
Adı[değiştir | kaynağı değiştir]
Eski Türkçedeki sayı anlamındaki «Tokuz» adlı söz Eski Tıva Türkçesinde «Toguz» günümüz Tıva Türkçesinde «Tos» olarak geçer ve anlam olarak 9 sayısını verir. Tokuz Ogdamdam, dokuz Ogdamdan anlamına gelir, Ogdamdam sözünün anlamı bulunamamıştır.
Yurdu[değiştir | kaynağı değiştir]
Tıva Cumhuriyetinin kuzey tarafında.
- Е-51 Tıva, даштың тип каан чери билдинмес.
- Е-70 Eleges IV veya İr-Hölden taş.
- Е-109 Öök-Orzaktan II.
- Е-110 Öök-Oorzak III.
Yenisey Yazısı[değiştir | kaynağı değiştir]
Енисей бижик[değiştir | kaynağı değiştir]
Е-51.[1] Minusinsk Müzesindedir. Taş numarası № 36.
Latin transkripsiyonu:
- är atïm kök tirig bän äsizim-ä qadašïm-ä äsiz-ä γulanim äbčim-ä adïrïltïm-a
- elim qanïm äsizim-ä är ärdämi toquz oγdamdama järim äsiz-ä
- jäti češma(?) äšiz-ä : ašim-ä äsiz-ä
- uzγar(?) nä(?) altï är balbarm
Tıva Türkçesine çevirisi[değiştir | kaynağı değiştir]
- эр адым Көк Тириг мен хайыраан төрелдерим, хайыраан оолдарым эшпимден адырылдым
- элим хааным хайыраан эр эртеми Тогус Огдамдама черим харааданчыын
- чеди češma (?) хайыраан : эжимни харааданчыын
- Узгар нэ (?) алды эр балбалым
- Бир дугаар одуругда äbčim-ä деп сөс «эшпимге» кылдыр очулдуртунар. Шаг-шаанда «эпши» деп сөс-биле херээжен кижини дорамчылавас турган. "Эшпи" деп сөстүң баък утказы "совет үеде" тыптып келген хевирлиг. Бо бижикте «эшпим» деп сөс «кадайым» дээн уткалыг сөс-түр!
- Ийи дугаар одуругда ärdämi деп сөстү очулдурбайн өжегээр артырган: «эрдеми» деп сөс-түр. "Эртем" деп сөстүң шаанда утказы база өске турган. Шаанда «эртемниг» деп сөстүң утказы болза: «ат-алдарлыг» азы «салым-чаянныг» болур турган.
- Үш дугаар одуругда češma деп сөстүң утказы билдинмес. Дараазында ašim-ä дээрге "эжимге" дээн сөс-түр! Мында "эжим" деп сөс-биле калган кижи база-ла кадайын айтып турар-дыр.
- Дөрт дугаар одуругда nä(?) деп сөстүң утакзы билдинмес.
Türkçe çevirisi[değiştir | kaynağı değiştir]
- Erlik ismim Yeşil Diri'dir. Vay halime! Yakınlarım, oğullarım, eşimden ayrı kaldım.
- Milletim, hükümdarım vay bana. Erlik bilgesi Dokuz Ogdamdama yörem, vay.
- Yedi.. vah. Yoldaşlarım, vah.
- Uzgar ne. Yendiğim altı cengaver balbalı
Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Арын 143. E-51 (Тува). // Тюркские Енисейские эпитафии. Граматика, текстология. / И. В. Кормушин. [отв. ред Д, М. Насилов]; Ин-т языкознания РАН. — М.: Наука, 2008. — 342 с. — ISBN 978-5-02-036260-4
İlgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- И. В. Кормушин. Тюркские Енисейские эпитафии: грамматика, текстология. / И. В. Кормушин; (отв. ред. Д. М. Насилов); Ин-т языкознания РАН — М.:Наука, 2008. — 342 с. — ISBN 978-5-02-036260-4 (Rusça)
Türk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |