Phagspa yazısı
| Phagspa yazısı | |
|---|---|
| Tür | Alfabe |
| Diller | Çince, Tibetçe, Moğolca, Uygurca, Sanskritçe, Farsça |
| Oluşturan | Drogun Çugyal Phagpa |
| Dönem | 1269-1660 |
| Aile sistemi | |
| Kardeş alfabeler | Lepça, Meitei, Khema, Marçen |
| ISO 15924 | ttb, Phags-pa |
| Yön | Yukarıdan aşağıya |
| Unicode adı | Phags-pa |
| Unicode aralığı | U+A840–U+A87F |
| Bu sayfa UFA fonetik Unicode semboller içerir. Doğru bir görüntüleme desteğiniz bulunmadığı takdirde, soru işaretleri, kutular veya diğer Unicode karakterleri görebilirsiniz. IPA sembolleri ile ilgili rehberi okumak için, bakınız Yardım:IPA. | |
Phagspa yazısı, Yuan Hanedanı'nın kurucusu Kubilay Han için Tibetli keşiş Drogun Çugyal Phagpa tarafından Yuan içindeki yazılı diller için birleşik bir yazı olarak tasarlanmış bir alfabedir. Bu yazının fiili kullanımı, Moğol liderliğindeki Yuan Hanedanı sırasında yaklaşık yüz yıl ile sınırlıydı ve Ming Hanedanı'nın gelişiyle birlikte kullanım dışı kaldı.[1]
Yuan döneminde Çince, Tibet dilleri, Moğolca, Uygurca, Sanskritçe, Farsça ve diğer komşu dillerin çeşitlerini yazmak ve yazıya dökmek için kullanıldı.[2] Tarihsel dilbilimciler için, kullanımının belgelenmesi bu dillerdeki değişiklikler hakkında ipuçları sağlamaktadır.
Onun soyundan gelen sistemler, Tibetçe ve Sanskritçe yazmak için kullanılan Yatay kare yazıyı içerir. Kore Hangıl alfabesinin Phagspa'dan sınırlı bir etkiye sahip olduğuna dair bir teori bulunmaktadır. Pax Mongolica sırasında yazı, batı Orta Çağ sanatında çok sayıda görünüm bile yaptı.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Mote, Frederick W. (1999). Imperial China, 900-1800. Cambridge, Mass.: Harvard University Press. s. 484. ISBN 978-0-674-01212-7.
- ^ Theobald, Ulrich. "The 'Phags-pa Script (www.chinaknowledge.de)". www.chinaknowledge.de (İngilizce). 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2022.
- ^ Bazaar to Piazza: Islamic Trade and Italian Art, 1300-1600, Mack, p.61
Ek okuma[değiştir | kaynağı değiştir]
- Everding, Karl-Heinz (2006). Herrscherurkunden aus der Zeit des mongolischen Großreiches für tibetische Adelshäuser, Geistliche und Klöster. Teil 1: Diplomata Mongolica. Mittelmongolische Urkunden in 'Phags-pa-Schrift. Eidtion, Übersetzung, Analyse (Almanca). Halle: International Institute for Tibetan and Buddhist Studies. ISBN 978-3-88280-074-6.
- Poppe, Nicholas (1957). The Mongolian Monuments in hP´ags-pa Script (Second bas.). Wiesbaden: Harrassowitz.
- Sampson, Geoffrey (1985). Writing Systems: A Linguistic Introduction. Great Britain: Anchor Brenton Ltd. ISBN 978-0-09-156980-8.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Phagspa yazısı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- BabelStone: 'Phags-pa Script 7 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (with free fonts)
- Omniglot: 'Phags-pa script 12 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ancientscripts: hPhags-pa 28 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Mongolian characters after Kublai Khan
