Afganistan Hava Kuvvetleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Afganistan Hava Kuvvetleri
Etkin1924 - 2021 (de facto)
Ülke Afganistan
BağlılıkAfganistan Silahlı Kuvvetleri
TipiHava Kuvvetleri
Büyüklük50.000
156 Uçak
136 Helikopter[1]
KarargâhKabil
SavaşlarıSovyet-Afgan Savaşı
Afganistan Savaşı
Komutanlar
KomutanOrgeneral Abdul Fahim Ramin
Nişanlar
Madalyon
Bayrak
Hava Araçları
SaldırıMi-35
EğitimAero L-39 Albatros
NakliyeAn-32, C-27A

Afganistan Hava Kuvvetleri, 2004'ten 2021'e kadar Afganistan İslam Cumhuriyeti'ne bağlı Afganistan Silahlı Kuvvetleri'nin hava harp gücüydü. 1. Kanat Kabil'de, 2. Kanat Kandahar'da, 3. Kanat Shindand'da ve 4. Kanat kuzey Afganistan'daki Mezar-ı Şerif'te olmak üzere dört kanada bölünmüştü. Korgeneral Mohammad Dawran, Afgan Hava Kuvvetleri'nin son Genelkurmay Başkanı ve Kabil'in Düşüşünden önceki son Afgan Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Abdul Fahim Ramin'di. Afgan Hava Kuvvetleri'nin komuta merkezi, Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havaalanı'nda bulunuyordu. Herat Eyaletindeki Shindand Hava Üssü ana eğitim tesisi olarak hizmet verdi.

Kraliyet Afgan Hava Kuvvetleri 1919'da Kral Amanullah'ın hükümdarlığı altında kuruldu ve 1960'larda Kral Zahir Şah tarafından önemli ölçüde modernize edildi. 1980'lerde Sovyetler Birliği, önce mücahitleri yenmek için ve güçlü Afgan hava gücünün Sovyet yanlısı Necibullah hükûmetini koruyacağı umuduyla Afgan Hava Kuvvetlerini kurdu. Afgan Hava Kuvvetleri, 200'den fazla Sovyet yapımı savaş uçağı da dahil olmak üzere 400'den fazla uçağa sahipti. 1992'de Necibullah hükûmetinin çöküşü ve 1990'lar boyunca iç savaşın devam etmesi, Afgan uçaklarının sayısını bir düzineden daha azına indirdi. 2001 sonlarında Taliban hükûmetinin iktidardan indirildiği Kalıcı Özgürlük Operasyonu sırasında, Afganistan Hava Kuvvetleri'nden geriye sadece birkaç helikopter kaldı.

2007'den bu yana, 2010 yılında NATO Hava Eğitim Komutanlığı-Afganistan (NATC-A) olarak yeniden adlandırılan NATO Birleşik Hava Gücü Geçiş Gücü (CAPTF), Afgan Hava Kuvvetlerinin yeniden inşası ve modernizasyonunda etkili oldu. CAPTF/NATC-A, Afgan Silahlı Kuvvetlerini organize etmekten sorumlu olan NATO Birleşik Güvenlik Geçiş Komutanlığı-Afganistan'ın hava bileşeni olarak görev yaptı. AAF, 2021'de yaklaşık 183 uçağa ve 7.000'den fazla havacıya sahipti. Kararlı Destek Misyonu, Afganistan Hava Kuvvetleri'nin saflarını 8.000 havacıya yükseltmeyi ve giderek daha da gelişen uçak sayısını artırmayı amaçlıyordu.

NATO kuvvetlerinin 2021 yazında geri çekilmesinin ardından, Taliban'ın geniş çaplı bir saldırısına ek olarak, çoğunlukla işlevsel olmayan Hava Kuvvetleri büyük ölçüde dağıldı. Bu, Kabil'in Düşüşü ve cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin Tacikistan'a kaçmasıyla sonuçlandı. Çok sayıda havacı ya ülkeden kaçtı ya da birçok sabit ve döner kanatlı uçağın Taliban tarafından yok edilmesi ya da ele geçirilmesiyle Taliban'ın karşısında geri çekildi. Diğer birçok sabit ve döner kanatlı uçak komşu ülkelere uçmuştu. Şu ana kadar 46 uçağın (22 sabit kanatlı ve 24 helikopter) Özbekistan'daki Termez Havalimanı'na indiği bildirildi.[2] Gani'nin kaçışını takiben, kalan havacılar görevlerini terk ettiler ve Afgan Hava Kuvvetleri fiilen varlığını sona erdirdi.[3]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Afganistan Hava Kuvvetleri'ne ait helikopterler
Afganistan Hava Kuvvetleri geçiş töreninde

Afganistan Hava Kuvvetleri'nin tarihi 22 Ağustos 1924'te Afganistan Hava Kuvvetleri olarak başlar, 1921 başlarında Rusya'dan temin edilen 5 uçakla başlanır. Bu küçük kuvvet 1929'da yok edilir ve 1937'e kadar tekrar kurulmaz. Politik değişikliklerle birlikte Afgan Kraliyet Hava Kuvvetleri olarak yeniden 1947'e kadar adlandırılır. 1973'e kadar bu unvan dağılmaz.

Hava Kuvvetleri Sovyet-Afgan Savaşı'na kadar ordunun diğer birimlerine göre küçük bir kol olarak tutulmuş ve Sovyet rejimi için destek olmuştur.

Afganistan Hava Kuvvetleri'nin gücü 1980 ile 1992 yılları arasındadır. Afganistan'a komşu ülkeler Afganistan Hava Kuvvetleri'nin gelişen gücünden rahatsız olmuştur. Hava kuvvetlerinin 7.000 kadar personeli ve 5.000 kadar da yabancı danışmanı vardı. 1992'den önce 200'ü helikopter, 100'ü savaş uçağı ve 200'ü nakliye uçağı olmakla beraber toplam 500 hava aracı vardı. 1980'lerin sonlarında SSCB'den biyolojik ve kimyasal bomba karşılanmıştır. Güç hızlıca değişirken Sovyet yardımları devam etmiş, ancak 1980'lerin ortalarında:

  • 3 x önleme filoları (aşağı yukarı MİG-21)
  • 4 x avcı-bombardıman filoları (aşağı yukarı MİG-17)
  • 3 x bombardıman filoları (aşağı yukarı 20 Il-28)
  • Nakliye (aşağı yukarı 15 An-26)
  • Helikopter (aşağı yukarı 30 Mi-24, Mi-8 ve Mi-4)

Şu anki Envanter[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD tarafından 58 adet Mi-17 helikopteri alınıp 2015'te Afganistan Hava Kuvvetleri'ne teslim edildi. ABD tarafından 20 adet Aeritalia G.222 alındı ve 2009 Kasım ayında teslim edildi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Ülkelerin Askeri Güçleri". 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2017. 
  2. ^ Trevithick, Joseph. "Dozens Of U.S.-Bought Afghan Air Force Aircraft Are Now Orphaned At An Uzbek Airfield". The Drive. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. 
  3. ^ ""Like puncturing a balloon": Afghan army's collapse and the Saigon '75 parallel". ABC Radio (İngilizce). 16 Ağustos 2021. 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2021. 

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]