Lazika Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
düzeltme |
düzeltme |
||
| 11. satır: | 11. satır: | ||
|savaşan1 =[[Bizans İmparatorluğu]]<br>[[Lazika]] (548 sonrası) |
|savaşan1 =[[Bizans İmparatorluğu]]<br>[[Lazika]] (548 sonrası) |
||
|savaşan2 =[[Sasani İmparatorluğu]] <br/> [[Lazika]] (541–548) |
|savaşan2 =[[Sasani İmparatorluğu]] <br/> [[Lazika]] (541–548) |
||
|komutan1 =[[Dagisthaios]],<br/>[[Bessas]],<br/>[[Martinus (general)|Martinus]],<br/>[[Justinus ( |
|komutan1 =[[Dagisthaios]],<br/>[[Bessas]],<br/>[[Martinus (general)|Martinus]],<br/>[[Justinus (525 doğumlu general)|Justinus]],<br/>[[II. Gubaz]] (548 sonrası) |
||
|komutan2=[[I. Hüsrev]],<br/>[[Mihr-Mihroe]]{{Çatışmada ölüm}},<br/>[[Nachoragan]],<br/>[[Nabed]]<br>Farroxan<ref>{{harvnb|Alemany|2003|p=5}}.</ref><br/>[[İzadguşasp]]<br/>[[Fariburz]]<br/>[[II. Gubaz]] (541–548) |
|komutan2=[[I. Hüsrev]],<br/>[[Mihr-Mihroe]]{{Çatışmada ölüm}},<br/>[[Nachoragan]],<br/>[[Nabed]]<br>Farroxan<ref>{{harvnb|Alemany|2003|p=5}}.</ref><br/>[[İzadguşasp]]<br/>[[Fariburz]]<br/>[[II. Gubaz]] (541–548) |
||
|güç1= |
|güç1= |
||
Sayfanın 06.39, 8 Şubat 2019 tarihindeki hâli
| Lazika Savaşı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bizans-Sasani savaşları | |||||||||||
 Lazika Haritası | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
|
Bizans İmparatorluğu Lazika (548 sonrası) |
Sasani İmparatorluğu Lazika (541–548) | ||||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||||
|
Dagisthaios, Bessas, Martinus, Justinus, II. Gubaz (548 sonrası) |
I. Hüsrev, Mihr-Mihroe (ölü), Nachoragan, Nabed Farroxan[2] İzadguşasp Fariburz II. Gubaz (541–548) | ||||||||||
| Makale serilerinden |
| Lazlar |
|---|
 |
Lazika Savaşı, aynı zamanda Colchidian Savaşı ya da Gürcü tarih yazımında, Egrisi'nin Büyük Savaşı (Gürcüce: ეგრისის დიდი ომი, Egrisis Didi Omi) olarak bilinir, Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında Lazika'nın antik Gürcistan bölgesinin kontrolü için yapılana mücadele. Lazika Savaşı, yirmi yıl boyunca, 541'den 562'ye kadar, çeşitli başarılarla sürdü ve savaşın sona ermesi karşılığında yıllık bir haraç elde eden Persler için bir zaferle sona erdi. Lazika Savaşı, Prokopius ve Agathias'ın eserlerinde ayrıntılı olarak anlatılmıştır.
Tanım
Karadeniz'in doğu kıyısında bulunan Lazika, Kafkasya ve Hazar Denizi boyunca önemli dağ geçitlerini kontrol etmek, imparatorlukların her ikisi için de stratejik bir öneme sahipti. Bizanslılar için, İberya üzerinden Karadeniz kıyılarına bir Pers tehdidine karşı engel oluşturuyordu. Diğer tarafta Persler, denize erişmeyi ve o zamanlar hakimiyetleri altında bulunan İberiya'nın tehdit edilebileceği bir bölgeyi kontrol etmeyi ümit ediyorlardı.[3]
Pers Sasaniler, 532 tarihli "Ebedi Barış" Antlaşması ile Roma/Bizans'ın etki alanının bir parçası olarak Lazika'yı (Egrisi) tanıdılar. O zaman, yerel monarşi üzerindeki etkisini artırmak için için Bizanslılar Kral I. Tsate'nin din değiştirmesi konusunda ısrar ettiler: 522/3'de Konstantinopolis'te hem vaftiz oldu hem de İmparator I. Justinus'tan (I. Justinianus'un öncülü) kraliyet yetkileri aldı.[4] Bizanslı garnizonlar, Lazika ve komşu Abasgia'da, çoğunlukla Poti, Sebastopolis ve Pityus sahil kentlerinde konuşlandırılmıştır. Petra'nın (bugünkü Batum'un kuzeyindeki Tsikhisdziri) sahil yolundaki krallığın güney girişi ile beraber, krallığın başkenti Archaeopolis güçlendirmiştir. Ancak, 536'da, Bizans'ın varlığı tam bir koruyuculuğa dönüştü; zira kral, yeni magister militum per Armeniam İoannis Tzibus'a karşı çok güç kaybetti. Tzibus, Lazik tüccarlarının Bizans çıkarları lehine özgürlüğünü kısıtladığında, halkın hoşnutsuzluğu 541'de tam ölçekli bir ayaklanmaya yol açtı ve zayıflayan Kral II. Gubaz, Bizanslılara karşı Persler'den gizlice yardım istedi.
Lazika'ya girip ve Bizans ana kalesi Petra'yı ele geçiren ve ülke üzerinde bir başka koruyuculuk kuran Pers Şahı I. Hüsrev, bu çağrılara o yıl cevap verdi.[5]
537'de Anglon'da bir Ermenistan'ın Roma istilası, küçük bir Pers kuvveti tarafından engellendi.
Bununla birlikte, Şah’ın ülke üzerinde doğrudan bir Pers hakimiyeti kurma teşebbüsü ve Zerdüşt rahiplerinin misyonerlik çabası kısa bir süre sonra Hristiyan Lazika'da hoşnutsuzluğa neden oldu ve Kral Gubaz bu kez Perslere karşı 548’de isyan etti. II. Gubaz, İmparator I. Justinianus'tan yardım istedi ve Alanları ve Sabirleri bir ittifaka götürdü. Justinianus, Gubaz'a yardım etmek için Dagisthaios komutasında 7.000 Roma ve 1.000 Tzani (Lazların akrabaları) destek kuvvetleri gönderdi ve Petra kalesini kuşattı. Mihr-Mihroe yönetimindeki Pers takviyeleri, dağ geçitlerini koruyan küçük bir Bizans kuvveti yendi ve kuşatılmış Petra'yı rahattı. Mihr-Mihroe, kaleye 3.000 kişi bıraktı ve Lazika'yı yağmalamak için 5.000 asker bırakarak Ermenistan'a yürüdü. Bu güç, 549 yılında Fasis Nehri'nde Dagisthaios tarafından yok edildi. Bir sonraki Pers saldırısı da, Hippis Nehri'nde (modern Tskhenistlerkali) kesin bir muharebede komutan Chorianes'in öldürülmesiyle başarısız oldu. Yeni Bizans komutanı Bessas, Abazg kabilesinin Pers yanlısı isyanını bastırdı, Petra'yı aldı ve 551'de Archaeopolis'te Mihr-Mihroe'yi yendi. Ancak, Mihr-Mihroe, Cotais'i ve Scymnia ve Souania yayla bölgelerine giden önemli yolları engelleyen Uthimereos kalesini ele geçirmeyi başardı. 555 yazında Telephis'te etkileyici bir zafer kazandı ve Bizans-Lazik kuvvetlerini Nesos'a çekilmeye zorladı.
Mihr-Mihroe'nin ölümünden sonra, Nachoragan, 555'te Pers baş komutanı olarak atandı. Onoguris'daki Perslerin pozisyonlarında Bizans saldırısını geri püsküttü ve Mihr-Mihroe'nin iki kez denediği ama alamadığı bir şehir olan Archaeopolis'ten düşmanı çıkardı. Bu yenilgiler Lazik ve Bizanslı generaller arasında acı bir çekişmeye neden oldu. Kral Gubaz, çekiştiği Bizanslı komutanlar Bessas, Martinus ve Rusticus'u İmparator Justinianus'a şikayet etti. Bessas geri çağrıldı, ama Rusticus ve onun kardeşi İoannis sonunda Gubaz'ı öldürdü. Laz halkı Gubaz'ın küçük kardeşi Tsate'yi yeni kralları olarak İmparatora aday gösterdiler ve Senatör Athanasius suikastı araştırdı. Rusticus ve İoannis tutuklandı, yargılandılar ve idam edildiler. 556'da, müttefikler Archaeopolis'i yeniden aldılar ve Pers general Nachoragan'ı sonuçsuz Fasis'e yapılan saldırıya yönlendirdiler. Aynı yılın sonbaharında ve kışında Bizanslılar, Misimian dağ kabileleri tarafından çıkarılan isyanı bastırdılar ve sonunda Persleri ülkeden kovdular.
Daha sonra, 557'de Bizanslılar ile Persler arasındaki düşmanlıklar nedeniyle ateşkes son erdi ve 562 yılında "50 Yıllık Barış Antlaşması" ile I. Hüsrev Lazika'yı yıllık bir altın ödemesi karşılığında Bizans vasalı olarak tanıdı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Özel
- ^ The Persian Empire: A Historical Encyclopedia (2 volumes): A Historical... "Savaş nihayet sona erdiğinde, Lazika zafer kazandılar, Bizans imparatoru'nu yılda 400 altın pound ödemeye zorladılar."
- ^ Alemany 2003, s. 5.
- ^ Salia 1980, s. 113
- ^ Salia 1980, s. 114
- ^ Martindale, Jones & Morris 1992, ss. 559, 639; Bury 1958, ss. 101–102.
- Genel
- Alemany, Agustí (2003). "Sixth Century Alania: Between Byzantium, Sasanian Iran and the Turkic World" (PDF). Transoxiana: Journal Libre de Estudios Orientales (Transoxiana Webfestschrift Series). ss. 1–8.
- Salia, Kalistrat (1980). Histoire de la nation géorgienne. Nino Salia.
- Bury, John Bagnell (1958). History of the Later Roman Empire: From the Death of Theodosius I to the Death of Justinian, Volume 2. Mineola, New York: Dover Publications, Inc. ISBN 0-486-20399-9.
- Martindale, John Robert; Jones, Arnold Hugh Martin; Morris, J., (Ed.) (1992). The Prosopography of the Later Roman Empire, Volume III: A.D. 527–641. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-20160-5.