Ermenistan-Yunanistan ilişkileri
 | |
 Yunanistan |
 Ermenistan |
|---|---|
| Diplomatik Misyon | |
| Yunanistan'ın Erivan Büyükelçiliği | Ermenistan'ın Atina Büyükelçiliği |
Ermenistan ve Yunanistan arasında ikili ilişkiler mevcuttur. İki ulus arasındaki güçlü siyasi, kültürel ve dini bağlar nedeniyle (Ermenilerin ve Rumların büyük çoğunluğu Doğu Hristiyanlığına bağlıdır), Ermenistan ve Yunanistan bugün iyi diplomatik ilişkilere sahiptir. Bizans ve Osmanlı İmparatorlukları döneminde dini ve kültürel kökenleri ve bir arada yaşamaları nedeniyle hem duygusal hem de tarihsel olarak her zaman güçlü olmuşlardır.
Üç Ermenistan Devlet Başkanı da Yunanistan'a resmi ziyaretlerde bulundu ve iki ülke arasında üst düzey temaslar var. Yunanistan 1996'da Ermeni soykırımını resmen tanıdı, Ermenistan ise 2015'te Yunan soykırımını resmen tanıdı.[1]
İsimler[değiştir | kaynağı değiştir]
Yunan dilinde Ermenistan'a Αρμενία (Armenia), Ermenilere Αρμένιοι (Armenii) ve Ermeni diline αρμένικα (Armenika) denir. Ermeni dilinde Yunanistan'a Հունաստան (Hounastan), Yunanlara հույներ (Houyner) ve Yunancaya Հունարեն (Hounaren) denir. Ermenistan (Հայաստան) anlamına gelen Ermenice kelimenin Yunanca transkripsiyonu Χαγιαστάν (Hayiastan) şeklindedir. Yunanca Yunanistan kelimesinin (Ελληνικά) Ermenice transkripsiyonu էլլինիկա (Ellinika) şeklindedir.[2]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Büyük İskender'in kısa ömürlü imparatorluğunun Helenistik Yunan halefi olan Seleukos İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra, MÖ 190'da Helenistik bir Ermeni devleti kuruldu.
Ermeni dilinin Eski Yunancadan etkilendiği söyleniyor, ancak her iki dil de zaman içinde farklı şekilde gelişti.
Ermeni alfabesi (405'te yaratılmıştır), Akdeniz Havzası veya Orta Doğu'nun diğer yazıları gibi sağdan sola değil, soldan sağa yazıldığından, belirli bir Yunan tadı vardır.
Ermeniler, Bizans İmparatorlarının birçoğunun Ermeni ve/veya Ermeni kanı taşımasıyla, İmparatorluğun ilk yüzyıllarında İmparatorluğun ayrılmaz bir parçasını oluşturuyordu. Makedon Hanedanı, genellikle Bizans İmparatorluğu'nun Müslüman Fetihleri ve Makedon Rönesansı'nın edebiyat ve sanatta başlamasından bu yana en büyük boyutuna ulaştığı dönem olarak kabul edilir. Hanedanlığın kurucusu ve sonraki birçok imparator Ermeni asıllıydı, bu nedenle hanedan bazı yazarlar tarafından "Ermeni Hanedanı" olarak da anılır.[3] Ancak, Rum Ortodoks ve Ermeni Apostolik Hristiyanlığı arasında var olan farklılıklar nedeniyle, Bizans imparatorları sıklıkla Ermeni Bagratuni Hanedanlığı Krallığı'nı fethetmeye ve Rum Ortodoksluğunu dayatmaya çalıştı. Bunu 1045'te birçok denemeden sonra başardılar. Bu hem Bizanslıları hem de Ermenileri zayıflattı ve sonuç olarak Türkleri, onu savunmasız bırakan Ermenistan'dan (1064) ve Anadolu'nun geri kalanından (1071'den itibaren) uzak tutamadılar.
Ne olursa olsun, bu iki millet, Selçuklu ve daha sonra Osmanlı imparatorluğu altında da bir arada yaşadı.
Bugün[değiştir | kaynağı değiştir]
Siyasi ilişkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Yunanistan, 21 Eylül 1991'de Ermenistan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biriydi.[4] Her iki ülkenin de kendi başkentlerinde büyükelçiliği var. Ayrıca Yunanistan, Ermeni soykırımını resmen tanıyan ülkelerden biridir ve Soykırımın inkârını suç haline getiren az sayıdaki ülkeden biridir.[5]
Ermenistan'da bağımsızlık ilanından bu yana, iki ülke uluslararası örgütler (Birleşmiş Milletler, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Avrupa Konseyi, KEİ) çerçevesinde ortak olmuştur; Yunanistan, Avrupa Birliği ile Ermenistan arasındaki ilişkileri daha da geliştirmeyi amaçlayan topluluk programlarını sıkı bir şekilde desteklemektedir.
En üst düzeydeki sürekli ziyaretler, her iki ülkenin de dostluk ve işbirliği düzeylerini geliştirmeye devam etmek istediğini göstermiştir. Ermenistan Devlet Başkanı Levon Ter-Petrosyan 1996'da Yunanistan'ı, Yunanistan Cumhurbaşkanı Costis Stephanopoulos 1999'da Ermenistan'ı, Ermenistan Devlet Başkanı Robert Koçaryan 2000 ve 2005'te Yunanistan'ı ziyaret etti. Ayrıca, Ermenistan Devlet Başkanı Serj Sarkisyan 2011 yılında Yunanistan'ı ziyaret etmiş ve 2014 yılında Ermenistan, Yunanistan Cumhurbaşkanı Karolos Papuliyas'ı Erivan'da ağırlamıştır.[6]
COVID-19 salgını sırasında Yunanistan, Ermenistan'a 35.000 aşı bağışladı.[7]
Askeri işbirliği[değiştir | kaynağı değiştir]
Yunanistan, Rusya'dan sonra Ermenistan'ın en büyük askeri ortaklarından biridir. Ermeni subaylar Yunan askeri akademilerinde eğitim görüyor ve Yunanistan tarafından çeşitli teknik yardımlar sağlanıyor. 2003 yılından bu yana, KFOR'un Yunan taburunun bir parçası olarak Kosova'da bir Ermeni müfrezesi görev yapıyor. 2011'de Ermenistan'ın Yunanistan ve Kıbrıs askerî ataşesi Albay Samvel Ramazyan, Ermeni-Yunan askeri işbirliğinin istikrarlı bir şekilde gelişmeye devam ettiğini söyledi.[8]
31 Ağustos 2021'de Ermenistan, Yunanistan ve Kıbrıs, Üçlü Savunma İşbirliği Programını imzaladı. Program, üç ordunun hepsinin ortak eğitim tatbikatları yürütmesini, uzmanlık paylaşımını ve üç ülke arasında askeri işbirliğini teşvik ettiğini öngörüyor.[9]
Antlaşmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Her iki ülke de aşağıdakileri içeren ikili anlaşmalar imzalamıştır:
- Ekonomik, Endüstriyel ve Teknolojik İşbirliği Anlaşması (1 Aralık 1994'ten beri yürürlüktedir)
- Yatırımların Teşviki ve Karşılıklı Korunmasına İlişkin Anlaşma (28 Nisan 1995'ten beri yürürlüktedir)[10]
- Askeri Sektörde İşbirliği Anlaşması (Haziran 1996)
- Gelirde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (13 Mayıs 1999'dan beri yürürlüktedir)
Diasporalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Ermenistan'daki Rum topluluğunun büyüklüğüne ilişkin tahminler 1.800 ile 5.000 arasında değişmektedir.[11] Son yıllarda Ermenistan'daki Rumların azalan sayısı, esas olarak eski Sovyetler Birliği'nden Yunanistan'a kitlesel göçten ve Ermenistan'ın Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sonucunda ekonomik durumundan kaynaklanmaktadır.[4] Azalma Aralık 1988'de, Yunanların çoğunun yaşadığı bölge olan kuzeybatı Ermenistan'ı vuran Leninakan depremiyle daha da şiddetlendi. En büyük Rum toplulukları Erivan ve Alaverdi'dedir, bunu Vanadzor, Gümrü, Stepanavan ve Noyemberyan takip etmektedir.
Yunanistan'daki Ermeni topluluğu çok daha büyüktür ve sayıları yaklaşık 50.000'dir.[12] Sayı daha da yüksekti, ancak Kuzey Amerika'ya göç belirgin bir azalmaya neden oldu. En büyük Ermeni toplulukları Atina ve Selanik'tedir.
Diplomasi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Adoption of declaration to certify that Armenia recognizes Greek and Assyrian genocide: Eduard Sharmazanov". armenpress.am. 2015. 26 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2017.
- ^ "Google Translate". translate.google.com. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015.
- ^ Chahin, Mack. The Kingdom of Armenia: A History. London: RoutledgeCurzon, 2001, p. 232 0-7007-1452-9
- ^ a b "Greece's Bilateral Relations". www.mfa.gr. 19 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015.
- ^ "There took place Armenian-Greek high-level negotiations in Presidential Palace - Press releases - Updates - The President of Armenia". www.president.am. 8 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015.
- ^ "Armenia's president visits Greece and Cyprus". www.cacianalyst.org. 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2016.
- ^ "Greece donates 35,000 doses of Moderna vaccine to Armenia". arka. 25 Şubat 2022. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "In Greece, diplomatic military corps marks Armenian Army Day (PHOTO)". news.am. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2022.
- ^ "Armenia - Bilateral Investment Treaties (BITs)". investmentpolicyhub.unctad.org. 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015.
- ^ "Archived copy". www.ggae.gr. 12 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022.
- ^ "Archived copy". www.armenians.gr. 21 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Yunanistan Dışişleri Bakanlığı, Ermenistan ile ilişkiler hakkında 19 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
|  | |||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
