İçeriğe atla

Marsilya

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Marseilles sayfasından yönlendirildi)
Marsilya
Marseille
Marsilya bayrağı
Bayrak
Marsilya arması
Arma
Slogan:
Actibus immensis urbs fulget Massiliensis.
Fransa üzerinde Marsilya
Marsilya
Marsilya
ÜlkeFransa Fransa
BölgeProvence-Alpes-Côte d'Azur
DépartementBouches-du-Rhône
ArrondissementMarsilya
İdare
 • Belediye başkanıBenoît Payan (PS)
Yüzölçümü
 • Toplam240,62 km²
En yüksek nokta640 m (2.090 ft)
En alçak nokta0 m (0 ft)
Nüfus
 (2017)
 • Toplam869.815
 • Yoğunluk3,600/km²
 • Kent
1,590,867
 • Metropol
1,760,653
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)
Alan kodu04
Resmî site
marseille.fr

Marsilya (Fransızca: Marseille [[maʀˈsɛj]], Oksitanca: Marselha veya Marsiho), Fransa'nın güneydoğu'sunda bulunan, Bouches-du-Rhône ilinin ve Provence-Alpes-Côte d'Azur bölgesinin merkez şehridir. 2020 nüfus sayımına göre 870.321 nüfusuyla Fransa'nın 2. en büyük kentidir. Ayrıca 1.760.653 nüfusuyla Fransa'nın 2. en büyük metropolitan yerleşim alanıdır. Avrupa'da en büyük kara alanına sahiptir.

MÖ 6. yüzyılda Foçalı denizcilerin sayesinde Massalia adı altında kurulan Marsilya, Fransa'da ve Akdeniz'de birinci, Avrupa genelinde dördüncü limanı olarak gösterilmektedir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Marsilya ve yakındaki Akdeniz kıyıları, Piri Reis haritası

Tarihte ilk olarak MÖ 6. yüzyılda 12 İon şehrinden biri olan Phokaialı (bugünkü adıyla Foça) denizcilerin kurduğu Marsilya şehri, zamanla eski liman denilen Vieux Port (Eski Limanı) etrafında genişleyerek bugünkü halini almıştır. Phokaialılar İzmir yakınlarındaki bugünkü Eski Foça şehrini kaybetmelerinden sonra kendilerine koloni yaptıkları bir şehir olarak da biliniyor. Cosquer Mağarası duvarı üzerindeki yazılar Marsilya da geçtiğimiz 28 bin yıl boyunca insan yerleşimi olduğunun kanıtı. Ayrıca Marsilya 2 bin 600 yıl ile Avrupa'nın en eski şehri unvanına sahiptir. Bu eskilik sokaklarında kolayca fark ediliyor. Birbirine bitişik sıralanan yüzlerce apartmanın dar bir koridor görünümü oluşturduğu Arnavut kaldırımlı sokaklarında yeni yapı hemen hemen hiç yok. Asırlar öncesinin yüksek tavanlı, uzun pencereli evleri yıkılmamış ve korunarak bugüne kadar gelmiş. Tarihi geçmişiyle yüksek mimari değer taşıyan bu apartmanlar bugün hala halkın kullanımındadır. Marsilya Kültür Varlıkları Atölyesi'nin (Atelier du Patrimoine) yöneticisi Daniel Dracourt'un şehrin tarihi yapısının korunmasına yönelik çalışmalarının bunda büyük payı olmuş. Akdeniz çevresinde bulunan ülkelerde tarihi kent dokularıyla öne çıkan yerleşimlerin gelişim ve koruma planları yapılmış. İstanbul'a benzer özellikler taşıyan Marsilya çok kültürlülüğün ve kültür varlıklarının korunması ve yerel yönetimler açısından önemli bir örnek.

MÖ 49 yılında Sezar tarafından istila edilince Romalıların ticaret merkezi haline getirilen Marsilya, limanlarının jeopolitik avantajıyla bugünde denizcilik alanında önemli bir yere sahiptir. Haçlı Seferlerinde aktif olarak önemli bir rol oynamışsa da bugün egemen bir din yok ve çok çeşitli kültürel yapısı içinde her dinden insana rastlanıyor. 13. yüzyılda kısa süreli yaşanan Cumhuriyet dönemine, 1423 yılında Aragone Hanedanlığı tarafından son verilmiş. Kral I. René'nin yaptığı çıkartmanın sembolü olarak diktirdiği kule, bugün hala limanın girişinde görülebilir. Marsilya, 1481'de Fransız Krallığı'na dahil olmuşsa da halkının liberal yanı tarih boyunca ağır basıyor. 1720 yılında nüfusunun yarısı olan 45 bin kişiyi kaybettiği veba salgının yaraları kısa sürede sarılırken, 1792'de Marsilya halkı asiliğiyle ünlenir. Altı bin gönüllüden oluşan Ren Ordusu, Claude Joseph Rouget de Lisle'in bestelediği savaş marşı ‘Chant de guerre pour l'armée du Rhin'ı söyleyerek, Fransız Devrimine katılmak için Paris'e doğru yürüyüşe geçer. 1795'te Fransa'nın millî marşı kabul edilen bu marş ‘La Marseillaise’ olarak bilinir.

Coğrafi konum

[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransa’nın Provence-Alpes-Côte d'Azur sınırları içindedir. Calanques Dağ kitlesininde aralarında bulunduğu bir dağ zinciriyle çevrili olan Marsilya, Akdeniz sahil şeridi boyunca 70 km kıvrıla kıvrıla uzanır. Güneş ışığı en önemli servetidir. Mistral yeliyle gelen Provence yöresine has bu doğal ışık, aralarında Cezanne, Braque, Dufy, Derain, Marquet'inde bulunduğu birçok tanınmış ressamın ilham kaynağı olmuştur.

Fransa'nın Akdeniz kıyısında yer alan şehir, Akdeniz'in en büyük ticari limanına sahiptir.

Şehir merkezine 30 km uzaklıktaki Marsilya havaalanından her 20 dakikada bir hareket eden otobüsler, yolcuları Saint Charles Garı'na getiriyor. Oradan taksi ya da metro ile gideceğiniz yere ulaşıyorsunuz. Başta Marcel Pagnol'un filmleri olmak üzere birçok Fransız filmine mekân olan St. Charles Garı, şehrin yüksek tepelerinden biri üzerinde kuruludur. Garı şehrin merkezine bağlayan Boulevard d’Athenes caddesine doğru alçalan toplam sayısı 104 olan merdivenlerin en üst basamağından aşağıya bakınca tüm şehrin ayaklarınızın altında olduğu hissi veriyor. Bazıları şehrin merkezi olarak, St Charles Garı'nı bazıları ise ‘Le Vieux-Port’ denilen eski limanı kabul ediyor.

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

19. yüzyılda Modern Döneme girmesinin yanı sıra Fransız sömürgeleri, altyapı sistemi projeleri ve Süveyş Kanalı'nın açılmasıyla gelişmesi hız kazanan Marsilya, ham maddeleri işlemeye dayalı ekonomisiyle kısa zamanda gelişmesini tamamlamış. Deniz ürünleri zenginliğinin yanı sıra Dünya'nın en kaliteli kiremitleri burada üretiliyor. Bugün Marsilya'nın tek amacı ‘Euroméditerranée’ projesini gerçekleştirmek. Ekonomi ve endüstri metropolisi olan Marsilya 1995 yılında başlatılan bu projeyle Güney Avrupa'nın iş alanında başkenti olmayı amaçlıyor. Bunu gerçekleştirmek için şehir, yabancı sermayeye yatırım yapması için her imkânı ve kolaylığı sağlıyor. Aynı zamanda Fransa'nın en yüksek öğrenme oranına sahip olduğu 45 bin üniversite öğrencisiyle kente gelen sermaye ile doğan iş imkânlarından Marsilya halkının faydalanması için kalifiye eleman yetiştiriliyor.

Bugün Marsilya artık Fransa'nın en kalabalık varoşlarından birine sahiptir.

Fransa'da abartmaları ile tanınan Marsilyalılar tarafından dünyanın en güzel şehri olduğu söylenir. Marsilya'nın içinde olduğu kadar civarında da gidilecek çok yer vardır. Marsilya, sosyetik tatil beldeleri Cannes, Nice, St. Tropez'ye yakın olmasına rağmen Güney Fransa'nın diğer şehirlerine hiç benzememektedir. Kuzey Afrika kökenlilerin çoğunlukta olduğu, 1 milyondan fazla çok çeşitli etnik nüfusuyla bir metropol görünümündedir. Herkesin değişik bir aksanı olduğu için Fransızcayı az veya aksanla konuşsanız bile kimse yadırgamamaktadır. Akdeniz ikliminin getirdiği yumuşak hava akımıyla soğuk ülke vatandaşları için çekici olsa da, yüksek suç oranı ve uyuşturucu trafiğinin yoğun olduğu iddia edildiğinden turistlerin çok rağbet ettiği bir şehir değildir.

Eski liman ‘Le Vieux-Port’dan ‘Château d'If’ adasına, ‘Port de Commerce’den de Korsika adasına günlük turlar düzenleniyor. Şehir içi tur yapmak için ise iki seçenek var. İlki, bir gün için kişi başına 16 Euro olan otobüslerle şehri dolaşmak. İkincisi ise yollardaki kırmızı çizgileri takip ederek yürümek. İki saat süren kırmızı çizgiyi takip turuyla şehrin gezilip görülecek tüm tarihi ve turistik yerlerini görüyorsunuz. Alexandre Dumas’nın romanı ‘Monte Kristo Kontu’yla üne kavuşan ‘Château d'If' şehrin en güzel manzaralarından birine sahip. 1524 yılında inşa edilen bu şato, 17. yüzyılda devlet hapishanesine dönüştürülmüş.

Kültür

[değiştir | kaynağı değiştir]
Paul Cézanne'in L'Estaque'den Görülen Marsilya Körfezi
Marsilya'da Bastille Günü askeri geçit töreni, 2012

Marsilya, kendine özgü bir kültürü olan ve Fransa'nın geri kalanından farklılıklarıyla gurur duyan bir şehirdir.[1] Bugün önemli bir Opéra binası, tarih ve denizcilik müzeleri, beş sanat galerisi ve çok sayıda sinema, kulüp, bar ve restoran ile bölgesel bir kültür ve eğlence merkezidir.

Marsilya'da La Criée, Le Gymnase ve Théâtre Toursky dahil olmak üzere çok sayıda tiyatro vardır. Ayrıca, Saint-Charles istasyonunun arkasında eski bir kibrit fabrikası olan La Friche'de geniş bir sanat merkezi bulunmaktadır. 1960'lara kadar iyi bilinen müzikhol ve Varyete tiyatrosu olan Alcazar, yakın zamanda orijinal cephesinin arkasında tamamen yeniden şekillendirildi ve şimdi merkez belediye kütüphanesinin mekanıdır.[2]

Marsilya'daki diğer müzik mekanları arasında Le Silo (aynı zamanda tiyatrodur) ve GRIM bulunmaktadır.

Marsilya sanatta da önemli olmuştur. Victor Gélu, Valère Bernard, Pierre Bertas,[3] Edmond Rostand ve André Roussin dahil olmak üzere birçok Fransız yazar ve şairin doğum yeri ve yuvası olmuştur. Marsilya Körfezi'nin uzak ucundaki küçük l'Estaque limanı, Auguste Renoir, Aix'deki evinden sık sık ziyaret eden Paul Cézanne, Georges Braque ve Raoul Dufy gibi sanatçıların favori uğrak yeri oldu.

Eğitim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kardeş şehirler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Marsilya'nın şu şehirlerle resmî kardeş şehir anlaşmaları vardır:[4]

Fotoğraflar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Marsilya'nın eski liman bölgesinin gece manzarası
  • SPOT Uydusundan Marsilya
    SPOT Uydusundan Marsilya
  • Château d'If
    Château d'If
  • Korniş
    Korniş
  • Eski Liman Manzarası
    Eski Liman Manzarası
  • Cours Estienne d'Orves Eski Liman yanında
    Cours Estienne d'Orves Eski Liman yanında
  • Fort Saint Nicolas, solda liman
    Fort Saint Nicolas, solda liman
  • Vallon des Auffes, Korniş yakınında
    Vallon des Auffes, Korniş yakınında
  • Notre Dame de la Garde Kilisesi üzerindeki Meryem Ana heykeli
    Notre Dame de la Garde Kilisesi üzerindeki Meryem Ana heykeli
  • Église des Réformés kilisesi
    Église des Réformés kilisesi
  • Marsilya Güzel Sanatlar Müzesi
    Marsilya Güzel Sanatlar Müzesi
  • "Jardin des Vestiges" parkı
    "Jardin des Vestiges" parkı
  • Marsilya dokları idare binası
    Marsilya dokları idare binası
  • Marsilya Saint-Charles Tren Garı
    Marsilya Saint-Charles Tren Garı
  • Panier'de sokak
    Panier'de sokak
  • Marsilya Belediye Sarayı
    Marsilya Belediye Sarayı
  • Eski liman'dan Panier
    Eski liman'dan Panier
  • Panier'de sokak
    Panier'de sokak
  • Katedral de la Major
    Katedral de la Major
  • Fort St Jean burcu
    Fort St Jean burcu
  • St. Laurent Kilisesi
    St. Laurent Kilisesi
  • Pharo
    Pharo
  • Hôtel-Dieu hastanesi merdivenleri
    Hôtel-Dieu hastanesi merdivenleri
  • Gymnase Tiyatrosu
    Gymnase Tiyatrosu
  • Cours Julien ve la Plaine
    Cours Julien ve la Plaine

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Chris Kimble. "Marseille Culture". Marseillecityofculture.eu. 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2013. 
  2. ^ "History of library". 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022. 
  3. ^ "Pierre Bertas". 30 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Marseille open on the world". international.marseille.fr (Fransızca). Marseille. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Marsilya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Marsilya&oldid=33939366" sayfasından alınmıştır