İçeriğe atla

Hizb ut-Tahrir

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Hizb ut-Tahrir
Arapça: حزب التحرير
BaşkanAta Abu Raşta
KurucuMuhammed Takiyyuddin en-Nebhani
Kuruluş tarihi1953
Gazete(ler)Köklü Değişim (dergi)[1]
İdeolojiÜmmetçilik[2][3]
İslamcılık[2][3]
Müslüman üstünlükçülüğü[4][5][6][7][8]
Hilâfetçilik[9][10][11][12]
Selefilik[13]
Cihatçılık[14][15][16][17][18]
Anti-laiklik ve anti-sekülerizm[19][20][21][22]
Batı karşıtlığı[21][23]
Anti-Hinduizm[21][24]
Anti-Hristiyanlık[25]
Anti-milliyetçilik[26]
Antisemitizm[4][6][7][23][25]
Anti-Siyonizm[3][5]
Anti-demokrasi[4][6][7][27]
Anti-liberalizm[16][27]
Anti-komünizm[28]
Anti-Kemalizm
Siyasi pozisyonAşırı sağ
DiniSünni İslam
Parti bayrağı
İnternet sitesi
hizb-ut-tahrir.org
hizb-turkiye.com (Türkiye sitesi)

Hizb ut-Tahrir (Arapça: حزب التحرير, Türkçe: Kurtuluş Partisi), "İslam halifeliği" kurarak bütün Müslümanları tek devlet çatısı altında birleştirmeyi ve şeriatı küresel ölçekte uygulamayı amaçlayan[2] uluslararası bir pan-İslamcı ve köktendinci siyasi örgüttür.[29][30]

1953'te Filistinli İslam alimi Muhammed Takiyyuddin en-Nebhani tarafından Kudüs'te kuruldu.[31][32][33] En-Nebhani, halifeliğin yeniden kurulması için bir program ve "anayasa taslağı" hazırladı.[11] Örgüt, tarihsel süreci İslam ile gayrimüslimler arasındaki kalıcı bir mücadele olarak yorumlar ve mevcut devlet düzenini İslam'a karşı tarihî bir saldırı biçimi sayar; cihadı vizyonunun merkezi bir unsuru olarak görür ve tüm insanlar İslam yönetimine boyun eğene kadar "küfür"le mücadeleyi zorunlu bir görev olarak tanımlar.[33] Hizb ut-Tahrir Anayasası, İslam'dan dönenlerin ve İslam'ı eleştirenlerin öldürülmesi,[34] İsrail'in yok edilmesi ve Hinduların Keşmir'den zorla çıkarılması çağrısında bulunur.[24]

Terör eylemlerinde bulunmak veya terör faaliyetlerine yardım etmekle suçlanan[31] örgüt, Orta Doğu'nun çoğu ülkesinde yasaktır fakat Amerika Birleşik Devletleri ve Avustralya'da aktif olduğu gibi birkaç Batı Avrupa ülkesinde de aktiftir.[35] Pek çok ülkede yasa dışı bir terör örgütü olduğu gerekçesiyle yasaklanmıştır.[31][36][37][38][39][40][41][42][43][44][45][46]

Ülkelere göre yasaklılık durumu

[değiştir | kaynağı değiştir]
2024 yılı itibarıyla Hizb-ut Tahrir'i yasaklayan ülkeler

İngiltere'de Tony Blair başbakanlığı döneminde Hizb ut-Tahrir'in 2 kere yasaklanma teşebbüsü delil yetersizliğinden dolayı başarısız olmuştur.[47]

Almanya'da 15 Ocak 2003'te anayasaya aykırı bir örgüt olduğu öne sürülerek Alman İçişleri Bakanlığı tarafından yasaklanmış, bu karar 25 Ocak 2006'da Federal Yönetim Mahkemesi (Bundesverwaltungsgericht) tarafından onaylanmıştır.[48]

Türkiye

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hizb ut-Tahrir, Türkiye'de yasaklanmış olmasına rağmen, gizli bir örgüt olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. 1967 yılında örgütün Türkiye liderleri tutuklandı ve o tarihten itibaren örgüt üyeleri sık sık gözaltına alındı.[49] Türk milletvekili Mehmet Ali Çelebi, Ergenekon davaları kapsamında, "örgüt adına Hizb ut-Tahrir örgütü içine sızarak faaliyetlerde bulunduğu" iddiasıyla 18 Eylül 2008'de tutuklandı, 41 ay cezaevinde yattı, 11 Mart 2014 tarihinde hakkındaki suçlamalardan beraat etti.[50]

24 Temmuz 2009'te Hizb ut-Tahrir üyesi olduğundan şüphelenilen yaklaşık 200 kişiyi gözaltına aldı.[51] 2017'de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından örgütün Türkiye'deki internet sitesine erişim engeli konuldu.[52] Daha sonra erişim engeli kaldırıldı.

Suriye

[değiştir | kaynağı değiştir]

Suriye İç Savaşı öncesinde, parti üyeleri, akrabaları ve tanıdıklarıyla birlikte defalarca yargısız tutuklamalara maruz kaldılar. Middle East Intelligence Bulletin'un Aralık 2000 sayısına göre, HT temsilcileri, Aralık 1999 ve Ocak 2000'de 1.200 üyesinin Suriye güvenlik güçleri tarafından tutuklandığını iddia ettiler. Uluslararası Af Örgütü'nün 2006 tarihli raporuna göre, HT üyeleri 2005 yılında Suriye'de tutuklanan ve askeri mahkemelerde yargılanan siyasi aktivistler arasındaydı.[53]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Hizb-ut Tahrir'in yayın organı Köklü Değişim'in konferansında 'hilafet' çağrısı". T24. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023. 
  2. ^ a b c "Can the Muslim world really unite?". hizb.org.uk. 4 Mart 2010. 17 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "ctmwru-4-3-10" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ a b c Commins, David (1991). "Taqi al-Din al-Nabhani and the Islamic Liberation Party" (PDF). The Muslim World. 81 (3–4). ss. 194-211. doi:10.1111/j.1478-1913.1991.tb03525.x. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi6 Mart 2016. 
  4. ^ a b c Sandra Laville "Banned groups with roots in UK appeal to disaffected young Muslims," 9 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian (6 August 2005).
  5. ^ a b Lambroschini, Sophie. "Germany: Court Appeal By Hizb Ut-Tahrir Highlights Balancing Act Between Actions, Intentions" 15 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Radio Free Europe/Radio Liberty, 26 October 2004.
  6. ^ a b c "The Muslim Ummah will never submit to the Jews," Hizb ut-Tahrir (3/11/1999)
  7. ^ a b c "The Arab and Muslim rulers' betrayal of the issue of Palestine and its people". Khilafa.com. Hizb ut-Tahrir. 21 Mayıs 2001. 17 Haziran 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2016. 
  8. ^ Macedo, Diane (17 Temmuz 2009). "Islamic Supremacist Group Holds First U.S. Conference". Fox News. 14 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2019. 
  9. ^ Draft Constitution of the Khilafah State, 2011: Article 16
  10. ^ Draft Constitution of the Khilafah State, 2011: Article 26
  11. ^ a b an-Nabhani, Taqiuddin (1998). The Islamic State (PDF). Londra: De-Luxe Printers. ss. 240-276. ISBN 978-1-89957-400-1. 6 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "IslamicState" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  12. ^ an-Nabhani, The Islamic State, 1998: p. 240–276
  13. ^ Glazov, Ramon (Temmuz 2014). "The caliphate's troll vanguard". Overland. 18 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi13 Şubat 2016. 
  14. ^ The Ummah's Charter. Hizb ut-tahrir. 1989. s. 85. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016. Indeed, Allah (swt) has ordered the Muslims to carry the Da’wah to all mankind and to bring them into the Khilafah state. He (swt) has legislated Jihad as a method to carry the Da’wah. So the state must rise to declare Jihad against the Kuffar without any lenience or hesitation. [ölü/kırık bağlantı]
  15. ^ Hizb ut-Tahrir, Hizb ut-Tahrir, p. 67
  16. ^ a b Rich, Dave (Temmuz 2015). "Why is the Guardian giving a platform to Hizb ut-Tahrir?". Left Foot Forward. 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2016. 
  17. ^ Ahmed & Stuart, Hizb Ut-Tahrir, 2009: p. 3, 20–25
  18. ^ Whine, Michael (4 Ağustos 2006). "Is Hizb ut-Tahrir Changing Strategy or Tactics?" (PDF). Thecst.org.uk. 25 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015. 
  19. ^ Ahmed & Stuart, Hizb Ut-Tahrir, 2009: p. 40
  20. ^ "Adopting Secularism in Government is Apostasy from Islam". islamic system. 3 Temmuz 1996. 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2016. 
  21. ^ a b c An Open Letter to the Muslims in Britain regarding the Dangerous Call of Integration' [Hizb ut-Tahrir Britain Leaflet, posted on Ummah.com Forum], 17 Mayıs 2002, 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi7 Mart 2020 
  22. ^ ‘Adopting Secularism in Government is Apostasy from islam’, Hizb ut-Tahrir Leaflet, 2 July 1996. An internet archive search reveals this leaflet was posted on Khilafah.com. See https://web.archive.org/web/20041109225357/http://www.khilafah.com/home/category.php?DocumentID=13&TagID=3 [accessed 31 August 2009]. This leaflet is currently uploaded on HT Pakistan's website, available at http://www.hizb-pakistan.org/home/leaflets/leaflets-international/adopting-secularism-in-government-is-apostasyfrom-islam 31 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [accessed 31 August 2009]
  23. ^ a b "Background: the Guardian and Dilpazier Aslam". The Guardian. 22 Temmuz 2005. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2016. 
  24. ^ a b Tom Harper (30 Eylül 2007). "Islamists 'urge young Muslims to use violence'". Telegraph.co.uk. 23 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2017. 
  25. ^ a b Taji-Farouki, Suha (2003). "Islamists and the Threat of Jihad: Hizb al-Tahrir and Al-Muhajiroun on Israel and the Jews". Turner, Bryan S. (Ed.). Islam: Islam and social movements, Volume 4. Londra, New York: Taylor & Francis. s. 238. ISBN 978-0-415-12351-8. 
  26. ^ "News from Khilafah Conference 2013: Nationalism weakened the unity of Muslim Ummah". Khilafah. 13 Mayıs 2013. 2 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2016. HTI Press. Abdillah, a representative of Hizb ut Tahrir-Batam, confirmed that nationalism is dangerous for Muslim beliefs. Nationalism is a sense of identity with the nation. 
  27. ^ a b Baran, Hizb ut-Tahrir: Islam's Political Insurgency, 2004:24
  28. ^ Hizbut Tahrir, System of Islam, 2002: p. 37-8
  29. ^ "Draft Constitution by Hizb ut-Tahrir" (İngilizce). Media Office of Hizb ut-Tahrir. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2014. 
  30. ^ an-Nabhani, Taqiuddin (1998). The Islamic State (PDF) (İngilizce). Londra: De-Luxe Printers. ss. 240-276. ISBN 1-89957-400-X. 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2019. 
  31. ^ a b c "Hizb ut-Tahrir al-Islami (Islamic Party of Liberation)" (İngilizce). GlobalSecurity.org. 16 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2019. 
  32. ^ Ayoob, Mohammed (2008). The Many Faces of Political Islam: Religion and Politics in the Muslim World. University of Michigan Press. Erişim tarihi: 12 Şubat 2020. 
  33. ^ a b Mendelsohn, Barak (2012). "God vs. Westphalia: radical Islamist movements and the battle for organising the World". Review of International Studies. 38 (3): 606-607. doi:10.1017/S0260210511000775. ISSN 0260-2105. 
  34. ^ Seymour, Bryran (27 Mart 2017). "'We don't shy away from that': Islamic group in Australia calls for ex-Muslims to be executed". Yahoo News. 9 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2017. 
  35. ^ Brandon, James (27 Aralık 2006). "Hizb-ut-Tahrir's Growing Appeal in the Arab World". Terrorism Monitor. 4 (24). Jamestown Vakfı. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi25 Haziran 2017. 
  36. ^ "Q&A: Hizb ut-Tahrir". BBC News. 10 Ağustos 2007. 8 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016. 
  37. ^ "Islamist groups urge Muslim Danes to boycott election, saying democracy 'incompatible' with Islam". rt.com. 5 Haziran 2015. 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2016. 
  38. ^ "Uzbek Officials Detain Alleged Hizb Ut-Tahrir Members". Radio Free Europe Radio Liberty. 29 Ekim 2015. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016. 
  39. ^ Committee for Religious Affairs of the Ministry of Culture and Sport of the Republic of Kazakhstan. The list of prohibited on the territory of the RK foreign organizations: «Hizb ut-Tahrir» 8 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  40. ^ "Imam Detained In Southern Kyrgyzstan For Hizb Ut-Tahrir Membership". RadioFreeEurope/RadioLiberty. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2015. 
  41. ^ "Kyrgyzstan Silences Popular Imam with Extremism Charges". EurasiaNet.org. 12 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2015. 
  42. ^ Blanchard, Ben (6 Temmuz 2008). "Radical Islam stirs in China's remote west". Reuters. 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016. 
  43. ^ "Решение Верховного Суда РФ от 14 февраля 2003 г. N ГКПИ 03-116". National Anti-terroristic Committee of Russian Federation. National Anti-terroristic Committee of Russian Federation. 8 January 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2015. 
  44. ^ "Hizb ut-Tahrir Indonesia banned 'to protect unity". Al Jazeera. 19 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2017. 
  45. ^ Khan, Mohammad Jamil (4 Temmuz 2015). "Banned Hizb ut-Tahrir now prefers direct action". dhaka tribune. 30 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016. 
  46. ^ "Brig Ali Khan, four army officers convicted over Hizbut Tahrir links". Dawn. 3 Ağustos 2012. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2016. 
  47. ^ "Hizb ut-Tahrir" (İngilizce). bbc.co.uk. 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2019. 
  48. ^ "Bundesverwaltungsgericht" (Almanca). 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2019. 
  49. ^ Ahmed & Stuart, Hizb Ut-Tahrir, 2009: s. 51
  50. ^ "Teğmen Mehmet Ali Çelebi cezaevinden çıktı". Hürriyet. 11 Mart 2014. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2021. 
  51. ^ "Turkish police arrest 'Islamists'". BBC. 24 Temmuz 2009. Erişim tarihi: 18 Mart 2015. 
  52. ^ OdaTV: Hizb ut-Tahrir'e yasaklama 21 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  53. ^ "Amnesty International Report 2006 – Syria". Ref World. 23 Mayıs 2006. 26 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016. 

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hizb_ut-Tahrir&oldid=36190793" sayfasından alınmıştır