Dava konusu olmuş Recep Tayyip Erdoğan karikatürleri
Dava konusu olmuş Recep Tayyip Erdoğan karikatürleri, 12. Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kişisel tazminat davası açmış olduğu karikatürlerdir. Açılan davalar medyada önemli ölçüde yankı bulmuş ve beraat ile sonuçlanmıştır.
Tayyip Erdoğan kafalı kedi karikatürü
[değiştir | kaynağı değiştir]9 Mayıs 2004 tarihinde Cumhuriyet gazetesi çizeri Musa Kart'ın Türkiye'deki İmam Hatip Liselerini ip yumağı, Recep Tayyip Erdoğan'ı da ip yumağına dolanmış olarak tasvir edip çizdiği karikatürü.
Karikatür sonucunda Recep Tayyip Erdoğan, Cumhuriyet gazetesi ve yazı işleri müdürü Mehmet Sucu hakkında Ankara 8. Asliye Hukuk mahkemesinde tazminat davası açmış ve davayı kazanmıştır. Ancak bu karar, Yargıtay'ın mizaha hoşgörü istediği ve siyasilerin ağır eleştirilere katlanması gerektiğine işaret ettiği kararıyla bozulunca dava yeniden ilk mahkemeye dönmüştür.
Daha sonraki davalarda ise Yargıç, Yargıtay gerekçesini dikkate alarak Erdoğan'ın tazminat istemini reddetmiştir.[1]
Tayyipler Âlemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Tayyipler Âlemi, Penguen dergisinin 24 Şubat 2005 tarihinde yayınlanan 127 nolu sayısının kapağında Recep Tayyip Erdoğan konulu karikatürlerin tamamına verdiği isimdir.
Erdoğan kendisini kedi olarak betimleyen Cumhuriyet çizeri Musa Kart'tan 5 bin YTL, başka bir karikatür nedeniyle Evrensel gazetesi aleyhine açtığı davada ise 10 bin YTL manevi tazminat kazanmıştı. Penguen dergisindeki 8 karikatürist bu davaları protesto için bu karikatürleri çizmişlerdi. Bunun üzerine "karikatürlerin, dönemin başbakanı Erdoğan'ın kişilik haklarına saldırı içerdiği ifade edilen dilekçede, Penguen Dergisi'nin sahibi Erdil Yaşaroğlu ile Pak Yayıncılık'tan 40 bin YTL manevi tazminat talep edildi."[2]
Ankara Birinci Asliye Hukuk Mahkemesi'nde görülen davada 14 Şubat 2006 tarihli duruşmada yargıç, tarafların görüşlerini aldıktan sonra davanın reddedilmesine karar verildiğini açıkladı.[3]
Reco kongo kenesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Leman dergisinin 6 Temmuz 2006 tarihinde "Reco Kongo kenesi Türkiye'nin anasını ağlatıyor" başlığı ile kapak yaptığı ve bir vatandaşın sırtına Kırım Kongo hastalığına neden olan bir kenenin bindirildiği şekliyle resmedilmiş Leman dergisi çizerlerinden Mehmet Çağçağ'ın karikatürü.
Kapak nedeniyle Leman dergisi aleyhinde Recep Tayyip Erdoğan'ın avukatları Fatih Şahin ve Muammer Cemaloğlu tarafından; Başbakanı kan emici, habis ve parazit bir hayvan olan keneye benzeten karikatürün kişilik haklarına tecavüz niteliğinde olduğu, Erdoğan'ın küçük duruma düşürülerek eleştiri sınırları aşıldığı iddiası ile Ankara 14. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde 25 bin YTL'lik manevi tazminat davası açılmıştır.
Dava karikatürün, dünyada en pahalı benzin kullanan Türk halkının tepkisini, en yüksek vergi veren yurt insanının dileklerini tepkisel olarak anlatmak amacıyla çizildiğini, Kırım Kongo kanamalı hastalığına yol açan kan emici kenenin dünyada bilinen bir varlık, benzetmenin de Erdoğan'ın kişilik haklarına saldırı değil eleştiri hakkı olduğu vurgulanarak reddedilmiştir.
Charlie Hebdo karikatürü
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransız hiciv ve mizah dergisi Charlie Hebdo, 27 Ekim 2020'de 12. Türkiye Cumhurbaşkanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı tasvir eden bir karikatürü dergilerinin haftalık sayısının baş kapağı olarak sosyal medya üzerinden yayımladı. Karikatür, Erdoğan'ın Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'u, Çeçen asıllı Müslüman bir göçmenin Samuel Paty'yi öldürmesi üzerine yaptığı açıklamadan sonra kınaması ve Fransa'ya boykot çağrısında bulunmasından kısa bir süre sonra yayımlandı. Erdoğan'ın tasviri çeşitli Türk yetkililer tarafından eleştiriye tabi tutuldu ve karikatür hakkında yasal süreç başlatıldı.
Karikatür, derginin 28 Ekim sayısı için oluşturulmuş, 27 Ekim tarihinde Charlie Hebdo'nun Twitter sayfasında yayımlanmıştır. Karikatürde Erdoğan bir koltukta iç çamaşırı ile otururken tasvir edilmektedir. Bira içerken tasvir edilen Erdoğan, yanında duran ve bir tepsi üzerinde iki kadeh şarap kadehi taşıyan tesettürlü bir kadının eteğini havaya kaldırmakta ve kadının kıç kısmını açığa çıkarmaktadır. Erdoğan'a ait konuşma balonunda "Ooo Peygamber" ifadesi yer almakta olup, dergi başlığı olarak Türkçe "Erdoğan özel yaşamda çok komiktir" olarak çevrilebilecek "Erdogan: dans le privé, il est très drôle" söz öbeği yer almıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Musa Kart'ın 'kedi'li karikatürü aklandı-radikal.com.tr". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2007.
- ^ "Erdoğan'dan Penguen'e dava- sabah.com.tr/". 17 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2007.
- ^ "CNNTürk". 28 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2007.
