Doğu Rumeli ağızları

Sayfanın 3 Aralık 2020 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Doğu Rumeli ağızları Türkiye Türkçesi ağızlarının Rumeli ağız bölgesinde yer alan alt ağız gruplarından biridir.

Balkanlar’ın doğusunu oluşturan, Trakya’yı (doğu ve batısıyla beraber) içine alan ağız sahasıdır. İstanbul, hem tarihî hem çağdaş olarak bu sahanın en büyük yerleşim birimidir. Bulgaristan’da Lom, Vraça, Sofya, Samokov ve Köstendil şehirlerinin doğusundan itibaren ülkenin tamamı, Yunanistan, Makedonya’nın güney kesimleri ve Türkiye’nin Trakya’sı (Doğu Trakya) bu sahanın içindedir.

Özellikler

György Hazai çalışmasında, /g/ ve /ġ/ seslerinin korunma veya korunmama durumlarının Batı Rumeli ile Doğu Rumeli arasında fark oluşturduğunu, komşu Sırpça, Hırvatça, Bulgarca dillerinde Türkçe alıntılardan örnekler vererek de açıklamıştır.^[1] Bu sahanın özellikleri, daha dar kapsamda Doğu Trakya ağızlarını da belirterek şu şekilde gösterilebilir:^[2]

Batı Rumeli’de korunmuş olan /g/ ve /ġ/ sesleri Doğu Rumeli’de genelde sızıcılaşmış veya eriyip kaybolmuştur; aız/aaz ‘ağız’, bubacıımı ‘babacığımı’ vb.
/r/ sesinde telaffuzdan düşme eğilimi görülür; babalāmız ‘babalarımız’, sineklē ‘sinekler’ vb.
Öğrenilen geçmiş zaman eki {-mIş}, {-mUş} şekillerinde dört varyantlıdır. /j/’li şekilleri de görülür; almıj ‘almış’, gelmişik ‘gelmişiz’, olmuj ‘olmuş’, süzmüş vb.

Kaynakça

^ György Hazai, "Rumeli Ağızlarının Tarihi Üzerine", Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1960, s. 205-211.^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Ahmet Günşen, "Doğu Trakya Ağızlarının Şekil Bilgisini Belirleyen Temel Özellikler", Turkish Studies, Volume 3/3, Spring 2008, s. 402-470" (PDF). 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016.

[Hazai1960-1] György Hazai, "Rumeli Ağızlarının Tarihi Üzerine", Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1960, s. 205-211.^{[ölü/kırık bağlantı]}

[Gunsen2008-2] "Ahmet Günşen, "Doğu Trakya Ağızlarının Şekil Bilgisini Belirleyen Temel Özellikler", Turkish Studies, Volume 3/3, Spring 2008, s. 402-470" (PDF). 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016.

[1]

[2]