Murathan Mungan
| Murathan Mungan | |
|---|---|
.jpg) Murathan Mungan, 2008 | |
| Doğum | 21 Nisan 1955 İstanbul, Türkiye |
| Meslek | Yazar, şair |
Murathan Mungan (d. 21 Nisan 1955, İstanbul), Türk yazar, oyun yazarı ve şairdir.
Yaşam öyküsü
[değiştir | kaynağı değiştir]21 Nisan 1955 tarihinde İstanbul'da dünyaya geldi. Mardinli bir ailenin çocuğudur. Babası avukat İsmail Mungan, annesi Habibe Mungan'dır. İlk, orta ve lise yılları Mardin'de geçti. Mardin Lisesi'nden mezun oldu.[kaynak belirtilmeli] Mardin, eserlerinde sıkça kullandığı mekanlardan birisi oldu. Bu çevrenin taşıdığı zengin kültürel yapıyı, insan olgusunu eserlerine başarılı bir şekilde yansıttı.
Yazar, 1972'de Ankara'ya yerleşti. Lisans ve yüksek lisansını Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü’nde tamamladıktan sonra başladığı doktora çalışmasını yarım bıraktı. Ankara Devlet Tiyatroları’nda altı yıl, İstanbul Şehir Tiyatroları’nda üç yıl dramaturg olarak çalıştı.
Gazete ve dergilerdeki ilk yazılarını 1975’te yayımlayan Mungan; yazı hayatı boyunca şiir, öykü, roman, deneme, tiyatro oyunu, sinema yazısı, senaryo, masal ve şarkı sözü gibi farklı türlere ait eserler verdi.
İlk kitabı, Mezopotamya Üçlemesi adlı oyun üçlemesinin ilki olan Mahmut ile Yezida idi (1980). Bu oyun, Türkiye İş Bankası'nın açtığı yarışmada ikincilik ödülü aldı. Sahnelenen ilk oyunu Orhan Veli'nin şiirlerinden kurgulayarak oyunlaştırdığı Bir Garip Orhan Veli oldu. 1981'de ilk defa sahnelenen bu oyun, 1993'te kitap olarak da basıldı.
Sahtiyan adlı şiiri ile de "Gösteri" dergisinin 1981 Şiir Yarışması'nda birincilik ödülü alan Mungan, özellikle Metal (1994) adlı kitabındaki şiirleriyle 1980 kuşağının en çok okunan, tanınan şairleri arasında ilk sıralarda yer aldı.
Mezopotamya Üçlemesi'nin ikinci kitabı olan Taziye adlı oyunun 1984'te sahnelemesi nedeniyle Ankara Sanat Kurumu'nca Mehmet Baydın ile birlikte en iyi oyun yazarı seçildi.
1987’de günlük gazete olarak yayımlanan Söz gazetesinde, “Kültür-Sanat Sayfası” editörlüğü yaptı. Aynı yıl, Hedda Golder Dile Bir Kadın öyküsü ile, Haldun Taner Öykü Ödülü'nü Nedim Gürsel ile birlikte aldı.
40. yaşı nedeniyle 1995 yılında Murathan’95 adlı kitapta çeşitli ürünlerinden bir derlemeyi yayımladı. 2000 öncesinde çıkardığı tüm şiir kitaplarını içeren 13+1 toplamından sonra 2002 yılında yedi öykünün yedi kitapçık olarak bir kutu içinde yer aldığı 7 Mühür'ü yayımladı. 2005 yılındaki 50. yaşı nedeniyle de 50 Parça adlı kitapta üzerinde çalıştığı kitaplardan hikâye, şiir, deneme, oyun gibi farklı edebi türden parçaları bir araya getirdi. Sadece 2005 yılı için yapılıp baskısı yenilenmeyecek bir kitap oluşturdu. Kürtçeye çevrilen şiirlerini bir araya getiren Li Rojhilatê Dilê Min / Kalbimin Doğusunda kitabı Türkçe-Kürtçe olarak çift dilde basıldı. Büyümenin Türkçe Tarihi, Bir Dersim Hikâyesi gibi çeşitli yazarların katkılarıyla biçimlenen bağlamsal seçkiler hazırladı.[1]
Yazıları, şiirleri ve kimi kitapları bugüne değin İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca, İsveççe, Norveççe, Yunanca, Fince, Boşnakça, Bulgarca, Farsça, Kürtçe ve Flamancaya çevrilerek çeşitli dergi, gazete ve antolojilerde yayımlandı.
2012 Erdal Öz Edebiyat Ödülü'nü kazandı.[2]
Türk edebiyatında eşcinsel söylemin önde gelenlerindendir.[3]
Mungan, 1985'ten beri yaşadığı İstanbul'da 1988'den beri serbest yazar olarak çalışmaktadır.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Şarkı sözleri hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]Şarkı sözlerini, genellikle Yeni Türkü grubu besteleyerek seslendirdi. Yazarın şarkı sözlerinden, çeşitli dönemlerde çeşitli sanatçılar tarafından bestelenerek seslendirilmiş şarkılar, Söz Vermiş Şarkılar adlı albümde toplanarak, yeni düzenlemelerle Sezen Aksu, Ajda Pekkan, Nükhet Duru, Gülden Karaböcek, Müslüm Gürses, Mor ve Ötesi, Aylin Aslım, Hümeyra, Ayten Alpman, Cem Karaca, Teoman gibi farklı sanatçılarca yorumlanmıştır. Albümde ilk kez seslendirilen tek eser Gülden Karaböcek'in yorumladığı "Otel Odaları" adlı şarkıdır. Müslüm Gürses'te "Olmasa Mektubun" adlı şarkı ile katkıda bulunmuştur. Söz Vermiş Şarkılar adlı kitapta bestelenmiş ve bestelenmemiş tüm şarkı sözlerini bir araya getirdi. Şarkı sözlerinin çeşitli sanatçılarca seslendirilmesiyle oluşturulmuş ikinci albüm "2020 Model" Pasaj Müzik & Garaj Müzik etiketiyle 7 Şubat 2020 tarihinde raflardaki ve dijital platformlardaki yerini aldı.
Senaryoları hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir tanesi filme alınan üç tane de film senaryosu yazdı. Dağınık Yatak adlı senaryosu, 1984'te Atıf Yılmaz tarafından filme alındı. Henüz filme alınmamış senaryoları, Dört Kişilik Bahçe ve Başkasının Hayatı adlarını taşıyor. Bu üç senaryosu 1997'de üç ayrı kitap olarak yayımlandı.
Radyo Oyunları hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]Mungan'ın şehir tiyatrolarında çalıştığı dönemde Ankara İl Radyosu'nca seslendirilen iki tane radyo oyunu vardır: Dört Kişilik Bahçe ve Ölümburnu.
Seçkileri hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]Yabancı yazarların öykülerinden ve yazılarından oluşan çeşitli seçkiler yayımlayan Mungan'ın ilk öykü seçkisi Ressamın Sözleşmesi (1996)'dir. Daha sonra Çocuklar ve Büyükleri (2001), Yazıhane (2003), Yabancı Hayvanlar, Erkeklerin Hikâyeleri (2004), Kadınlığın 21 Hikâyesi (2004), Büyümenin Türkçe Tarihi (2007), Doğu Sarayı (2012), Kadınlar Arasında (2014) ve Merhaba Asker (2014) adlı öykü ve yazı seçkileri hazırladı. Mungan 2016 yılında ise, 1991'den beri biriktirdiği şiirlerini Solak Defterler adıyla yayınladı.[4]
Eser listesi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1980: Mahmud ile Yezida
- 1981: Osmanlıya dair Hikâyat
- 1982: “Boyacıköy’de Kanlı Bir Aşk Cinayeti” (Öykü)
- 1982: Taziye
- 1984: Kum Saati
- 1985: Son İstanbul
- 1985: Sahtiyan, 1985
- 1986: Cenk Hikâyeleri
- 1987: Kırk Oda
- 1989: Lal Masallar
- 1989: Eski 45'likler
- 1989: Yaz Sinemaları
- 1990: Mırıldandıklarım
- 1992: Yaz Geçer
- 1992: Yaz Geçer - Özel Basım
- 1992: Geyikler Lanetler
- 1993: Bir Garip Orhan Veli
- 1993: Oda, Poster ve Şeylerin Kederi
- 1993: Omayra
- 1994: Kaf Dağının Önü
- 1994: Metal
- 1996: Murathan’95
- 1996: Li Rojhilatê Dilê Min
- 1997: Paranın Cinleri
- 1997: Başkasının Hayatı
- 1997: Dağınık Yatak
- 1997: Dört Kişilik Bahçe
- 1997: Oyunlar İntiharlar Şarkılar
- 1997: Mürekkep Balığı
- 1997: Başkalarının Gecesi
- 1998: Metinler Kitabı
- 1999: Üç Aynalı Kırk Oda
- 1999: Doğduğum Yüzyıla Veda
- 2000: Meskalin
- 2000: 13+1
- 2001: Soğuk Büfe
- 2001: Erkekler İçin Divan
- 2002: Yüksek Topuklar
- 2002: 7 Mühür
- 2003: Timsah Sokak Şiirleri
- 2003: Yabancı Hayvanlar
- 2004: Çador
- 2004: Bir Kutu Daha
- 2004: Beşpeşe - (Elif Şafak, Pınar Kür, Faruk Ulay, Celil Oker ile birlikte)
- 2004: Eteğimdeki Taşlar
- 2005: Elli Parça
- 2006: Söz Vermiş Şarkılar
- 2007: Kâğıt Taş Kumaş
- 2007: Kullanılmış Biletler
- 2007: Yedi Kapılı Kırk Oda
- 2007: Dağ
- 2008: Kadından Kentler
- 2009: Bazı Yazlar Uzaktan Geçer
- 2009: Hayat Atölyesi
- 2009: Eldivenler Hikâyeler
- 2010: İkinci Hayvan
- 2010: Gelecek
- 2011: Kibrit Çöpleri
- 2011: Şairin Romanı
- 2012: Aşkın Cep Defteri
- 2012: Bir Dersim Hikâyesi
- 2012: Li Rojhilate Dile Min/Kalbimin Doğusunda
- 2012: Tuğla
- 2013: Mutfak
- 2014: Kadınlar Arasında
- 2014: Merhaba Asker
- 2015: Harita Metot Defteri
- 2016: Aşk İçin Ne Yazdıysam
- 2016: Solak Defterler
- 2017: Dokuz Anahtarlı Kırk Oda
- 2019: Çağ Geçitleri
- 2020: Hamamname
- 2021: Aile Albümü
- 2021: Erkekler Yalnizliklar: Murathan Munganin Sectikleriyle
- 2022: Işığına Tavşan Olduğum Filmler
- 2022: Evrak Çantası
- 2023: 995 km[5][6]
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1981: Sanat Kurumu - Övgüye Değer Görülenler, "Bir Garip Orhan Veli" adlı yapıtıyla
- 1984: Sanat Kurumu - En İyi Oyun Yazarı, "Taziye" adlı yapıtıyla
- 2012 - Erdal Öz Edebiyat Ödülü [7]
- 2013 - GIO Ödülü (Şairin Romanı ile) [8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Murathan Mungan". 27 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Sabit Fikir 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - "Erdal Öz Edebiyat Ödülü Murathan Mungan'ın!" haberi.
- ^ Hasan Öztürk (24 Ekim 2013). ""Geyiğin Laneti": Murathan Mungan'ın eşcinsel söylemine kılavuz kitap". EdebiyatHaber.net. 12 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2017.
- ^ Murathan Mungan'ın biriktirdiği şiirler Solak Defterler'de 12 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CNN Türk, Erişim tarihi: 17 Mayıs 2016
- ^ "Cansu Çamlıbel - Zor Konuşmalar, 995 km". 10 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Murathan Mungan son kitabı 995 Km'yi Ruşen Çakır'a anlatıyor". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "2012 Erdal Öz Edebiyat Ödülü Murathan Mungan'ın oldu! | Edebiyat Haber". 26 Mart 2012. 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
- ^ "Erdal Öz Edebiyat Ödülü Murathan Mungan'ın". T24. 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Murathan Mungan
- 1955 doğumlular
- İstanbul ili doğumlu yazarlar
- Yaşayan insanlar
- 20. yüzyıl Türk şairleri
- 21. yüzyıl Türk şairleri
- 20. yüzyıl Türk oyun yazarları
- 21. yüzyıl Türk oyun yazarları
- 20. yüzyıl Türk senaristleri
- 21. yüzyıl Türk senaristleri
- Türk söz yazarları
- Türk gey yazarlar
- Gey şairler
- Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde öğrenim görenler
- Haldun Taner Öykü Ödülü sahipleri
- Erdal Öz Edebiyat Ödülü sahipleri
- Arap asıllı Türkler