Muhammed bin Abdülvehhâb
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Haziran 2014) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Muhammed bin Abdülvehhab | |
|---|---|
 | |
| Doğum |
1703 Uyeyne, Necid |
| Ölüm |
1792 (88-89 yaşlarında) Diriye Emirliği |
| Din | İslam (Selefi) |
| Çocuk(lar) | 7 |
| Makale serilerinden |
Muhammed bin Abdülvehhâb, (Arapça : محمد بن عبد الوهاب; d. 1703, Uyeyne - ö. 1792), Vehhabîlik'in kurucusu, Selefi mezhebinin ünlü alimlerinden ve Diriye Emirliği'nin iki kurucusundan birisi.[1]
1703 yılında Necid bölgesi'nde Diriye civarlarında doğmuştur. Dedesi, günümüzdeki Suud kraliyet ailesinin aile babası kabul edilmektedir. Tam olarak nerede doğduğu bilinmemek ile birlikte Diriye çevreleri (Günümüzde El Kasım Bölgesi) olduğu sanılmaktadır. Gençliğinde Selefiyye akımını inceledi ve bu görüşü benimsedi. Çevre kabileler ile ilişkiler kurdu ve kabile şefliği yaptı. Yeğeni Diriye Emiri Muhammed bin Suud ile birlikte Bedeviler'den ve Ikhwan adı verilen, Hac kafilelerini yağmalamakla geçinen Arap çetelerinden oluşan düzensiz bir ordu kurdu ve kabileleri birleştirip bölgede denetimi sağladı. Bu gelişme ile birlikte İlk Suudi Devleti kurulmuş oldu. Osmanlı'ya karşı savaş emri verdikten sonra 1792 yılında 90 yaşında öldü. Ardından onun yerine geçen Diriyah prensi Muhammed İbn Suud, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bir yıpratma savaşı başlattı. Kısa süre sonra Şiîlerin kutsal mekânı Kerbelâ talan edildi (1801). Mekke ve Medine'yi ele geçirmek için hücuma kalktılar ve 1517 yılından beri Hicaz topraklarını elinde bulunduran Osmanlı, 1802 yılında bu toprakları da kaybetti. Osmanlı, Zend Hanedanlığı ile savaşa girdiği için Arabistan'a birlik gönderilmedi. Bu fırsattan yararlanan İbn Suud, ordularını güneye çekti ve Yemen-Umman imamlığının üzerine saldı ve bütün bir Arap Yarımadası denetimi altına girmiş oldu. Osmanlı iyice zor duruma girince Mısır Eyaleti'ni elinde bulunduran Kavalalı Mehmet Ali Paşa'dan yardım istedi. Fakat Sudan'daki Func Devleti ile uğraştığı için en büyük oğlu Tosun Paşa'yı görevlendirdi. Osmanlı-Suudi Savaşları başladı ve Tosun Paşa kısa sürede Arabistan'ı Osmanlı İmparatorluğu adına geri aldı. Suudiler doğuya ve güneye çekildiler. Ardından İkinci Suudi Devleti'ni kurdular. 1891 yılında, Osmanlı'nın yarı müttefiki El Reşid Devleti, İkinci Suudi Devleti'ni yıktı. I. Dünya Savaşı ve diğer iç karışıklıklar neticesinde Hicaz Krallığı ve Nejd Sultanlığı ortaya çıktı. Bu karışılıklara İngiliz casus Arabistanlı Lawrence sebep olmuştur. Hicaz Krallığı ve Nejd Sultanlığı, Osmanlı'ya ayaklanan Abdülaziz El Suud tarafından zorla birleştirildi ve Üçüncü Suudi Devleti kuruldu. Bu devlet günümüzde daha çok Suudi Arabistan olarak bilinmektedir. Selefilik, günümüzde Suudi Arabistan'da resmi mezhep konumundadır. Günümüzün Suudi Kralı Salman bin Abdülaziz el Suud'dur. Prens ise Sultan bin Abdul-Aziz Al Suud'dur. Aile, Muhammed bin Abdülvahhab'ın soyundan gelmektedir
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2011.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- http://sultan.org/articles/wahabism.html13 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. {{|url=https://www.webcitation.org/6GG5RLTVo?url=http://sultan.org/articles/wahabism.html |tarih=30 Nisan 2013 }}
- http://islamicweb.com/beliefs/creed/abdulwahab 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://islamicweb.com/beliefs/creed/wahhab.htm 5 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://web.archive.org/web/20120113152636/http://islamlib.com/en/page.php?page=article&id=485
- https://web.archive.org/web/20080220053014/http://www.thewahhabimyth.com/
- https://web.archive.org/web/20170610101319/http://salafimanhaj.com/pdf/SalafiManhaj_TermWahhabi/
- http://www.brillonline.nl/subscriber/entry?entry=islam_COM-0323[ölü/kırık bağlantı]
- http://www.brillonline.nl/subscriber/entry?entry=islam_SIM-3033[ölü/kırık bağlantı]
- https://web.archive.org/web/20030627012126/http://www.ahya.org/amm/modules.php?name=Sections&op=viewarticle&artid=180
- http://www.hizmetbooks.org/arabicpdf/misbah.pdf 27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://web.archive.org/web/20070207145859/http://www.salafimanhaj.com/pdf/SalafiManhaj_Saudi.pdf
- https://web.archive.org/web/20110929220119/http://www.salafimanhaj.com/pdf/SalafiManhaj_YaminZakaria.pdf
