EPPO Code
Eskiden Bayer kodu olarak bilinen bir EPPO kodu, Avrupa ve Akdeniz Bitki Koruma Örgütü (EPPO) tarafından, tarım ve mahsul koruma için önemli olan organizmaları (Bitkileri, zararlıları ve patojenleri) benzersiz şekilde tanımlamak için tasarlanmış bir sistemde kullanılan kodlanmış bir tanımlayıcıdır. EPPO kodları, hem bilimsel hem de yerel adlardan oluşan bir veritabanının temel bileşenidir. Başlangıçta Bayer Corporation tarafından başlatılmış olmasına rağmen, resmi kod listesi artık EPPO tarafından sağlanmaktadır.
EPPO kodu veritabanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Tüm kodlar ve ilişkili adları bir veritabanına (EPPO Global Database) dahil edilmiştir. Toplamda, EPPO veritabanında listelenen 93.500'den fazla tür vardır:[1]
- 55.000 bitki türü (örn. kültür bitkileri, yabani bitkiler ve yabani otlar)
- 27.000 hayvan türü (örneğin böcekler, akarlar, nematodalar, kemirgenler), biyokontrol ajanları
- 11.500 mikroorganizma türü (örn. bakteri, mantar, virüs, viroid ve virüs benzeri)
Bitkiler beş harfli bir kodla, diğer organizmalar altı harfli bir kodla tanımlanır. Birçok durumda kodlar, cinsin ilk üç veya dört harfinden ve türün ilk iki harfinden türetilen, organizmanın bilimsel adının anımsatıcı kısaltmalarıdır.[2] Örneğin, mısıra (Zea mays) "ZEAMA" kodu atanmıştır; patates geç yanıklığı (Phytophthora infestans) için kod "PHYTIN" dir. Her organizma için benzersiz ve sabit kod, türlerin kaydedilmesi için kestirme bir yöntem sağlar. EPPO kodu, genellikle aynı tür için farklı eşanlamlıların kullanılmasıyla sonuçlanan bilimsel adlar ve taksonomide yapılan revizyonların neden olduğu sorunların çoğunu önler. Taksonomi değiştiğinde, EPPO kodu aynı kalır.[2] EPPO sistemi hükûmet kuruluşları, koruma kurumları ve araştırmacılar tarafından kullanılmaktadır.[3][4]
Örnek
[değiştir | kaynağı değiştir]| Taksonomik Sıra | Örnek takson | EPPO Kodu |
|---|---|---|
| Krallık | Hayvanlar alemi | 1ANIMK |
| filum | Arthropoda | 1ARTHP |
| alt şube | altı ayaklı | 1HEXAQ |
| Sınıf | böcek | 1INSEC |
| Emir | Hemiptera | 1HEMIO |
| Alttakım | Sternorrhyncha | 1STERR |
| Aile | Aleyrodidae | 1ALEYF |
| cins | Bemisia | 1BEMIG |
| Türler | Bemisia tabacı | BEMİTA |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "EPPO Codes: building blocks for information systems" (PDF). European and Mediterranean Plant Protection Organization. 4 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Kasım 2021.
- ^ a b "EPPO Codes". www.eppo.int (İngilizce). EPPO. 7 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Francis, A; Warwick, S I (Temmuz 2009). "The Biology of Canadian Weeds. 142. Camelina alyssum (Mill.) Thell.; C. microcarpa Andrz. ex DC.; C. sativa (L.) Crantz". Canadian Journal of Plant Science. 89 (4). ss. 791-810. doi:10.4141/CJPS08185.
- ^ Mair, Wesley; Lopez-Ruiz, Francisco; Stammler, Gerd; Clark, William; Burnett, Fiona; Hollomon, Derek; Ishii, Hideo; Thind, Tarlochan S; Brown, James KM; Fraaije, Bart; Cools, Hans; Shaw, Michael; Fillinger, Sabine; Walker, Anne-Sophie; Mellado, Emilia; Schnabel, Guido; Mehl, Andreas; Oliver, Richard P (Ağustos 2016). "Proposal for a unified nomenclature for target-site mutations associated with resistance to fungicides". Pest Management Science. 72 (8). ss. 1449-1459. doi:10.1002/ps.4301. PMC 5094580 $2. PMID 27148866.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- EPPO Global Database (lookup EPPO codes) 18 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- EPPO Data Services (download EPPO codes) 19 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.