Enki

Enki
𒀭𒂗𒆠
Enki; 𒀭𒂗𒆠
Yaratılış, zekâ, zanaatlar, doğurganlık, meni, büyü, muziplik tanrısı
	MÖ 2300 civarına tarihlenen eski bir Akad silindir mührü olan Adda Mührü'ndeki Enki detayı
Sembolü	Keçi, balık, keçi-balık, chimera
Kişisel bilgileri
Eşi	Ninhursag, Damkina
Çocukları	Marduk, Dumuzid, Ninsar, Ninkurra, Uttu, Ninti
Ebeveynleri	An ve Nammu
Karşılıkları
Yunan karşılığı	Poseidon, ; Prometheus
Mısır karşılığı	Ptah

Enki (Sümerce: 𒀭𒂗𒆠 ^DDEN.KI), su, bilgi (gestú), zanaatlar (gašam) ve yaratılışla (nudimmud) ilgili Sümer tanrısıdır. Anunnaki grubunun bir üyesidir. Daha sonra Akad (Asur-Babil) dininde Ea (Akadca: 𒀭𒂍𒀀) veya Ae^[5] olarak anılmıştır. Bazı bilim insanları tarafından Kenan dinindeki Ia ile özdeşleştirilir. İsmi Yunan kaynaklarında Aos olarak geçer (örneğin, Damaskios).^[6]

Enki, Başlangıçta Eridu şehrinin koruyucu tanrısıydı, ancak daha sonra kültünün etkisi Kenanlılar, Hititler ve Hurriler olmak üzere tüm Mezopotamya'ya yayıldı. Ea'nın yıldızları olarak adlandırılan güney takımyıldızları kuşağı ile ilişkilendirilmişti, ancak aynı zamanda AŠ-IKU, Tarla (Büyük Kare) takımyıldızı ile de bağlantılıydı.^[7] MÖ ikinci binyıl civarında, bazen yazıda "40" sayısının sayısal ideogramı ile anılmış, genellikle de bu sayı onun "kutsal sayısı" kabul edilmiştir.^[8]^[9] Babil tanrısı Marduk'un oğlu Nabu ile ilişkilendirilen Merkür gezegeni, Sümer döneminde Enki ile özdeşleştirilmiştir.^[10]

Enki hakkında birçok efsane, Güney Irak'tan Levant kıyılarına kadar uzanan çeşitli yerlerden toplanmıştır. Bölgedeki en eski çivi yazılı yazıtlarda kendisinden bahsedilir ve üçüncü bin yıldan Helenistik döneme dek öne çıkan bir figür olmuştur.

Kaynakça

^ "The Adda Seal". British Museum. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024.
^ Leick, Dr Gwendolyn (11 Eylül 2002). A Dictionary of Ancient Near Eastern Mythology (İngilizce). Routledge. s. 41. ISBN 978-1-134-64103-1.
^ Duke, T. T. (1971). "Ovid's Pyramus and Thisbe". The Classical Journal. 66 (4). Classical Association of the Middle West and South (CAMWS). ss. 320-327. ISSN 0009-8353. JSTOR 3296569. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. p. 324, note 28: "... Leonard Palmer suggests in his Interpretation of Mycenaean Greek texts (1963), p. 255, that the name of Poseidon is a direct translation of "calque" of the Sumerian EN.KI, 'lord of the earth'".
^ Stephanie West. "Prometheus Orientalized" page 147 Museum Helveticum Vol. 51, No. 3 (1994), pp. 129–149 (21 pages)
^ Duke, T. T. (1971). "Ovid's Pyramus and Thisbe". The Classical Journal. 66 (4). Classical Association of the Middle West and South (CAMWS). ss. 320-327. ISSN 0009-8353. JSTOR 3296569. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. p. 324, note 27.
^ Langdon, S. (1918). "The Babylonian Conception of the Logos". The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. Cambridge University Press. ss. 433-449. ISSN 0009-8353. JSTOR 25209408. 9 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. p. 434.
^ Origins of the ancient constellations: I. The Mesopotamian traditions 9 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by J.H. Rogers
^ Black, Jeremy; Green, Anthony (1992). Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary. University of Texas Press. s. 145. ISBN 978-0-292-70794-8.
^ Foster, Benjamin R. (2007). "4 Mesopotamia". Hinnells, John R. (Ed.). A Handbook of Ancient Religions. Cambridge University Press. s. 174. ISBN 978-1-139-46198-6.
^ Black, Jeremy; Green, Anthony (1992), Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary, The British Museum Press, s. 133, ISBN 978-0-7141-1705-8

[seal-1] "The Adda Seal". British Museum. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024.

[2] Leick, Dr Gwendolyn (11 Eylül 2002). A Dictionary of Ancient Near Eastern Mythology (İngilizce). Routledge. s. 41. ISBN 978-1-134-64103-1.

[3] Duke, T. T. (1971). "Ovid's Pyramus and Thisbe". The Classical Journal. 66 (4). Classical Association of the Middle West and South (CAMWS). ss. 320-327. ISSN 0009-8353. JSTOR 3296569. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. p. 324, note 28: "... Leonard Palmer suggests in his Interpretation of Mycenaean Greek texts (1963), p. 255, that the name of Poseidon is a direct translation of "calque" of the Sumerian EN.KI, 'lord of the earth'".

[auto2-4] Stephanie West. "Prometheus Orientalized" page 147 Museum Helveticum Vol. 51, No. 3 (1994), pp. 129–149 (21 pages)

[5] Duke, T. T. (1971). "Ovid's Pyramus and Thisbe". The Classical Journal. 66 (4). Classical Association of the Middle West and South (CAMWS). ss. 320-327. ISSN 0009-8353. JSTOR 3296569. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. p. 324, note 27.

[6] Langdon, S. (1918). "The Babylonian Conception of the Logos". The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. Cambridge University Press. ss. 433-449. ISSN 0009-8353. JSTOR 25209408. 9 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. p. 434.

[7] Origins of the ancient constellations: I. The Mesopotamian traditions 9 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by J.H. Rogers

[8] Black, Jeremy; Green, Anthony (1992). Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary. University of Texas Press. s. 145. ISBN 978-0-292-70794-8.

[9] Foster, Benjamin R. (2007). "4 Mesopotamia". Hinnells, John R. (Ed.). A Handbook of Ancient Religions. Cambridge University Press. s. 174. ISBN 978-1-139-46198-6.

[10] Black, Jeremy; Green, Anthony (1992), Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary, The British Museum Press, s. 133, ISBN 978-0-7141-1705-8

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d Antik Mezopotamya dini
İlkel varlıklar	Apsû Anu Ki Nammu
Birincil tanrılar	Enki Enlil İnanna Nanna Ninhursag Utu
Diğer büyük tanrılar	Anunnaki Tammuz Ereşkigal Geştinanna Gugalanna Nergal Nidaba Ningal Ninlil Ninurta
Küçük tanrılar	Hushbishag İsimud Namtar Neti Ninkasi Ninşubur Uttu
Demonlar, ruhlar ve canavarlar	Asag Anzû Gallu Huwawa Mušḫuššu Udug
Ölümlü kahramanlar	Enkidu Enmerkar Etana Gılgamış Lugalbanda Ziusudra

Antik Mezopotamya dini

İlkel varlıklar Apsû ile Tiamat Lahmu ile Lahamu Anshar ile Kishar Mummu
Karar veren yedi tanrı Dört birincil Anu Enlil Enki Ninhursag Üç gök tanrısı İnanna/İştar Nanna/Sin Utu/Şamaş
Diğer büyük tanrılar Adad Dumuzid Enkidu Ereşkigal Kingu Geştinanna Lahar Marduk Nergal Ninurta
Küçük tanrılar Agasaya Anunnaki Asaruludu Ashnan Bel Enbilulu İsimud Lahar Mami/Nintu Mamitu Nabu Namtar Nanshe Nidaba Ningal Ninkasi Ninlil Ninshubur Ninsun Nuska Sarpanit Uttu
Yarı tanrılar ile kahramanlar Adapa Enkidu Enmerkar Gılgamış Lugalbanda Şamhat Siduri Atra-Hasis Apkallu (yedi bilge)
Ruhlar ile canavarlar Utukku Lamassu/Shedu Asakku Edimmu Siris Anzû Humbaba Asag Hanbi Kur Lamashtu Pazuzu Rabisu
Hikâyeler Atra-Hasis Enmerkar ile the Lord of Aratta Enûma Eliš Gılgamış Destanı
İlgili konular
Sümer mitolojisi Babil mitolojisi
g t d