Anastasya Savaşı
| Anastasya Savaşı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pers-Roma savaşları | |||||||||||
 Roma-Pers sınırı, iki kuvvetin Ermenistan'ı böldüğü 384'ten itibaren ve devam eden savaş durumuna rağmen Lazika Savaşı'na kadar önemli bir değişiklik göstermedi | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
| Bizans İmparatorluğu |
Sasani İmparatorluğu Lahmîler | ||||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||||
|
| ||||||||||
Anastasya Savaşı Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında 502'den 506'ya kadar süren savaştır. İki güç arasında 440'dan itibaren ilk büyük çatışmadır ve ertesi yüzyıl iki imparatorluk arasında gerçekleşecek olan yıkıcı çatışmalar serisinin başlangıcıdır.
Başlangıç[değiştir | kaynağı değiştir]
Doğu Roma ve Sasani İmparatorluğu'nun en uzun barış döneminin sona ermesinin altında bazı faktörler yatmaktadır. Pers Kralı I. Kavad 498/499 yılında tahtını yeniden kazanmasına yardım eden Ak Hun İmparatorluğu'na borçlarını ödemek için paraya ihtiyacı vardı. Aşağı Mezopotamya'da Dicle'nin akışındaki son değişmeler açlığı ve seli tetiklemesi, durumu alevlendirdi. Roma imparatoru I. Anastasius'un yardım istediğini reddetmesi ile, Kavad parayı zorla almaya çalıştı.[2]
Savaş[değiştir | kaynağı değiştir]
502 yılında, Kavad, hazırlıksız Theodosiopolis'i, belkide yerel destek ile, kolaylıkla ele geçirdi; şehir herhangi bir durum için birlikler tarafından savunmasız ve zayıf tahkimata sahipti.[3] Kavad sonra 502-503 sonbahar ve kışında Amida kalesini kuşattı. Kentin kuşatması, Kavad'ın beklediğinden çok daha zor bir girişim olduğunu kanıtladı; savunucular, birlikler tarafından desteklenmese de, Pers saldırılarını en sonunda mağlup olmalarından önce, üç ay boyunca püskürttüler.[4] 503 yılı, kesin sonuçlar olmadan çok fazla savaş gördü: Romalılar, Persler tarafından tutulan Amida'ya başarısızlıkla sonuçlanan bir kuşatma yaparken, Kavad Osroene'nu işgal etti ve aynı sonuçlarla Edessa'yı kuşattı.[5]
Nihayet 504'te Romalılar, kentin teslim edilmesine yol açan, Amida'ya yenilenmiş Askeri abluka ile üstünlük kazandılar. O yıl, Kafkasya'dan gelen Hunlar tarafından Ermenistan'ın işgali sonucunda bir ateşkes üzerinde anlaşıldı. İki güç arasındaki müzakereler gerçekleşti, ancak aradaki güvensizlik nedeniyle, Romalılar ihanet etmesinden şüphelendikleri Pers yetkilileri 506'da tutukladılar; serbest bırakıldıkları zaman, Persler Nisibis'te kalmayı tercih etti.[6] 506 Kasım'da bir antlaşma nihayet kabul edildi, ancak antlaşmanın şartlarının ne olduğu hakkında çok az şey bilinmektedir. Prokopius, yedi yıldır barışın kabul edildiğini ve Perslere bazı ödemelerin yapılabileceğini söyler.[7]
Sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]
Roma generalleri, bu savaşta karşılaştıkları güçlüklerin birçoğunun, sınırın hemen yakınında önemli bir üsleri olmamasından kaynaklandığını iddia ettiler; bu, Nisibis tarafından Persler için yerine getirilmiş bir roldü (363'teki ayrılığa kadar Romalılar için aynı amaca hizmet etmişti) ve 505'te Anastasius bu nedenle Dara'da büyük bir müstahkem şehrin inşasını emretti. Yıkılmış tahkimatlar da Edessa, Batnae ve Amida'da tamir edildi.[8]
Anastasius yönetiminde daha büyük çaplı bir çatışma yaşanmadıysa da, özellikle de Dara'da devam eden çalışmalar boyunca gerginlikler devam etti. Bu inşaat projesi, Roma savunmasının kilit bir unsuruydu ve aynı zamanda her iki imparatorluğun da sınır bölgesinde yeni tahkimatlar inşa etmemeyi taahhüt ettiği 422'de kabul edilen anlaşmayı ihlal ettiği konusunda şikayette bulunan Persler ile devam eden ihtilafın devamlı kaynağıydı. Persler hiçbir zaman işi durduramadılar ve duvarlar 507/508'de tamamlandı.[6]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2018.
- ^ Procopius. History of the Wars, I.7.1-2; Greatrex & Lieu 2002, s. 62.
- ^ Greatrex & Lieu 2002, s. 62.
- ^ a b Greatrex & Lieu 2002, s. 63.
- ^ Greatrex & Lieu 2002, s. 69-71.
- ^ a b Greatrex & Lieu 2002, s. 77.
- ^ Procopius. History of the Wars, I.9.24; Greatrex & Lieu 2002, s. 77.
- ^ Greatrex & Lieu 2002, s. 74.
- ^ Martindale 1980, s. 314.
- Genel
Birincil[değiştir | kaynağı değiştir]
- Procopius; Dewing, H. B. (trans.). History of the Wars Books I–II. 12 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2018.
İkincil[değiştir | kaynağı değiştir]
- Greatrex, Geoffrey; Lieu, Samuel N. C. (2002), The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars (Part II, 363–630 AD) (İngilizce), New York, New York ve Londra, Birleşik Krallık: Routledge (Taylor & Francis), ISBN 0-415-14687-9, 19 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Nisan 2018
- Martindale, J.R. (1980), Prosopography of the Later Roman Empire, vol. 2, A.D 395-527. (İngilizce) (Fourth printing 2006 bas.), Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-20159-9