Bizans döneminde Ermenistan
Bizans Bizans döneminde Ermenistan | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 387-536 | |||||||||
 Bizans döneminde Ermenistan, 387-536 | |||||||||
| Başkent | Sebastia Melitene Arsamosata Theodosiopolis (Garin) | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Ermenice (yerel dil) Orta Çağ Yunancası | ||||||||
| Resmî din | Ermeni Apostolik Kilisesi Kalkedon Hristiyanlığı | ||||||||
| Tarihî dönem | Geç Antik Çağ, Erken Orta Çağ | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Ermenistan tarihi |
|---|
 |
Bizans döneminde Ermenistan, bazen Batı Ermenistan olarak da bilinir,[1][2][3] Ermenistan Krallığı'nın Bizans İmparatorluğu'nun bir parçası haline gelen bölgelerine verilen addır. Bölgenin büyüklüğü, Bizanslıların Ermenistan üzerindeki kontrolünün derecesine bağlı olarak zamanla değişmiştir.
Bizans ve Sasani imparatorlukları 387 ve 428 yıllarında Ermenistan'ı bölmüşlerdir. Batı Ermenistan Bizans yönetimine, Doğu Ermenistan ise Sasani kontrolüne geçmiştir. Ermeni Bagratuni Krallığı'nın kurulmasından sonra bile tarihi Ermenistan'ın bazı kısımları ve Ermenilerin yaşadığı bölgeler hâlâ Bizans yönetimi altında kalmıştır.
Ermenilerin, Sasaniler'e karşı silahlı bir isyanla mücadele etmeleri nedeniyle 451 yılındaki Kalkedon Konsili'nde temsil edilmemişlerdir. Bu nedenle Ermeni ve Bizans Hristiyanlığı arasında teolojik bir kaymanın ortaya çıkmıştır.[4]
Ne olursa olsun, birçok Ermeni, Bizans İmparatorluğu'nda başarılı olmuştur. Kültürel olarak Doğu Roma (Bizans) olmasına rağmen etnik olarak Ermeni, yarı Ermeni, kısmen Ermeni ya da muhtemelen Ermeni çok sayıda Bizans imparatoru mevcuttur. Bunun en güzel örneği babası Ermeni, annesi Kapadokyalı olan İmparator Herakleios'tur. İmparator Herakleios, Herakleios Hanedanlığı'nı (610-717) başlatmıştır. I. Basileios kendi hanedanlığını (Makedon Hanedanı) kuran başka bir Ermenidir. Babası Ermeni, annesi Rumdu. Tam veya kısmi Ermeni kökenli diğer imparatorlar arasında I. Romanos, I. İoannis, Mizizios, Artabasdos, Filippikos ve V. Leon yer almaktadır.
Bizans Ordusunda Ermeni askeriyesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Ermenistan, asker birlikleri aracılığıyla Bizans'a büyük katkılarda bulunmuştur. Sürekli tehdit altında olan imparatorluğun iyi bir orduya ihtiyacı vardı. Ordu nispeten küçüktü ve hiçbir zaman 150.000 kişiyi geçmiyordu. Ordu, imparatorluğun farklı bölgelerine gönderilmiş ve en şiddetli savaşlara katılmış ve hiçbir zaman 20.000 veya 30.000 kişiyi aşmamıştır. 5. yüzyıldan itibaren Ermeniler, Bizans ordusunun ana unsuru olarak görülüyorlardı. Prokopius, imparatorun saray muhafızları olan scholarii "en cesur Ermeniler arasından seçildiğini" yazmıştır.
Bizans ordusundaki Ermeni askerlerinin daha sonraki yüzyıllarda, özellikle de Ermenilerin Bizans ordusuna en fazla katıldığı dönemin 9. ve 10. yüzyıllar olduğu rivayet edilir. Bizans ve Arap tarihçileri Ermeni askerlerinin öneminin kabul edilmesi konusunda hemfikirdirler. Örneğin Charles Diehl şöyle yazar: "Ermeni birlikleri özellikle bu dönemde çok sayıdaydı ve iyi eğitilmişti."[5] Bir başka Bizans tarihçisi, Bizans imparatorları II. Nikiforos ve I. İoannis'in zaferlerinde Ermeni piyadelerinin oynadığı belirleyici rolü över.[6]
O dönemde Ermeniler, Bizans ordusunda bulunan İskandinavlar ile omuz omuza hizmet etmişlerdir. Dağlı Ermeniler ile İskandinavlar arasındaki bu ilk karşılaşma, bu iki unsuru birbirine yaklaştıran Nansen tarafından tartışılır ve şunu kaydeder: "İskandinav atalarımızla birlikte Bizans'ın saldırı birliklerini oluşturanlar Ermenilerdi."[7] Ayrıca Bussel, Ermeni feodal beyleri ile kuzeyli savaşçıların düşünce tarzı ve ruhlarındaki benzerliklerin altını çizer. Her iki grupta da hükûmet ve kamu çıkarları konusunda garip bir yokluk ve bilgisizlik olduğunu ve aynı zamanda kişisel ayrımları başarma konusunda eşit derecede büyük bir ilgi ve efendilerine ve liderlerine bağlılık olduğunu iddia eder.[8]
Bizans'ın Ermeni İmparatorları[değiştir | kaynağı değiştir]
Roma İmparatorluğu'nun İmparator I. Theodosius'un iki oğlu arasında bölünmesini, kısa süre sonra, bölünmüş dünyanın doğu yarısı olan Bizans'ın sarayında yabancı unsurların hakimiyeti izlemiştir. Başkentin Ermenistan'a yakınlığı çok sayıda Ermeni'yi Boğaz kıyılarına çekmiş ve üç yüzyıl boyunca Doğu İmparatorluğu'nun tarihinde önemli bir rol oynamışlardır.[9]
Ermenilerin Bizans tarihinde oynadığı önemli rol genel olarak yeterince akademik çalışmalara konu olmamıştır.[10]
Theodosiopolis Konseyi (593)[değiştir | kaynağı değiştir]
Uzun Bizans-Pers Savaşı'nın (572-591) sona ermesinden sonra, doğrudan Bizans yönetimi Ermenistan'ın tüm batı bölgelerine yayılmıştır. İmparator Mauricius (h. 582-602), yeni ilhak edilen bölgeler üzerindeki siyasi kontrolü güçlendirmek için yerel Ermeni Kilisesi'nin Kadıköy yanlısı fraksiyonunu desteklemeye karar vermiştir. 593 yılında Batı Ermeni piskoposlarından oluşan bölgesel bir konsey Theodosiopolis'te toplanmış ve Kalkedon Amentüsü tam bağlılıklarını ilan etmiştir. Konsey ayrıca Bagaranlı John'u (Yovhannes veya Hovhannes) Kalkedon Ermenilerinin yeni katolikosu olarak seçmiştir. [11]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- ^ Rivoira, Giovanni Teresio (1918). Moslem Architecture: Its Origins and Development. Oxford University Press. s. 188.
- ^ The Armenian Review, Volume 3. Boston: Hairenik Association. 1950. s. 25.
- ^ Baumstark, Anton (2011). On the Historical Development of the Liturgy. Collegeville, Minnesota: Liturgical Press. s. 102. ISBN 9780814660966.
- ^ "The Glory of Byzantium | Publications for Educators | Explore & Learn | The Metropolitan Museum of Art". 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023.
- ^ C. Diehl, The Cambridge Medieval History, vol. IV; See also Schlumberger, Un Emperor byzantin au X siecle, Paris, 1890, s. 83 ve 350
- ^ F. W. Bussel, Essays on the Constitutional History of the Roman Empire, Londra, 1910, cilt II, s. 234
- ^ F. Nansen, Gjennem Armenia, Oslo, 1927, s. 21; See also Pawlikowski-Cholwa, Heer und Völkerschicksal, München, 1936, p. 117
- ^ F. W. Bussel, Essays on the Constitutional History of the Roman Empire, Londra, 1910, cilt II, s. 448
- ^ Vahan Kurkjian - Armenians Outside of Armenia
- ^ P. Charanis, "Ethnic Changes in the Byzantine Empire in the Seventh Century," (1959)
- ^ Meyendorff 1989.
- Genel
- Meyendorff, John (1989). Imperial unity and Christian divisions: The Church 450-680 A.D. The Church in history. 2. Crestwood, NY: St. Vladimir's Seminary Press. ISBN 9780881410563.
- Ostrogorsky, George (1956). History of the Byzantine State. Oxford: Basil Blackwell.
- Byzantium and the early Islamic conquests By Walter E. Kaegi
 Ermenistan konuları | ||
|---|---|---|
| Tarih |  | |
| Simgeler | ||
| Politika ve hükûmet | ||
| Ekonomi | ||
| Coğrafya | ||
| Demografi | ||
| Kültür | ||