Mişer Tatar lehçesi
| Mişer Tatar lehçesi | |
|---|---|
| Telaffuz | miʃær tatar |
| Bölge | Mordovya, Penza, Ulyanovsk, Tataristan, Orenburg, Nizhny Novgorod, Çuvaşya, Başkurdistan, Samara, Volgograd, Saratov |
| Etnisite | Mişer Tatarları |
| Konuşan sayısı | ? |
| Dil ailesi | |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | – |
Mişer Tatarcası veya Batı Tatarcası (Мишԙр, Mişär, Мишԙр Татар, Mişär Tatarı, кԩнбатыш татар, könbatış tatar ), Tatarcanın bir lehçesi veya Mişer Tatarları tarafından konuşulan ayrı bir Türk dilidir. Çoğunlukla Rusya'nın Penza, Ulyanovsk, Orenburg'da, Nijniy Novgorod, Samara, Volgograd ve Saratov oblastlarında, Tataristan, Başkurdistan, Çuvaşistan, Mordovya ve Finlandiya'da konuşulmaktadır.
Bazı dilbilimciler (Radlov, Samoyloviç), Mişer Tatar dilinin Kıpçak-Bulgar grubundan ziyade Kıpçak-Kuman dil grubuna ait olduğunu düşünmektedir.
Bu lehçe, Finlandiya'daki Tatar azınlığın konuştuğu lehçedir. Finlandiya'da yaşayan Tatar topluluğunun kökenleri 1860'lı yıllarda Rusya'nın Volga-Ural bölgesinden gelen tüccarlara dayanmaktadır ve bu topluluğun çoğunluğu Nizhny Novgorod eyaletinin Sergach Mishar Tatar köylerinden gelmektedir. İlk Tatar göçlerinin başarısı, diğer köylülerin de Finlandiya'ya göç etmesine neden olmuştur.
Lehçeler[değiştir | kaynağı değiştir]
Mişer Tatar lehçeleri (сԩйлԙшлер) Makhmutova'ya göre iki (Ch ve Ts)[1] veya Gabdulkhay Akhatov'a göre üç (Ch, Ts ve karışık)[2] gruptur.
Batı (Mişär) lehçesinde Ç sesi [tʃ] olarak telaffuz edilir (güney veya Lambir Mişerleri) ve [ts] (kuzey Mişärs veya Nizhgars) olarak. C sesi [dʒ] olarak telaffuz edilir. Mişär ağzında v ile w, q ile k, g ile ğ arasında hiçbir fark yoktur. Kiril alfabesinde q, ğ ve w için özel harfler bulunmadığından Mişär konuşanlar Kiril alfabesiyle yazılan Tatarcayı okumakta zorluk çekmezler.
Mişer Tatar lehçelerinin sınıflandırılması:
- Ç-lehçeleri veya Güney Mişerce: пытчак, pıtçak < Kazan пычак, pıçak (bıçak)
- Temnikovsky lehçesi - Penza bölgesinin güneydoğu kısmı olan Mordovia'nın batı rayonları (özellikle Temnikovsky ).
- Lyambirsky lehçesi - Mordovya'nın doğu kısmı (özellikle Lyambirsky ).
- Başkurdistan lehçesi - Başkurdistan'ın Birsk, Karaidelsky, Mishkinsky rayonları.
- Sharlyk lehçesi - Orenburg oblastının Sharlyk'i .
- Orenburg lehçesi — Orenburg bölgesi.
- Volgograd ve Saratov oblastlarının lehçeleri.
- Kuznetsk lehçesi - Penza oblastının Kuznetsk'i . Akhatov'un karma lehçesi.
- Khvalynsk lehçesi — güney Ulyanovsk bölgesi (Khvalynsk ). Akhatov'un karma lehçesi.
- Ts lehçeleri veya Kuzey Mişerce : пыцак, pitsak < Kazan пычак, pıçak (bıçak)
- Sergachsky lehçesi - Nizhny Novgorod oblastının Sergachsky'si .
- Drozhzhanovsky lehçesi - Tataristan ve Çuvaşistan'ın Drozhzhanovsky rayonu
- Chistopolsky lehçesi (karışık) - Tataristan ve Samara oblastının Chistopolsky'si .
- Melekessky lehçesi (olumsuz olarak) - Ulyanovsk bölgesinin kuzey rayonları (özellikle Melekessky ).
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Махмутова Л.Т. Опыт исследования тюркских диалектов: мишарский диалект татарского языка. - М.: Наука, 1978. (Rusça)
- ^ Gabdulkhay Akhatov. Мишарский диалект татарского языка (учебное пособие для студентов высших учебных заведений). Уфа: Башк. ун-т, 1980 (Rusça)