Sultan Murat Tümeni

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sultan Murat Tümeni
Sultan Murat Tümeni/فرقة السلطان مراد
Tarih(ler)28 Mart 2013[1]–günümüz
BağlılıkSuriye Millî Ordusu Ensar eş-Şeriat (Suriye) (2015–16)
Bağlı gruplar
  • Sultan Murat Tugayı
    • Sultan Murat Tümeni
  • Şehit Zaki Turkmani Tugayı
  • Ashbal Akida Tugayı
  • Sultan Melikşah Tugayı[2]
  • Süleyman Şah Tugayı[3][4]
  • Humus Devrimci Birliği[5]
  • Fatih Sultan Mehmet Tugayı (eski)
  • Humus el-Ediyye Tugayları (eski)[6]
Lider(ler)
  • Albay Ahmad Othman (Ahmet Osman)[7]
  • Fahim Eissa (Fehim İsa)[8][9]
  • Ali Şeyh Salih[10]
  • Fayez al-Droush (ölü)[5]
  • Mahmut Shaban Suleiman[11]
Merkez(ler)
  • Bustan al-Basha, Halep (Kasım 2016'da yok edildi)[12]
  • El-Bab (2017'den beri)
Etkin bölgelerHalep
İdeolojiNeo-Osmanlıcılık
İslamcılık
Büyüklük1300 (2013) 550+ (2016)
Müttefikler
Rakip(ler)
Çatışma(lar)Suriye İç Savaşı

İkinci Libya İç Savaşı (2020'den beri)[15][16][17]

İnternet sitesihttp://sultanmurattumeni.com

Sultan Murad Tümeni (Arapça: فرقة السلطان مراد; Fırkat el-Sultan Murad, Türkçe: Sultan Murat Tümeni), Suriye İç Savaşı'nda Suriye Türkmen kimliği etrafında kurulan silahlı muhalif gruptur. Suriye muhalefetiyle aynı saftadır ve topçu ile hava desteğinin yanı sıra finansman ve askeri eğitim sağlayan Türkiye tarafından da yoğun bir şekilde desteklenmektedir. Türkiye'nin desteklediği Suriye Türkmen Ordusu arasında en önemli gruptur.

İdeolojisi ve yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Sultan Murad Tümeni, Neo-Osmanlıcılık ve Turancılık gibi Türk milliyetçisi veya Türkçü ideolojileri destekleyen yahut en azından hoşgörüyle karşılayan birkaç Suriyeli muhalif gruptan birisidir.[18]

Grubun komutanları arasında Ahmet Osman, Fehim İsa ve etnik Arap olan Ali Şeyh Salih de bulunmaktadır.[19]

Teçhizat[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'nin Suriye'ye askeri müdahalesine katılan Suriyeli muhalif gruplar arasında Sultan Murat Tümeni, Türk Silahlı Kuvvetleri'nden en fazla destek alan gruptur. Operasyon sırasında en az 8 adet FNSS ZMA-15 zırhlı personel taşıyıcı kullanmıştır. Grup aynı zamanda Milkor MGL bombaatarlarını da kullanmaktadır.

Grubun ana ağır silahları, ağır makineli tüfekler ve otomatik toplarla donanmış teknik araçlardan oluşmaktadır. Grup daha önce ABD'den BGM-71 TOW tanksavar füzelerini de almıştı ancak Türkiye, Suriye'ye müdahalesinden bu yana gruba ABD'den daha fazla destek vermektedir.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Sultan Murat Tugayı 2013'ün başlarında kurulmuş ve esas olarak Halep'de faaliyet göstermiştir. Grup 2016 yılı itibarıyla yaklaşık 1.300 savaşçıya sahip olduğunu iddia etmiştir.[20]

Grup Şubat 2016'da Ahrar uş-Şam liderliğindeki Ceyş Halep muhalif koalisyonuna katılmıştır. Koalisyon, Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri'ne bağlı bir ÖSO grubu olan Devrimciler Ordusu ile çatışmıştır.[21] Yüksek rütbeli bir Devrimciler Ordusu komutanı olan "Abu Udai Menagh"ın Ağustos 2016'da Sultan Murat Tümeni'ne katıldığını bildirilmiştir.[22]

Sultan Murat Tümeni, Şubat 2016'daki[21] ve Mart-Haziran 2016'daki Kuzey Halep Saldırısı'nda IŞİD'e karşı savaşmıştır.[23] Ağustos 2016'da El Rai Muharebesi'nde (Ağustos 2016) El Rai'yi IŞİD'den ele geçirmiştir.[24] Grup, Şubat 2017'de El Bab'ı IŞİD'in elinden geri almıştır.[25]

Suriye Millî Ordusu[değiştir | kaynağı değiştir]

Grup, Türkiye'nin Suriye'ye askeri müdahalesinde yer almıştır. 2017 yılının ortalarında Fehim Ebu İsa'nın komutasına girmiş ve Türk topçusundan kara desteği alan Havar Kilis Operasyon Odası'nın bir parçası olmuştur.[9] Suriye Millî Ordusu (SMO) içindeki diğer birliklerle birlikte "Sultan Murat Bloku"nu oluşturmuştur.[26] Kasım 2017'de grubun komutanı Fehim İsa'nın, Havar Kilis Operasyon Odası ve içindeki Sultan Murat Bloku'nun genel komutanlığına atandığı bildirilmiştir. Blok, Suriye Türkmen Cephesi'nin de aralarında bulunduğu Türkmen ve Arap birimlerinden oluşmaktaydı.[27]

4-15 Haziran 2017 tarihleri arasında Sultan Murat Tümeni liderliğindeki SMO grupları ile Ahrar uş-Şam ile müttefikleri arasında El Bab ve yakınlarında şiddetli çatışmalar yaşanmıştır. 15 Haziran gününe kadar yaşanan çatışmada 33 kişi ölmüş, 55 kişi yaralanmıştır. 8 Haziran günü, aralarında birkaç Sultan Murat Tümeni komutanının da bulunduğu 60 ila 70 SMO savaşçısı, çatışmalar sırasında Suriye Ordusu ve Suriye Demokratik Güçleri'ne kaçmıştır.[28] Havar Kilis Operasyon Odası'na göre, rejim güçlerine sığınan Ebu el-Kheir el-Munbaji liderliğindeki birlik suç faaliyetlerinde bulunmaktaydı ve firar ettiğinde tutuklanması gerekiyordu.[29]

Haziran 2019'da grup, Avustralyalı IŞİD üyesi Mohamed Zuhbi'yi Afrin yakınlarında yakaladı ve üç ay boyunca elinde tuttuktan sonra yargılanmak üzere Türkiye'ye teslim etti.[30]

Grup 2019 yılının sonlarında, Kürtlerin önderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri'ne (SDG) karşı Türkiye liderliğinde yürütülen bir harekât olan Barış Pınarı Harekâtı'na katıldı.[31]

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne göre Sultan Murat Tümeni'nın Humus el-Ediyye Birliği, Türkiye tarafından Suriye Ordusu esirlerinin Soçi Mutabakatı bağlamında tek taraflı olarak serbest bırakılmasının ardından 2019 Kasımı'nın başında Ceyşül İzze'ye geçmiştir.[32]

Suriye dışındaki çatışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Türk kaynaklarına ve Afrin'deki bir aktiviste göre Sultan Murat Tümeni, Türkiye'nin Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükûmeti'ne Aralık 2019'da yardım amacıyla düzenlediği operasyon kapsamında Libya'ya savaşçı göndermeye gönüllü olan gruplardan biri olmuştur.[33] 2020'nin başlarında ve ortasında Sultan Murat Tümeni savaşçılarının Libya'da olduğuna dair başka raporlar da bulunmaktadır.[34][35][36] Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, bu savaşçıların arasında reşit olmayanların da olduğunu söylemektedir.[37] Sultan Murat Tükemi takım liderlerinden Murad Ebu Hamud El Azizi'nin, o ay Trablus'ta yaşanan çatışmalarda öldürüldüğü Egypt Today tarafından bildirilmiştir.[38]

Sultan Murat Tümeni savaşçılarının 2020 yılında Türkiye tarafından Azerbaycana konuşlandırıldığı bildirilmiştir.[39][40][41][42]

Savaş suçları[değiştir | kaynağı değiştir]

Savaş esirlerine yönelik işkence iddiası[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye destekli muhalifler 2016 Eylül'ünde IŞİD'den Cerablus'u ele geçirdikten sonra Kürt medyası, YPG'nin birtakım iddiasını bildirmiştir. İddialara göre 2 Sultan Murat Tümeni savaşçısı, yakalanan dört YPG savaşçısının yanında resmedilmiş ve Hama'dan gelen bu iki Sultan Murat Tümeni savaşçısı SDG liderliğindeki Cerablus Askeri Konseyi tarafından intikam amacıyla esir alınmış ve Kürt Anti-Terör Birimleri tarafından sorgulanmıştır. İddiaya göre sorgulanan Sultan Murat Tümeni esirleri, YPG mahkumlarına işkence ettiklerini ve Türkiye'ye teslim ettiklerini itiraf etmiştir.[43]

Sivil alanların bombalanması[değiştir | kaynağı değiştir]

25 Ekim 2013 tarihinde Sultan Murat Tümeni, Halep'teki bir manastırı bombalamıştır.[44]

Uluslararası Af Örgütü'nün Mayıs 2016 tarihli bir raporuna göre, Halep Savaşı (2012-2016) sırasında Şeyh Maksud'a Sultan Murad Tümeni'nin de dahil olduğu Fetih Halep Operasyon Odası tarafından gelişigüzel bombardıman yapılmış ve Şubat ile Nisan 2016 arasında 30'u çocuk olmak üzere en az 83 sivil öldürülmüş, 700'den fazla sivil de yaralanmıştır.[45] Uluslararası Af Örgütü'nün bölge direktörü, tekrarlanan bu gelişigüzel saldırıların savaş suçu teşkil ettiğini ileri sürmüştür.[45]

Birleşmiş Milletler Bağımsız Uluslararası Suriye Arap Cumhuriyeti Araştırma Komisyonu'nun Şubat 2017'de hazırladığı bir rapor, 2016'da Doğu Halep kuşatması sırasında Fetih Halep'in Şeyh Maksud'da yaşayan Kürtlerden intikam alma sözü verdiği ve ardından sivillerin yaşadığı yerlere kasıtlı olarak saldırdığı sonucuna varmıştır. Kürt bölgesinin mahallelerinde düzinelerce sivilin öldürülüp sakat bırakıldığı ve bu eylemlerin sivil nüfusa yönelik saldırılar düzenlemenin savaş suçu teşkil ettiği belirtildi.[46][47][doğrulama gerekli]


Yağma[değiştir | kaynağı değiştir]

Eylül 2020'de, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisi (OHCHR) ve Suriye Arap Cumhuriyeti Bağımsız Uluslararası Araştırma Komisyonu, Suriye Millî Ordusu savaşçılarının Kuzeybatı Suriye'de gerçekleştirdiği insan hakları ihlallerini bildirmiştir. Bu raporlar arasında ''24. Tümen (Sultan Murat Tugayı) Afrin ve Resulayn bölgelerinde (Halep ve Haseke) yağma savaş suçunu tekrarlayarak işlemiştir... ayrıca düşmanın malını yok etme veya ele geçirme savaş suçundan da sorumlu olabilir.'' şeklinde bir rapor bulunmaktadır.[48][49] Bir vakada, çatışmalar nedeniyle yerinden olan Tel el-Arisa köyünden bir sivil, yağmalanan eşyalarını bir Sultan Murat Tümeni subayından geri satın almak zorunda kalmıştır.[49] Komisyon, grup üyelerinin parmağının olduğu Kürt kadınlarının zorla evlendirilmesi ve kaçırılması vakalarına dair raporlar almıştır.[50]

Çocuk askerler[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı'nın 2021 İnsan Kaçakçılığı (TIP) raporuna göre Türkiye, Suriye'de küçük çocukları askere alan ve onları Libya'ya savaşmaya gönderen Sultan Murat Tümeni'ne destek sağlayarak çocuk asker kullanmakla suçlanmıştır.[51][52][53][54]

Sivillerin kaçırılması ve işkence edilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Afrin Post, Sultan Murat Tümeni'nin kendilerine şikayette bulunduktan sonra Halil Manla isimli bir sivili kaçırdığını ve onu karargâhlarına götürdüklerini bildirmiştir. Onu, 1.000 Türk lirası fidye karşılığında serbest bırakmadan önce dövmüş ve işkence etmişlerdir.[55]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Sultan Murat Tümeni". 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  2. ^ "Cerablus'taki Durumu, Suriye Türkmen Meclisi Bşk. Anlatıyor - Detay 13 - TRT Avaz". YouTube. 7 Eylül 2016. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  3. ^ "Liwa Sultan Süleyman Şah - a new turkmen asayish force for Jarablus". Ömer Özkizilcik on Twitter. 30 Eylül 2016. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  4. ^ "Syrian Turkmen Assembly Inside "Free" Jarablus". Syrian Turkmen Assembly. 2 Ekim 2016. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016. 
  5. ^ a b "Commander of the "rebels Khalidiya" .. fought in Homs and Idlib and was assassinated in the door". Enab Baladi. 20 Haziran 2017. 21 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  6. ^ "The "free" handover of regime's prisoners and violations of the Turkey-loyal factions open doors of anger and resentment in the ranks of the "National Army," leaked recordings of members of "Ahrar al-Sharqiyyah": The blame is on the minister of defense and faction leaders, not Turkey, and mercenaries now steal their parents and consider it as spoils of war • the Syrian Observatory for Human Rights". 2 Kasım 2019. 20 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  7. ^ "Turkish Forces and Rebels Storm Into Syria, Taking IS Stronghold of Jarablus". VOA. 24 Ağustos 2016. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  8. ^ "SULTAN MURAT TÜMENİ KOMUTANI FEHİM İSA TATHAMUS TÜRKMEN KÖYÜNÜN DEAŞ TERÖR ÖRGÜTÜNDEN TEMİZLENDİĞİNİ AÇIKLADI". 24 Ağustos 2016. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  9. ^ a b "How Turkey intends to secure return of Syrian refugees". Al-Monitor: The Pulse of the Middle East. 9 Mart 2016. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  10. ^ "TÜRKMEN KOMUTANIMIZ ALİ SALİH ŞEHİT DÜŞTÜ". 4 Ekim 2016. 6 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ Çelik, Mehmet (13 Ekim 2015). "US-equipped YPG commits war crimes, human rights watchdogs say". Daily Sabah. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  12. ^ https://www.facebook.com/syTurkmen/photos/a.261947907282002.1073741828.261942290615897/961457660664353 17 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Suriye Türkmen Meclisi المجلس التركماني السوري Şablon:User-generated source
  13. ^ Khatib, Khaled (26 Mayıs 2017). "Aleppo: opposition to end "the Knights of the Revolution"". Al-Modon. 29 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  14. ^ "Who Are the Pro-Turkey Rebels Advancing on Syria's Afrin". 2 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  15. ^ SOHR: 13,000 Pro-Turkey Mercenaries Arrive in Libya 1 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. See.news, May 19, 2020
  16. ^ LNA: Commander of the Turkey-backed Syrian "Sultan Murad Brigade" killed in Tripoli 12 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. AdressLibya.co, May 30, 2020
  17. ^ Dozens of Syrian mercenaries in Libya killed in 1 week 29 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Egypt Today, March 28, 2020
  18. ^ Drewello, Marc (20 Ocak 2018). "Türkische Rechtsextreme: Für Allah und Vaterland" [Turkish right-wing extremists: For Allah and the fatherland]. Erasmus-Monitor (Almanca). 17 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ "Sultan Murat Tugayları: Önce Çobanbey ardından Menbiç'e ilerleyeceğiz". 25 Ağustos 2016. 26 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  20. ^ "Sultan Murat Tümeni". 16 Ağustos 2016. 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  21. ^ a b Szakola, Albin (1 Temmuz 2017). "Aleppo rebels rally around former Ahrar leader". now.mmedia.me. 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  22. ^ "Jaish al-Thuwar commander defects to Sultan Murad Division in northern Aleppo — Conflict News". 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ "ISIS expels Syrian Islamist rebels from strategic towns near Turkish border". ARA News. 21 Mart 2016. 9 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  24. ^ Berman, Lazar; Gambrell, Jon (22 Ağustos 2016). "Turkey: Syria border must be 'cleansed' of Islamic State". The Times of Israel. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  25. ^ "Syrien: Rebellen verkünden Eroberung von Al-Bab". DER SPIEGEL (Almanca). 23 Şubat 2017. 7 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  26. ^ "Deir al-Zour military council to join the bloc Sultan Murad north of Aleppo". Qasioun News Agency. 17 Temmuz 2017. 20 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2017. 
  27. ^ Hauch, Lars (14 Kasım 2017). "What will be the fate of Syria's Turkmen?". What will be the fate of Syria's Turkmen?. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  28. ^ Ergan, Uğur (15 Haziran 2017). "Turkey confirms internal fight in Free Syrian Army". Hürriyet Daily News. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  29. ^ "How did a military group get Assad-held areas of northern Aleppo". Al-Dorar al-Shamia. 8 Haziran 2017. 13 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2017. 
  30. ^ Welch, Dylan (8 Mayıs 2021). "ABC News". Accused Islamic State supporter Mohamed Zuhbi arrives in Australia after being deported from Turkey. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  31. ^ Kajjo, Sirwan (9 Ekim 2019). "Which Syrian Groups Are Involved in Turkey's Syria Offensive?". Voice of America. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  32. ^ "The "free" handover of regime's prisoners and violations of the Turkey-loyal factions open doors of anger and resentment in the ranks of the "National Army," leaked recordings of members of "Ahrar al-Sharqiyyah": the blame is on the minister of defense and faction leaders, not Turkey, and mercenaries now steal their parents and consider it as spoils of war • The Syrian Observatory For Human Rights". The Syrian Observatory For Human Rights (İngilizce). 2 Kasım 2019. 20 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2019. 
  33. ^ Soylu, Ragip; al-Aswad, Harun (27 Aralık 2019). "Turkey to send Syrian rebel fighters to battle Haftar in Libya". Middle East Eye. 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2019. 
  34. ^ "Turkey's Syrian mercenaries in Libya: 'We did it for the money'". The National. 13 Kasım 2020. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020. 
  35. ^ Trew, Bel (16 Haziran 2020). "How mercenaries shaped Libya's war". The Independent. 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  36. ^ Frantzman, Seth J. (3 Ekim 2020). "What is Turkey's agenda using Syrian fighters globally?". The Jerusalem Post | JPost.com. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  37. ^ "Children mercenaries dispatched to Libya from Syria by pro-Turkish factions - AW staff - AW". AW. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020. 
  38. ^ "Libyan Army eliminates Turkish-backed militia head Murad Al-Azizi". EgyptToday. 30 Mayıs 2020. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  39. ^ McKernan, Bethan (28 Eylül 2020). "Syrian rebel fighters prepare to deploy to Azerbaijan in sign of Turkey's ambition". the Guardian. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020. 
  40. ^ Frantzman, Seth J. (26 Eylül 2020). "Is Turkey planning to recruit Syrians to fight Armenia?". The Jerusalem Post | JPost.com. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  41. ^ McKernan, Bethan (2 Ekim 2020). "Syrian recruit describes role of foreign fighters in Nagorno-Karabakh". the Guardian. 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  42. ^ Frantzman, Seth J. (14 Ekim 2020). "How Turkey pushed for Azerbaijan's war on Armenia – analysis". The Jerusalem Post | JPost.com. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  43. ^ "YPG holds Turkey-backed rebels accountable for torturing Kurdish fighters". ARA News. 1 Eylül 2016. 21 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2018. 
  44. ^ "Targeting Christian Places of Worship in Syria" (PDF). Syrian Network for Human Rights. 14 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  45. ^ a b "Syria: armed opposition group committing war crimes in Aleppo - new evidence". Amnesty International. 13 Mayıs 2016. 18 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  46. ^ "Report of the Independent International Commission of Inquiry on the Syrian Arab Republic" (PDF). United Nations. 2 Şubat 2017. 14 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2017. 
  47. ^ "UN says Syrian rebel shelling of Kurds 'a war crime'". ARA News. 2 Mart 2017. 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017. 
  48. ^ "After U.N. Finds War Crimes Evidence in Syria, Turkey Points Finger of Blame at Kurds". POLYGRAPH.info. 23 Eylül 2020. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  49. ^ a b IC, Rojava (16 Eylül 2020). "Summary: UN report on war crimes, atrocities committed by Turkish and other forces in Syria". Rojava Information Center. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
  50. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ohchr.org isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  51. ^ "U.S. adds Turkey to list of countries implicated in use of child soldiers". Reuters (İngilizce). 1 Temmuz 2021. 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021. 
  52. ^ "2021 Trafficking in Persons Report". United States Department of State (İngilizce). 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021. 
  53. ^ "US adds Turkey to list of countries using child soldiers - Al-Monitor: The Pulse of the Middle East". www.al-monitor.com (İngilizce). July 2021. 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021. 
  54. ^ "Report: Child soldiers deployed to Libya by Turkish-backed Syrian National Army - Al-Monitor: The Pulse of the Middle East". www.al-monitor.com (İngilizce). 8 Mayıs 2020. 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021. 
  55. ^ "2021 Country Reports on Human Rights Practices: Syria". www.state.gov (İngilizce). 16 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.