Osmanlı başdefterdarları listesi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Noyder (mesaj | katkılar)
34.095 değişiklik
Noyder (mesaj | katkılar)
34.095 değişiklik
9. satır: 9. satır:
[[II. Mahmut]] doneminde devlet memurlari reformlari yapilmakta iken devletin en yuksek maliye gorevlisi olarak "Başdefterdar" unvani ortadan kaldirildi. 28 Subat 1838 tarihlki bir ferman ile Hazîne-i Âmire ve Mansûre Hazînesinin birleştirilip [[Maliye Nazirligi]] kuruldu ve bu nazirlikta en yuksek maliye gorevlisi "Maliye Naziri" olarak isimlendirildi.
[[II. Mahmut]] doneminde devlet memurlari reformlari yapilmakta iken devletin en yuksek maliye gorevlisi olarak "Başdefterdar" unvani ortadan kaldirildi. 28 Subat 1838 tarihlki bir ferman ile Hazîne-i Âmire ve Mansûre Hazînesinin birleştirilip [[Maliye Nazirligi]] kuruldu ve bu nazirlikta en yuksek maliye gorevlisi "Maliye Naziri" olarak isimlendirildi.


== Hukumdarlar itibariyle başdefterdarlar listesi==
== Hükümdarlar itibariyle başdefterdarlar listesi==


===[[II. Mehmed|Sultan II. Mehmed]]===
===[[II. Mehmed|Sultan II. Mehmed]]===


# [[Titrek Sinan Çelebi]] (1452-1459)
# Titrek Sinan Çelebi (1452-1459)
# [[Hekim Yakup Pasa]] (1459)
# Hekim Yakup Pasa (1459)
# [[Osman Çelebi]] (1461)
# Osman Çelebi (1461)
# [[Fenarizade Ahmed Çelebi]] (1474-1479)
# Fenarizade Ahmed Çelebi (1474-1479)
# [[Nureddin Hamza ibni Ali Efendi (Leys Çelebi)]] (1479-1482) (1.kez)
# Nureddin Hamza ibni Ali Efendi (Leys Çelebi) (1479-1482) (1.kez)


===[[II. Beyazid| Sultan II. Bayezid]]===
===[[II. Beyazid| Sultan II. Bayezid]]===
34. satır: 34. satır:
# Piri Mehmed Çelebi (1511)
# Piri Mehmed Çelebi (1511)


===[[I. Selim|Sultan I. Selim]]===
===[[I. Selim]]===


# Piri Mehmed Çelebi (1512-1520), Önceki sultan saltanatından devam
# Piri Mehmed Çelebi (1512-1520), Önceki sultan saltanatından devam
104. satır: 104. satır:
# Tophaneli Mahmud Efendi/Pasha (1600-1603), (3. kez)
# Tophaneli Mahmud Efendi/Pasha (1600-1603), (3. kez)


Reign of Sultan Ahmed I
=== [[I. Ahmed]]===


# Tophaneli Mahmud Efendi/Paşa (1603), Önceki sultan saltanatından devam
# Tophaneli Mahmud Efendi/Paşa (1603), Önceki sultan saltanatından devam
116. satır: 116. satır:
# Rizeli Hasan Paşa (1617)
# Rizeli Hasan Paşa (1617)


===[[Mustafa I]] 1. kez===
===[[I. Mustafa]] 1. kez===


# Rizeli Hasan Paşa (1618), Önceki sultan saltanatından devam
# Rizeli Hasan Paşa (1618), Önceki sultan saltanatından devam
131. satır: 131. satır:
# Rizeli Hasan Pasha (1622-1624), (3. kez)
# Rizeli Hasan Pasha (1622-1624), (3. kez)


===[[IV Murad]]===
===[[IV. Murad]]===


# Abdulbaki/Baki Paşa (1624-1625), (3. kez)
# Abdulbaki/Baki Paşa (1624-1625), (3. kez)

Sayfanın 19.22, 14 Temmuz 2012 tarihindeki hâli

Başdeftardar 14. yy ile 19. yy arasinda Osmanlı Devleti'nin en yüksek maliye görevlisi idi. Fatih'in kanunnamesine gore basdefterdar padisahin mlinin vekili ve veziri azam da naziri idi. Devlet hazinesinin acilip kapanmasi basdefterdar bulunmasiyla yapilirdi. "Başdefterdar" Divan-ı Hümayun üyesi idi. Başdefterdar 14. yy ile 19. yy donemi protokolune gore vezir ve kazasker rutbelerinde daha asagida ama Yeniceri Agasi'nin uzerinde bulunmaktaydi.

Ne zaman kurulduğu bilinmemektedir. Bazi kaynaklara gore ilk "başdefterdar" [I. Murat]] saltanat doneminde 1359-12360 doneminde gorevlendirilen Mihallicik Kadis "Celebi bin Mehmet" idi.[1] [I. Beyazid]] doneminde (1389-1402) ise sair Zahiri "basdefterdar" olarak belgelere gecmistir.[1]

14.yy a kadar başdefterdarlar ulema sinifindan kadılar ve müderrisler arasından seçilirdi. Sonları defterdarlık kendi iç eğitim sistemini de geliştirerek buradan defterdar yetiştirmeye başladı. bu eğitim sisteminin binası Topkapı Sarayındadır. Boylece defterdarlik bir hiyerarsik devlet gorevi oldu ve defterdarlar hiyerarsisi icinde en ust defterdar seviyesi "basdefterdarlik" idi.

Eyaletlerde de defterdarlar bulunup bunlara mukataha adı verilen vergi birimleri ile maden ve tuzla türü işletmelerin elde ettiği gelirleri merkeze transfer etmek ve bunun muhasebesini yapmakla görevliydiler. Osmanli devletinde 14. yy.da itibaren devlet merkezinde tek bir defterdar bulunmakta iken devlet arazisi buyudukce merkezi defterdar adedi 3 kadar defterdar cikmistir. Ama yine tek bir "basdefterdar" bulunmustur. Ozellikle 17. yy'dan itibaren "Rumeli Deferdari" veya "sikki evvel defterdari" basdefterdar olarak en ust seviyeye gecmistir. 1783'den itibaren Hazine-i Amire ile birlikte birkac daha "hazine" kuruldu ve bunlar icin de ayri merkezi deftedar tayin edilmeye baslandi. Fakat tek Hazine-i Amire'nin tek "defter" tutucusu olarak tek bir merkezi devlet başdeftardari bulundugu kabul edilmis idi.[2]

II. Mahmut doneminde devlet memurlari reformlari yapilmakta iken devletin en yuksek maliye gorevlisi olarak "Başdefterdar" unvani ortadan kaldirildi. 28 Subat 1838 tarihlki bir ferman ile Hazîne-i Âmire ve Mansûre Hazînesinin birleştirilip Maliye Nazirligi kuruldu ve bu nazirlikta en yuksek maliye gorevlisi "Maliye Naziri" olarak isimlendirildi.

Hükümdarlar itibariyle başdefterdarlar listesi

Sultan II. Mehmed

  1. Titrek Sinan Çelebi (1452-1459)
  2. Hekim Yakup Pasa (1459)
  3. Osman Çelebi (1461)
  4. Fenarizade Ahmed Çelebi (1474-1479)
  5. Nureddin Hamza ibni Ali Efendi (Leys Çelebi) (1479-1482) (1.kez)

Sultan II. Bayezid

  1. Feylezofzade Ahmed Çelebi (1482-1485)
  2. Isa Fakih (1485-1486)
  3. Nureddin Hamza Ibn-i Ali Efendi (Leys Çelebi) (1486-1492), (2. kez)
  4. Cenderecizade/Çandarlı Şemseddin (1492-1495)
  5. Nureddin Hamza Ibn-i Ali Efendi (Leys Çelebi) (1495-1499), (3.kez)
  6. Ahmed Çelebi (1499-1501)
  7. Hüseyin Çelebi (1501-1502)
  8. Taci Bey (1502)
  9. Nureddin Hamza Ibn-i Ali Efendi (Leys Çelebi) (1502-1504), (4. kez)
  10. Cezerizade Koca Kasım Safı Çelebi (1504)
  11. Hüsameddin Çelebi (1511)
  12. Piri Mehmed Çelebi (1511)

I. Selim

  1. Piri Mehmed Çelebi (1512-1520), Önceki sultan saltanatından devam
  2. Şemsi Bey/Paşa (1514-1516)
  3. İskender Çelebi (1516-1517)
  4. Çömlekçizade Kemalettin Çelebi (1517-1518)
  5. Hocazade Mehmed Çelebi (1518-1519)
  6. Abdülkerimzade Abdülvahhab Hayali Çelebi (1519)
  7. Cezerizade Koca Kasım Safı Çelebi/Paşa (1519), 2.kez
  8. Ahmed Çelebi (1519-1520), 2. kez

Kanuni Sultan Süleyman

  1. Ahmed Çelebi (1520-1521), Önceki sultan saltanatından devam
  2. Mehmed Çelebi (1521-1525)
  3. Abdülselam Çelebi (1525)
  4. İskender Çelebi (1525-Mart 1535 [4])
  5. Mustafa Çelebi (1534-1536)
  6. Ramazanzade Yeşilce Mehmed Çelebi (1536-1537)
  7. Nazlı Mahmud Çelebi (1537-1542)
  8. İbrahim Çelebi/Paşa (1542-1544)
  9. Nazlı Mahmud Çelebi (1544-1546), (2.kez)
  10. Sinan Çelebi Paşa (1546-1548)
  11. Çivizade Abdullah/Abdi Çelebi (1548-1553)
  12. Lütfi Bey/Çelebi (1553-1556)
  13. Hasan Çelebi (1556-1557)
  14. Muytab-zade Ahmed Çelebi (1557)
  15. Eğri Abdizade Mehmed Bey/Çelebi (1557-1561)
  16. Baba Nakkaşzade Derviş Çelebi (1561-1562)
  17. Murad Çelebi (1562-1566)

II. Selim

  1. Murad Çelebi (1566), Önceki sultan saltanatından devam
  2. Ebu'l-fazl Mehmed Çelebi (1566-1569)
  3. Baba Nakkaş-zade Derviş Çelebi (1569-1573), (2. kez)
  4. Lalei izar/Lalezarzade/Lalelizade Mehmed Çelebi (1573-1574)

III. Murad

  1. Kara Üveys Paşa (1574-1578)
  2. Lale-i izar/Lalezar-zade/Laleli-zade Mehmed Çelebi (1578-1581), (2. kez)
  3. Kara Üveys Paşa (1581-1582), (2. kez)
  4. Okçu-zade Mehmed Paşa (1582)
  5. Hacı İbrahim Efendi/Paşa (1582-1583)
  6. Mahmud Efendi/Çelebi (1583-1585)
  7. Hüsrev Bey (1585)
  8. Burhaneddin Efendi/Paşa (1585-1586)
  9. Kara Üveys Pasha/Hoca Paşa (1586-1587), (3. kez)
  10. Ramazan Efendi/Paşa (1587)
  11. Hacı İbrahim Efendi/Paşa (1587-1588)
  12. Ramazan Efendi/Paşa (1588), (2. kez)
  13. Mahmud Efendi/Çelebi (1588-1589), (2. kez)
  14. Şerif/Seyyid/Emir Mehmed Efendi/Paşa (1589-1593)
  15. Hacı İbrahim Efendi/Paşa (1593-1594)
  16. Nuh Paşa (1594-1595)

III. Mehmed

  1. Baş-Hasan Efendi/Paşa (1595)
  2. Şerif/Seyyid/Emir Mehmed Efendi/Paşa (1595), (2. kez)
  3. Mezbeleturpu Mahmud Efendi/Paşa (1595-1596)
  4. Hacı Ibrahim Pasha (1596)
  5. Ali Çavuş/Efendi (1596-1597)
  6. Tophaneli Mahmud Efendi/Paşa (1597)
  7. Ali Çavuş/Efendi (1597)
  8. Tophaneli Mahmud Efendi/Paşa (1597-1598), (2. kez)
  9. Tezkirecizade Mahmud Paşa (1598-1599)
  10. Burhaneddin Paşa (1599-1600)
  11. Tophaneli Mahmud Efendi/Pasha (1600-1603), (3. kez)

I. Ahmed

  1. Tophaneli Mahmud Efendi/Paşa (1603), Önceki sultan saltanatından devam
  2. Musa Çelebi-zade Mehmed Paşa (1603-1604)
  3. Hafız Mahmud Efendi (1604-1605)
  4. Tophaneli Mahmud Efendi/Paşa (1605-1606), (4. kez)
  5. Etmekçi/Ekmekçi-zade Ahmed Paşa (1606-1613)
  6. Lanka-zade Mustafa Efendi (1614-1615)
  7. Abdülbaki/Baki Efendi/Paşa (1614-1615)
  8. Lanka-zade Mustafa Efendi (1615-1616), (2. kez)
  9. Rizeli Hasan Paşa (1617)

I. Mustafa 1. kez

  1. Rizeli Hasan Paşa (1618), Önceki sultan saltanatından devam
  2. Yahnikapan Abdulkerim Efendi/Paşa (1618)

II. Osman

  1. Yahnikapan Abdulkerim Efendi/Paşa (1619), Önceki sultan saltanatından devam
  2. Rizeli Hasan Paşa (1620-1621), (2. kez)
  3. Abdulbaki/Baki Paşa (1621-1622), (2. kez)

I. Mustafa 2. kez

  1. Rizeli Hasan Pasha (1622-1624), (3. kez)

IV. Murad

  1. Abdulbaki/Baki Paşa (1624-1625), (3. kez)
  2. Yahnikapan Abdulkerim Paşa (1625), (2. kez)
  3. Ebubekir Efendi/Pasha (1625)
  4. Ömer Paşa (1625-1626)
  5. Ebubekir Paşa (1626-1629), (2. kez)
  6. Softa Mustafa Paşa (1629-1632)
  7. Hüseyin Efendi (1632)
  8. Prevezeli Mustafa Paşa (1632-1633)
  9. Mostarlı İbrahim Paşa (1633-1636)
  10. Sofu Mehmed Paşa (1636-1639)
  11. Defterdarzade İbrahim Paşa (1639)

Kaynakca

  1. ^ a b (1994/3) Maliye Teşkilatı Tarihçesi ve Mevzuatı. Ankara: T.C. Maliye Bakanlığı ). 1994. say. 5. 1994/3.
  2. ^ "Tarihçe-i Defterdarlık". T.C. Maliye Bakanlığı (Turkish Ministry of Finance). [1]. Erisim:2007-01-15.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Osmanlı_başdefterdarları_listesi&oldid=11503476" sayfasından alınmıştır