Çeçenistan'da LGBT hakları
|
annelerinin kendi çocuklarıyla yas tutmasını sahneleyen aktivistler. 1 Mayıs 2017. Nevski Bulvarı, Sankt-Peterburg.[1][2] |
Çeçenistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları, Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü gibi çeşitli insan hakları örgütleri arasında uzun zamandır endişe kaynağı olmuştur. Rusya'nın bir parçası olarak Rusya'daki LGBT kanunlarının çoğu bu bölgede de yürürlüktedir. Ancak Çeçenistan, Rusya sınırları içerisinde bulunan yarı-özerk bir cumhuriyet olup kendi yasal koduna sahiptir ve erkekler arası cinsel ilişkilere yönelik ölüm cezasını öngörür. Üstelik LGBT vatandaşlara az yasal koruma mevcuttur ve hükûmet, eşcinsellikle suçlanan bireylerin kendi aileleri tarafından öldürülmelerini teşvik etmektedir.
Eşcinselliğe karşı şiddet, eşcinsel ve biseksüel erkeklerin kaçırılması ve gözaltına alınması, sonra da dövülmeleri ve işkence edilmeleri yaygın olarak gözlemlenmektedir.[3][4] Bu darbe kapsamında yüzden fazla (bazı tahminlere göre birkaç yüz) erkek hedef olarak alındı.[3] Bunların en az üç tanesi,[5] bazı raporlara göre 20 tanesi, öldürülmüştür.[6] Tutuklanıp öldürülenlerin tam sayısı hâlen bilinmemektedir.[4] Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'yle çalışan bir uzman danışmanlar paneli, Nisan 2017'nin başında şu ifadeyi yayımladı: "Bunlar bölgede görülmemiş bir ölçekte zulüm ve şiddet eylemleri olup Rusya Federasyonu'nun uluslararası insan hakları hukuku yükümlülüklerini ciddi şekilde ihlal etmektedir."[4]
Kültürel unsurlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Çeçenistan, nüfusu ağırlıklı olarak Müslümanlardan oluşan ultra-muhafazakâr bir toplumdur. Bu toplum içerisinde homofobi oldukça yaygındır ve eşcinsellik büyük bir tabu olarak görülür.[3] Rusya'nın güneyindeki diğer bölgelerde olduğu gibi Çeçenistan'da da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, "kısmen yeraltına itilen İslamcı aşırılığı kendi çıkarları için kullanmak amacıyla, yerel Müslüman liderlere geleneksel Müslüman değerlerine dair kendi yorumlamalarını uygulama yetkisini verdi."[4] 2017'de İnsan Hakları İzleme Örgütü bir raporda şu beyanatta bulundu: "Homofobinin oldukça kuvvetli ve yaygın olduğu Çeçenistan'da LGBT bireylerin savunmasız oldukları konusunda abartı yapmak zordur. LGBT bireyler, yalnızca yetkililer tarafından zulüm edilme tehlikesinde değil, ayrıca aile namusunu lekeleme gerekçesiyle kendi aile üyeleri tarafından 'namus cinayeti' kurbanı edilme tehlikesindedirler."[7] Çeçen Cumhuriyeti Başkanı Ramazan Kadirov, hukuk uygulamasına alternatif olarak LGBT bireylerin kendi aileleri tarafından yargısız olarak infaz edilmelerini teşvik etmiştir. Bazı durumlarda hapiste bulunan eşcinsel erkekler, kendi aile üyeleri tarafından öldürülmelerine olanak sağlamak için cezaevinden tahliye edilmiştir.[8]
Yasal durum
[değiştir | kaynağı değiştir]19. yüzyılın sonlarında Rusya'nın Çeçenistan'ı ele geçirmesiyle eşcinsellik Çeçenistan'da ilk kez yasadışı edildi. Ekim Devrimi'nin ardından Rusya'nın tümü eşcinselliği serbestleştirdi, ancak Jozef Stalin'in hükmü altında eşcinsellik, tüm Sovyetler Birliği'nde yine yasak oldu. Eşcinsellik 1993 yılında Rusya'da bir kez daha yasal oldu,[9] ancak 1991 ile 2000 yılları arasında Çeçenistan Rusya'dan de facto olarak bağımsızdı. Bölgedeki savaş ağalarıyla rekabet etmek için Çeçenistan Başkanı Aslan Mashadov 1996'da Şeriat hukukunu uyguladı ve Çeçenistan ceza kanunundaki 148. madde doğrultusunda iki erkek ya da bir erkek ile bir kadın arasında karşılıklı rızayla yer alan anal cinsel ilişki, ilk iki suçta kırbaç cezası ile, üçüncü suçta ise idam cezası ile cezalandırıldı.[10]
2000'de Çeçenistan'ın doğrudan Rusya yönetimi altına tekrar girmesine rağmen Çeçenistan kendi özerkliğini hâlâ kısmen muhafaza etmektedir. Çeçenistan'ın şu anki lideri Ramazan Kadirov için The Independent gazetesinde şu cümlelere yer verilmiştir: "İslam'ı Çeçenistan'ın günlük hayatının merkezine getirdi ve kendi cinsel yönelimlerini ortaya koyan eşcinseller çoğunlukla ayrımcılığa maruz kalmakta ve kendi ailelerinden dışlanmaktadır."[11]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Batchelor, Tom (1 Mayıs 2017). "Russian police round up LGBT activists demonstrating against persecution of gay men in Chechnya". The Independent. 14 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2017.
- ^ Kramer, Andrew E. (1 Mayıs 2017). "Russians Protesting Abuse of Gay Men in Chechnya Are Detained". New York Times. 30 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2017.
- ^ a b c Walker, Shaun (13 Nisan 2017). "Chechens tell of prison beatings and electric shocks in anti-gay purge: 'They called us animals'" (İngilizce). The Guardian. 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
- ^ a b c d Chan, Sewell (13 Nisan 2017). "U.N. Experts Condemn Killing and Torture of Gay Men in Chechnya" (İngilizce). New York Times. 28 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
- ^ "Russia asked to end alleged killings of gays in Chechnya" (İngilizce). Associated Press. 13 Nisan 2017. 15 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
- ^ O'Hara, Mary Emily (12 Nisan 2017). "Pleas for Help From Gay Men in Chechnya on Rise, Russian Group Says" (İngilizce). NBC News. 16 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
- ^ Lokshina, Tanya (4 Nisan 2017). "Anti-LGBT Violence in Chechnya" (İngilizce). İnsan Hakları İzleme Örgütü. 18 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
- ^ Smith, Lydia (11 Nisan 2017). "'People are being tortured and killed': Chechnya's deadly anti-LGBT crisis" (İngilizce). International Business News. 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.
- ^ "Russia: Update to RUS13194 of 16 February 1993 on the treatment of homosexuals" (İngilizce). Immigration and Refugee Board of Canada. 29 Şubat 2000. 8 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009.
- ^ Breaking the Silence: Human Rights Violations Based on Sexual Orientation (İngilizce). Uluslararası Af Örgütü. 1997. s. 34. ISBN 1873328125.
- ^ Osborne, Samuel (7 Nisan 2017). "Gay men being tortured and murdered in Chechen prisons, claim detainees" (İngilizce). The Independent. 4 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2017.
He has brought Islam to the fore of Chechnya's daily life, and gay people who reveal their sexuality are often discriminated against and shunned by their families.