Millî Selamet Partisi
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Millî Selamet Partisi | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | MSP |
| Genel başkan | Necmettin Erbakan |
| Kurucu | Süleyman Arif Emre |
| Kuruluş tarihi | 11 Ekim 1972 |
| Kapanış tarihi | 16 Ekim 1981 |
| Önceli | Millî Nizam Partisi |
| Ardılı | Refah Partisi |
| İdeoloji | Millî Görüş İslamcılık Muhafazakârlık |
| Siyasi pozisyon | Aşırı sağ |
| Türkiye | |
Millî Selamet Partisi (kısaca MSP), 1972 ile 1980 arasında Türkiye'de faaliyet göstermiş İslamcı bir siyasi parti. Milli Görüş Hareketi'nin ikinci partisidir.
Tarih
Anayasa Mahkemesi "laik devlet niteliğinin ve Atatürk devrimciliğinin korunması prensiplerine aykırı" bulduğu için 20 Mayıs 1971'de Millî Nizam Partisi'nin (MNP) kapatılmasına karar vermişti. Genel Başkan Necmettin Erbakan MNP'nin kapatılmasından sonra ilk önce Almanya'ya daha sonra da İsviçre'ye gitti. Kapatılan MNP'nin kadroları, 11 Ekim 1972'de, Millî Selamet Partisi (MSP) adıyla bir parti kurdular. Partinin Genel Başkanlığı'na Süleyman Arif Emre getirildi. MNP kurucularından hiçbiri MSP kurucusu değildi.[1] Parti 42 ilde teşkilatlandı.
MSP'nin kuruluş çalışmaları içinde yer alan Necmettin Erbakan, bu partiye resmen 1973'ün Mayıs ayında katıldı. 14 Ekim 1973 seçimlerinde MSP 1,26 milyon oy aldı, %11'lik oy oranıyla TBMM'de 48 milletvekilliği elde etti. Senato seçimleri sonucunda ise 3 senatörlük kazandı. 14 Ekim 1973 seçimlerine Süleyman Arif Emre’nin genel başkanlığında giren MSP’nin başına, seçimlerin hemen arkasından 20 Ekim 1973 tarihli Genel İdare Kurulu kararı ile Necmettin Erbakan getirildi.
Seçimlerde hiçbir partinin tek başına çoğunluğu sağlayamaması üzerine 25 Ocak 1974'te Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) genel başkanı Bülent Ecevit'in başkanlığında CHP-MSP koalisyonu kuruldu. Başbakan yardımcısı Necmettin Erbakan olurken, MSP din işlerinden sorumlu devlet bakanlığı, içişleri, adalet, ticaret, gıda tarım hayvancılık, sanayi teknoloji bakanlıklarını aldı.
MSP kamuoyunda takunyalı parti olarak tanındı. MSP iki slogan üzerinden kendini temellendirmişti. “Önce ahlak ve maneviyat” ile muhafazakâr/İslamcı bir perspektif çizen MSP; “Ağır sanayi hamlesi” sloganıyla da millî kalkınmacı bir vizyon benimsemişti.[1] Seküler ve sosyal demokrat bir parti olan CHP ile İslamcı MSP'nin siyasi, toplumsal ve ekonomik konulardaki görüş farklılıkları çok geçmeden koalisyon içinde anlaşmazlıklar doğurdu. 22 MSP'li milletvekili 1974'te hükûmetçe hazırlanan af yasasının belirli hükümleri aleyhinde oy kullandı, bu nedenle sol görüşlü mahkumlar af dışı kaldı. Bülent Ecevit, 7 aylık bu koalisyonu, Kıbrıs Harekâtı başarısıyla yürüttü ancak iki parti anlaşamadı, hükûmet dağıldı (16 Eylül 1974).
MSP, soldan sonra sağla koalisyona girdi. Adalet Partisi (AP) genel başkanı Süleyman Demirel başkanlığında 31 Mart 1975'te kurulan ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ile Cumhuriyetçi Güven Partisi'ni de (CGP) içine alan I. Milliyetçi Cephe (MC) hükûmetine MSP de katıldı. Erbakan gene başbakan yardımıcısı olurken MSP'ye 7 bakanlık verildi.
1977 genel seçimlerinde oyların yüzde 8,6'sını alan MSP'nin milletvekili sayısı 1973'e göre yarı yarıya düşerek 24'e indi. Seçimlerden sonra CHP'nin kurduğu azınlık hükûmeti TBMM'den güvenoyu alamayınca, 21 Temmuz 1977'de Süleyman Demirel başkanlığında AP, MSP ve MHP'nin yer aldığı II. MC hükûmeti kuruldu. Erbakan'ın başbakan yardımcılığıyla birlikte sekiz bakanlık alan MSP, hükûmetin 31 Aralık 1977'deki güvenoylaması sonucunda düşürülmesiyle iktidardan uzaklaştı. AP'nin Kasım 1979'da kurduğu azınlık hükûmetini dışarıdan destekledi.
6 Eylül 1980'de, Konya'da MSP tarafından düzenlenen Kudüs Mitingi'nde İstiklâl Marşı okunurken katılımcıların bir kısmının yere oturması ülkede tepkilere neden oldu. Mitingin ardından Konya Cumhuriyet Başsavcılığı, MSP hakkında soruşturma başlattı.[2]
12 Eylül Darbesi sonrasında siyasi partilerin faaliyetleri durdurulurken MSP genel başkanı Erbakan da gözetim altına alındı. Şubat 1981'de Erbakan'la MSP'nin 33 genel idare kurulu üyesi hakkında, laikliğe aykırı faaliyette bulundukları gerekçesiyle, Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nde dava açıldı. Ardından 16 Ekim 1981 tarihli Milli Güvenlik Konseyi kararıyla, aralarında MSP'nin de bulunduğu bütün siyasi partiler kapatıldı, mal varlıkları Hazine'ye devredildi. Erbakan ve MSP yöneticileri uzun süre tutuklu kaldıktan sonra, yargılama sonucunda suçsuz bulunarak aklandılar.
MSP'nin katıldığı koalisyon hükûmetleri
- I. Ecevit Hükûmeti (TC. 37. Hükûmeti); (CHP-MSP Koalisyonu); (Şubat 1974-Kasım 1974)
- IV. Demirel Hükûmeti (TC. 39. Hükûmeti); (I. Milliyetçi Cephe); (3 Mart 1975-21 Haziran 1977)
- V. Demirel Hükûmeti (TC. 41. Hükûmeti); (II. Milliyetçi Cephe); (21 Temmuz 1977-5 Ocak 1978)
Millî Selamet Partisi ve seçimler
Genel seçimler
| Seçim | Genel Başkan | Oy | Sandalye | Meclis | Sıra | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| # | % | ± Y | # | ± | ||||
| 1973 | Süleyman Arif Emre | 1.265.771 | %11,80 |
— | 48 / 450
|
— | Koalisyon | 3. |
| 1977 | Necmettin Erbakan | 1.269.918 | %8,56 |
 3.34
|
24 / 450
|
24
|
Koalisyon | 3. |
Yerel seçimler
| Seçim | Genel Başkan | İl Genel Meclisi | Belediye | |
|---|---|---|---|---|
| Oy | % | |||
| 1973 | Necmettin Erbakan | 620,140 | %6.20 | 32 |
| 1977 | Necmettin Erbakan | 854,436 | %6.91 | 48 |
Kaynakça
- ^ a b "Din ve Siyaset İlişkisi Bağlamında Milli Görüş Hareketi", cdn.hitit.edu.tr/
- ^ "33 yıl sonra yine Konya'da..." gazetevatan.com/. 16 Ağustos 2013. Erişim tarihi: 31 Mart 2020.