Dionisos Gizemleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Painting of Dionysus with garland, food and wine
Caravaggio'nun eseri Bacchus'taki Dionysos

Dionysos Gizemleri, bazen sarhoş edici maddeler ve diğer transa neden olan teknikleri (dans ve müzik gibi) kullanıp, engellemeleri ve sosyal kısıtlamaları ortadan kaldırarak bireyi doğal durumuna dönme konusunda özgürleştiren antik Yunan ve Roma'da yapılan bir ritüeldi. Bu ritüel aynı zamanda aralarında kölelerin, kanun kaçaklarının ve vatandaş olmayanların da bulunduğu, Yunan toplumu tarafından dışlanmış kadın ve erkeklere de bir miktar özgürlük sağlamaktaydı. Son dönemlerinde Gizemler, Dionysos'un doğasını buna göre değiştirmesiyle, vurgularını yeraltı dünyası yöneliminden; aşkın, mistik bir yönelime kaydırdı. İnisiyelere ayrılmış gizemli bir din olarak doğası gereği, Dionysos kültünün birçok yönü bilinmemektedir ve Greko-Romen çoktanrıcılığının gerilemesiyle birlikte kaybolmuştur. Modern bilgiler açıklamalardan, görsellerden ve kültürler arası çalışmalardan elde edilmiştir.

Kökenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Derveni krateri, yükseklik: 90,5 cm, MÖ 4. yüzyıl

Anakara Yunanistan ve Roma İmparatorluğu'ndaki Dionysos Gizemlerinin, Klasik Yunan döneminin başlangıcında Akdeniz bölgesine yayılan, kökeni bilinmeyen (belki de Trakya veya Frigya) daha ilkel bir inisiyasyon kültünden evrimleştiği düşünülmektedir. Yayılması, yakından ilişkili olduğu kutsallık veya enteojen olan şarabın yayılmasıyla ilişkilendirilmiştir. Basit bir ayin olarak başlayarak, Yunan kültürü içinde hızlı bir şekilde popüler olan gizemli bir dine dönüştü. Geç dönem biçimlerden biri Orfik Gizemlerdir. Bu gelişim yelpazesinin tüm aşamaları, Antik Yunan tarihinin sonlarına kadar Doğu Akdeniz boyunca paralel olarak devam etmiş gibi görünmektedir.[kaynak belirtilmeli]

Dionysos gereçleri[değiştir | kaynağı değiştir]

 

  • Kanttharos: büyük kulplu içki bardağı, başlangıçta rhyton (boğanın boynuzu), daha sonra kylix veya şarap kadehi
  • Thyrsus, inisiyeler ve tanrı tarafından ele geçirilenler tarafından taşınan, üstünde çam kozalağı bulunan uzun asa
  • Ritüel alanını işaretlemek için yere atılan çıta
  • Krater: karıştırma kabı
  • Flagellum: bir kırbaç
  • Bir zamanlar kurban törenlerinde kullanılan Minos çift baltası, daha sonra yerini Yunanca kopis'e (kavisli hançer) bıraktı.
  • Retis: avcının ağı
  • Defne tacı ve pelerin: mor elbise veya leopar veya açık kahverengi deri nebix
  • Av botları
  • Persona maskeleri
  • Salpinx: uzun, düz trompet
  • Pan flüt
  • Tympanon: bir davul
  • Liknon: incirli kutsal sepet

Dionysos'a geleneksel adaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Misk, misk kedisi, buhur, storaks, sarmaşık, üzüm, çam, incir, şarap, bal, elma, Hint keneviri, orkide kökü, devedikeni, tüm yabani ve evcil ağaçlar.

Dionysos için kutsal olan hayvanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dionysos'un leopar veya boğa gibi çok sayıda kutsal hayvanı vardır.[1] Diğer kutsal hayvanlar arasında aslanlar ve diğer büyük kediler, keçiler, eşekler ve yılanlar bulunur.[1]

Boğa, keçi ve bunların düşmanları, panter (veya herhangi bir büyük kedi; Yunanlılar Hindistan'ın bir bölümünü kolonileştirdikten sonra, Şiva'nın kaplanı bazen geleneksel panter veya leoparın yerini almıştır) ve yılan (muhtemelen Sabazius'tan türetilmiştir ve aynı zamanda Kuzey Afrika kültlerinde de yer alır), ayrıca yunus, aslan ve arı da yer almaktadır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Anthesteria, Ascolia, Dionysia ve Lenaia
  • Antik Yunanistan ve şarap
  • Antik Roma ve şarap
  • Bacchanalia ve Liberalia
  • Dionysos Kupası
  • Greko-Romen gizemleri
  • Helenistik din
  • Dionysos Tiyatrosu
  • Dionysos kökenli karnaval kutlamalarıyla ünlü bir Yunan kasabası olan Tyrnavos

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "DIONYSUS : Summary of the Olympian God". www.theoi.com. 11 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020.