Prometyum

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Prometyum, 61Pm
GörünüşMetalik
Kütle numarası[145]
Periyodik tablodaki yeri
Hidrojen Helyum
Lityum Berilyum Bor Karbon Azot Oksijen Flor Neon
Sodyum Magnezyum Alüminyum Silisyum Fosfor Kükürt Klor Argon
Potasyum Kalsiyum Skandiyum Titanyum Vanadyum Krom Manganez Demir Kobalt Nikel Bakır Çinko Galyum Germanyum Arsenik Selenyum Brom Kripton
Rubidyum Stronsiyum İtriyum Zirkonyum Niyobyum Molibden Teknesyum Rutenyum Rodyum Paladyum Gümüş Kadmiyum İndiyum Kalay Antimon Tellür İyot Ksenon
Sezyum Baryum Lantan Seryum Praseodim Neodimyum Prometyum Samaryum Evropiyum Gadolinyum Terbiyum Disprozyum Holmiyum Erbiyum Tulyum İterbiyum Lutesyum Hafniyum Tantal Tungsten Renyum Osmiyum İridyum Platin Altın Cıva Talyum Kurşun Bizmut Polonyum Astatin Radon
Fransiyum Radyum Aktinyum Toryum Protaktinyum Uranyum Neptünyum Plütonyum Amerikyum Küriyum Berkelyum Kaliforniyum Aynştaynyum Fermiyum Mendelevyum Nobelyum Lavrensiyum Rutherfordiyum Dubniyum Seaborgiyum Bohriyum Hassiyum Meitneriyum Darmstadtiyum Röntgenyum Kopernikyum Nihoniyum Flerovyum Moskovyum Livermoryum Tennesin Oganesson
-

Pm

Np
neodimyumprometyumsamaryum
Atom numarası (Z)61
Grupn/a
Periyot6. periyot
Blok f bloku
Elektron dizilimi[Xe] 4f5 6s2
Kabuk başına elektron2, 8, 18, 23, 8, 2
Fiziksel özellikler
Faz (SSB'de)Katı
Erime noktası1315 K ​(1042 °C, ​1908 °F)
Kaynama noktası3273 K (3000 °C; 5432 °F)
Yoğunluk (OS)7,26 g/cm3
Erime entalpisi7,13 kJ/mol
Buharlaşma entalpisi289 kJ/mol
Atom özellikleri
Yükseltgenme durumları+2, +3 hafif bazik
İyonlaşma enerjileri
  • 1.: 540 kJ/mol
  • 2.: 1050 kJ/mol
  • 3.: 2150 kJ/mol
Atom yarıçapıDeneysel: 183 pm
Kovalent yarıçapı199 pm
Bir spektrum aralığındaki renk çizgileri
Bir spektrum aralığındaki renk çizgileri
Elementin spektrum çizgileri
Diğer özellikleri
Kristal yapıÇift hekzagonal sıkı istifli
Çifthekzagonalsıkıistifli kristal yapısıprometyum
Isı iletkenliği17,9 W/(m·K)
Isı geçirgenliği9,0 mm2/s (300 K'de)[1] (OS'de)
Elektrik direnci0,75 Ω·m (OS'de tahminî)
Manyetik düzenParamanyetik[2]
Young modülüalfa: 46 GPa (tahminî)
Kayma modülüalfa: 18 GPa (tahminî)
Hacim modülüalfa: 33 GPa (tahminî)
Poisson oranıalfa: 0,28 (tahminî)
CAS Numarası7440-12-2
Tarihi
KeşifCharles D. Coryell · Jacob A. Marinsky · Lawrence E. Glendenin (1945)
AdlandıranGrace Mary Coryell (1945)
Ana izotopları
İzotop Bolluk Yarı ömür (t1/2) Bozunma türü Ürün
145Pm eser 17.7 y ε 145Nd
146Pm yap 5.53 y ε 146Nd
β- 146Sm
147Pm eser 2,6234 y β- 147Sm

Prometyum (kısaltması Pm), atom numarası 61, atom ağırlığı 145 olan, nadir topraklar grubundan ve yapay bir elementtir.[3] Prometyum 61 Sembolü: Pm Atom numarası: 61 Atom ağırlığı: 145 Periyodik cetveldeki grubu: Grup Adı: Lantanit Periyodik cetveldeki periyodu: 6 Periyodik cetveldeki bloğu: f-bloğu Genel durumu: 298 K’ de katı Rengi: Metalik Katı halinin yoğunluğu: [/kg m-3]:7264 Elektriksel iletkenliği: [/10-8m; veya  cm] Erime noktası: [/K]:1373 [veya 1100 oC (2012 oF)] Kaynama noktası: [/K]:3273 [veya 3000 oC (5432 oF)] İsminin anlamı: Yunan mitolojisinde tanrıdan ateşi çalan “Prometheus”’tan gelmektedir.

Yapay olarak üretilen radyoaktif kimyasal bir element tir; sembolü Pm’ dir; Atom numarası 61 ve kütle numarası en durağan izotopu 145; Prometyum 145, yaklaşık 18 yıllık yarılanma süresi olan, 145 en istikrarlı elementtir. En yararlı izotop prometyum 147’dir. Nükleer reaktörlerde üretilir. Beta ışıması yapar. Ve parlak materyallerin yapımında kullanılır. Fosforla karıştırıldığı zaman ışığın fotoğral hücresine güç olarak kullanılır. Dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır. Buna karşılık yansıttığı ışıklar zararsızdır. Ağır atomik elementlerle karıştığı zaman X Ray ışınları üretebilir. Prometyumun varlığı tahminen 20. yüzyılın başlarına dayanmaktadır.1926 yılında B.S Hopkins ve onun meslektaşları bu elementi illinium adıyla keşfettikleri ileri sürülmektedir. Yaklaşık aynı zamanlarda Luigi Rolla ve onun yardımcıları (İtalya’da) florentium’u buldukları ileri sürülmektedir. Bununla beraber, elementin kesin olarak teşhis edilmesi 1947 yılında olmuştur. Buna karşılık, önceki yıllarda elementin üzerinde çalışmalar yapılmış. J.A. Marinsky, L.E. Glemdenin ve C.D. Coryell elementi ABD’deki Oak Üniversitesi ulusal laboratuarında iyon değişimi çalışması sırasında belirlemişlerdir. Bu çalışmada elementin görülebilir sayıda özelliği bulunduğundan elementin gerçekten keşfedildiği düşünülmektedir. Prometyum un adı araştırmacılar tarafından ve önerilmiş 1949 yılında ise, uluslararası saf kimya uygulayıcıları birliği tarafından kabul görmüştür. Metalik prometyumun özellikleri hakkında pek fazla bilgi yoktur. Şu ana kadar otuzdan fazla prometyum bileşiği hazırlanmıştır.

Prometyum dünyada doğal olarak bulunmamaktadır. Tarihi Keşfeden kişi: J. A. Marinsky, Lawrence Glendenin, Charles D. Coryell Keşfedildiği yer: ABD Keşfedildiği tarih: 1945 Özellikleri ve Kullanımı Gama ışınlarını yansıtmamsına rağmen yumuşak bir beta yansıtıcısıdır. Beta parçaları yüksek atomik numarası olan elementler üzerine çarptığı zaman X ışını oluşabilir. ve onu ele almada büyük özen gösterilmelidir. Yüksek radyo aktiviteden dolayı prometyum tuzları soluk mavi ya da yeşilimsi ışık saçarak karanlıkta parlar iyon değişim metotları 1963’ün başında atomik reaktör işleme atıklarından olan , 10 gram civarındaki prometyumun hazırlanmasına yol açtı.Metalik prometyumun özellikleri arasında genel olarak henüz az şey biliniyor. Prometyum nükleer olarak güçlenmiş pil yapımında kullanılabilir. Prometyum taşınabilir X ışını kaynağı olarak da kullanılabilir.

İzotopları izotop Yarılanma süresi Pm-143 265.0 yıl Pm-144 360.0 yıl Pm-145 17.7 yıl Pm-146 5.53 yıl Pm-147 2.62 yıl Pm-148 5.37 gün Pm-148m 41.3 gün Pm-149 2.21 gün Pm-151 1.18 gün

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Cverna, Fran (2002). "Ch. 2 Thermal Expansion". ASM Ready Reference: Thermal properties of metals (PDF) (İngilizce). ASM International. ISBN 978-0-87170-768-0. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  2. ^ Lide, D. R., (Ed.) (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (İngilizce) (86. bas.). Boca Raton, Florida: CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5. 3 Mart 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  3. ^ Ball, Philip (2004). The elements : a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0192840998. 
Grup 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Lantanitler 57
La
58
Ce
59
Pr
60
Nd
61
Pm
62
Sm
63
Eu
64
Gd
65
Tb
66
Dy
67
Ho
68
Er
69
Tm
70
Yb
71
Lu