Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası
Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası veya kısaca TSYD Kupası, Türkiye Spor Yazarları Derneği tarafından sezon başlarında düzenlenen bir hazırlık turnuvasıdır. Türkiye'nin çeşitli illerinde zaman zaman yapılmıştır. 1968-1969 sezonunda oynanmayan bu kupanın İstanbul ayağı, en son Galatasaray'ın kazandığı 1999-2000 sezonundan sonra kaldırılmıştır. Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş bu kupayı on ikişer defa kazanmışlardır. Şu an sadece Anadolu'da düzenlenmektedir. Turnuvaya 4 Takım katılır.
Türkiye Spor Yazarları Derneği (TSYD) tarafından 1963 yılında düzenlenmeye başlanan ve geleneksel bir hal almış bulunan İstanbul Şubesi'nin düzenlediği "Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası" İstanbul'un üç büyük kulübü Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray arasında oynandı. Bu kupaya bir kez Trabzonspor, bir kez de Beyoğluspor'un katıldıkları görüldü.
Ayrıca 5 yılda 3 kere kazanan takımlara Çalenç Kupası verilirdi. Bu kupayı 2 kez Fenerbahçe, 1 kez de Beşiktaş kazandı.
Tarihçe
TSYD Kupası, 5 Temmuz 1963'te Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray takımlarının imzaladığı bir protokol ile "Spor Yazarları Birliği Kupası" adı altında hayata geçirildi. Ancak, ay sonunda Fenerbahçe bazı anlaşmazlıklardan dolayı turnuvadan çekildi. Fenerbahçe'nin boşluğu ise Beyoğluspor ve Beykoz SK takımları ile dolduruldu. İlk kupayı, Beşiktaş'ı averaj ile geçen Galatasaray kazandı. Fenerbahçe, 1964'te düzenlenen ikinci turnuvaya katıldı ve turnuva ilk olarak planladığı gibi üç büyük İstanbul takımı arasında düzenlendi. Bu turnuvayı ise Beşiktaş kazandı. 1968 yılında düzenlenmeyen turnuvayı Fenerbahçe ilk olarak 1969'da kazandı.
Ağustos 1975'te turnuva ikinci kez dört takım arasında düzenlendi ve turnuvaya ilk kez İstanbul dışında bir takım katıldı. 1974-75 sezonunda 1. Lig'e ilk kez çıkıp, iyi bir performans gösteren Trabzonspor, turnuvaya davet edildi. Trabzonspor, oynadığı üç maçta Galatasaray'ı yenmeyi başardı. O sezonun sonunda Trabzonspor, Anadolu'dan çıkan ilk şampiyon oldu. 1976'da da aynı dörtlü formatın devam edilmesine karar verilse de İngiltere turnesine çıkan Galatasaray turnuvaya katılmadı. Galatasaray yerine, 1975-76 sezonu dördüncüsü Adanaspor turnuvaya dahil edildi. Bir sonraki sezon turnuva klasik üçlü formatına döndü ve 1999'a kadar bu şekilde devam etti.
Mayıs 2000 yılında Fenerbahçe, TSYD Kupası'nda mücadele etmeyeceğini açıkladı ve turnuva bu tarihten sonra bir daha İstanbul'da düzenlenmedi. TSYD Kupası'nı son kez müzesine götüren takım Galatasaray olurken, üç büyük takım da turnuvayı on ikişer kez kazandı.
TSYD Kupası, İstanbul dışında da farklı illerde zaman zaman sezon önceleri düzenlendi. Günümüzde Ankara şubesinin düzenlediği turnuva devam etmektedir.
Kupayı kazananlar
Adana
| Kulüp | Şampiyonluk |
|---|---|
| Adana Demirspor | 9 |
| Adanaspor | 8 |
| Gaziantepspor | 5 |
| İskenderunspor | 2 |
| İstanbulspor | 1 |
Ankara
| Kulüp | Şampiyonluk |
|---|---|
| Ankaragücü | 16 |
| Gençlerbirliği | 15 |
| Ankaraspor | 4 |
| Konyaspor | 3 |
| Zonguldakspor | 2 |
| Eskişehirspor | 1 |
| Boluspor | 1 |
| Gençlerbirliği OFTAŞ | 1 |
| Malatyaspor | 1 |
| Gaziantepspor | 1 |
| Trabzonspor | 1 |
| Kayserispor | 1 |
| İstanbulspor | 1 |
| Samsunspor | 1 |
| Karabükspor | 1 |
| Sivasspor | 1 |
İstanbul
| Kulüp | Şampiyonluk |
|---|---|
| Fenerbahçe | 12 |
| Beşiktaş | 12 |
| Galatasaray | 12 |
- Fenerbahçe 12. kupasına 1995'te, Beşiktaş 1996'da, Galatasaray ise 1999'da ulaştı. TSYD, 1975'ten sonra bir de Çalenç Kupası ortaya koydu. Bu kupaya adını üç kez yazdıranlar, ebedi sahibi olacaklardı. İlk Çalenç Kupası'nı 1978 yılında Fenerbahçe (1975, 1976 ve 1978'de üç kez adını yazdırarak) kazandı. İkinci kupayı da 1982 yılında (1979, 1980 ve 1982'de üç kez adını yazdırarak) yüne Fenerbahçe kazandı. Üçüncü ve son kupayı ise Beşiktaş (1983, 1984 ve 1988'de üç kez adını yazdırarak) Beşiktaş müzesine götürdü (basındaki TSYD Kupası şampiyonluğu fotoğraf karelerine de yansıyan bu ikinci kupa Çalenç Kupasıdır).
İzmir
1965 - 2013 yılları arasında TSYD İzmir Kupası toplam 44 kez düzenlenmiştir. Organizasyon, 1966, 1974, 2005, 2007 ve 2010 yıllarında çeşitli nedenlerle gerçekleştirilmemiştir.[3]
| Kulüp | Şampiyonluk |
|---|---|
| Altay | 18 |
| Göztepe | 9 |
| Karşıyaka | 8 |
| Denizlispor | 3 |
| Altınordu | 2 |
| İzmirspor | 1 |
| Aydınspor | 1 |
| Bucaspor | 1 |
| Akhisar Belediyespor | 1 |
Konya
| Kulüp | Şampiyonluk |
|---|---|
| Konyaspor | 4 |
| Gençlerbirliği | 1 |
Trabzon
| Kulüp | Şampiyonluk |
|---|---|
| Trabzonspor | 2 |
| Çaykur Rizespor | 1 |
| Akçaabat Sebatspor | 1 |
Samsun
| Kulüp | Şampiyonluk |
|---|---|
| Samsunspor | 3 |
Kaynakça
- ^ "Başkentte kupa şöleni". 20 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2019.
- ^ TSYD Ankara Kupası Gençlerbirliği'nin 20 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - 2019'da Gençlerbirliği kazanınca 17 oldu.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2013.