Eotyrannus
| Eotyrannus | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bulunan kafatası parçaları ile oluşturulmuş rekonstrüksiyon | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| †Eotyrannus lengi Hutt vd. 2001 | |||||||||||||||||
Eotyrannus, Erken Kretase Avrupa'sından bir theropod dinozor cinsidir ve Tyrannosaurus rex'in erken bir atasıdır. Bu cins, Coelurosauria içinde ilgili bir grup olan tyrannosauroidler arasında yer alır. Cinse ait tek tür olan Eotyrannus lengi, güney İngiltere'de (Wight Adası) bulunan ve muhtemelen Alt Kretase'den (Barremiyen) gelen yüzde 40 korunmuş bir iskeletten bilinmektedir.
Eotyrannus, dört ila beş fit (1.2 ila 1.5 metre) uzunluğundaydı[3] ve çoğu theropod gibi iki ayak üzerinde duran bir etoburdu. Cins ismi olan Eotyrannus, "erken tiran" ya da "şafak tiran" gibi bir anlama gelirken tür ismi olan lengi, 1996 yılında iskeleti ortaya çıkaran fosil toplayıcısı Gavin Leng'e atıfta bulunur. 2001 yılında Hutt, Naish, Martill, Barker ve Newbery, dinozorun ilk bilimsel tanımını yayınladı.
Fosil buluntuları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Tek iskelet (katalog numarası MIWG1997.550) Wight Adası'nın güneybatı kıyısından gelir ve stratigrafik olarak Wealden Grubu içindeki bir kaya tabakası olan Wessex Formasyonu'na aittir. Fosil buluntuları arasında: Kısmi bir kafatası (intermaksiller kemik, kısmi bir üst çene (maksiller), burun kemiği, kuadratum, diş, gözyaşı kemiği (lakrimal) ve dişler dahil), vücut ekseninin elemanlarından (servikal, sırt ve muhtemelen kuyruk omurları), omuz bıçağı, kuzgun kemik, bazı kol kemikleri (humerus, muhtemelen ulna, radius ve el kemikleri dahil) ve bazı bacak kemikleri (shin, fibula ve ayak kemikleri dahil) bulunur.
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Eotyrannus, Tyrannosaurus (sinapomorfi) gibi diğer tyrannosauroidlerde de gözlemnlenen bir dizi özelliğe sahiptir. Örneğin, üst çenenin ön kısmındaki intermaksiller kemiğin dişleri, kalan dişlerden (heterodonti) daha küçük ve farklı şekilliydi (kesit “D” veya “U” şeklindeydi). Ayrıca eşleştirilmiş burun kemiği kaynaşmış ve pürüzlü bir yüzey göstermiştir.
Kollar ve özellikle eller, Guanlong gibi diğer erken tyrannosauroidlerinkine benzer şekilde, diğer theropodlara kıyasla Eotyrannus'ta son derece uzundu. İkinci parmak humerus uzunluğunun yüzde 95'ine ulaştı. Buna karşılık, Tyrannosaurus gibi daha sonraki tyrannosauridlerin son derece küçük kolları ve elleri vardı. Daha sonraki tyrannosauridlerin aksine, Eotyrannus'taki üçüncü parmak henüz geri çekilmemişti. Bulunan iskeletin çok az kemikleşmiş olması nedeniyle genç bir örnek olduğu varsayılmaktadır.
Filogeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıda Loewen ve arkadaşlarına (2013) ait bir kladogram bulunmaktadır. Çoğu tyrannosauroid cinsini içerir.[4]
| Tyrannosauroidea |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Yakın zamanda yapılan bir analiz, Eotyrannus'un Megaraptor gibi taksonlarla yakından ilişkili bir megaraptoran olduğunu bulmuştur (Porfiri et al., 2014).[5]
| Megaraptora |
| ||||||||||||||||||||||||
Ancak, Carr ve arkadaşları 2017, Eotyrannus'un bir Stokesosaurid olduğunu belirtti.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Stephen Hutt, Darren Naish, David M. Martill, Michael J. Barker, Penny Newberry: Güney İngiltere'nin Wessex Formasyonundan (Kretase) yeni bir tyrannosauroid theropodun ön hesabı . İçinde: Kretase Araştırması. Cilt 22, Sayı 2, 2001, ISSN 0195-6671, s. 227-242, DOI:10.1006/cres.2001.0252
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- DinoWight 16 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'da Eotyrannus
Diğer kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Eotyrannus". paleobiodb.org. 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021.
- ^ "Eotyrannus". paleobiodb.org.
- ^ Thomas R. Holtz Jr.: Tyrannosauroidea. In: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (Hrsg.): The Dinosauria. 2. Auflage. University of California Press, Berkeley CA u. a. 2004, ISBN 0-520-24209-2, S. 129.
- ^ Loewen, Mark A.; Irmis, Randall B.; Sertich, Joseph J. W.; Currie, Philip J.; Sampson, Scott D. (6 Kasım 2013). "Tyrant Dinosaur Evolution Tracks the Rise and Fall of Late Cretaceous Oceans". PLOS ONE (İngilizce). 8 (11): e79420. doi:10.1371/journal.pone.0079420. ISSN 1932-6203. PMC 3819173 $2. PMID 24223179. 17 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ Juan D. Porfiri; Fernando E. Novas; Jorge O. Calvo; Federico L. Agnolín; Martín D. Ezcurra; Ignacio A. Cerda (2014). "Juvenile specimen of Megaraptor (Dinosauria, Theropoda) sheds light about tyrannosauroid radiation". Cretaceous Research. Cilt 51. ss. 35-55. doi:10.1016/j.cretres.2014.04.007.