Çin-Türkmenistan ilişkileri
 | |
 Çin |
 Türkmenistan |
|---|---|
Çin-Türkmenistan ilişkileri,[dipnot 1] Çin ile Türkmenistan ülkeleri arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ikili ilişkileri kapsar.
Çin ile Türkmenistan daha Antik Çağ'dan beri kültür ve ticaret alışverişinde bulunmuştur. Günümüz Türkmenistan'ın doğusundaki bazı topraklar Tang Hanedanı yönetimi altındaydı ve Çin'de farklı tarihî kayıtlarda Türkmenistan'dan bahsedilmiştir. Ayrıca Antik Çağ'da günümüz Türkmenistan topraklarına ayak basmış Çinliler ve Çin'e ziyarete gitmiş Türkmenistan yerlileri olmuştur.
Günümüz Çin Halk Cumhuriyeti ile Türkmenistan devletleri 7 Ocak 1992 tarihinde diplomatik ilişkiler kurdu ve iki ülke, kendi aralarındaki ticarî ve kültürel ilişkileri sürdürdüler. Ekonomi ve ticaret açısından Çin anakarası, 2012 yılı itibarıyla Türkmenistan'ın en büyük ithalat kaynağı ve en büyük ihracat destinasyonudur, üstelik Türkmenistan'da faaliyette bulunan birçok Çin şirketi vardır. Çin Halk Cumhuriyeti, Türkmenistan'dan doğalgaz ithal etmektedir. Bazı gözlemcilere göre, bu durum hem Türkmenistan'ın petrol ihracatlarına bağımlılığını azaltmakta hem de Çin'in enerji talebini karşılamakta yardımcıdır, üstelik Çin'in petrol ve gaz arzı için stratejik bir rezerv tabanı da oluşturmaktadır. Kültür açısındansa hem Çin hem de Türkmenistan, kendi öğrencilerine öteki ülkenin dilini öğrenme fırsatlarını tanımaktadır; Çin'de okuyan Türkmenistanlı öğrenciler var ve Türkmenistan'da her iki ülkenin kültürleri arasında diyalog sağlamak üzere kültürel etkinlikler düzenlenmiştir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkmenistanlı askerler, İkinci Dünya Savaşı sırasındaki Çin-Japon Savaşı'na katılmak için Kuzeydoğu Çin'e gelmiştir.[1]
Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, Çin Halk Cumhuriyeti, bu ülkelerle diplomatik ilişkilerin kurulmasını tartışmak üzere Türkmenistan da dahil olmak üzere eski Sovyetler Birliği ülkelerine temsilciler gönderdi.[2] Çin Halk Cumhuriyeti heyeti Rusya, Ukrayna ve Belarus'yı ziyaret ettikten sonra Orta Asya'nın beş ülkesini ziyaret etti; Türkmenistan da bu ülkelerin arasındaki en son duraktı. Çin ile Türkmenistan arasındaki görüşmeler sorunsuz geçti ve 7 Ocak 1992 tarihinde iki ülke arasında diplomatik ilişkiler kuruldu. Çin heyeti ayrılmak üzereyken, Türkmenistan Cumhurbaşkanı her heyet üyesine geleneksel yerel el yapımı yün halı hediye etti.[3]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dipnot
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Çince (basitleştirilmiş): 中国－土库曼斯坦关系; Çince (geleneksel): 中國－土庫曼斯坦關係; pinyin: Zhōngguó-Tǔkùmànsītǎn guānxì; Türkmence: Hytaý-Türkmenistan gatnaşyklary.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "驻土库曼使馆举行抗日战争胜利60周年纪念活动" (Çince). Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. 1 Eylül 2005. 24 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.
- ^ "中国与原苏联国家建交始末：动荡中的中国外交". china.com (Çince). 21 Nisan 2009. 24 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.
- ^ 周晓沛 (Zhōu Xiǎopèi). "中亚五国建交之行" (Çince). Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Dış Politika Danışma Komitesi. 5 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.
.svg)
| Amerika |  | |
|---|---|---|
| Asya | ||
| Avrupa | ||
| Diplomatik misyonlar | ||
