Dulkadiroğulları Beyliği
Dulkadiroğulları Beyliği | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1339-1515 | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Elbistan | ||||||||
| Yaygın diller | Türkçe | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Bey | |||||||||
• 1337–1353 | Zeyneddin Karaca Bey | ||||||||
• 1465-1467, 1472-1480 | Şah Budak Bey | ||||||||
• 1480-1515 | Alaüddevle Bozkurt Bey | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
• Kuruluşu | 1339 | ||||||||
• Dağılışı | 1515 | ||||||||
| |||||||||
| Makale serilerinden |
 |
Dulkadiroğulları Devleti (Beyliği) (Osmanlıca ذلقدر, ẕü’l-ḳadr [kudretli]), II. Dönem Anadolu Beylikleri'den biridir. 1298-1522 yılları arasında Anadolu'nun güneyinde, Elbistan merkez olmak üzere kurulmuş bir Türkmen devletidir.[1] Dulkadiroğulları Oğuzlar'ın Bozok kolundan, Yıldız Han soyundan, Avşar, Beydilli, Kargın boyundandır.[1] İlk reisi Zeyneddin Karaca Bey'dir.[1] Osmanlı İmparatorluğu ve Memlükler arasında mücadelelere neden olan devlet, 1515 yılı Turnadağ Muharebesi sonucunda yıkılarak Osmanlı İmparatorluğu'na bağlanmıştır.[2]
Osmanlı sarayına çeşitli dönemlerde toplam beş adet gelin göndermiş olan Dulkadirli hanedanı böylece Osmanlı hanedanıyla akraba olmuştur. Yıldırım Beyazıd'ın eşi, Çelebi Mehmed'in eşi, II. Murad'ın annesi ve eşi, Fatih'in annesi, Fatih'in babaannesi ve Yavuz Sultan Selim'in annesi Dulkadir Sultanlarının kızlarıdır.[3] Dulkadiroğlu Devleti Osmanlı Devleti'ne bağlandıktan sonra Dulkadiroğlu Hanedanının şehzadeleri Osmanlı Devleti içinde Beylerbeyi, Sancakbeyi, Tımarlı Sipahi Alaybeyleri olarak önemli görevlerde bulunmuşlardır. Sultan Alaüddevle Bozkurt Han'ın oğlu Şehzade Şahruh Mehmed Bey'in torunu olan Şehzade Davut Bey 1580 yılında Kayseri Sancak Beyi olmuş 1610 yılına kadar bu görevde bulunmuştur. Davut Bey'in devlet görevi bittiğinde kendisine Has olarak Kayseri'nin 357 köyünü kapsayan, Tomarza, Bünyan, Develi, Sarız, Pınarbaşı, Akkışla ilçelerini de kapsayan Zamantı Bölgesi verilmiştir. Davut Bey'in Tımarlı Sipahi Alaybeyi olan oğulları bölgeyi Gülveren Köyü'nden yönetmişlerdir. Babadan oğula Osmanlı sarayından tasdikle devam eden bu görev Sultan Abdülmecîd Hanın 19 Ocak 1841 fermanı ile kalan son tımarlı sipahileri tımarlarına ölene kadar sahip olmak şartıyla emekliye sevk etmesi ile Büyük Selçuklu döneminden beri Anadolu ve Ön Asya Türklüğünün idari ve askeri aristokrasisi ve bürokrasisini oluşturan tımarlı sipahi sınıfı resmen sona erdi. Bu bağlamda Gülveren'den bölgeyi yöneten Dulkadiroğlu Mehmed Sipahi Bey'in 1899 yılındaki ölümüne kadar bu görev sürmüş oldu. Bu tarihten sonra Asakiri Nimazı Şahane adı ile oluşturulan yeni bir askeri sistemde Dulkadiroğlu hanedanı mensupları askeri görevlerini bu çatı altında sürdürerek yönetimde oldular. Dulkadiroğlu Hanedanı mensuplarının Tımarlı Sipahi Alaybeyleri bölgede Alaybeyler Sipahiler olarak bilinmekle birçok mühim işlere imza atmışlardır. Bu hanedan Gülveren başta olmak üzere, Harsa, Bel ve Alaybeyli köylerinde yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Soyları günümüzde de sürmektedir. Kırşehir, Kayseri, Malatya gibi illerde de bu hanedana bağlı aileler varlıklarını devam ettirmektedir.
Sultanlar[değiştir | kaynağı değiştir]
| Bey | Hüküm Süresi | Notlar |
|---|---|---|
| Zeyneddin Karaca Bey | 1339-1353 | Beyliğin kurucusu. |
| Garseddin Halil Bey | 1353-1386 | |
| Şaban Süli Bey (Sevli Bey) | 1386-1398 | |
| Sadaka Bey | 1398-1399 | |
| Nâsıreddin Muhammed Bey | 1399-1442 | |
| Dulkadiroğlu Süleyman Bey | 1442-1454 | |
| Melik Arslan Bey | 1454-1465 | |
| Şah Budak Bey | 1465-1467 | |
| Şehsüvar Bey | 1467-1472 | |
| Şah Budak Bey | 1472-1480 | |
| Alaüddevle Bozkurt Bey | 1480-1515 | |
| Şehsüvaroğlu Ali Bey | 1515-1522 | Osmanlı beylerbeyi olarak hüküm sürdü. |
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c "Türk Tarihi". Türk Dünyası El Kitabı. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. 1992 [1976]. ss. 302-304. ISBN 975-456-047-1.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2009.
- ^ [İ. Hakkı UZUNÇARŞILI: 1994, Osmanlı Tarihi, I. Cilt, Ankara.]
