Zencefil
| Zencefil | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Zingiber officinale Roscoe | |||||||||||||||||
Zencefil (Zingiber officinale), zencefilgiller familyasından bir metreye kadar boylanabilen, ince-uzun yapraklı, sarı-kırmızı renklerde çiçekler açan, kök yumruları baharat ve ilaç olarak kullanılan, çok yıllık bir bitkidir. Başta Çin olmak üzere, Hindistan, Endonezya, Vietnam, Japonya gibi tropik ya da yarı tropik iklimlerde yetişir. Dış görünüş olarak Yerelması ile aynıdır.
Kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]
.jpg)
Genelde kök yumruları Baharat olarak dünyanın birçok mutfağında kullanılır. Güney Çin'den gelen Zencefil, önce Hindistan'a; ardından Güneydoğu Asya'ya, Batı Afrika'ya ve Karayipler'e yayılmıştır. Zencefil bitkisinin şekilsiz, parçalar halinde bulunan soyulmuş ya da soyulmamış haldeki kurutulmuş kökleri ya da bunların öğütülmüş hali kullanılan kısımdır. Çöreklere katılır. Ayrıca zencefilden gazoz, şarap, turşu ve reçel yapımında da yararlanılır.
Mutfakta çorbalara, patates, sosis, çeşitli dolmalar, ızgara etler, söğüş, pilav, her türlü beyaz peynire, çeşitli sebzelere, meyve salatasına, çeşitli pastalara, kurabiyelere ve keklere katılır.
Zencefil kökünün bileşiminde önemli etken maddeler var. Taze zencefil etken madde bakımından daha zengin; % 80 su, % 2 protein, % 1 yağ, % 12 nişasta, kalsiyum, fosfor, demir, B ve C vitamini içeriyor. Kuru zencefilde su oranı % 10'dur. Baharat olarak kullanılabilecek 1 çay kaşığı zencefilde besin içeriği mangan hariç ihmal edilebilecek düzeydedir. Bu miktarda zencefil günlük mangan gereksiniminin %79'unu karşılar.
Tıbbi kullanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Ilımlı kullanım miktarlarında Zencefil FDA tarafından genel olarak güvenli kabul edilir. Bununla birlikte devamlı kullanılan Coumadin ve Warfarin gibi ilaçlarla etkileşime girebilir ve bu ilaçların güvenli seviyelerini değiştirebilir.[1][2][3]
Toz şeklinde kullanımında alerjik döküntüler, güvenli olarak tanımlanmasına rağmen midede yanma, gaz, bulantı gibi belirtilere yol açabilir.
Safra taşı olan kişilerde olumsuz etkilere yol açabilir.
Geleneksel tıpta kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Geleneksel ve kanıta dayalı olmayan hekimlik uygulamalarında mide rahatsızlığına, baş dönmesine iyi geldiği ifade edilir. Ayrıca iştah açıcı, antiseptik, midevi, gaz söktürücü, sindirimi düzenleyici, solunum yollarını açıcı ve toksin atıcı etkilerinden söz edilmektedir. Bunun yanında kan damarlarını açartığı, terleme ve sıcaklık yaptığı, kalbi canlandırdığı ifade edilir.
Tıbbi araştırmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerikan kanser derneğine göre, zencefil tümörlerin gelişimini önleyici olarak kanser tedavisinde önerilmesine rağmen bu yönde bilimsel kanıtlar sunulamamıştır. Bazı hayvan deneylerinde bu yönde bulgular olmasına rağmen insanlarda aynı şekilde etki yapıp yapmayacağı daha ileri araştırmalara ihtiyaç duyulan bir konudur."[4]
Sınırlı sayıda araştırmaya göre zencefil deniz tutması, sabah bulantıları ve kemoterapiden kaynaklanan bulantılarda plasebodan daha etkili bulunmuştur.[5][6][7][8] Bununla birlikte post-op bulantılar için zencefilin plasebodan üstünlüğü gösterilememiştir.
Gebelikte kullanımı; gebelikte bazı araştırmalara göre kullanımı mutajenik, diğer bazı araştırmalara göre ise antimutajenik olarak değerlendirilmiştir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Marcello Spinella (2001). The Psychopharmacology of Herbal Medications: Plant Drugs That Alter Mind, Brain, and Behavior. MIT Press. ss. 272-. ISBN 978-0-262-69265-6. 9 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2013.
- ^ "Code of Federal Regulations, Title 21, Part 182, Sec. 182.20: Essential oils, oleoresins (solvent-free), and natural extractives (including distillates): Substances Generally Recognized As Safe". US Food and Drug Administration. 1 Eylül 2014. 30 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2014.
- ^ Shalansky S, Lynd L, Richardson K, Ingaszewski A, Kerr C (2007). "Risk of warfarin-related bleeding events and supratherapeutic international normalized ratios associated with complementary and alternative medicine: a longitudinal analysis". Pharmacotherapy. 27 (9). ss. 1237-47. PMID 17723077.
- ^ "Ginger". American Cancer Society. Mayıs 2010. 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2013.
- ^ Marx, WM; Teleni L; McCarthy AL; Vitetta L; McKavanagh D; Thomson D; Isenring E. (2013). "Ginger (Zingiber officinale) and chemotherapy-induced nausea and vomiting: a systematic literature review". Nutr Rev. 71 (4). ss. 245-54. doi:10.1111/nure.12016. PMID 23550785.
- ^ a b Ernst, E.; Pittler, M.H. (1 Mart 2000). "Efficacy of ginger for nausea and vomiting: a systematic review of randomized clinical trials". British Journal of Anesthesia. 84 (3). ss. 367-371. doi:10.1093/oxfordjournals.bja.a013442. PMID 10793599. 22 Ocak 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2006.
- ^ Wood, C. (1988). "Comparison of efficacy of ginger with various antimotion sickness drugs". Clin Res Pr Drug Regul Aff. 6 (2). ss. 129-36. PMID 11538042.
- ^ Grøntved, A. (1988). "Ginger root against seasickness. A controlled trial on the open sea". Acta Otolaryngol. 105 (1-2). ss. 45-9. PMID 3277342.
