Aloe vera

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Tıbbi sarısabır sayfasından yönlendirildi)
Tıbbi sarısabır
Aloe arborescens (babosa).jpg
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae
Şube: Angiosperms (Kapalı tohumlular)
Sınıf: Monocots (Bir çenekliler)
Takım: Asparagales
Familya: Asphodelaceae
Cins: Aloe
Tür: A. vera
İkili adlandırma
Aloe vera
(L.) Burm.f.

Tıbbi sarısabır (Aloe vera), Asphodelaceae familyasından tıbbi amaçlarla kullanılan bir sarısabır türü. Yaprak, iki bölümden, meydana gelmiştir. Müshil olarak kullanılan ve antrakinonlar adı verilen maddeleri içeren yeşil kabuk bölümü ve Aloe jeli olarak adlandırılan müsilaj bölümü.

Jel kısmında, 18 amino asit, 20 mineral, 12 vitamin ile çeşitli bilimsel araştımalarda immunostimülan olduğu gösterilmiş olan asemannan, glukomannan, mannoz-6 fosfat, aloerid gibi polisakkaritler; çeşitli enzimler, deneysel olarak antihistaminik olduğu gösterilmiş olan alprogen; yine çeşitli çalışmalarda kan kolesterol düzeylerine ve selim prostat hipertrofisine etkili olduğu bildirilen lupeol, beta-sitosterol ve kampesterol gibi steroller ile lignin, salisilat gibi maddeler bulunmaktadır. Antrakinonları içeren kabuk bölümü suyunun uçurulması ile elde edilen ve laksatif olarak kullanılan kısma Aloe denir. Yaprağın iç kısmında bulunan ve parankim hücreler tarafından imal edilen müsilaj görünümlü renksiz kısma ise Aloe vera Jel adı verilir. Bu iki kısım devamlı şekilde kavram karışıklığına neden olduğu için, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) nün Seçilmiş Tıbbi Bitkiler monografında ayrı bölümler halinde incelenmiştir.

Aloe vera jel inin gerek yüzeysel kullanım, gerekse besin tamamlayıcısı olarak içecek şeklinde hazırlanması, özel yöntemler gerektirmektedir ve ürünler, günümüzün son derece gelişmiş analiz yöntemleri ile kontrol edilmektedir. Bundan amaç, jelde varolduğu bilinen maddelerin ürünün içinde de korunmuş olarak bulunmasıdır.

Yetiştirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Aloe vera’nın süs bitkisi olarak kullanımı

"Aloe vera" süs bitkisi olarak yaygın bir şekilde yetiştirilir. Tür, modern bahçıvanlar arasında şifalı bitki olarak ve ilginç çiçekleri, şekli ve sulu olmasıyla popülerdir. Bu öz, türlerin doğal yağışların düşük olduğu bölgelerde hayatta kalmasını sağlayarak, onu taş döşeli bahçeler ve diğer düşük su kullanılan bahçeler için ideal yapar.[1] Türler 8-11 Soğuğa dayanıklılık bölgeleri arasında dayanıklıdır ve şiddetli dona ve kara dayanmaz.[2][3] Örümcek akarları, etli böcekler, ölçek böcekler ve yaprak biti türlerinin bitki sağlığını bozmasına rağmen, tür çoğu zararlı böceklere dirençlidir.[4][5] Bu bitki Kraliyet Bahçıvanlık Derneği'nin Bahçe Merit Ödülünü kazanmıştır.[6]

Saksıdaki türler iyi drene edilmiş, kumlu saksı toprağı ve bol güneş gerektirir. Aloe bitkileri çok güneş altında yanabilir veya saksı suyu boşaltmadığında büzülebilir. İyi drenaj sağladıklarından kaliteli yetiştirme toprak karışımı veya paketli "kaktüs toprağının" kullanılması tavsiye edilir.[7] Pişmiş toprak kaplar gözenekli oldukları için tercih edilir.[7] Tekrar sulamadan önce saksı bitkilerinin toprağı tam kurumalıdır. Saksıda aloe, "ana bitkinin" yanlarından büyüyen "yavrular" ile kalabalıklaşabilir. Kalabalık hale gelen bitkiler daha çok büyümeye yer açmak ve haşere istilasını önlemeye yardım etmek için bölünmeli ve saklanmalıdır. Kış aylarında Aloe vera çok az nem ister ve uykuda kalabilir. Don veya karlı bölgelerde, türler en iyi şekilde iç mekanlarda veya ısıtılmış seralarda saklanır.[2]

Kozmetik endüstrisine tedarik sağlamak için Avustralya,[8] Küba, Dominik Cumhuriyeti, Çin, Meksika,[9] Hindistan,[10] Jamaika,[11] iç kesimlerde bile iyi yetiştiği İspanya'da [12] Kenya, Tanzanya ve Güney Afrika [13] ABD ile birlikte [14] büyük ölçekli tarımsal "Aloe vera" üretimi vardır[15].

Kullanımları[değiştir | kaynağı değiştir]

"Aloe vera" dan alınan şeffaf jel ve sarı lateks ticari ürünler üretmek için kullanılır.[16][17] Aloe jeli genellikle yanıklar, yaralar, donma, cilt döküntüleri, sedef hastalığı, Herpes labialis veya kuru cilt gibi cilt rahatsızlıkları için topikal ilaçların yapımında kullanılır.[16][17] Aloe lateksi bireysel olarak kullanılır veya kabızlık tedavisi için yutulması gereken diğer bileşenlerle birlikte bir ürün olarak üretilir.[16][17] Aloe lateksi, "reçine" adı verilen kurutulmuş bir formda veya "aloe’nin kurutulmuş sıvısı" olarak elde edilebilir.[18]

Zehirlilik[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağızdan alınan rengi giderilmemiş aloe vera yaprağı özütü Kaliforniya Çevre Sağlığı Tehlike Değerlendirme Ofisi tarafından "devlet tarafından kansere veya üreme toksisitesine neden olduğu bilinen kimyasallar" arasında listelenmiştir.[19]

Topikal (vücut yüzeylerine çoğunlukla cilde uygulanan) aloe vera kullanımı önemli yan etkilerle ilişkili değildir.[16] Aloe veranın ağızdan yutulmasının zehirleme olasılığı vardır[20] ve karın kramplarına ve ishal'e neden olabilir ki bu da ilaçların emilimini azaltabilir.[16]

Reçeteli ilaçlarla etkileşimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Yutulan aloe ürünleri, kan pıhtısı, diyabet, kalp hastalığı ve diğerlerinin yanı sıra (Digoksin gibi) ve idrar söktürücüler gibi maddeleri azaltarak potasyum tedavisinde kullanılanlar gibi reçeteli ilaçlarla etkileşimlerde olumsuz olabilir.[17]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Yates isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; BPGE isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ "BBC Gardening, Aloe vera". British Broadcasting Corporation. 18 Nisan 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2008. 
  4. ^ "Pest Alert: Aloe vera aphid Aloephagus myersi Essi". Florida Department of Agriculture and Consumer Services. 12 June 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 July 2008. 
  5. ^ "Kemper Center for Home Gardening: Aloe vera". Missouri Botanic Gardens, USA. 27 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2008. 
  6. ^ "RHS Plant Selector Aloe vera AGM / RHS Gardening". Apps.rhs.org.uk. 2 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2020. 
  7. ^ a b Coleby-Williams, J. "Fact Sheet: Aloes". Gardening Australia, Australian Broadcasting Corporation. 6 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008. 
  8. ^ "Aloe vera producer signs $3m China deal". Australian Broadcasting Corporation. 6 Aralık 2005. 5 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "Korea interested in Dominican 'aloe vera'". DominicanToday.com—The Dominican Republic News Source in English. 7 Temmuz 2006. 6 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ Varma, Vaibhav (11 Aralık 2005). "India experiments with farming medicinal plants". channelnewsasia.com. 24 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Harnessing the potential of our aloe". Jamaica Gleaner, jamaica-gleaner.com. 24 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2008. 
  12. ^ "Córdoba is the Spanish province with more aloe vera crops (translated from Spanish)". ABC-Córdoba. 23 Ağustos 2015. 4 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ Mburu, Solomon (2 Ağustos 2007). "Kenya: Imported Gel Hurts Aloe Vera Market". allafrica.com. 6 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "US Farms, Inc. – A Different Kind of Natural Resource Company". resourceinvestor.com. 17 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2008. 
  15. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; cabi isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  16. ^ a b c d e Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; nih isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  17. ^ a b c d Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; mayo isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  18. ^ "Assessment report on Aloe barbadensis Mill. and on Aloe (various species, mainly Aloe ferox Mill. and its hybrids), folii succus siccatus" (PDF). European Medicines Agency. 22 Kasım 2016. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2021. 
  19. ^ "Chemicals Listed Effective December 4, 2015, as Known to the State of California to Cause Cancer: Aloe Vera, Non-Decolorized Whole Leaf Extract, and Goldenseal Root Powder". California Office of Environmental Health Hazard Assessment. 4 Aralık 2015. 7 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2020. 
  20. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; drugs isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aloe_vera&oldid=29401137" sayfasından alınmıştır