Çin Komünist Partisi
| Çin Komünist Partisi Zhōngguó Gòngchǎndǎng 中国共产党 | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | ÇKP |
| Genel Sekreter | Xi Jinping[1] |
| Politbüro Daimi Komitesi | Xi Jinping Li Keqiang Zhang Dejiang Yu Zhengsheng Liu Yunshan Wang Qishan Zhang Gaoli |
| Kuruluş tarihi | 1 Temmuz 1921 |
| Merkez | Zhongnanhai, Pekin |
| Gençlik kolu | Çin Komünist Gençlik Birliği Çin Genç Öncüleri |
| Üyelik (2010) | 80,269,000 |
| İdeoloji | Marksizm-Leninizm Çin değerleri ile sosyalizm Maoizm |
| Uluslararası üyelik | Komintern (eskiden) Uluslararası Komünist ve İşçi Partileri Toplantısı |
| Ulusal Halk Kongresi | 2.099 / 2.987 |
| İnternet sitesi | |
| Parti bayrağı | |
 | |
| Çin Halk Cumhuriyeti | |
.svg) |
| Şu madde dizisinin bir parçasıdır: Çin devlet yapısı |
Çin Komünist Partisi (ÇKP), 1 Temmuz 1921 tarihinde kurulmuştur. Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)'nin kurucu ve iktidar partisidir ve 2009 yılında açıklanan ve toplam Çin nüfusunun % 5.6'sına tekabül eden 75,931,000 üye sayısıyla dünyadaki en büyük siyasi partilerden biridir. (Büyüklük açısından rakibi ABD'de kurulu olan Demokratik Parti'dir.[2])
Çin Halk Cumhuriyeti Anayasası tarafından bir iktidar organı olarak görülmemesine rağmen[3] ÇKP'nin bütün devlet kademelerinin ve yasama süreçlerinin kontrolünü elinde tutmasıyla ÇHC'nde ÇKP'nin üst düzey bir siyaset otoritesi ve gücü olması gerçekleşmiştir.[4]
ÇKP'nin çekirdeği Mayıs 1920'de Şangay'da oluşturuldu ve Çin İç Savaşı'nda rakibi olan Kuomintang (KMT)'i yendikten sonra bütün Çin'de yönetimi ele geçirdi.
Tarihçe
Kuruluşu ve erken tarihi (1921–27)
ÇKP'nin kökeni 1919'da gerçekleşen 4 Mayıs Hareketi'ne dayanmaktadır ve Rus politikacı Vladimir Lenin'in Öncü parti teorisine göre kurulmuştur. Kuruluş Ulusal Kongresi 23–31 Temmuz 1921 tarihleri arasında Şanghay'da bulunan bir kız okulunda yapıldı.[5]
Çin İç savaşı ve İkinci Dünya savaşı (1927–49)
Tek parti rejimi (1949–günümüz)
Mao, 1949 yılında Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etti. Böylece Komünist Parti devletin karar ve yürütme mekanizması haline geldi. 1950’li yıllarla beraber, Çin'in Amerika Birleşik Devletleri ve SSCB ile ilişkileri bozulmaya başladı. Yapılmaya çalışılan reformların başarısız olması Mao'nun Komünist Parti içerisindeki gücünü büyük ölçüde zayıflattı. Partinin kontrolünü ele almak ve Çin Devrimi'nin ruhunu tekrar canlandırmak için 1966 yılında Kültür Devrimi'ni başlattı.[6] Mao'nun ölümünün ardından Komünist Parti içerisinde iktidar mücadelesi başladı. 1978 yılında partinin başına Deng Şiaoping geçti.[7]
Parti örgütü
Parti örgütü Kültür Devrimi sırasında tamamen dağıtılmıştı. Çin değerleri ile sosyalizm hareketini başlatan Deng Xiaoping tarafından yeniden oluşturuldu ve bütün devlet yapılarının kontrolünü tekrar ÇKP'nin elinde toplandı.
Kuramsal olarak, partinin en yüksek organı her beş yılda bir toplanan Çin Komünist Partisi Ulusal Kongresi'dir. Parti tüzüğünde detaylı bir şekilde anlatılan Komünist Parti içinde yetkinin temel dağılımı şöyledir:
- Merkez Komitesi şu birimlerden oluşur:
- Çin Komünist Partisi Politbüro Yürütme Komitesi 9 üyeli
- Çin Komünist Partisi Politbürosu 24 üyeli (Çin Komünist Partisi Politbüro Yürütme Komitesi üyeleri de dahildir)
- Sekreterya, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri'nin başkanlık ettiği bu yapı Çin Komünist Partisi'nin ana idari mekanizmasıdır.
- Merkezi Askeri Komite
- Merkezi Disiplin Soruşturma Komitesi; Çin Komünist Partisi Ulusal Kongresi'nin altında Merkez Komitesi ile aynı düzeyde, görevi parti kademelerindeki görevi kötüye kullanma ve yozlaşma ile mücadele olan birimdir.
Dış bağlantılar
- Official News of the Communist Party of China
- Official newspaper
- The Communist Party of China—Council on Foreign Relations
- "A Struggle Within the Chinese Communist Party"—Monthly Review article from May 2002
Kaynakça
- ^ "China's new leaders". BBC. 2012. 2 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Why politics is fun from catbirds' seats
- ^ Constitution of the People's Republic of China
- ^ Ralph H. Folsom, John H. Minan, Lee Ann Otto, Law and Politics in the People's Republic of China, West Publishing Co. (St. Paul 1992), pp. 76–77.
- ^ http://www.chinatoday.com/org/cpc/cpc_1st_congress_standing_polibureau.htm
- ^ https://global.britannica.com/event/Cultural-Revolution
- ^ http://arsiv.ntv.com.tr/news/91124.asp