Oganesson: Revizyonlar arasındaki fark

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.113.303 değişiklik
k Kaynaklar ve referanslarda düzenleme
Değişiklik özeti yok
1. satır: 1. satır:
{{Güncelle}}
{{Güncelle}}
{{Element bilgi kutusu
{| class="infobox bordered" cellpadding=2 cellspacing=0 style="font-size: 88%; width: 22em; text-align: left"
| Element_adı=Oganesson
| colspan=2 |
| Kimyasal_simge=Og
{| width=100% cellspacing=0 style="border: none; font-size: 110%"
| Atom_numarası=118
| colspan=2 style="text-align: center; border: none" | [[ununseptiyum]] ← '''Ununoktiyum''' → [[ununenniyum]]
| Grup=18
|- style="border: none"
| Periyot=7
| style="text-align: center; border: none" | [[Radon|Rn]]<br />↑<br />'''Uuo'''<br />↓<br />(Uho)
| Görünüş= Bilinmiyor
| style="border: none" |
| Maddenin_hali= Gaz
{| width=100% cellspacing=0 style="border: none"
| Sıvı_yoğunluğu= Bilinmiyor
| style="border: none" | <div style="position: relative; border: none">
| Ergime_noktası_K= Bilinmiyor
{{Periyodik tablo (32 sütun, mikro)}}
| Ergime_noktası_C= Bilinmiyor
<div style="border: none; font-size: 8px; position: absolute; top: 0; left: 65px">[[Dosya:Electron shell 118 Ununoctium.svg|42px|alt=]]
| Kimyasal_seri= Asil gazlar
</div>
| Blok=p
<div style="border: none; position: absolute; top: 5px; left: 125px">'''<span style="font-size: smaller">118</span><span style="font-size: larger">Uuo</span>'''</div>
| Kristal_yapısı= Bilinmiyor
<div style="border: none; text-align: right"><small>[[Periyodik tablo]]</small></div>
| Elektronegatifliği= Bilinmiyor
|}
| Atom_yarıçapı_hes= Bilinmiyor
|}
| Ergime_ısısı= Bilinmiyor
|-
| Yükseltgenme_seviyeleri= Bilinmiyor
| colspan=2 style="text-align: center" | '''Görünüşü'''
| Atom_ağırlığı=[294]g·mol<sup>−1</sup>
|-
| Elektron_dizilimi= <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki> 5f<sup>14</sup> 6d<sup>10</sup> 7s<sup>2</sup> 7p<sup>6</sup><ref name=Nash>{{Dergi kaynağı|başlık=Atomic and Molecular Properties of Elements 112, 114, and 118|ad=Clinton S. |soyadı=Nash|journal=Journal of Physical Chemistry A|yıl=2005|cilt=109|sayı=15|sayfalar=3493–3500|doi=10.1021/jp050736o|erişimtarihi=18 Ocak 2008|pmid=16833687}}</ref>
! colspan=2 style="text-align: center" | '''Genel özellikleri'''
| Elektronlar=2, 8, 18, 32, 32, 18, 8<ref name=Nash/> ([[:dosya:Electron shell 118 Ununoctium.svg|resim]])
|-
| CAS_kayıt_numarası=54144-19-3<ref name="webelements">{{Web kaynağı | url = http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Uuo/key.html | başlık = Ununoctium | yayımcı = WebElements Periodic Table | erişimtarihi =9 Aralık 2007| arşivurl = http://web.archive.org/web/20080509142347/http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Uuo/key.html | arşivtarihi = 9 Mayıs 2008}}</ref>
! [[İsimlerine göre elementler listesi|İsim]], [[Sembollerine göre elementler listesi|sembol]], [[Numaralarına göre elementler listesi|numara]]
<!-- ### Fiziksel Özellikleri ###-->
| Ununoktiyum, Uuo, 118
| Yoğunluk=13.65 g·cm<sup>−3</sup><ref name="apsidium">{{Web kaynağı | url = http://www.apsidium.com/elements/118.htm | başlık = Moskowium | yayımcı = Apsidium | erişimtarihi =18 Ocak 2008| arşivurl = http://web.archive.org/web/20150424130817/http://www.apsidium.com/elements/118.htm | arşivtarihi = 24 Nisan 2015}}</ref>
|-
| Kaynama_noktası_K=350±30<ref name=Nash/>
! [[Grup (periyodik tablo)|Grup]], [[Periyot (periyodik tablo)|periyot]], [[Blok (periyodik tablo)|blok]]
| Kaynama_noktası_C=80±30
| [[Soy gaz|18]], [[7. periyot elementleri|7]], [[P bloğu|p]]
| Buharlaşma_ısısı=(tahmini) 19.4 [[Mol başına kilojoule|kJ·mol<sup>−1</sup>]]<ref name=Eichler/>
|-
<!-- ### Fiziksel Özellikleri ###-->
! [[Atom|Standart atom ağırlığı]]
| İyonlaşma_enerjisi=1.: (tahmini) 975±155 [[Mol başına kilojoule|kJ·mol<sup>−1</sup>]]<ref name=Nash/><br/>
| [294]g·mol<sup>−1</sup>
|-
! [[Elektron dizilimi]] (tahmini)
| <nowiki>[</nowiki>[[Radon|Rn]]<nowiki>]</nowiki> 5f<sup>14</sup> 6d<sup>10</sup> 7s<sup>2</sup> 7p<sup>6</sup><ref name=Nash>{{Dergi kaynağı|başlık=Atomic and Molecular Properties of Elements 112, 114, and 118|ad=Clinton S. |soyadı=Nash|journal=Journal of Physical Chemistry A|yıl=2005|cilt=109|sayı=15|sayfalar=3493–3500|doi=10.1021/jp050736o|erişimtarihi=18 Ocak 2008|pmid=16833687}}</ref>
|-
! [[Enerji seviyesi]] başına </br>[[elektron]]lar (tahmini)
| 2, 8, 18, 32, 32, 18, 8<ref name=Nash/> ([[:dosya:Electron shell 118 Ununoctium.svg|resim]])
|-
! colspan=2 style="text-align: center" | '''Fiziksel özellikleri'''
|-
! [[Yoğunluk]] (yaklaşık [[oda sıcaklığı|o.s.]]'de) (tahmini)
| 13.65 g·cm<sup>−3</sup><ref name="apsidium">{{Web kaynağı | url = http://www.apsidium.com/elements/118.htm | başlık = Moskowium | yayımcı = Apsidium | erişimtarihi =18 Ocak 2008| arşivurl = http://web.archive.org/web/20150424130817/http://www.apsidium.com/elements/118.htm | arşivtarihi = 24 Nisan 2015}}</ref>
|-
! [[Kaynama noktası]] (tahmini)
| 350±30 [[Kelvin|K]]<ref name=Nash/>, 80±30 [[Celsius|°C]], 170±50 [[Fahrenhayt|°F]]
|-
! [[Kritik nokta (termodinamik)|Kritik nokta]]
| (tahmini) 439 [[kelvin|K]]<ref name=Eichler/>, 6.8 MPa<ref name=Eichler>{{Kaynak|başlık=Thermochemical Properties of the Elements Rn, 112, 114, and 118|ad1=R. |soyadı1=Eichler |ad2=B. |soyadı2=Eichler|yayıncı=Paul Scherrer Institut|url=http://lch.web.psi.ch/files/anrep03/06.pdf|erişimtarihi=23 Ekim 2010}}</ref>
|-
! [[Füzyon entalpisi]]
| (tahmini) 23.5 [[Mol başına kilojoule|kJ·mol<sup>−1</sup>]]<ref name=Eichler/>
|-
! [[Buharlaşma ısısı]]
| (tahmini) 19.4 [[Mol başına kilojoule|kJ·mol<sup>−1</sup>]]<ref name=Eichler/>
|-
! colspan=2 style="text-align: center" | '''Atom özellikleri'''
|-
! [[Oksidasyon sayısı|Oksidasyon durumları]]
|0, +2<ref name=Kaldor/>, +4<ref name=Kaldor>{{Kitap kaynağı|başlık=Theoretical Chemistry and Physics of Heavy and Superheavy Elements|ilk1=Uzi |son1=Kaldor |ilk2 =Stephen|son2=Wilson|sayfalar=105|yıl=2003|yayımcı=Springer|isbn=140201371X|url=http://books.google.com/books?id=0xcAM5BzS-wC&printsec=frontcover&dq=element+118+properties#PPA105,M1|erişimtarihi=18 Ocak 2008}}</ref>
|-
! [[İyonlaşma enerjisi|İyonlaşma enerjileri]]
| 1.: (tahmini) 975±155 [[Mol başına kilojoule|kJ·mol<sup>−1</sup>]]<ref name=Nash/><br/>
2.: (tahmini) 1450 kJ·mol<sup>−1</sup><ref name=Seaborg>{{Kitap kaynağı|başlık=Modern Alchemy|ad=Glenn Theodore |son= Seaborg|yıl=1994|url=http://books.google.com/books?id=e53sNAOXrdMC&printsec=frontcover#PPA172,M1|sayfalar=172|isbn=9810214405|yayımcı=World Scientific|erişimtarihi=18 Ocak 2008}}</ref>
2.: (tahmini) 1450 kJ·mol<sup>−1</sup><ref name=Seaborg>{{Kitap kaynağı|başlık=Modern Alchemy|ad=Glenn Theodore |son= Seaborg|yıl=1994|url=http://books.google.com/books?id=e53sNAOXrdMC&printsec=frontcover#PPA172,M1|sayfalar=172|isbn=9810214405|yayımcı=World Scientific|erişimtarihi=18 Ocak 2008}}</ref>
| Atom_yarıçapı=(tahmini) 152 [[pikometre|pm]]<ref name="apsidium"/>
|-
| Kovalent_yarıçapı=(tahmini) 230 [[pikometre|pm]]<ref name=Seaborg/>
! [[Atom yarıçapı]]
| Van_der_Waals_yarıçapı= Bilinmiyor
| (tahmini) 152 [[pikometre|pm]]<ref name="apsidium"/>
| İzotop_tablosu= Ana madde: [[Ununuktiyum izotopları]]
|-
<!-- ### Diğer özellikleri ###-->
! [[Kovalent yarıçapı]]
| Elektrik_direnci= Bilinmiyor
| (tahmini) 230 [[pikometre|pm]]<ref name=Seaborg/>
| Isıl_iletkenlik= Bilinmiyor
|-
| Isıl_genleşme= Bilinmiyor
! colspan=2 style="text-align: center"| '''Diğer'''
| Ses_hızı= Bilinmiyor
|-
| Ses_hızı_derecesi= Bilinmiyor
! [[CAS kayıt numarası]]
| Mohs_sertliği= Bilinmiyor
| 54144-19-3<ref name="webelements">{{Web kaynağı | url = http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Uuo/key.html | başlık = Ununoctium | yayımcı = WebElements Periodic Table | erişimtarihi =9 Aralık 2007| arşivurl = http://web.archive.org/web/20080509142347/http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Uuo/key.html | arşivtarihi = 9 Mayıs 2008}}</ref>
| Vickers_sertliği= Bilinmiyor
|-
| Brinell_sertliği= Bilinmiyor
! colspan=2 style="text-align: center"| En kararlı izotopları
}}
|-
! colspan=4 style="text-align: center"| Ana madde: [[Ununuktiyum izotopları]]
|-
{{!}} colspan=2 {{!}}
{{{!}} class="wikitable" style="text-align: center; width: 100%; border-collapse: collapse"
! [[izotop{{!}}izo]]<br><sup>294</sup>Uuo<ref name="full">{{Dergi kaynağı|soyadı=Oganessian|ad=Yu. Ts.|coauthors=Utyonkov, V.K.; Lobanov, Yu.V.; Abdullin, F.Sh.; Polyakov, A.N.; Sagaidak, R.N.; Shirokovsky, I.V.; Tsyganov, Yu.S.; Voinov, Yu.S.; Gulbekian, G.G.; Bogomolov, S.L.; B. N. Gikal, A. N. Mezentsev, S. Iliev; Subbotin, V.G.; Sukhov, A.M.; Subotic, K; Zagrebaev, V.I.; Vostokin, G.K.; Itkis, M. G.; Moody, K.J; Patin, J.B.; Shaughnessy, D.A.; Stoyer, M.A.; Stoyer, N.J.; Wilk, P.A.; Kenneally, J.M.; Landrum, J.H.; Wild, J.H.; and Lougheed, R.W.|başlık=Synthesis of the isotopes of elements 118 and 116 in the <sup>249</sup>Cf and <sup>245</sup>Cm+<sup>48</sup>Ca fusion reactions|journal=[[Physical Review]] C|cilt=74|sayı=4|sayfalar=044602|tarih=9 Ekim 2006|url=http://link.aps.org/abstract/PRC/v74/e044602|doi=10.1103/PhysRevC.74.044602|erişimtarihi=18 Ocak 2008}}</ref>
! [[Tabii bolluk{{!}}tb]]<br>[[yapay izotop|yap.]]
! [[yarı ömür]]<br>~0.89 ms
! [[bozunma şekli{{!}}bş]]<br>[[alfa bozunumu|α]]
! [[bozunma enerjisi{{!}}be]] <small>([[elektronvolt{{!}}MeV]])</small><br>11.65 ± 0.06
! [[bozunma ürünü{{!}}bü]]<br><sup>290</sup>Uuh
{{#if:|
{{!}}-
{{!}} colspan=6 style="text-align: center" {{!}} {{{isotopes comment}}} }}
{{!}}}
{{!}}-
|}
'''Oganeson''' ('''Og''') veya '''eka-radon''' olarak da bilinen 118 atom numaralı [[transaktinid element]]tir. Ununoktiyum ve Uuo, [[IUPAC]] tarafından bu element için verilmiş geçici isim ve sembollerdir.<ref>{{Dergi kaynağı | başlık=Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report)| dergi=[[Pure and Applied Chemistry]] | yıl=2006 | cilt=78 | sayı=11 | sayfalar=2051-2066 | doi=10.1351/pac200678112051 | son=Wieser |ilk=M. E. | journal=[[Pure and Applied Chemistry]]}}</ref> Ununoktiyum "bir-bir-sekiz-yum"un ''Dog Latin'' ifadesidir. Periyodik tabloda [[p bloğu]]nda yer alır ve [[7. periyot elementleri|7. periyod]]un son elementidir. Ununoktiyum 18. gruptaki tek sentetik elementtir. Keşfedilen elementler içinde en büyük [[atom numarası]]na ve [[atom kütlesi]]ne sahip olanıdır.
'''Oganeson''' ('''Og''') veya '''eka-radon''' olarak da bilinen 118 atom numaralı [[transaktinid element]]tir. Ununoktiyum ve Uuo, [[IUPAC]] tarafından bu element için verilmiş geçici isim ve sembollerdir.<ref>{{Dergi kaynağı | başlık=Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report)| dergi=[[Pure and Applied Chemistry]] | yıl=2006 | cilt=78 | sayı=11 | sayfalar=2051-2066 | doi=10.1351/pac200678112051 | son=Wieser |ilk=M. E. | journal=[[Pure and Applied Chemistry]]}}</ref> Ununoktiyum "bir-bir-sekiz-yum"un ''Dog Latin'' ifadesidir. Periyodik tabloda [[p bloğu]]nda yer alır ve [[7. periyot elementleri|7. periyod]]un son elementidir. Ununoktiyum 18. gruptaki tek sentetik elementtir. Keşfedilen elementler içinde en büyük [[atom numarası]]na ve [[atom kütlesi]]ne sahip olanıdır.


Sayfanın 21.02, 20 Ekim 2019 tarihindeki hâli

Oganesson (Og)

H Periyodik tablo He
Li Be B C N O F Ne
Na Mg Al Si P S Cl Ar
K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og  
  La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
  Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr  


Temel özellikleri
Atom numarası 118
Element serisi Asil gazlar
Grup, periyot, blok 18, 7, p
Görünüş Bilinmiyor
Kütle numarası [294]g·mol−1 g/mol
Elektron dizilimi [Rn] 5f14 6d10 7s2 7p6[1]
Enerji seviyesi başına
Elektronlar 		2, 8, 18, 32, 32, 18, 8[1] (resim)
CAS kayıt numarası 54144-19-3[2]
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli Gaz
Yoğunluk 13.65 g·cm−3[3] g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu Bilinmiyor g/cm³
Ergime noktası Bilinmiyor °K
Bilinmiyor °C
Kaynama noktası 350±30[1] °K
80±30 °C
Ergime ısısı Bilinmiyor kJ/mol
Buharlaşma ısısı (tahmini) 19.4 kJ·mol−1[4] kJ/mol
Atom özellikleri
Kristal yapısı Bilinmiyor
Yükseltgenme seviyeleri Bilinmiyor
Elektronegatifliği Bilinmiyor Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi 1.: (tahmini) 975±155 kJ·mol−1[1]

2.: (tahmini) 1450 kJ·mol−1[5] kJ/mol

Atom yarıçapı (tahmini) 152 pm[3] pm
Atom yarıçapı (hes.) Bilinmiyor pm
Kovalent yarıçapı (tahmini) 230 pm[5] pm
Van der Waals yarıçapı Bilinmiyor pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci Bilinmiyor nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik Bilinmiyor W/(m·K)
Isıl genleşme Bilinmiyor µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı Bilinmiyor m/s (Bilinmiyor'de)
Mohs sertliği Bilinmiyor
Vickers sertliği Bilinmiyor MPa
Brinell sertliği Bilinmiyor MPa

Oganeson (Og) veya eka-radon olarak da bilinen 118 atom numaralı transaktinid elementtir. Ununoktiyum ve Uuo, IUPAC tarafından bu element için verilmiş geçici isim ve sembollerdir.[6] Ununoktiyum "bir-bir-sekiz-yum"un Dog Latin ifadesidir. Periyodik tabloda p bloğunda yer alır ve 7. periyodun son elementidir. Ununoktiyum 18. gruptaki tek sentetik elementtir. Keşfedilen elementler içinde en büyük atom numarasına ve atom kütlesine sahip olanıdır.

Radyoaktif oganeson son derece kararsızdır ve 2002'den beri 294Og izotopunun yalnızca üç (belki dört) atomu algılanabilmiştir.[7] Bu durum, elementin özelliklerinin ve olası bileşiklerinin deneysel olarak belirlenmesine çok az izin verse de, kuramsal hesaplamalar, bazıları beklenmedik olmak üzere birçok öngörüye izin vermektedir. Örneğin 18. grup elementi olmasına rağmen, diğer 18. grup elementlerinin tamamı soy gaz iken, oganeson olasılıkla bir soy gaz değil.[1] Önceleri elementin gaz olduğu düşünülüyordu ancak şimdi, rölativistik etkilerden dolayı normal şartlar altında bir katı olduğu tahmin edilmektedir.[1]

Tarihi

Başarısız denemeler

1998'in sonunda Polonyalı fizikçi Robert Smolańczuk, 118. elementin de dahil olduğu süperağır atomların sentezi doğrultusunda atomik çekirdeğin füzyonuna ilişkin hesaplamlar yayımladı.[8] Smolańczuk'un hesaplamaları 118. elementin, dikkatlice kontrol edilen şartlar altında kurşunun kripton ile füzyonuyla elde edilebileceğini ortaya attı.[8]

1999'da Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'nda araştırmacılar bu öngörüleri kullandılar ve Physical Review Letters'ta[9] ve hemen ardından Science'ta[10] yayımlanan makalelerle, 116. ve 118. elementlerin keşfini duyurdular. Araştırmacıların iddiasına göre gerçekleştirilen reaksiyon;

8636Kr + 20882Pb → 293118Og + n şeklindeydi.

Ertesi yıl diğer laboratuvarlardaki araştırmacılar sonuçları tekrarlayamayınca ve Berkeley laboratuvarı da kendisini tekrarlayamayınca bir tekzip yayımladılar.[11] Science dergisi de makaleyi geri çekip okurlarından özür diledi.[12] Haziran 2002'de laboratuvarın direktörü bu iki elementin keşfi iddiasının baş yazar Victor Ninov'un uydurma verilerinden türediğini duyurdu.[13]

Keşif

Oganeson atomlarının ilk bozunumu 2002'de Dubna, Rusya'daki Ortak Nükleer Araştırma Enstitüsü'nde (Joint Institute for Nuclear Research-JINR) gözlendi.[14] 9 Ekim 2006'da Dubna'da, JINR ve Kaliforniya, ABD'deki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı'ndaki bilim insanları, kaliforniyum-249 atomları ve kalsiyum-48 iyonlarının çarpıştırılması ile üretilen toplam üç (ya da dört) oganeson-294 atomunu (bir veya iki tane 2002'de ve iki tane daha 2005'te) doğrudan olmayan yöntemle algıladıklarını duyurdular.[15][16][17][18][19]

24998Cf + 4820Ca → 294118Og + 3 n.
294118 çekirdeğinin bozunma zinciri. Bozunma enerjisi ve yarı ömürler kırmızıyla, atomların kendiliğinden fisyona uğrama kesirleri yeşille gösterilmiştir.

Çok düşük füzyon reaksiyonu olasılığından dolayı (füzyon reaksiyonu tesir kesiti ~0.3–0.6 pb = (3–6)×10−41 m²'dir) deney dört ay sürdü ve ununoktiyum sentezi olduğuna inanılan ilk kaydedilmiş olayı gerçekleştirmek için kaliforniyum hedefe çarpıştırılacak 4×1019 kalsiyum iyonu içeriyordu.[2] Buna rağmen araştırmacılar sonucun bir yalancı pozitif olmadığından emindi, çünkü tespitlerin rastgele olaylar olma şansı yaklaşık 100,000'de birdi.[20]

Deneylerde ununoktiyum atomlarından üçünün alfa bozunması gözlendi. Doğrudan kendiliğinden fisyon ile meydana gelen dördüncü bir bozunma ayrıca ortaya atıldı. 0.89 ms'lik bir yarı ömür hesaplandı. 294Uuo alfa bozunması ile 290Uuh'ye dönüşür. Sadece üç çekirdek olduğundan yarı ömür, büyük bir kesinsizlikle (0.89+1.07-0.31 ms) gözlenen yaşam sürelerinden türetildi.[21]

294118Uuo → 290116Uuh + 4He

294Uuo çekirdeklerinin tanılanması, 245Cm'nin 48Ca iyonları ile bombardıman edilmesiyle ayrı ayrı yaratılan, varsayılan kız çekirdek 290Uuh ile ve 290Uuh bozunumunun 294Uuo çekirdeklerinin bozunum zinciri ile uygunluk gösterdiğinin kontrolüyle doğrulandı.[21]

24596Cm + 4820Ca → 290116Uuh + 3 n.

Kız çekirdek 290Uuh çok kararsızdır ve 14 milisaniyelik yarı ömrü ile 286Uuq'ye bozunur. Sonrasında kendiliğinden fisyona uğrayabilir veya alfa bozunması ile kendiliğinden fisyona uğrayacak olan 282Uub'ye bozunabilir.[21]

Kuantum tünelleme modelinde, 2004'te yayınlanan deneysel Q değeri ile 294Uuo'nun alfa bozunması yarı ömrü 0.66+0.23-0.18 ms[22] olarak tahmin edildi.[23] Makroskobik-mikroskobik Muntian–Hofman–Patyk–Sobiczewski modelindeki kuramsal Q değeri ile yapılan hesaplamalar, bir miktar daha düşük olmakla birlikte karşılaştırılabilir sonuçlar vermektedir.[24]

Ununoktiyumun başarılı bir şekilde elde edilmesinin ardından kaşifler, 58Fe ve 244Pu'den unbinilyumu elde edebilmek umuduyla benzer deneyler yapmaya başladılar.[25] Unbinilyum izotoplarının alfa bozunması yarı ömürlerinin mikro saniyeler mertebesinde olduğu tahmin edilmektedir.[26][27]

Adlandırma

1960'lara kadar ununoktiyum eka-emanation (emanation radonun eski adıdır) olarak biliniyordu. 1979'da IUPAC ununoktiyum olarak anılacak element için öneriler yayımladı. Ununoktiyum (bir-bir-sekiz-yum), elementin keşfi onaylanıncaya ve IUPAC isimde karar verinceye kadar, yer tutucu olan bir sistematik element adıdır.[28] 118. elementin keşfi uzun süredir geniş çapta kabul görse de IUPC henüz onaylamadığı için ununoktiyum ismi halen kullanımdadır. Ayrıca keşfin arkasında bulunan iki ekip (Ruslar-Amerikalılar) arasında da, adlandırma konusunda bir konsensus yoktur.

2002'deki geri çekilmeden önce Berkeley'deki araştırmacılar elementi, araştırma ekibinin lideri olan ve daha önceki 95 ve 106 atom numaraları arasındaki on iki elementin de keşfinde yer alan Albert Ghiorso'ya ithafen ghiorsium (Gh) olarak isimlendirmeyi planlamışlardı.[29]

Rus kaşifler sentezlerini 2006'da rapor ettiler. Keşfin arkasında bulunan JINR'deki Flerov Nükleer Tepkimeler Laboratuvarı (FNTL) çalışanlarının ilk isim önerileri Dubnadyum (Dn) oldu. Ancak bu terim ekibin daha önce keşfedip adlandırdıkları Dubniyum (Db) elementi ile büyük benzerlik gösteriyordu. 2007'de Rus enstitüsünün başkanı, bir Rus dergisine verdiği röportajda ekibin iki isim üzerinde karar vermeye çalıştığını duyurdu: Dubna'daki araştırma laboratuvarının kurucusu Georgy Flyorov'un onuruna flyorium; ve Dubna'nın bulunduğu Moskovskaya Oblastı'ndan dolayı moskovyum.[30] Başkan ayrıca, elementin kaliforniyum hedefleri sağlayan Amerikalılarla işbirliği içinde keşfedilmiş olmasına karşın elementin Rusya'nın onuruna isimlendirilmesi gerektiğini çünkü JINR'deki Flerov Nükleer Tepkimeler Laboratuvarı'nın dünyada bu işin başarılabileceği tek tesis olduğunu belirtti.[31][32] Ancak daha sonra bu isimler 114. element (flerovyum) ve 116. element (moskovyum) için önerildi.[33]

118. elementin adı halen resmi olarak ununoktiyumdur. Ancak bazı Rus kökenli yazılarda element anılırken moskovyum (Kiril: московий) adı ve Mk simgesi kullanılmaktadır. Genel olarak bilimsel yazılarda element için herhangi bir sistematik ad yerine atom numarası kullanımı tercih edilir. Ununoktiyum 118. element olarak anılırken, elementin izotopu olan ununoktiyum-294'te 294118 şeklinde gösterilir.

Ancak Kasım 2016 Tarihiyle 118 numaralı elementin resmi olarak Oganesson ismini ve 118Og sembolünü almıştır.

Özellikleri

Çekirdek kararlılığı ve izotopları

A 3D graph of stability of elements vs. number of protons Z and neutrons N, showing a "mountain chain" running diagonally through the graph from the low to high numbers, as well as an "island of stability" at high N and Z.
Ununoktiyum "kararlılık adası"nın sağdaki sonunda yer almaktadır. Bu yüzden elementin çekirdeği tahmin edilenden bir miktar daha kararlıdır.
Ana madde: Ununoktiyumun izotopları
Ayrıca bakınız: Kararlılık adası

Atom numarası 83'ün üzerinde (bizmuttan sonra) olan hiçbir elementin kararlı izotopu yoktur. Atom numarasının artmasıyla çekirdek kararlılığı azalır, öyle ki atom numarası 101'in üzerinde olan elementler bir günün altındaki yarı ömürleri ile radyoaktif bozunuma uğrarlar. Buna rağmen henüz tam olarak anlaşılamayan sebeplerden dolayı 110 ve 114. elementler arasında çekirdek kararlılığı bir miktar artar. Bu durum çekirdek fiziğinde "kararlılık adası" olarak bilinen görünümün ortaya çıkmasına sebep olur. Süperağır elementlerin, öngörülenden daha uzun ömürlü olmasını açıklayan bu kavram UC Berkeley profesörü Glenn Seaborg tarafından ortaya atıldı.[34] Ununoktiyum radyoaktiftir ve yarı ömrü 1 milisaniyeden daha azdır. Yine de bu bazı öngörülen değerlerden yüksektir.[35]. Bu da kararlılık adası için bir başka destek anlamına gelir.[36]

Kuantum tünelleme modeli kullanılarak yapılan hesaplamalar 118. elementin, alfa bozunumu yarı ömürleri 1 ms'ye yakın olan birkaç nötron zengini izotopunun var olduğunu öngermektedir.[26]

Diğer izotopların yarı ömürleri ve sentetik yolları üzerinde yapılan hesaplamalar bazılarının sentezlenmiş izotop 294Uuo'dan az bir miktar daha kararlı olduğunu gösterdi (bunlar büyük ihtimalle 293Uuo, 295Uuo, 296Uuo, 297Uuo, 298Uuo, 300Uuo ve 302Uuo'dur).[22][37] Bunlar içerisinde 297Uuo daha uzun ömürlü çekirdek konusunda en iyi şansı sunabilir[22][37] ve böylece element üzerinde gelecekte yapılacak çalışmaların odak noktası haline gelebilir. 313Uuo civarındaki bazı çok nötrona sahip izotoplar da uzun ömürlü çekirdek sağlayabilir.[38]

Atomik ve fiziksel özellikleri

Ununoktiyum, sıfır valanslı elementlerin bulunduğu 18. grubun bir üyesidir. En dış valans kabuğu 8 elektronla tamamen dolu olan bu grubun üyeleri genellikle çoğu kimyasal reaksiyona (örneğin yanma) karşı inerttirler.[39] Bu da dış elektronların sıkıca bağlı olduğu kararlı, minimum enerji konfigürasyonuna anlamına gelir. Buna benzer şekilde ununoktiyumun da, valans elektronları 7s²7p6 diziliminde olmak üzere, kapalı bir valans kabuğuna sahip olduğu düşünülmektedir.[1]

Ununoktiyum elektronlarının enerji seviyelerindeki dağılımının (beklenen) temsili.

Sonuç olarak bazıları, ununoktiyumun grubunda bulunan diğer elementler ile (özellikle de periyodik tabloda hemen üstünde bulunan radon ile) benzer fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip olmasını beklerler.[40] Periyodik tablodaki eğilim göz önünde bulundurulduğunda ununoktiyumun, radondan bir miktar daha fazla reaktif olması gerekirdi. Ancak kuramsal hesaplamalar elementin beklenenden çok daha fazla reaktif olabileceğini gösterdi. Bu yüzden ununoktiyum soy gaz olarak nitelendirilemeyebilir.[41] Radondan çok daha fazla reaktif olmasının yanı sıra ununoktiyum, ununkuadyum ve kopernikyumdan bile daha reaktif olabilir.[1] Ununoktiyumun kimyasal reaktifliğinin radona göre bariz bir şekilde yüksek olmasının sebebi, son işgal edilen 7p alt kabuğunun istikrarsızlığı ve radyal genişlemesidir.[1][42]

Ununoktiyum, periyodik tabloda kendisinden önce gelen tüm elementlerden daha yüksek bir kutuplanabilirliğe (neredeyse radonun sahip olduğu kutuplanabilirlik değerinin iki katına) sahiptir.[1] Bu devasa kutuplanabilirlik değerinden ötürü, elementin anormal derecede düşük bir iyonlaşma enerjisine sahip olduğu tahim edilmektedir. Bu enerji değerinin, radonun iyonlaşma enerjisinin yüzde yetmişine sahip olan kurşununki ile benzer[43] ve ununkuadyumunkinden önemli ölçüde düşük olduğu düşünülmektedir.[44] Diğer soy gazlardan yola çıkılırsa kaynama noktasının 320 ve 380 K arasında olduğu tahmin edilmektedir.[1] Bu daha önceki 263 K[5] veya 247 K[45] tahminlerinden oldukça farklıdır. Deney sonuçları oldukça kuşkulu olsa da ununoktiyumun standart sıcaklık ve basınç altında gaz olma ihtimali çok düşüktür.[1] Ayrıca diğer gazların sıvı halde bulunma aralıklarının epey dar (2 ve 9 kelvin arasında) olduğu düşünüldüğünde, bu elementin standart şartlarda katı olması gerekir. Bununla birlikte ununoktiyum standart şartlarda gaz halinde bulunuyor ise (diğer soy gazlar gibi tek atomlu olsa bile), gaz haldeki en yoğun maddelerden biri olması gerekir.

Tahmini bileşikleri

Şimdiye kadar herhangi bir ununoktiyum bileşiği sentezlenebilmiş değildir. Bununla birlikte, 1964'ten beri kuramsal bileşikler üzerine çalışmalar devam etmektedir.[46] İyonizasyon enerjisi yeterince yüksekse, (diğer soy gazlar gibi) elementin oksitlenmesinin de bir o kadar zor olması ve böylece en yaygın oksidasyon durumunun da 0 olması beklenmektedir.[47]

         
Ununoktiyum tetraflorür (UuoF4) molekülü tetrahedral bir yapıya sahiptir.           Ksenon tetraflorür (XeF4) ve radon tetraflorür (RnF4) molekülleri kare düzlem bir yapıya sahiptir.

Dimer molekülü Uuo2konusundaki hesaplamalar, bu molekülün bağ etkileşiminin kabaca Hg2 molekülününkine benzediğini ve bağ ayrışma enerjisinin de Rn2'dekinin 2 katına eşit olduğunu gösterdi.[1] Ancak çok şaşırtıcı bir şekilde, Uuo2'deki bağ uzunluğunun Rn2'dekinden 0.16 Å kadar daha kısa olarak hesaplanmış olmasıdır.[1] Bağ uzunluğu, önemli bağ etkileşimlerindeki belirleyici bir etmendir. Diğer taraftan UuoH+, RnH+'den daha düşük bir ayrışma enerjisi göstermektedir.[1]

UuoH bileşiğinde, ununoktiyum ve hidrojen arasındaki bağ çok esnektir ve gerçek bir kimyasal bağdan ziyade van der Waals etkileşimi olarak kabul edilir.[43] Diğer taraftan ununoktiyumun, yüksek elektronegatifliğe sahip elementler ile, kopernikyum ve ununkuadyumun yapacağından daha kararlı bileşikler oluşturacağı tahmin edilmektedir.[43] +2 ve +4 kararlı oksidasyon durumlarının, UuoF2 ve UuoF4 gibi florlu bileşiklerde varlığını göstereceği öngörülmektedir.[48] Bu, ununoktiyumu alışılmışın dışında reaktif yapan aynı spin-orbit etkileşiminin sonucudur. Örneğin UuoF2 bileşiğini oluşturan Uuo ve F2 arasındaki reaksiyonla 106 kcal/mol enerji açığa çıkar, bu enerjinin 49 kcal/mol kadarı spin-orbit etkileşiminden gelir.[43] Benzer bir molekül olan RnF2'de, oluşma enerjisi 49 kcal/molün yaklaşık 10 kcal/molü aynı etkileşimden gelir.[43]

Şimdiye kadar sadece dört ununoktiyum atomu üretilebildiğinden elementin, temel bilimsel araştırmalar dışında herhangi bir kullanımı söz konusu değildir.[49]

Kaynakça

Dipnotlar

  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o Nash, Clinton S. (2005). "Atomic and Molecular Properties of Elements 112, 114, and 118". Journal of Physical Chemistry A. 109 (15). ss. 3493–3500. doi:10.1021/jp050736o. PMID 16833687.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Nash" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ a b "Ununoctium". WebElements Periodic Table. 9 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2007.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "webelements" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ a b "Moskowium". Apsidium. 24 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Eichler isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ a b c Seaborg, Glenn Theodore (1994). Modern Alchemy. World Scientific. s. 172. ISBN 9810214405. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Seaborg" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  6. ^ Wieser, M. E. (2006). "Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 78 (11). ss. 2051-2066. doi:10.1351/pac200678112051.  Birden fazla |dergi= ve |journal= kullanıldı (yardım)
  7. ^ "The Top 6 Physics Stories of 2006". Discover Magazine. 7 Ocak 2007. 23 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  8. ^ a b Smolanczuk, R. (1999). "Production mechanism of superheavy nuclei in cold fusion reactions". Physical Review C. Cilt 59 (5 bas.). ss. 2634–2639. doi:10.1103/PhysRevC.59.2634. 
  9. ^ Ninov, Viktor (1999). "86Kr". Physical Review Letters. Cilt 83. ss. 1104–1107. doi:10.1103/PhysRevLett.83.1104. 
  10. ^ Service, R. F. (1999). "Berkeley Crew Bags Element 118". Science. Cilt 284. s. 1751. doi:10.1126/science.284.5421.1751. 
  11. ^ Public Affairs Department (21 Temmuz 2001). "Results of element 118 experiment retracted". Berkeley Lab. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  12. ^ "Halının Altına Süpürülenler". Bilim ve Teknik Dergisi. TÜBİTAK. 2004. Science Dergisi, Bell Laboratuvarları'ndan Hendrik Schön ve Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'ndan Victor Ninov'un yayımlanmış makalelerini geri çekmiş ve okurlarından özür dilemişti. 
  13. ^ Dalton, Rex (2002). "Misconduct: The stars who fell to Earth". Nature. Cilt 420 (6917 bas.). ss. 728–729. doi:10.1038/420728a. PMID 12490902. 
  14. ^ Oganessian, Yu. T.; ve diğerleri. (2002). "Results from the first 249Cf+48Ca experiment" (PDF). JINR Communication (Rusça). JINR, Dubna. 
  15. ^ "Livermore scientists team with Russia to discover element 118". Livermore press release. 3 Aralık 2006. 27 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  16. ^ Oganessian, Yu. T. (2006). "Synthesis and decay properties of superheavy elements". Pure and Applied Chemistry. Cilt 78. ss. 889–904. doi:10.1351/pac200678050889. 
  17. ^ Sanderson, K. (2006). "Heaviest element made – again". Nature News. Nature. doi:10.1038/news061016-4. 
  18. ^ Schewe, P. and Stein, B. (17 Ekim 2006). "Elements 116 and 118 Are Discovered". Physics News Update. American Institute of Physics. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  19. ^ Weiss, R. (17 Ekim 2006). "Scientists Announce Creation of Atomic Element, the Heaviest Yet". Washington Post. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  20. ^ "Element 118 Detected, With Confidence". Chemical and Engineering news. 17 Ekim 2006. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  21. ^ a b c Oganessian, Yu. T. (2006). "Synthesis of the isotopes of elements 118 and 116 in the 24998Cf and 24596Cm + 4820Ca fusion reactions". Physical Review C. Cilt 74 (4 bas.). s. 044602. doi:10.1103/PhysRevC.74.044602. 
  22. ^ a b c Chowdhury, Roy P.; Samanta, C.; Basu, D. N. (2006). "α decay half-lives of new superheavy elements". Phys. Rev. C. Cilt 73. s. 014612. doi:10.1103/PhysRevC.73.014612. 
  23. ^ Oganessian, Yu. T.; ve diğerleri. (2004). "Measurements of cross sections and decay properties of the isotopes of elements 112, 114, and 116 produced in the fusion reactions 233, 238U, 242Pu, and 248Cm+48Ca". Phys. Rev. C. Cilt 70. s. 064609. doi:10.1103/PhysRevC.70.064609. 
  24. ^ Samanta, C.; Chowdhury, R. P.; Basu, D.N. (2007). "Predictions of alpha decay half lives of heavy and superheavy elements". Nucl. Phys. A. Cilt 789. ss. 142–154. doi:10.1016/j.nuclphysa.2007.04.001. 
  25. ^ "A New Block on the Periodic Table" (PDF). Lawrence Livermore National Laboratory. Nisan 2007. 7 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  26. ^ a b Chowdhury, Roy P. (2008). "Search for long lived heaviest nuclei beyond the valley of stability". Physical Reviews C. Cilt 77. s. 044603. doi:10.1103/PhysRevC.77.044603. 
  27. ^ Chowdhury, R. P.; Samanta, C.; Basu, D.N. (2008). "Nuclear half-lives for α -radioactivity of elements with 100 ≤ Z ≤ 130". At. Data & Nucl. Data Tables. Cilt 94. ss. 781–806. doi:10.1016/j.adt.2008.01.003. 
  28. ^ Chatt, J. (1979). "Recommendations for the Naming of Elements of Atomic Numbers Greater than 100". Pure and Applied Chemistry. Cilt 51. ss. 381–384. doi:10.1351/pac197951020381. 
  29. ^ "Discovery of New Elements Makes Front Page News". Berkeley Lab Research Review Summer 1999. 1999. 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  30. ^ "New chemical elements discovered in Russia`s Science City". 12 Şubat 2007. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2008. 
  31. ^ NewsInfo (17 Ekim 2006). "Periodic table has expanded" (Rusça). Rambler. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  32. ^ Yemel'yanova, Asya (17 Aralık 2006). "118th element will be named in Russian" (Rusça). vesti.ru. 14 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  33. ^ "Russian Physicians Will Suggest to Name Element 116 Moscovium". rian.ru. 2011. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2011. 
  34. ^ Considine, Glenn D. (2002). Van Nostrand's scientific encyclopedia (9 bas.). Wiley-Interscience. ISBN 9780471332305. OCLC 223349096. 
  35. ^ Oganessian, Yu. T. (2007). "Heaviest nuclei from 48Ca-induced reactions". Journal of Physics G: Nuclear and Particle Physics. Cilt 34. ss. R165–R242. doi:10.1088/0954-3899/34/4/R01. 
  36. ^ "New Element Isolated Only Briefly". The Daily Californian. 18 Ekim 2006. 8 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  37. ^ a b Royer, G.; Zbiri, K.; Bonilla, C. (2004). "Entrance channels and alpha decay half-lives of the heaviest elements". Nuclear Physics A. Cilt 730. ss. 355–376. doi:10.1016/j.nuclphysa.2003.11.010. 
  38. ^ Duarte, S. B.; Tavares, O. A. P.; Gonçalves, M.; Rodríguez, O.; Guzmán, F.; Barbosa, T. N.; García, F.; Dimarco, A. (2004). "Half-life predictions for decay modes of superheavy nuclei". Journal of Physics G: Nuclear and Particle Physics. Cilt 30. ss. 1487–1494. doi:10.1088/0954-3899/30/10/014. 
  39. ^ Bader, Richard F.W. "An Introduction to the Electronic Structure of Atoms and Molecules". McMaster University. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  40. ^ "Ununoctium (Uuo) – Chemical properties, Health and Environmental effects". Lenntech. 16 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  41. ^ Kaldor, Uzi; Wilson, Stephen (2003). Theoretical Chemistry and Physics of Heavy and Superheavy Elements. Springer. s. 105. ISBN 140201371X. 
  42. ^ the actual quote is: "The reason for the apparent enhancement of chemical activity of element 118 relative to radon is the energetic destabilization and radial expansion of its occupied 7p3/2 spinor shell"
  43. ^ a b c d e Young-Kyu, Han; Cheolbeom, Bae; Sang-Kil, Son; Yoon Sup, Lee (2000). "Spin–orbit effects on the transactinide p-block element monohydrides MH (M=element 113–118)". Journal of Chemical Physics. Cilt 112 (6 bas.). s. 2684. Bibcode:2000JChPh.112.2684H. doi:10.1063/1.480842. 
  44. ^ Clinton, Nash (1999). "Spin-Orbit Effects, VSEPR Theory, and the Electronic Structures of Heavy and Superheavy Group IVA Hydrides and Group VIIIA Tetrafluorides. A Partial Role Reversal for Elements 114 and 118". Journal of Physical Chemistry A. Cilt 1999 (3 bas.). ss. 402–410. doi:10.1021/jp982735k. 
  45. ^ Takahashi, N. (2002). "Boiling points of the superheavy elements 117 and 118". Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry. Cilt 251 (2 bas.). ss. 299–301. doi:10.1023/A:1014880730282. 
  46. ^ Grosse,A. V. (1965). "Some physical and chemical properties of element 118 (Eka-Em) and element 86 (Em)". Journal of Inorganic and Nuclear Chemistry. Cilt 27 (3 bas.). Elsevier Science Ltd. ss. 509–19. doi:10.1016/0022-1902(65)80255-X. 
  47. ^ "Ununoctium: Binary Compounds". WebElements Periodic Table. 16 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
  48. ^ Young-Kyu, Han; Yoon Sup, Lee (1999). "Structures of RgFn (Rg = Xe, Rn, and Element 118. n = 2, 4.) Calculated by Two-component Spin-Orbit Methods. A Spin-Orbit Induced Isomer of (118)F4". Journal of Physical Chemistry A. Cilt 103 (8 bas.). ss. 1104–1108. doi:10.1021/jp983665k. 
  49. ^ "Ununoctium: Biological information". WebElements Periodic Table. 16 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Oganesson&oldid=21078229" sayfasından alınmıştır