Diyetisyen

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Diyetisyen, sağlık bilimleri beslenme ve diyetetik eğitim ve öğretim programını en az dört yılda (bir yıl hazırlık ile 5 yılda) tamamlayarak Beslenme ve Diyetetik Lisans Diploması alarak diyetisyen unvanını kazanıp; diyetisyenlik mesleğini yapmaya ve uygulamaya hak kazanan profesyonel sağlık personelidir.[1] Lisans eğitimi ardından lisanüstü eğitimini tamamlayan diyetisyenler, uzman diyetisyen ünvanına sahip olmaktadırlar.

Diyetisyenlik büyüme, gelişme ve yaşam boyu tüm bireylerin sağlığının korunması, geliştirilmesi, yaşam kalitesinin artırılması için beslenme biliminin ilkeleri doğrultusunda bireysel ve toplu beslenmenin plan ve programlarını düzenleyen; besin ögesi, besin ve beslenmeden kaynaklanan sağlık sorunlarını araştıran, değerlendiren, çözüm yolları bulan; var olan besin kaynaklarının ekonomi ve sağlık kurallarına uygun olarak kullanılmasını sağlayan, besin denetimini yapan, bu konularda fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik olarak sağlıklı yaşam biçimlerinin benimsenmesi amacıyla bireyi ve toplumu bilgilendiren, bilinçlendiren, doğuştan ve sonradan oluşan hastalıklar ve diğer özel durumlarda tıbbi ve cerrahi tedavilere uygun, doğal ve tedavi edici besinlerin bileşimlerine göre diyet programı planlayan, eğitim veren, eğitim programlarını planlayan uygulatan ve izleyen sağlık meslek alanıdır. Diyetisyenlik meslek grubu, ilk olarak 1961 yılında ILO (International Labour Organisation) tarafından yapılan meslek sınıflandırılmasında 0.69 kodu ile, 1988 yılında ise 32.23 kodu ile standartlaştırılmıştır.

Beslenme ve diyet uzmanı; diyetisyen unvanını diploma ile aldıktan sonra besin, beslenme ve diyetetik alanında bilim uzmanlığı ve/veya doktora derecesi almış diyetisyendir. Not: Diyetisyenler beslenme bilimleri, diyetetik programı, toplu beslenme sistemleri ve toplum beslenmesi ya da klinik diyetisyenlik, halk sağlığı diyetisyenliği, yönetici diyetisyenliği ve eğitim ve araştırma diyetisyenliği anabilim / bilim dallarında bilim uzmanlığı ve doktora programlarına katılmaktadırlar.[2]

Dünya Sağlık Örgütü sınıflandırması[değiştir | kaynağı değiştir]

Diyetisyenler gıdanın hazırlanmasını ve yemek hizmetini denetler, değiştirilmiş diyetler araştırır ve geliştirir, bireyleri ve grupları iyi beslenme alışkanlıkları konusunda eğitirler.[3][4]

Diyetisyenlerin hedefleri, tıbbi beslenme müdahalesi sağlamak, hastalara, gruplara ve topluluklara lezzetli, çekici ve besleyici gıdaların güvenli bir şekilde hazırlanmasını ve sunumunu sağlamak ve tavsiyelerde bulunmaktır. Diyet alımını içeren tıbbi sorunları ele almak için diyet değişikliği, diyetetiğin (sağlıkla ilgili olarak beslenme etüdü) önemli bir parçasıdır. Örneğin doktor ve diğer sağlık hizmeti sağlayıcılarıyla istişare halinde çalışan diyetisyen, normal gıda tüketemeyen hastalara özel yapay beslenme ihtiyaçları sağlayabilir. Profesyonel diyetisyenler ayrıca diyabet, obezite, onkoloji, osteoporoz, pediatri, böbrek hastalığı ve mikrobesin araştırma gibi uzmanlık hizmetleri de verebilir.[5][6][7][8] Farklı ülkelerde ve istihdam ortamlarında diyetisyenler için klinik diyetisyeni, toplum diyetisyeni, diyetetik eğitimci, yemek servisi diyetisyeni, ruhsatlı diyetisyen, halk sağlığı diyetisyeni, terapötik diyetisyen veya araştırma diyetisyeni gibi farklı mesleki terimler kullanılır.[9] Birçok ülkede yalnızca belirli eğitim bilgilerine ve diğer mesleki gereksinimlere sahip kişiler kendilerine "diyetisyen" diyebilir - unvan yasal olarak korunmaktadır. "beslenme uzmanı" terimi de yaygın olarak kullanılmaktadır; ancak, "diyetisyen" ve "beslenme uzmanı" terimleri birbirinin yerine kullanılabilir olarak düşünülmemelidir - iki mesleki unvanın eğitimi, düzenlenmesi ve uygulama kapsamı bireyler ve yargı bölgeleri arasında çok farklı olabilir.

Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Afrika'nın çoğu örneğinde olduğu gibi birçok ülkede diyetisyenlerin çoğunluğu “klinik” veya “terapötik” diyetisyenlerdir. Japonya ve birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi diğer ülkelerde çoğunlukla yemek servisi diyetisyenleridir.[4][10]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016. 
  3. ^ World Health Organization. Classifying health workers. Geneva, World Health Organization, 2010.
  4. ^ a b U.S. Bureau of Labor Statistics: Occupational Outlook Handbook, 2010-11 Edition. 18 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — Dietitians and Nutritionists. Accessed 11 March 2011.
  5. ^ DIETS Thematic Network for Dietetics. 11 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Improving the nutrition of Europe through a fully evidenced based profession of dietetics. Accessed 11 March 2011.
  6. ^ Misner B. 2006. "Food Alone May Not Provide Sufficient Micronutrients for Preventing Deficiency." Int Soc Sports Nutr; 3(1): 51-55.
  7. ^ McGill University: School of Dietetics and Human Nutrition. 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Accessed 14 March 2011.
  8. ^ National Health Service: Careers in detail – Dietitian. 10 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Accessed 1 April 2011.
  9. ^ Statistics Canada: National Occupational Classification 2006 6 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — D032 Dietitians and Nutritionists. Accessed 11 March 2011.
  10. ^ Hwalla N, Koleilat M. 'Dietetic practice: the past, present and future.' Eastern Mediterranean Health Journal, 2004, 10(6):716-730 http://www.emro.who.int/Publications/EMHJ/1006/index.htm 30 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.