Mehmet Gürsoy
Mehmet Gürsoy | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 8 Kasım 1950 Bekilli, Denizli |
| Eğitim | Kayseri Eğitim Enstitüsü |
| Meslek | Çini ustası |
| Ödüller | 2009 Yaşayan İnsan Hazinesi Ödülü |
Mehmet Gürsoy (d. 8 Kasım 1950[1], Denizli) Türk çini sanatçısı. öğretmen.
Kütahya'da çini sanatını yeniden canlandırmak, unutulmuş olan mercan kırmızısı, zümrüt yeşili, lapis lazuli mavisi gibi mücevher renklerini bulmak için sürdüğü çalışmalarıyla 2009'da Türkiye'nin Yaşayan İnsan Hazinesi ünvanına layık görüldü.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1950 yılında Denizli'nin Bekilli ilçesinde doğdu. 10 yaşında ailesi ile Denizli'den Kütahya'ya taşındı.[2] İlk, orta ve lise öğrenimini Kütahya'da tamamladıktan sonra Kayseri Eğitim Enstitüsü'nden mezun oldu. İlkokul öğretmeni olan Gürsoy, 1975'te, Kütahya yakınlarında bir köyde ilkokul öğretmeni olarak çalıştığı sırada çini sanatı ile uğraşmaya başladı.[3] " Türk çini sanatını geliştirme kursu" vermek üzere Kütahya'ya gelen tezhip sanatçısı Muhsin Demironat’tan ve Nezihe Bilgütay Derler'den ders aldı.[4]
1983'te Süsler Çini'de usta olan ve Çinici Sarı İhsan olarak tanınan İhsan Erdeyer'in yanında yetişti.[5]Çalışmalarını Kütahya'daki atölyesinde sürdürdü. 1986'da İbrahim Paşa Sarayı'nda açılan İznik Çinileri sergisi çalışmalarına ilham verdi.[4] Aynı yıl, Cumhurbaşkanlığı'nın düzenlediği Birinci Milletlerarası Türk Çini ve Seramik kongresi kapsamında gerçekleşen çini yarışmasında "Hünkâr", "Hümayun" ve "Nev Eser" rumuzlu eserleriyle vazo, tabak ve pano kategorilerinin üçünde de ödüle layık görüldü.[1] Ertesi yıl dört çömlekçiyle birlikte İznik Çini'yi kurdu.[5] Geçmişte kullanılan ve zamanla reçetesi unutulmuş olan mercan kırmızı, zümrüt yeşili, lapis lazuli mavi gibi mücevher renklerini elde etmek için uğraştı.
Atölyesindeki çalışmaların yanı sıra Dumlupınar Üniversitesi'nde dersler verdi. Üniversitelerde halk eğitim merkezlerinde çok sayıda öğrenci yetiştirdi.[6] Eserlerini, yurtiçinde ve yurtdışında açtığı sergilerde sergiledi. ABD'de açtığı 15 serginin dışında, Avrupa ülkeleri, Japonya ve Çin gibi ülkelerde sergiler açtı. [7] Bir öğrencisinin sorusu üzerine çiniyi şu şekilde tanımlamıştır: "Çini bana göre bir göz musikisidir. Bu sanatın notaları da laleler, karanfiller, güller ve sümbüllerdir''.
Sanatçı, "tarihin derinliklerinden günümüze 400 yıl sonra sanatın hem orijin renklerini hem orijinal kompozisyonlarını tekrar hayata geçirdiği için" 2009 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında UNESCO Bilim Kurulu tarafından verilen Yaşayan İnsan Hazinesi unvanına layık görüldü. [7] 2010 yılında İstanbul'da Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı'nda düzenlenen törenle ödülünü aldı.
Kültür Bakanlığı ile yaptığı çalışmalar sonucu UNESCO, 2016 yılı genel kurulunda aldığı kararla geleneksel çini sanatını İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi'ne almıştır. [8] Kütahya'nın UNESCO'nun üretici şehirler listesine girmesi için Kütahya Belediyesi'nin yürüttüğü çalışmalarda yer aldı.[8]
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Mehmet Gürsoy Belgeseli". Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi. 16 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2025.
- ^ Ulukuş, Meriç (27 Aralık 2022). "Çini Sanatının Denizlili Efendisi!". Meriç Ulukuş. 16 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2025.
- ^ "Mehmet Gürsoy". Yaşayan İnsan ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürlüğü. 2 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2025.
- ^ a b Akbaş, Merve (6 Ocak 2019). "Mercan kırmızısı için 10 yıl emek verdim | Yeni Şafak Pazar Eki Haberleri". Yeni Şafak. 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2025.
- ^ a b "Artist Spotlight - Mehmet Gürsoy". Smithsonian Center for Folklife and Cultural Heritage (İngilizce). 14 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2025.
- ^ ""Çinicilikte güzellik ateşten toplanır"". Türkiye gazetesi. 1 Mart 2015. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019.
- ^ a b "Çini sanatının ödüllü ustası: Mehmet Gürsoy". www.aa.com.tr. 31 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2024.
- ^ a b "Sarayları değil gönülleri süslüyor". Yeni Akit. 14 Şubat 2018. 15 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2025.
Dış kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mehmet Gürsoy belgeseli, Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi, 26 Şubat 2021
