Karbon tetrabromür

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Karbon tetrabromür
Stereo, skeletal formula of tetrabromomethane
Stereo, skeletal formula of tetrabromomethane
Stereo, skeletal formula of tetrabromomethane
Spacefill model of tetrabromomethane
Spacefill model of tetrabromomethane
Adlandırmalar
Tetrabromometan[1]
  • Krbon(IV) bromür
  • karbon bromür, nötr (1:4)
[2]
Tanımlayıcılar
3D model (JSmol)
Kısaltmalar R-10B4[kaynak belirtilmeli]
1732799
ChEBI
ChemSpider
ECHA InfoCard 100.008.355 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 209-189-6
26450
MeSH carbon+tetrabromide
RTECS numarası
  • FG4725000
UNII
UN numarası 2516
  • InChI=1S/CBr4/c2-1(3,4)5 
    Key: HJUGFYREWKUQJT-UHFFFAOYSA-N 
  • BrC(Br)(Br)Br
Özellikler
Kimyasal formül CBr4
Molekül kütlesi 331,63 g mol−1
Görünüm renksiz kristaller
Koku tatlı
Yoğunluk 3.42 g mL−1
Erime noktası 3.403 °C; 6.157 °F; 3.676 K
Kaynama noktası 4.355 °C; 7.871 °F; 4.628 K decomposes
Çözünürlük (su içinde) 0.024 g/100 mL (30 °C)
Çözünürlük eter, kloroform ve etanolde çözünür
Buhar basıncı 5.33 kPa (at 96.3 °C)
-93.73·10−6 cm3/mol
Kırınım dizimi (nD) 1.5942 (100 °C)
Yapı
Monoclinic
Tetragonal
Tetrahedron
Dipol momenti 0 D
Termokimya
0.4399 J K−1 g−1
Standart molar entropi (S298)
212.5 J/mol K
Standart formasyon entalpisi fH298)
26.0–32.8 kJ mol−1
Gibbs serbest enerjisi fG)
47.7 kJ/mol
Standart yanma entalpisi cH298)
−426.2–−419.6 kJ mol−1
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS05: Aşındırıcı GHS07: Zararlı
İşaret sözcüğü DANGER
Tehlike ifadeleri H302, H315, H318, H335
Önlem ifadeleri P261, P280, P305+P351+P338
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 2: Yoğun veya sürekli ancak kronik olmayan maruziyet geçici iş göremezliğe veya olası kalıcı hasara neden olabilir. Örnek: KloroformYanıcılık 0: Yanmaz. Örnek: SuKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
2
0
0
Parlama noktası noncombustible[3]
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)
  • 56 mg kg−1 (intravenous, mouse)
  • 100 mg kg−1 (oral, rat)
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) none[3]
REL (tavsiye edilen) TWA 0.1 ppm (1.4 mg/m3) ST 0.3 ppm (4 mg/m3)[3]
IDLH (anında tehlike) N.D.[3]
Güvenlik bilgi formu (SDS) inchem.org
Benzeyen bileşikler
Diğer anyonlar
Karbon tetraflorür
Karbon tetraklorür
Karbon tetraiyodür
Diğer katyonlar
Silisyum tetrabromür
Germanyum tetrabromür
Kalay(IV) bromür
Benzeyen alkanlar
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Tetrabromometan olarak da bilinen karbon tetrabromür, CBr
4
, bir karbon bromürüdür. Her iki isim de IUPAC terminolojisi kapsamında kabul edilebilir.

Üretimi[değiştir | kaynağı değiştir]

CBr
4
metanın bromlanmasıyla elde edilebilir. Yan ürünler arasında diğer bromlu metanlar (metil bromür, dibromometan ve bromoform) ve hidrojen bromür bulunur. Bu işlem metanın klorlanmasına benzer:

Br2 + → 2 Br·;
Br· + CH4·CH3 + HBr.
·CH3 + Br2 → CH3Br + Br·.
CH3Br + Br··CH2Br + HBr,
·CH2Br + Br2 → CH2Br2 + Br·,
CH2Br2 + Br··CHBr2 + HBr,
·CHBr2 + Br2 → CHBr3 + Br·,
CHBr3 + Br··CBr3 + HBr,
·CBr3 + Br2 → CBr4 + Br·

Karbon tetraklorürün alüminyum bromür ile halojen değişimi, yan ürün olarak alüminyum klorür ile daha yüksek verim sağlar:[4]

4 AlBr3 + 3 CCl4 → 4 AlCl3 + 3 CBr4

Tepkimeleri ve kullanım alanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Trifenilfosfin ile kombinasyon hâlinde CBr
4
, alkolleri alkil bromürlere dönüştüren Appel reaksiyonunda kullanılır. Daha hafif tetrahalometanlardan önemli ölçüde daha az kararlıdır.

Gresler, mumlar ve yağlar için bir çözücü olarak, plastik ve kauçuk endüstrisinde vulkanizasyon için, ayrıca polimerizasyon için, sakinleştirici olarak ve tarım kimyasallarının üretiminde bir ara madde olarak kullanılır. Yanıcı olmaması nedeniyle ateşe dayanıklı kimyasalların içeriğinde kullanılır. Yüksek yoğunluğundan dolayı minerallerin ayrıştırılmasında da kullanılır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "carbon tetrabromide - Compound Summary". PubChem Compound. Identification: National Center for Biotechnology Information. 26 Mart 2005. 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2012. 
  2. ^ "Carbon compounds: carbon tetrabromide". 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2013. 
  3. ^ a b c d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0106". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  4. ^ N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente, 1. Auflage, VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 359.