İçeriğe atla

Süleyman Şah Türbesi: Revizyonlar arasındaki fark

Koordinatlar: 36°52′45″K 38°06′20″D / 36.87917°K 38.10556°D / 36.87917; 38.10556
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
kDeğişiklik özeti yok
kDeğişiklik özeti yok
30. satır: 30. satır:
'''Süleyman Şah Türbesi''' ile '''Süleyman Şah Saygı Karakolu''' <ref>{{Web kaynağı|url=http://www2.tbmm.gov.tr/d24/7/7-28263sgc.pdf|başlık=Hatay Milletvekili Mehmet Ali Ediboğlu'nun Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'na Yönelttiği 28263 Sayılı Soru Önergesi|erişimtarihi=27 Mart 2014|yayımcı=[[TBMM]]|tarih=6 Kasım 2013}}</ref> ve bulunduğu alan [[Suriye]]'nin [[Halep]] ilinin Karakozak Köyü sınırları içerisinde bulunan ve [[Türkiye]]'nin kendi sınırları dışında sahip olduğu bir toprak parçasıdır.
'''Süleyman Şah Türbesi''' ile '''Süleyman Şah Saygı Karakolu''' <ref>{{Web kaynağı|url=http://www2.tbmm.gov.tr/d24/7/7-28263sgc.pdf|başlık=Hatay Milletvekili Mehmet Ali Ediboğlu'nun Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'na Yönelttiği 28263 Sayılı Soru Önergesi|erişimtarihi=27 Mart 2014|yayımcı=[[TBMM]]|tarih=6 Kasım 2013}}</ref> ve bulunduğu alan [[Suriye]]'nin [[Halep]] ilinin Karakozak Köyü sınırları içerisinde bulunan ve [[Türkiye]]'nin kendi sınırları dışında sahip olduğu bir toprak parçasıdır.


Türbe'de, [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun kurucusu ve ilk padişahı [[Osman Gazi]]'nin dedesi ve [[Ertuğrul Gazi]]'nin babası olan [[Süleyman Şah]]'ın ve iki askerinin naaşları bulunmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.zaman.com.tr/dunya_isid-suleyman-sah-turbesinin-cevresini-sardi_2204753.html|başlık=IŞİD, Süleyman Şah Türbesi'nin çevresini sardı|erişimtarihi=29 Mart 2014|yayımcı=[[Zaman (gazete)|Zaman]]|tarih=13 Mart 2014}}</ref> Sözü geçen Süleyman Şah'ın Osman Bey'in dedesi mi, [[I. Kılıçarslan]]'ın babası mı olduğu, yoksa ikisi de mi olmadığı belirsizliğini korumaktadır.<ref><ref>[http://www.ahmetakyol.net/caber-kalesi-ve-suleyman-sah-turbesi/ ''Caber Kalesi ve Süleyman Şah Türbesi''], Ahmet Akyol'un makalesi.</ref>
Türbe'de, [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun kurucusu ve ilk padişahı [[Osman Gazi]]'nin dedesi ve [[Ertuğrul Gazi]]'nin babası olan [[Süleyman Şah]]'ın ve iki askerinin naaşları bulunmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.zaman.com.tr/dunya_isid-suleyman-sah-turbesinin-cevresini-sardi_2204753.html|başlık=IŞİD, Süleyman Şah Türbesi'nin çevresini sardı|erişimtarihi=29 Mart 2014|yayımcı=[[Zaman (gazete)|Zaman]]|tarih=13 Mart 2014}}</ref> Sözü geçen Süleyman Şah'ın Osman Bey'in dedesi mi, [[I. Kılıçarslan]]'ın babası mı olduğu, yoksa ikisi de mi olmadığı belirsizliğini korumaktadır.<ref>[http://www.radikal.com.tr/yazarlar/ayse_hur/suleyman_sah_turbesi_hakkinda_yanlis_bildiklerimiz-1208616 ''Süleyman Şah Türbesi hakkında yanlış bildiklerimiz''], Ayşe Hür'ün makalesi.</ref><ref>[http://www.ahmetakyol.net/caber-kalesi-ve-suleyman-sah-turbesi/ ''Caber Kalesi ve Süleyman Şah Türbesi''], Ahmet Akyol'un makalesi.</ref>


== Tarihçe ==
== Tarihçe ==

Sayfanın 16.39, 24 Ağustos 2014 tarihindeki hâli

Süleyman Şah Türbesi
Harita
Koordinatlar36°52′45″K 38°06′20″D / 36.87917°K 38.10556°D / 36.87917; 38.10556{{#coordinates:}}: sayfa başına birden fazla birincil etiket olamaz
Tasarım ve inşaat
Mimar(lar)Prof. Dr. Ünal Demirarslan

Süleyman Şah Türbesi ile Süleyman Şah Saygı Karakolu [1] ve bulunduğu alan Suriye'nin Halep ilinin Karakozak Köyü sınırları içerisinde bulunan ve Türkiye'nin kendi sınırları dışında sahip olduğu bir toprak parçasıdır.

Türbe'de, Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk padişahı Osman Gazi'nin dedesi ve Ertuğrul Gazi'nin babası olan Süleyman Şah'ın ve iki askerinin naaşları bulunmaktadır.[2] Sözü geçen Süleyman Şah'ın Osman Bey'in dedesi mi, I. Kılıçarslan'ın babası mı olduğu, yoksa ikisi de mi olmadığı belirsizliğini korumaktadır.[3][4]

Tarihçe

II. Abdülmecid ve Süleyman Şah Türbesi hassasiyeti nedeniyle TBMM'ne gönderdiği teşekkür mektubu, 1921. II. Abdülmecid ve Süleyman Şah Türbesi hassasiyeti nedeniyle TBMM'ne gönderdiği teşekkür mektubu, 1921.
II. Abdülmecid ve Süleyman Şah Türbesi hassasiyeti nedeniyle TBMM'ne gönderdiği teşekkür mektubu, 1921.


Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Alp Arslan’ın Malazgirt Zaferi’nden sonra, yeni vatan edinmek maksadıyla batıya yönelen Oğuz boyları arasında Süleyman Şah önderliğindeki Kayı boyu da bulunmaktaydı. Süleyman Şah yeni yurt aramak üzere çıktığı bu yolculukta Halep yakınlarındaki Caber Kalesi’ne gelir ve Fırat Nehri boylarına yerleşir. Buradan tekrar yeni yurt aramak üzere yola çıkar ancak 1086 yılında Fırat Nehri’nin karşı kıyısına geçmeye çalışırken, muhafızları ile birlikte Fırat sularında boğulur. Süleyman Şah’ın naaşı ve iki askeri Caber Kalesi eteklerine bir kümbete defnedilir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde imparatorluk sınırları içerisinde olan mezarın bulunduğu yere bir türbe yapılarak buraya “Türk Mezarı” adı verilir. Türbe ve Caber Kalesi, Osmanlı İmparatorluğu yıkılınca Fransız Suriye Mandası sınırları içerisinde kalmıştır. [5]

21 Ekim 1921 tarihinde Türkiye ile Fransa hükûmetleri arasında imzalanan Ankara Antlaşması'nın 9. maddesi ve 24 Temmuz 1923 Lozan Antlaşması'nın 3. maddesi gereğince Caber Kalesi ve türbe müştemilâtı ile berâber Türkiye Cumhuriyeti toprağı olarak kabul edilmiş ve Türkiye'ye burada muhâfız bulundurma ve bayrağını çekme hakkı tanınmıştır. [6]

Ankara Hükûmeti ile Fransa'nın 20 Ekim 1921’de imzaladıkları ve Caber Kalesi ile türbenin Türk toprağı olmasını öngören Ankara Anlaşması'nın görüşmeleri devam ederken; son Halife II. Abdülmecid, TBMM'ne gönderdiği bir mektupta kendisinin ve Osmanlı Hanedanı'nın "atası" olan Süleyman Şah’ın mezarı konusunda Meclis’in gösterdiği alâkaya teşekkür etmiştir. [7]

Caber Kalesi ve nakli

Suriye hükûmeti, Fırat Nehri üzerinde 1968 tarihinde başlattığı Tabka Barajının 1973 yılında tamamlanacağını ve barajın su toplamaya başlamasıyla Caber Kalesi ve Süleyman Şah'ın türbesinin tamamen sular altında kalacağını ileri sürerek Türk Hükûmetinden türbenin yerini değiştirmesini ya da türbenin Türkiye'ye naklini talep eden bir nota gönderdi. Türkiye de buna karşılık Suriye'ye bir nota verdi ve Keban Barajı'nın kapaklarını kapatarak Fırat Nehri üzerinden Suriye'ye su akışını engelledi. [8] Karşılıklı bu restleşmenin ardından Türkiye bölgeye Devlet Su İşleri'nde (DSİ) görevli uzmanlar ve mimarlar gönderdi ve türbenin nereye taşınabileceğinin tespit edilmesini istedi. Ankara ve Şam hükûmetleri arasında uzun süren müzakerelerin ardından bir anlaşma imzalandı. Anlaşmaya göre;

  • Türbe, müştemilatı ile birlikte Halep–Hasseki yolu üzerinde bulunan Karakozak köyü yakınındaki yeni yerine nakledilecek,
  • Barajın kenarında, türbenin bu günkü konumuna en yakın yerde mermerden bir kitabe dikilecek,
  • Türbenin bugünkü yerini tespit etmek maksadıyla, göl üstüne bir şamandıra konacaktır.
Süleyman Şah Türbesi'nin eski yeri Caber Kalesi, Rakka

1973 yılında türbe ve karakol, Halep'e 123, Şanlıurfa'ya 92 km uzaklıktaki Fırat'ın doğu kıyısındaki Karakozak köyündeki 10.096 m²'lik yeni yerine taşınmıştır. Bilinenin aksine, günümüzde Türbe Caber Kalesi'nde değil Halep'in Karakozak köyü yakınındaki yerindedir.

1995 yılında, Suriye Hükûmeti bu kez de Fırat Nehri’nin daha üst kotlarında inşasına başladığı Teşrin Barajı sebebiyle Karakozak bölgesinde ki Süleyman Şah Türbesi’nin bölge dışında başka bir alana ya da Türkiye’ye taşınması hususunu yeniden gündeme getirdi. Bunun üzerine, Türkiye ile Suriye arasında yapılan görüşmeler sonucunda, türbenin mevcut yerinin baraj gölünün olumsuz tesirlerinden korunması için tahkim edilmesine karar verildi. 2001 yılında Fırat Nehri üzerindeki Teşrin Barajının tamamlanması nedeniyle türbenin taşınması bir kez daha gündeme geldi. Suriye tarafı bu kez türbenin şimdiki yerinden de kaldırılarak gösterecekleri ve Türk tarafının da kabul edeceği bir yere taşınmasını istedi. Ancak Türk hükümetinin girişimleriyle proje türbenin mevcut yerinin korunması yönünde değiştirildi. [9] [5]

23 Ocak 2003 tarihinde Ankara'da “Süleymanşah Türbesi Tahkimat Projesinin Uygulanmasına İlişkin Ana Tutanak” imzalandı. [10] Bu çerçevede 10 dönüm'lük türbe arazisi sınırları tahkim edilmiş, türbe binasının içi ve dışı onarılmış, karakol binası yeniden inşa edilmiş ve Süleyman Şah Türbesi yeniden ziyarete açılmıştır. [5]

Türbe ve mimari özellikleri

Süleyman Şah'ın Caber Kalesi yakınında bulunan türbesindeki sandukası

Suriye'nin 1973'teki baraj inşaatının yükselen suları bölgeyi tehdit edince, Suriye ve Türkiye'nin ortak çalışması ile türbe Halep'in Karakozak köyü yakınına taşınmıştır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı ve İmar İşleri Etüd Proje Dairesi Müdürü Prof. Dr. Ünal Demirarslan Dışişleri Bakanlığı'nın da talebiyle Süleyman Şah Türbesi'nin mimarı olarak görevlendirildi. Türbe, karakol ve lojman; iki Türk mimar ve yirmi işçisinin çalışmalarıyla 4 ayda tamamlanmış ve masrafların tamamı Türk Hükûmeti tarafından karşılanmıştır. Süleyman Şah Türbesi, hem geleneksel Türk mimarî motiflerini hem de modern mimarî özelliklerini taşımaktadır. İnşaat çalışmaları sırasında Suriye Hükûmeti, yeni yapılacak türbenin Caber Kalesi'nde ki türbeden daha büyük olmaması şartını getirmiştir. Türbe'de ayrıca, o dönemde dışarıdan gelen taciz ateşleri sebebiyle, Türk askerleri'nin nöbet tuttuğu yerler içe dönük olarak inşa edilmiştir.[8]

2008 yılında Teşrin Barajı'nın yükselen su seviyesinin yeniden türbeyi tehdit etmesi üzerine Türkiye Cumhuriyeti Orman ve Su İşleri Bakanlığı çevresindeki duvarların altına 11,5 m boylarında 880 adet fore kazık ve geçirimsiz tabaka yerleştirmiştir. Ayrıca, türbenin çevresine beton duvar örülmüş ve iki bayrak direği dikilmiştir. Karakoldan çıkan atık suların Fırat Nehrini kirletmemesi için karakol binasının arka bölümünde paket arıtma sistemi kurulmuştur. Bunun yanında, türbenin etrafı Türkiye'den gönderilen ağaçlar ve hazır çim ile yeşil bir alan haline getirilmiştir [11]

Saygı Karakolu

Türbenin muhafazasını sağlamakla görevli olan Jandarma İhtiram kıtasının ikameti için 30 Mayıs 1938 tarihinde modern bir karakol yaptırıldı. 1949'da Ca­ber ­Ka­lesi Jan­dar­ma Ka­ra­ko­lu­'n­da bir ast­su­bay, bir on­ba­şı ve se­kiz er tür­be­yi ko­ru­mak­tay­dı.

Türkiye ile Suriye heyetleri arasında 1956 yılında Halep’te yapılan üst seviyede bir toplantıda düzenlenen tutanağın 13 ve 14'ncü maddelerinde türbe için gönderilecek ihtiram kıtasının her ayın 7'sinde değiştirilmesi kabul edilmiştir. Günümüzde her ayın 7 ve 20'sinde karakolun ikmali sağlanmakta ve personel değişimi yapılmaktadır.

Günümüzde türbe, Türkiye Cumhuriyeti 20. Zırhlı Tugayı 3. Hudut Alay Komutanlığı 2. Hudut Taburuna bağlı 25 asker tarafından korunmaktadır. [12]

Suriye İç Savaşı ve tehdit

Suriye üzerinde Süleyman Şah Türbesi
Süleyman Şah Türbesi
Süleyman Şah Türbesi
Irak
Ürdün
Lübnan
Türkiye
İsrail
Süleyman Şah Türbesi'nin Suriye topraklarında ki konumu

13 Mart 2014 tarihinde, Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) ile El Kaide'nin Suriye kolu Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD) adlı grup arasındaki çatışmalar sonucu Karakozak köyü ve türbenin bulundu bölge IŞİD kontrolüne geçti.[13] 20 Mart 2014 tarihinde IŞİD, YouTube üzerinden yayımladığı bildiride Süleyman Şah Türbesinin üç gün içerisinde boşaltılıp Türk bayrağı indirilmediği takdirde türbeyi yerle bir edecekleri tehdidinde bulundu.[14] Bunun üzerine Türkiye, güvenlik tedbirlerini artırarak en üst seviyeye getirdi. Gaziantep 5'inci Zırhlı Tugay Komutanlığı'ndan da araç ve personel takviyesi yapıldı. Sınır hattında bulunan mevcut nöbet kulübelerine ilave kulübeler yapılarak askerler konuşlandırıldı.[15] Ayrıca, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu Süleyman Şah Saygı Karakolu için kriz masası kurulduğunu açıkladı.[16]

25 Mart 2014'te Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Süleyman Şah Türbesi'ne yönelik tehdit ile ilgili soruya;

şeklince cevap vermiştir. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ise yaptığı açıklamada, "Süleyman Şah Türbesi'nin bulunduğu toprakların uluslararası hukuk gereğince Türk toprağı olduğunu ve bir tehlike söz konusu olması halinde her türlü karşılığın verileceğini" belirtti.[18] 26 Mart 2014'te Genelkurmay Başkanlığı yaptığı yazılı açıklamada; "Türk Silahlı Kuvvetlerinin Süleyman Şah Saygı Karakolu hariç, Suriye topraklarında herhangi bir birliği bulunmadığını" açıkladı.[19]

27 Mart 2014 tarihinde, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Bakanlık Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu, Genelkurmay 2. Başkanı Orgeneral Yaşar Güler ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan arasında, Suriye'deki Türk toprağı Süleyman Şah Türbesine yönelik bir saldırı karşısında yapılması gerekenlerin görüşüldüğü toplantıya ilişkin olduğu ileri sürülen bir ses kaydı yayınlandı.[20] Bunun ardından T.C. Dışişleri Bakanlığı bir yazılı açıklama yaparak, bu ses kaydını "Türkiye’nin ulusal güvenliğine yönelik alçakça bir saldırı ve casusluk faaliyeti olduğunu ve faillerinin en kısa zamanda yakalanıp adalete teslim edileceğini" belirtti.[21] 28 Mart 2014'te Millî Savunma Bakanı, İsmet Yılmaz "Bordo bereliler'in bölgeye takviye edildiğini, her türlü tedbirin alındığını ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin teyakkuz halinde olduğunu" açıkladı.[22]

Referans

  • Tonghini, Cristina, 11-14.yüzyılda Suriye'deki güçlendirilmiş bir sitenin çalışması,Oxford, 1998.
  • Zaqzuq, A.R., Suriye'deki Caber Kalesi'nin arkeolojisi، Cilt 62، Paris 1985، syf 141-142 .
  • Musil, Alois, Orta Fırat'ın topografik durumu, New York 1927.
  • René Dussaud, Deschamps, P., Seyrig, H., Eski ve Orta Cağ Suriyesi (resimli), Paris, 1931.
  • Sourdel, D. "Caber Kalesi" İslam Ansiklopedisi. Editörler: P. Bearman , Th. Bianquis , C.E. Bosworth , E. van Donzel ve W.P. Heinrichs. Brill, 2007. Brill Online.
  • Bell, Gertrude Lowthian, Sultan Amurat İçin, London 1911;

Kaynaklar

  1. ^ "Hatay Milletvekili Mehmet Ali Ediboğlu'nun Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'na Yönelttiği 28263 Sayılı Soru Önergesi" (PDF). TBMM. 6 Kasım 2013. Erişim tarihi: 27 Mart 2014. 
  2. ^ "IŞİD, Süleyman Şah Türbesi'nin çevresini sardı". Zaman. 13 Mart 2014. Erişim tarihi: 29 Mart 2014. 
  3. ^ Süleyman Şah Türbesi hakkında yanlış bildiklerimiz, Ayşe Hür'ün makalesi.
  4. ^ Caber Kalesi ve Süleyman Şah Türbesi, Ahmet Akyol'un makalesi.
  5. ^ a b c "Orman ve Su İşleri Bakanlığı Süleymanşah Türbesini Koruma Altına Aldı". Türkiye Cumhuriyeti Orman ve Su İşleri Bakanlığı. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2012. 
  6. ^ "1921 Ankara Anlaşması (Fransızca)" (PDF). www.hri.org. Erişim tarihi: 28 Mart 2014. 
  7. ^ ""Türk mezarı ile Caber Kalesi bambaşka yerlerdir"". Haberturk.com. 26 Mart 2014. Erişim tarihi: 16 Mart 2014. 
  8. ^ a b "Suriye'deki Türkiye toprağı: Süleyman Şah Türbesi". www.dunyabulteni.net. 27 Mart 2014. Erişim tarihi: 28 Mart 2014. 
  9. ^ "Türkiye'nin Suriye'deki toprağı". Al Jazeera Turk. 26 Mart 2014. Erişim tarihi: 28 Mart 2014. 
  10. ^ "TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE SURİYE ARAP CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA SÜLEYMAN ŞAH TÜRBESİ TAHKİMAT PROJESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN ANA TUTANAĞIN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN". TBMM. 16 Ekim 2003. Erişim tarihi: 31 Mart 2014. 
  11. ^ "Orman ve Su İşleri Bakanı Eroğlu: Süleyman Şah Türbesi'ni Gurur Duyulacak Hale Getirdik". www.sondakika.com. 26 Mart 2014. Erişim tarihi: 28 Mart 2014. 
  12. ^ "Süleyman Şah Türbesi'nde nöbet değişimi olacak". Yeni Şafak. 27 Mart 2014. Erişim tarihi: 6 Nisan 2014. 
  13. ^ "'Türkiye gerekeni yapar'". Al Jazeera Türk. 14 Mart 2014. Erişim tarihi: 27 Mart 2014. 
  14. ^ "IŞİD'den Türkiye'ye Süleyman Şah tehdidi". Radikal. 14 Mart 2014. Erişim tarihi: 22 Mart 2014. 
  15. ^ "Davutoğlu'ndan Süleyman Şah açıklaması". Akşam. 24 Mart 2014. Erişim tarihi: 24 Mart 2014. 
  16. ^ "Türkiye'den 'Süleyman Şah' için kriz masası". Hürriyet. 24 Mart 2014. Erişim tarihi: 27 Mart 2014. 
  17. ^ "Erdoğan'dan 25 Mart açıklaması". ntvmsnbc. 25 Mart 2014. Erişim tarihi: 27 Mart 2014. 
  18. ^ "Ahmet Davutoğlu'ndan 'Süleyman Şah' açıklaması". Aydınlık. 14 Mart 2014. Erişim tarihi: 27 Mart 2014. 
  19. ^ "Basın Açıklaması-NO:BA-05/14". Türk Silahlı Kuvvetleri. 26 Mart 2014. Erişim tarihi: 27 Mart 2014. 
  20. ^ "Bomba ses kaydı: Seçim için savaş planı". Cumhuriyet. 27 Mart 2014. Erişim tarihi: 28 Mart 2014. 
  21. ^ "No: 98, 27 Mart 2014, Süleyman Şah Saygı Karakoluna İlişkin Olarak Sosyal Medyada Yayınlanan Ses Kaydı Hk". Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. 27 Mart 2014. Erişim tarihi: 28 Mart 2014. 
  22. ^ "Bakan İsmet Yılmaz'dan Süleyman Şah Türbesi açıklaması". Akşam. 28 Mart 2014. Erişim tarihi: 29 Mart 2014. 

Dış bağlantılar

Ayrıca bakınız

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Süleyman_Şah_Türbesi&oldid=14646544" sayfasından alınmıştır