Amerika Birleşik Devletleri'nde liberteryenizm

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Makale serilerinden
Kökeni ve tarihi
Düşünceler
Okullar
Düşünürler
Organizasyonlar
İlişkili konular
Tarihi Gadsden bayrağı, ABD'de özgürlükçülüğü temsil etmek için oldukça kullanılıyor

Amerika Birleşik Devletleri'nde özgürlükçülük yahut liberteryenizm, bireysel özgürlüğü destekleyen bir politik felsefedir.[1][2][3][4][5] Amerika Birleşik Devletleri'ndeki muhafazakarlık ve liberalizmin ortak anlamlarına göre, özgürlükçülük ekonomik konularda muhafazakar (ekonomik liberalizm ) ve kişisel özgürlük konusunda liberal (sivil liberteryenizm ) olarak tanımlanır;[6] ve genellikle müdahalesizliğe dayalı bir dış politikayla ilişkilendirilir.[7][8] Genel olarak, liberteryenizm içinde dört temel gelenek vardır: 20. yüzyılın ortalarında , New Deal ile ilişkilendirilen liberalizmden sonra Amerika Birleşik Devletleri'ndeki klasik liberalizmin yeniden canlanma geleneğinden[9] gelişen liberteryenizm;[10] Avusturya Okulu ekonomisi ve öznel değer teorisi lehine değer;[11][12] 1970'lerde Robert Nozick tarafından geliştirilen ve Amerikan ve Avrupa klasik liberal geleneklerinde temelleri atılan liberteryenizm;[13] ve 1971'de kurulan, David Nolan[14] ve Ron Paul gibi politikacıların da dahil olduğu Özgürlükçü Parti ile bağlantılı liberteryenizm[15]

David Lewis Schaefer'e göre Anarşi, Devlet ve Ütopya adlı kitapları akademide önemli ilgi gören Murray Rothbard ve Robert Nozick[16][17] gibi kişilerle ilişkilendirilen sağ özgürlükçülük, ABD'deki sol liberteryenizme oranla en baskın liberteryenizm biçimidir.[18]

Liberteryenizm, diğer ülkelerdeki kadar yaygın olmasa da anarşist ve sosyalist liberteryen eğilimleri içerir. Bu sosyalist gelenek içinde yer alan bir özgürlükçü olan Murray Bookchin,[19] anarşistlerin, liberteryen sosyalistlerin ve solun "liberteryen" terimini kendilerine mal etmeleri gerekip öbür liberteryenlerin "mülkiyetçi" olarak yeniden nitelendirilmesini önerdi.[20][21] Tüm özgürlükçüler hükûmet müdahalesine karşı çıksa da, anarşist veya sosyalist özgürlükçüler ile devlet karşıtı konumu benimseyen ve devleti gereksiz bir kötülük olarak gören Rothbard ve David D. Friedman gibi anarko-kapitalistler arasında bir bölünme vardır; genellikle gece bekçisi devleti olarak anılan minimal bir devletin gerekliliğini kabul eden Nozick gibi minarşistler;[22] ve küçültülmüş küçük bir hükümeti [23][24] ve refah devletinin büyük ölçüde tersine çevrilmesini destekleyen klasik liberaller arasında.[25]

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en büyük liberteryen parti Liberteryen Parti'dir, ancak özgürlükçüler Demokrat ve Cumhuriyetçi partiler içinde de temsil edilirken diğerleri bağımsızdır . Dünya çapında liberalizmle ilişkilendirilen siyasi bir renk olan sarı, Amerika Birleşik Devletleri'nde modern liberteryenizm siyasi rengi olarak da kullanılmıştır.[26][27] İlk kez Amerikalı devrimcilerin kullandığı bir sembol olan Gadsden bayrağı, liberteryenizm eğilimli Çay Partisi hareketi tarafından sıklıkla kullanılıyor.[28][29][30]

"Liberteryen" terimi, uluslararası alanda devlet karşıtı sosyalistlere atıfta bulunmak için yaygın olarak kullanılmaya devam etse de,[19][31][32][33][34] Amerika Birleşik Devletleri'ndeki anlamı, öbür yerlerden farklıdır.[16][20][21][22][35] Liberteryen Parti, liberteryen ve liberteryenizm terimlerini şu şekilde tanımlar: "Liberteryenler hem kişisel hem de ekonomik konularda maksimum özgürlüğü desteklerler. Liberteryenler, çok daha küçük bir hükümeti savunur; ve devletin görev yetki alanı, bireyleri baskı ve şiddetten korumakla sınırlıdır. Liberteryenler bireysel sorumluluğu benimseme, hükümet bürokrasisine ve vergilere karşı çıkma, özel hayırseverliği teşvik etme, farklı yaşam tarzlarına hoşgörü gösterme, serbest piyasayı destekleme ve sivil özgürlükleri savunma eğilimindedir".[36][37]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Long, Roderick T. (1998). "Towards a Libertarian Theory of Class". Social Philosophy and Policy. 15 (2): 303–349 (online: "Part 1" 8 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., "Part 2" 4 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.).
  2. ^ Becker, Lawrence C.; Becker, Charlotte B. (2001). Encyclopedia of Ethics: P–W. 3. Taylor & Francis. p. 1562 11 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  3. ^ Paul, Ellen F. (2007). Liberalism: Old and New. Cambridge: Cambridge University Press. p. 187 11 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  4. ^ Vallentyne, Peter (3 Mart 2009). "Libertarianism". Zalta, Edward N. (Ed.). Stanford Encyclopedia of Philosophy. Spring 2009. Stanford, California: Stanford University. 6 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2010. 
  5. ^ Bevir, Mark (2010). Encyclopedia of Political Theory. Thousand Oaks, California: SAGE Publications; Cato Institute. p. 811.
  6. ^ Boaz, David; Kirby, David (18 Ekim 2006). The Libertarian Vote. Cato Institute.
  7. ^ Carpenter, Ted Galen; Innocent, Malen (2008). "Foreign Policy". Hamowy, Ronald (Ed.). The Encyclopedia of Libertarianism. Thousand Oaks, California: SAGE Publications; Cato Institute. ss. 177-180. doi:10.4135/9781412965811.n109. ISBN 978-1-4129-6580-4. OCLC 750831024. 
  8. ^ Olsen, Edward A. (2002). US National Defense for the Twenty-First Century: The Grand Exit Strategy. Taylor & Francis. p. 182 11 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 0714681407. 9780714681405.
  9. ^ Adams, Ian (2001). Political Ideology Today. reprinted, revised. Manchester: Manchester University Press. ISBN 9780719060205. 20 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2023. 
  10. ^ Dean Russell (Mayıs 1955). "Who Is A Libertarian?". The Freeman. Foundation for Economic Education. 5 (5). 26 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2010. 
  11. ^ DeLeon 1978. "Yalnızca Power and Market'te Murray Rothbard gibi birkaç kişi ve bazı makale yazarları [Spooner ve Tucker gibi geçmiş anarşistlerden] etkilenmişti."
  12. ^ Rothbard, Murray (1965) [2000]. "The Spooner-Tucker Doctrine: An Economist's View" 2 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Journal of Libertarian Studies. 20 (1): 7.
  13. ^ Van der Vossen, Bas (January 28, 2019). "Libertarianism" 11 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Stanford Ecnyclopedia of Philosophy. Retrieved August 23, 2020.
  14. ^ Martin, Douglas (November 22, 2010). "David Nolan, 66, Is Dead; Started Libertarian Party" 13 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. New York Times. Retrieved November 17, 2019.
  15. ^ Christopher Caldwell (22 Haziran 2007). "The Antiwar, Anti-Abortion, Anti-Drug-Enforcement-Administration, Anti-Medicare Candidacy of Dr. Ron Paul". The New York Times. 22 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2012. 
  16. ^ a b Goodway, David (2006). Anarchist Seeds Beneath the Snow: Left-Libertarian Thought and British Writers from William Morris to Colin Ward. Liverpool: Liverpool University Press. p. 4. "'Libertarian' and 'libertarianism' are frequently employed by anarchists as synonyms for 'anarchist' and 'anarchism', largely as an attempt to distance themselves from the negative connotations of 'anarchy' and its derivatives. The situation has been vastly complicated in recent decades with the rise of anarcho-capitalism, 'minimal statism' and an extreme right-wing laissez-faire philosophy advocated by such theorists as Rothbard and Nozick and their adoption of the words 'libertarian' and 'libertarianism'. It has therefore now become necessary to distinguish between their right libertarianism and the left libertarianism of the anarchist tradition".
  17. ^ Marshall, Peter (2008). Demanding the Impossible: A History of Anarchism. London: Harper Perennial. p. 565. "The problem with the term 'libertarian' is that it is now also used by the Right. [...] In its moderate form, right libertarianism embraces laissez-faire liberals like Robert Nozick who call for a minimal State, and in its extreme form, anarcho-capitalists like Murray Rothbard and David Friedman who entirely repudiate the role of the State and look to the market as a means of ensuring social order".
  18. ^ Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilburn R., ed. The Social History of Crime and Punishment in America. London: Sage Publications. p. 1006 7 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 1412988764.
  19. ^ a b Bookchin, Murray (January 1986). "The Greening of Politics: Toward a New Kind of Political Practice" 1 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Green Perspectives: Newsletter of the Green Program Project (1). "We have permitted cynical political reactionaries and the spokesmen of large corporations to pre-empt these basic libertarian American ideals. We have permitted them not only to become the specious voice of these ideals such that individualism has been used to justify egotism; the pursuit of happiness to justify greed, and even our emphasis on local and regional autonomy has been used to justify parochialism, insularism, and exclusivity – often against ethnic minorities and so-called deviant individuals. We have even permitted these reactionaries to stake out a claim to the word libertarian, a word, in fact, that was literally devised in the 1890s in France by Elisée Reclus as a substitute for the word anarchist, which the government had rendered an illegal expression for identifying one's views. The propertarians, in effect – acolytes of Ayn Rand, the earth mother of greed, egotism, and the virtues of property – have appropriated expressions and traditions that should have been expressed by radicals but were willfully neglected because of the lure of European and Asian traditions of socialism, socialisms that are now entering into decline in the very countries in which they originated".
  20. ^ a b The Anarchist FAQ Editorial Collective (11 Aralık 2008). "150 years of Libertarian" 19 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Anarchist Writers. The Anarchist Library. Retrieved 31 Ocak 2020.
  21. ^ a b The Anarchist FAQ Editorial Collective (17 Mayıs, 2017). "160 years of Libertarian" 25 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Anarchist Writers. Anarchist FAQ. Retrieved 31 Ocak 2020.
  22. ^ a b Marshall, Peter (2009). Demanding the Impossible: A History of Anarchism. s. 641. "Liberteryen" kelimesi uzun zamandır anarşizmle ilişkilendirilmiştir ve bu çalışma boyunca defalarca kullanılmıştır. Terim başlangıçta irade özgürlüğü doktrinini destekleyen bir kişiyi ifade ediyordu; bu anlamda Godwin bir 'özgürlükçü' değil, 'zorunlulukçu'ydu. Ancak genel olarak özgürlüğü onaylayan herkese uygulanmaya başlandı. Anarşist çevrelerde bu terim ilk kez Joseph Déjacque tarafından 1858'de New York'ta yayınlanan anarşist dergisi Le Libertaire, Journal du Mouvement Social'ın başlığı olarak kullanıldı. Geçen yüzyılın sonunda, anarşistler ve otoriter sosyalistler arasındaki farkı göstermek üzere anarşist Sébastien Faure bu sözcüğü benimsedi" ". Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Marshall" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  23. ^ Boaz, David (1998). Libertarianism: A Primer. Free Press. ss. 22–26.
  24. ^ Conway, David (2008). "Freedom of Speech". Hamowy, Ronald (Ed.). Liberalism, Classical. The Encyclopedia of Libertarianism. Thousand Oaks, California: SAGE; Cato Institute. ss. 295-298; quote at p. 296. doi:10.4135/9781412965811.n112. ISBN 978-1-4129-6580-4. OCLC 750831024. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2023. 
  25. ^ Baradat, Leon P. (2015). Political Ideologies. Routledge. s. 31. 978-1317345558.
  26. ^ Adams, Sean; Morioka, Noreen; Stone, Terry Lee (2006). Color Design Workbook: A Real World Guide to Using Color in Graphic Design. Gloucester, Massachusetts: Rockport Publishers. ss. 86. ISBN 159253192X. OCLC 60393965. 
  27. ^ "Colour, Colour Everywhere: In Marketing Too". SCMS Journal of Indian Management. 3 (4): 40-46. 2006. ISSN 0973-3167. 13 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2023. 
  28. ^ "Tea Party Adopts 'Don't Tread On Me' Flag". NPR. 15 Mart 2010. 6 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2019. 
  29. ^ Walker, Rob (2 Ekim 2016). "The Shifting Symbolism of the Gadsden Flag". The New Yorker. 21 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2019. 
  30. ^ Parkos, Jack (2 Mayıs 2018). "History of the Gadsden Flag". 71Republic. 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2019. 
  31. ^ Rothbard, Murray (2009) [1970s]. The Betrayal of the American Right (PDF). Mises Institute. ISBN 978-1610165013. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016. One gratifying aspect of our rise to some prominence is that, for the first time in my memory, we, 'our side,' had captured a crucial word from the enemy. 'Libertarians' had long been simply a polite word for left-wing anarchists, that is for anti-private property anarchists, either of the communist or syndicalist variety. But now we had taken it over. 
  32. ^ Nettlau, Max (1996). A Short History of Anarchism (İngilizce). Londra: Freedom Press. s. 162. ISBN 978-0-900384-89-9. OCLC 37529250. 
  33. ^ "The Week Online Interviews Chomsky". Z Magazine. 23 Şubat 2002. "The term libertarian as used in the US means something quite different from what it meant historically and still means in the rest of the world. Historically, the libertarian movement has been the anti-statist wing of the socialist movement. In the US, which is a society much more dominated by business, the term has a different meaning. It means eliminating or reducing state controls, mainly controls over private tyrannies. Libertarians in the US don't say let's get rid of corporations. It is a sort of ultra-rightism."
  34. ^ Ward, Colin (2004). Anarchism: A Very Short Introduction 7 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Oxford University Press. p. 62. "For a century, anarchists have used the word 'libertarian' as a synonym for 'anarchist', both as a noun and an adjective. The celebrated anarchist journal Le Libertaire was founded in 1896. However, much more recently the word has been appropriated by various American free-market philosophers."
  35. ^ Robert Graham (historian); Robert Graham, (Ed.) (2005). Anarchism: A Documentary History of Libertarian Ideas. One: From Anarchy to Anarchism (300 CE–1939). Montreal: Black Rose Books. 
  36. ^ "Libertarian Party 2010 Platform". Libertarian Party. Mayıs 2010. s. 1. 5 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2010. 
  37. ^ Watts, Duncan (16 Mart 2006). Understanding American government and politics: a guide for A2 politics students. 2nd Revised. Manchester University Press. s. 246. ISBN 978-0-7190-7327-4. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amerika_Birleşik_Devletleri%27nde_liberteryenizm&oldid=32482961" sayfasından alınmıştır