Recm
| Makale serilerinden |
 |
Recm (Arapça: رجم), Sözlük anlamı 'taşlamak' ve 'kovmak' olan, İslam hukukunda terim olarak ise zina yapan 'evli erkek ve kadına uygulanan taşlayarak öldürme cezasını ifade eden Arapça bir kelimedir.
İslam öncesinde Yahudilik'te de var olan[1] bir ceza olan recm islam hukukunda en tartışmalı konulardan birisidir. Çünkü Kur'an'da zina suçunun karşılığı olarak geçmeyen bu ceza hadislere dayandırılmaktadır.[2]
Dilbilgisi
Arapça'da r-c-m kökünden bir mastar olan kelime taşlama, taşa tutma, lânetleme, kovma, sövme, birinin namusuna iftira etme, kötü zanda bulunma anlamlarına gelir.[3] Çoğulu 'rucûm'dur. Kelimenin yine aynı kökten gelen sıfat formundaki 'racim' kelimesi ise taşlanan, kovulan, lânetlenen anlamına gelir ki besmelede şeytan bu sıfatla nitelendirilir. Kur'an'da r-c-m kökü tüm formlarıyla 14 defa geçmektedir.
Tarihi
Zaman içinde birçok toplum evlilik dışı cinsel ilişkiyi cezalandırarak caydırma yoluna gitmişleridir. Antik Yunan yasalarına göre zina edenler ölüm cezasına çarptırılırken, Hammurabi Yasaları'nda bu kişiler suda boğarak öldürülürlerdi.[4]
Zina suçuna verilen recm cezası ise tarihin belli bir döneminde özellikle Ortadoğu'da uygulanmıştır. Bu bağlamda recm dini bir ceza olarak ilk olarak Tevrat'ta geçmektedir. İncil'de açık olarak geçmeyen bu ceza, Kur'an'da geçmemesine rağmen İslam Hukukuna girmiş; peygamber, dört halife, daha sonraki İslam devletleri ve Osmanlı'da uygulanagelmiştir.
Tevrat'ta recm
Yahudi şeriat kitabı olan talmutta konuyla ilgili hüküm şöyledir;
22: 22 Eğer bir adam başka birinin karısıyla yatarken yakalanırsa, hem kadınla yatan adam, hem kadın, ikisi de öldürülecek. İsrail'den kötülüğü atacaksınız.
22: 23 Eğer bir adam kentte başka biriyle nişanlı ergen bir kızla karşılaşır ve onunla yatarsa,
22: 24 İkisini de kentin kapısına götürecek, taşlayarak öldüreceksiniz. çünkü kız kentte olduğu halde yardım istemek için bağırmadı; adam da komşusunun karısıyla ilişki kurdu. Aranızdaki kötülüğü ortadan kaldıracaksınız.[5]
İncil'de recm
Yahudiler, İsa'ya zina ederken yakalanmış bir kadın getirmişler ve Musa peygamberin bu gibilere recm cezası verdiğini ileri sürerek buna ne diyeceğini sormuşlardır. İsa onlara, "İlk taşı günahsız olanınız atsın" deyince başta yaşlılar olmak üzere, birer birer dışarı çıkıp İsa'yı yalnız bıraktılar. Kadın ise orta yerde duruyordu.İsa doğrulup ona, «Kadın, nerede onlar? Hiçbiri seni yargılamadı mı?» diye sordu.Kadın, «Hiçbiri, efendim» dedi. İsa, «Ben de seni yargılamıyorum» dedi. «Git, artık bundan sonra günah işleme!»[(Yuhanna 8/3-11).
İslam'da recm
İslam hukukunda evli veya dul olup zina yapan kadın ve erkek dört mezhebin ittifakla görüşüne göre 'ölünceye kadar taşlanarak' cezalandırılır. Bu cezalandırmaya 'recmetmek' denmektedir. Bu cezalandırmaya dair Kur'an'da açık bir ayet yoktur. Kur'an'da zina suçunun cezasını belirten ayetler şunlardır:
- Zina eden kadın ve zina eden erkekten her birine yüz sopa vurun; Allah'a ve ahiret gününe inanıyorsanız, Allah'ın dini hususunda sizi sakın acıma duygusu kaplamasın! Müminlerden bir grup da onlara uygulanan cezaya şahit olsun.
- Namuslu kadınlara zina isnadında bulunup, sonra dört şahit getiremeyenlere seksener sopa vurun ve artık onların şahitliğini hiçbir zaman kabul etmeyin. Onlar tamamen günahkardırlar.[6]
- İnanmış hür kadınları nikâhlama genişliğine gücü yetmeyeniniz, ellerinizin altındaki genç, mümin köle kızlarından biriyle evlensin. Allah sizin imanınızı daha iyi bilir. Hep birbirinizdensiniz. O halde onları, ailelerinin izniyle nikâhlayın. Gizli dost edinmeyerek, zinadan uzak kalarak, iffetli hanımlar olmaları şartıyla onların mehirlerini örfe uygun bir biçimde verin. Evliliğe geçtikten sonra bir fuhuş yaparlarsa onlara, hür kadınlara uygulanan cezasının yarısı uygulanacaktır.
İslam hukukuna dayanak teşkil eden dört mezheb, recm cezasını hadislere dayandırmaktadır. İslam hukukçu Kur'an'da konuyla ilgili tek bir ayet vardır ve burada "taşlayarak öldürme"den değil, döverek cezalandırmaktan bahsedilir. Recm şeriatta hadislere dayandırılan bir cezalandırma şeklidir.
Recm ile ilgili tartışmalar mezhepler ve tarikatlar arası ayrılığa da neden olmuştur. Recm sözcüğünün Kur'an'da taşlamakla eşanlamlı olarak değil, daha çok hor görmek, yalnız bırakmak gibi bir anlamda kullanıldığı tefsirlerde okunur.[7][8] Ancak İslam hukuku'nda recm, taşlama fiilinin karşılığı olarak kullanılmıştır. Recm kelimesi, bu yüzden, hemen hemen tüm dillerde, taşlama kelimesinin karşılığı olarak kullanılmasının yanında, Osmanlıca'ya da hukuk terimi olarak "zina yapan kadın veya erkeğin taşlanarak öldürülmesi" anlamında geçmiştir.
Hadislerde zina meselesi
Recm cezası Muhammed bin Abdullah zamanında da uygulanmıştır. Bu sebeble recm ile ilgili birkaç Hadis bulunmaktadır. Kendi ikrarlarıyla dört vakıa (Maîz adında bir erkek, Cüheyneli bir kadın, Büreyde adında bir kadın ve adı verilmeyen bir genç, ki buna sopa vurulmuş çünkü nikahlı değilmiş) gerçekleşmiştir. Peygamber gelenleri her defâsında vaz geçirmeye çalışmıştır. Kaçan Mâiz adında birisi için, bıraksaydınız demiştir [9]. Kuran'da recm ile ilgili hiçbir hüküm bulunmamaktadır. Recm cezası, islama göre dört erkek veya her bir erkek yerine iki kadın (Nur : 1-6), evli bulunan bir kimseyi kendisiyle evli olmadığı bir başka kişi ile ilişkiye girerken, yani erkeğin penisinin kadının vajenine gidiğini kesin görürler ve bunu mahkemede hakime (kadıya) çelişkisiz anlatırlarsa bu kimse recmedilir. Yoksa, suçu işlediği varsayılan kişiye uygulanamaz (fetevâ-i hindiye). Hattâ aynı yatakta yattılar diye bile, bu çok günah ise bile, bir kimse recm cezasına kesinlikle şer'an çarptırılamazdı. Zaten, zina edenin kendi ikrarına değilde dört şahitle uygulanan recm imkânsız sayılacak kadar az, mesela nübüvet döneminde hiç şahitlik vakası olmamasına karşın ve 600 yıl süren osmanlılarda sadece 1 kereye mahsus uygulanmıştır.[10]
Recm etme yöntemleri
Recm cezası değişik sekillerde uygulanır:
1- Failleri toprağa göbeklerine kadar gömerek taşlamak suretiyle, veyâ gömmeksizin taşlamak suretiyle : ikrarlarından dönerlerse kaçabilmeleri için[11].
2- Faillerin üzerine taştan bir duvar devirmek suretiyle -hadise değil ictihada dayanan bir göruş-, eskiden bunun uygulandığına dair bilgiye, bilinen kaynaklarda rastlanmıyor.
3- Failleri yüksek bir yerden taşların üzerine atmak suretiyle -hadise değil ictihada dayanan bir göruş-, ki bunun da eskiden uygulandığına daîr bilgiye, bilinen kaynaklarda rastlanmıyor.
Dış bağlantılar
- TDV İslam Ansiklopedisi'nde recm, Hüseyin Esen, cilt: 44; sayfa: 443 İslam Ansiklopedisinde 'recm' adında ayrı bir madde yoktur. 'Zina' maddesinin alt başlığında Zina Suçunun Cezasında konu edilmektedir.
Kaynaklar
- ^ Eldar Hasanov, Yahudi Şeriatinde Recm Cezası, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sayı. 12, 2008, sayfa.183
- ^ http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=440443
- ^ İbn Manzur, Lisanü’l-Arap, C. XII, Beyrut Ty. s. 226.
- ^ Sadri M. Arsal, Umumi Hukuk Tarihi, İstanbul 1944, s. 128.
- ^ Tesniye, 22/22-24
- ^ Nur Suresi, Ayet:1-5, Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır Meali
- ^ (Arapça)Câmi'ul Ahkâm'il Qur'ân, Kurtubî ; (Kur'an XXIX, Meryem, 46)
- ^ (Arapça)ibn Kesîr tefsiri, (Kur'an XXIX, Meryem, 46)
- ^ (Arapça)/(İngilizce)Kitab al hudud, n°4202 ve saire Sahih-i Muslim
- ^ M.1680'da IV. Mehmed döneminde, kadı Rumeli Kazaskeri Beyazizade Ahmet Efendi tarafından zina eden iki kimse için recmile hükmedilmiş. kadın müslüman olup Aksaraylı Abdullah Çelebi'nin eşiymiş, erkekse bir yahudi imiş. Sarayda bu hüklüm bir ilk olunca tartışmalar olmuş. Murat Bardakçı, Hürriyet 30/08/2002.
- ^ (Arapça)/(Türkçe) Büyük Şâfii Fıkhı. Dr. Mustafa el-Hin, Dr. Mustafa el-Buğa, Ali eş-Şerbeci. Tercüme : Ali Arslan. Huzur Yayınevi. Hadler / Zinanın cezası / Recm Cezası Nasıl Tatbik Edilir?