Çinko siyanür
2.jpg)
| |
| Adlandırmalar | |
|---|---|
Diğer adlar Nötr çinko siyanür (1:2) | |
| Tanımlayıcılar | |
3D model (JSmol)
|
|
| ChemSpider | |
| ECHA InfoCard | 100.008.331 |
| EC Numarası |
|
PubChem CID
|
|
| RTECS numarası |
|
| UNII | |
| UN numarası | 1713 |
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
|
|
| |
| |
| Özellikler | |
| Molekül formülü | Zn(CN)2 |
| Molekül kütlesi | 117.444 g/mol |
| Görünüm | beyaz katı |
| Yoğunluk | 1.852 g/cm3, katı |
| Erime noktası | 800 °C (1.470 °F; 1.070 K) (decomposes) |
| Çözünürlük (su içinde) | 0.0005 g/100 mL (20 °C) |
| −46.0·10−6 cm3/mol | |
| Tehlikeler | |
| İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH): | |
| Ana tehlikeler | Zehirli, vücutta siyanür verir[1] |
| GHS etiketleme sistemi: | |
| Piktogramlar |  
|
| İşaret sözcüğü | Danger |
| Tehlike ifadeleri | H300, H301, H310, H330, H410 |
| Önlem ifadeleri | P260, P262, P264, P270, P271, P273, P280, P284, P301+P310, P302+P350, P304+P340, P310, P320, P322, P330, P361, P363, P391, P403+P233, P405, P501 |
| NFPA 704 (yangın karosu) |
|
| Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |
LD50 (medyan doz)
|
100 mg/kg, rat (intraperitoneal) |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
| |
| Bilgi kutusu kaynakları | |
Çinko siyanür, Zn(CN)2 formüllü ile gösterilen bir inorganik bileşiktir. Esas olarak çinko kaplamada kullanılan beyaz renkli bir katıdır, ancak organik bileşiklerin sentezi için daha özel uygulamalara da sahiptir.
Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]
Zn(CN)2'de çinko, tümü siyanür ligandlarının köprülenmesiyle bağlanmış olan tetrahedral koordinasyon ortamını benimser. Yapı iki "iç içe geçmiş" yapıdan (yukarıdaki resimde mavi ve kırmızı) oluşmaktadır. Bu tür motiflere bazen "genişletilmiş diamondoid (elmassı)" yapılar denir. Bazı SiO2 formları, benzer bir yapı kabul eder, tetrahedral Si merkezleri oksitler ile bağlanır. Siyanür grubu, bir ile dört karbon komşusu olan çinko atomu ve kalanları azot atomları olmak üzere baş-kuyruk bozukluğu gösterir.[3] En büyük termal genleşme katsayılarından birini gösterir (önceki rekor sahibi, zirkonyum tungstat'ı aşarak).
Kimyasal özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Tipik bir inorganik bir polimer gibi Zn(CN)2, çoğu çözücüde çözünmez. Katı, anyonik kompleksler verecek şekilde hidroksit, amonyak ve ilave siyanür gibi bazik ligandların sulu çözeltileri içinde veya daha kesin olarak çözünür.
Sentezi[değiştir | kaynağı değiştir]
Zn(CN)2, siyanür ve çinko iyonlarının sulu çözeltileri birleştirerek yapmak oldukça kolaydır, örneğin çift değiştirme reaksiyonu ile KCN ve ZnSO4:[4]
- ZnSO4 + 2 KCN → Zn(CN)2 + K2SO4
Ticari uygulamalarda, asetat çinko tuzları kullanılarak halojen yabancı maddeler önlenmeye çalışılır:[4][5]
- Zn(CH3COO)2 + HCN → Zn(CN)2 + 2 CH3COOH
Çinko siyanür ayrıca, bazı altın çıkarma yöntemlerinin bir yan ürünü olarak üretilir. Altınları sulu altın siyanürden ayırma prosedürleri bazen çinko ilavesi gerektirir:
- 2 [Au(CN)2]- + Zn → 2 Au + Zn(CN)2 + 2 CN-
Uygulamalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Elektro-kaplama[değiştir | kaynağı değiştir]
Zn(CN)2'nin ana uygulaması, ek siyanür içeren sulu çözeltilerden çinko elde etmek içindir.[5]
Organik sentez[değiştir | kaynağı değiştir]
Zn(CN)2 formil için grubunun, aromatik bileşiklere Gatterman reaksiyonu yoluyla eklenmesinde kullanılır. HCN bu işlem için uygun, daha güvenli ve gaz halinde olmayan bir alternatif sunmaktadır.[6] Reaksiyonda HCI kullandığı için, Zn(CN)2 ayrıca in situ koşullarında, bir Lewis asidi katalizörü olan ZnCI2 çıkarır. Bu şekilde kullanılan Zn(CN)2 örnekleri, 2-Hidroksi-1-nafthaldehit ve Mesitaldehitin sentezini içerir.[7]
Zn(CN)2, aldehitler ve ketonların siyanosilleştirilmesi için bir katalizör olarak da kullanılır.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Zinc cyanide toxicity
- ^ "ZINC CYANIDE | CAMEO Chemicals | NOAA". cameochemicals.noaa.gov.
- ^ Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements (2. bas.). Butterworth-Heinemann. ISBN 0080379419.
- ^ a b Brauer, Georg (1963). Handbook of Preparative Inorganic Chemistry Vol. 2, 2nd Ed. Newyork: Academic Press. p. 1087. ISBN 9780323161299. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Georg" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b Ernst Gail, Stephen Gos, Rupprecht Kulzer, Jürgen Lorösch, Andreas Rubo and Manfred Sauer "Cyano Compounds, Inorganic" Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry Wiley-VCH, Weinheim, 2004. DOI:10.1002/14356007.a08_159.pub2
- ^ Adams, Roger (1957). Organic Reactions, Volume 9 22 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. New York: John Wiley & Sons, Inc. pp. 53–54. ISBN 9780471007265. Retrieved 18 July 2014
- ^ Adams R., Levine I. (1923). "Simplification of the Gattermann Synthesis of Hydroxy Aldehydes". J. Am. Chem. Soc. 45 (10): 2373–77. doi:10.1021/ja01663a020 17 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fuson R. C., Horning E. C., Rowland S. P., Ward M. L. (1955). "Mesitaldehyde". Organic Syntheses. doi:10.15227/orgsyn.023.0057 22 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Collective Volume, 3, p. 549
- ^ Rasmussen J. K., Heilmann S. M. (1990). "In situ Cyanosilylation of Carbonyl Compounds: O-Trimethylsilyl-4-Methoxymandelonitrile".Organic Syntheses. doi:10.15227/orgsyn.062.0196 22 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Collective Volume, 7, p. 521