İçeriğe atla

2024 Verzigan helikopter kazası

Koordinatlar: 38°43′8″K 46°39′17″D / 38.71889°K 46.65472°D / 38.71889; 46.65472
Vikipedi, özgür ansiklopedi
2024 Verzigan helikopter kazası
Konvoydaki üç helikopterden biri (Bell 212)
Özet
Tarih19 Mayıs 2024 (23 gün önce) (2024-05-19), ≈ 13:30 IRST (UTC+03:30)
BölgeUzi, Doğu Azerbaycan, İran
Koordinatlar38°43′8″K 46°39′17″D / 38.71889°K 46.65472°D / 38.71889; 46.65472
Hava taşıtı
KalkışGiz Galası Barajı, Azerbaycan-İran sınırı
DestinasyonTebriz, İran
Yolcu sayısı5
Mürettebat3
Ölü sayısı8
Kurtulanlar0
Hava taşıtı modeliBell 212[1]
İşletmeci İran İslam Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri

19 Mayıs 2024 tarihinde Hudaferin'den Tebriz'e giden Bell 212 helikopteri İran'ın Verzigan kenti yakınlarında düştü. Helikopterde İran cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan, Doğu Azerbaycan Valisi Malik Rahmeti ve Doğu Azerbaycan'daki Dinî Lider Temsilcisi Muhammed Ali Al-i Haşim bulunuyordu. Kaza sonucu helikopterde bulunan 8 kişiden kurtulan olmadı.

Kaza, Reisi'nin İran'ın Doğu Azerbaycan eyaletinde, Azerbaycan sınırında yer alan Culfa kenti yakınlarında seyahat ederken meydana geldi.[2][3] İran televizyonu, yoğun ormanlık arazi ve kötü hava koşulları, özellikle şiddetli yağmur, sis ve kuvvetli rüzgar nedeniyle kurtarma operasyonlarının zorluklarla karşılaştığını bildirdi.[2] Helikopteri arama çalışmalarına yardımcı olmak için insansız hava araçları, arama-kurtarma ekipleri, özel eğitimli köpekler ve Copernicus uydu sistemi seferber edilmiştir.[4][5]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazadan saatler önce Reisi (solda) Aliyev ile Azerbaycan-İran sınırında

19 Mayıs 2024'te, İran cumhurbaşkanı İbraim Reisi, Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile birlikte Giz Galası Barajının açılışını yapmak üzere Azerbaycan'daydı. İran ve Azerbaycan'ın Aras Nehri üzerindeki üçüncü ortak projesi iki liderin katılımıyla açıldı.[2] Kazadan bir gün önce, İran Meteoroloji Örgütü bölge için turuncu derecede hava uyarısı yayımlamıştı.[6]

Kaza[değiştir | kaynağı değiştir]

Giz Galasında yapılan açılışın ardından, Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan, Doğu Azerbaycan Valisi Malik Rahmeti ve Doğu Azerbaycan'daki Dini Lider Temsilcisi Muhammed Ali Al-i Haşim'i taşıyan helikopter,[7] Tebriz'e gitmek üzere iki diğer helikopterle birlikte bir konvoy halinde hareket etti.[8] Saat yaklaşık 13.30'da (IRST, UTC+03.30), Reisi'yi taşıyan helikopter,[8] bazı yolcuların acil çağrı yapmasının ardından kısa bir süre sonra düştü. Enerji Bakanı Ali Akbar Mehrabian ve Konut ve Ulaştırma Bakanı Mehrdad Bazrpaş ise diğer iki helikopterde yolculuk yapmaktaydı ve güvenli bir şekilde varış noktasına ulaştılar.[9]

Çelişkili raporlar, helikopterin Culfa yakınlarında veya Uzi köyünün doğusunda düştüğünü belirtti. Helikopterin tam yeri ve durumu henüz açıklanmadı.[2] IRNA'dan alınan bilgilerde, bölge sakinlerinin anlatımlarına göre, helikopterin Uzi ve Pir Davood arasında yer alan Dizmar Ormanı bölgesinde düştüğü belirtiliyor. Doğu Azerbaycan Eyaleti'nin kuzeyindeki Verzigan bölgesinde yaşayanlar, helikopterin düştüğü yerden gelen sesler duyduklarını bildirdi.[8]

İran medyası saat 21.46'da helikopterin yerinin tespit edildiğini bildirdi.[10] Kızılay ise İran medyasında yer alan haberleri yalanladı.[11] The Economist, helikopterin neredeyse yarım gündür kayıp olmasının ardından "İran Cumhurbaşkanı'nın Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan ile birlikte ölmüş olma ihtimali giderek artıyor" şeklinde bir haber yayınladı ve helikopterin düştüğü yerin uzak bir bölge olduğuna ve gece sıcaklığının düşük rakamlarda seyrettiğine dikkat çekti.[12]

Kurtarma çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Mehr Haber Ajansı'ndan bir gazeteci kaza yerinden bildiriyor

Kaza, İran medyası tarafından sert bir iniş olarak tanımlandı. İran Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, tüm birimlerine kurtarma operasyonları için tüm kaynaklarını seferber etmeleri emrini verdi.[9] Verzigan'da yoğun sis, arama ve kurtarma çalışmalarını olumsuz etkiledi.[4] The Guardian'a göre, arama-kurtarma ekiplerinin kaza yerine saat 20:00'ye kadar ulaşmaları bekleniyordu. Saat 20:39 itibarıyla,[13] İran kuvvetleri kaza yerine yakınlardaydı.[14] İran Kızılayı'ndan kırk kurtarma ekibi ve insansız hava araçları kaza bölgesine gönderildi.[15] The Guardian'da yer alan habere göre, yetkililer bir yolcu ve bir mürettebat üyesi ile iletişime geçti.[16]

Avrupa Komisyonu Kriz Yönetiminden sorumlu üyesi Janez Lenarčič, Avrupa Birliği'nin İran'ın talebi üzerine Copernicus Acil Durum Yönetim Hizmetini etkinleştireceğini açıkladı.[17] Ermenistan, Azerbaycan, Irak, Katar, Türkiye ve Rusya arama çalışmalarına yardımcı olmayı teklif etti.[18][19][20] Rusya kurtarma çalışmalarına yardımcı olmak üzere iki uçak, arama kurtarma helikopterleri ve yaklaşık 50 personel gönderdi.[21]

AFAD başkanına göre İran, Türkiye'den gece görüşlü arama kurtarma helikopteri talep etti.[22] Türkiye ayrıca 32 kurtarma personeli ve 6 araç göndereceğini belirtti.[23] Türkiye'nin gönderdiği Bayraktar Akıncı insansız hava aracından alınan koordinatlar kaza yerinin Azerbaycan-İran sınırının 20 kilometre güneyinde dik bir dağ yamacında olduğunu gösterdi.[24][25] ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller'a göre, İran ABD'den de yardım talep etti, ancak lojistik nedenlerden dolayı bu talep yerine getirilemedi.[26]

Olaylar üstüne İran'da hükûmet kabine toplantısını iptal etti.[27] Üst düzey yetkililer ve Yüksek Millî Güvenlik Kurulu üyeleri ise Tebriz'e gitti.[28]

Reuters'a konuşan İranlı bir yetkili, kurtarma ekiplerinin kaza mahalline ulaşmaya çalıştığını söyledi.[29] Reisi ve Emirabdullahiyan'ın hayatlarının "helikopter kazasının ardından risk altında" olduğunu ve "hâlâ umutlu olsalar da, kaza yerinden gelen bilgilerin oldukça kaygı verici" olduğunu iletti.[29]

Son olarak İran Radyo Televizyon Kurumu helikopterin bulunduğunu ve kaza mahallinde "hiçbir yaşam belirtisi" olmadığını bildirdi.[30][31] Helikopter, kuyruğu hariç tamamen yanmıştır.[24][32] Arama çalışmaları, 20 Mayıs'ta helikopterde bulunanların cesetlerine ulaşılmasının ardından sona erdi.[33]

Soruşturma[değiştir | kaynağı değiştir]

İran Silahlı Kuvvetleri kazanın nedeninin araştırılması sorumluluğunu üstlendi. Türkiye Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Türkiye'nin acil müdahale sorumluluk alanının İran'ı da kapsadığını belirterek, helikopterin düştüğü haberini aldıktan sonra helikopterden sinyal alamadıklarını, bunun da helikopterin sinyal sisteminin açık olmadığını ya da böyle bir sisteme sahip olmadığını düşündürdüğünü söyledi.[34]

Eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif verdiği bir röportajda kazadan ABD'nin İran'a uçak ve uçak parçaları satışına uyguladığı ambargonun "ABD'nin İran halkına karşı işlediği suçlar listesine kaydedileceğini" söyledi.[35]

Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

İbrahim Reisi'nin cenaze töreni, Tahran, 22 Mayıs 2024

Reisi, 1981 yılında bir bombalı saldırıda öldürülen Muhammed Ali Recai'nin ardından görev başında ölen ikinci İran cumhurbaşkanı oldu.[36] İran yasalarına göre cumhurbaşkanlığı koltuğunun boşalması durumunda yetkinin bu şekilde cumhurbaşkanı yardımcısına devredilmesi gerekmektedir. Ayrıca yasalara göre göre 50 gün yeni bir cumhurbaşkanlığı seçimi yapılması gerekmektedir.[37] 20 Mayıs'ta İran kabinesi "en ufak bir aksama olmadan" çalışmaya devam edeceğini söyledi. Aynı gün Cumhurbaşkanı yardımcısı Muhammed Muhbir, Dini Lider Ali Hamaney tarafından resmen cumhurbaşkanı vekili olarak atanırken, Ali Bakıri de dışişleri bakanı vekili olarak atandı.[35]

Hamaney kazanın ardından "Ülkenin idaresi hiçbir şekilde aksamayacağı için ulusun endişelenmesine ya da kaygılanmasına gerek yoktur." şeklinde açıklamada bulundu.[38][39] Vatandaşlar ülkenin birçok şehrinde Reisi için dua etmek için toplandı.[40] Dua eden insanları devlet televizyonu yayınladı ve Fars Haber Ajansı da insanları dua etmeye davet etti. Bunların yanı sıra kutlama yapan ve havai fişek kullanan insanların videoları sosyal medyada dolaşıma girdi.[41] Planlanan kabine toplantısını iptal edildi. Reisi'nin koltuğunun boş bırakıldığı ve siyah bir kuşakla örtüldüğünün görüldüğü bir toplantı düzenledi.[42][43] Milli Güvenlik Yüksek Konseyi'nin üst düzey yetkilileri Tebriz'e gitti.[44] Reisi'nin ölümünün teyit edilmesinin ardından Hamaney beş günlük ulusal yas ilan etti.[35] Reisi'nin cenaze töreninin 21 Mayıs'ta Tebriz'de yapılması planlanıyor.

İran eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, verdiği bir röportajda kazadan ABD'yi sorumlu tutarak, ABD'nin İran'a uçak ve havacılık parçaları satışına uyguladığı ambargonun "ABD'nin İran halkına karşı işlediği suçlar listesine kaydedileceğini" söyledi.[35] İran'ın askeri hava filosunun büyük bir kısmı 1979'daki İran İslam Devrimi'nden önce edinilmiştir. Ülkeye yönelik uluslararası yaptırımlar nedeniyle gerekli parçaların temininde zorluklarla karşılaşılmıştır.

Sürgünde olan muhalif lider Meryem Recavi, kazayı "mollaların lideri Ali Hamaney ve tüm rejim için muazzam ve onarılamaz bir stratejik darbe" olarak nitelendirdi ve kazanın yönetim içinde "bir dizi yankıları olacağını" söyledi. Reisi'nin 1988 yılında İranlı siyasi mahkumların idam edilmesindeki rolüyle hatırlanacağını da sözlerine ekledi.[45]

Cenazeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ölenlerin cenaze törenleri 21 Mayıs'ta Tebriz'de başladı. Bir kamyon üzerinde taşınan cenazelerin geçit törenine onbinlerce olduğu tahmin edilen bir kalabalık katıldı ve İçişleri Bakanı Ahmed Vahidi bir konuşma yaptı.[46] Reisi ve Emirabdullahiyan'ın naaşları daha sonra Tahran'a götürülerek Kum'a nakledildi ve 22 Mayıs'ta Hamaney'in başkanlık ettiği, Muhbir ve yabancı devlet adamlarının katıldığı bir başka cenaze töreni için Tahran Üniversitesi'ne geri getirildi. Törende konuşma yapan Hamas lideri İsmail Haniye, Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif ve Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki liderliğindeki Taliban heyetinden bazı kişiler törene katıldı.[47] Törenin ardından cenazeler Azadi Meydanı'na götürüldü ve bu sırada "Amerika'ya ölüm" sloganları atıldı.[48] Devlet daireleri ve özel işletmeler 22 Mayıs'ta kapatıldı.[49]

Reisi'nin naaşı 23 Mayıs'ta Bircend'e götürülecek ve buradan memleketi Meşhed'e nakledilerek aynı gün İmam Rıza Türbesi'nde toprağa verildi.[50][51]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Reisi'nin ölümü nedeniyle yas ilan eden ülkeler[52][53][54]
Ulusal yas ilanının ardından yarıya indirilen Türk bayrağı, İstanbul, Türkiye

Uluslararası[değiştir | kaynağı değiştir]

Hindistan başbakanı Narendra Modi,[55] Pakistan başbakanı Şehbaz Şerif,[56] Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan[57], Afganistan, Kuveyt, Rusya,[58] Suudi Arabistan ve Katar Dışişleri Bakanlıkları ve[59][60] Maldivler devlet başkanı Muhammed Muizzu,[61] Küba devlet başkanı Miguel Díaz-Canel,[62] Irak kabinesi,[63] Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres'ten iyi dilekler ve destek teklifleri geldi.[63][64][65][66][67] ABD Dışişleri Bakanlığı da durumu yakından takip ettiğini belirtirken, Başkan Joe Biden olayla ilgili olarak bilgilendirildi.[63]

Reisi ve diğer yolcuların ölümlerinin teyit edilmesinin ardından, aralarında Afganistan Başbakan Vekili Hasan Ahund'un da bulunduğu çok sayıda ülke ve uluslararası kuruluşun lider ve yetkilileri taziye ve başsağlığı dileklerini iletti:[68] Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan,[69] Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev,[70] Bangladeş devlet başkanı Muhammed Şahabuddin[71], Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyesi Željko Komšić,[72] Çin devlet başkanı Şi Cinping,[73] Küba devlet başkanı Miguel Díaz-Canel,[74] Mısır devlet başkanı Abdülfettah es-Sisi,[75] Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel,[73] Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt,[68] Hindistan başbakanı Narendra Modi,[76] Irak başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani,[77] Japonya hükûmet sözcüsü Yoshimasa Hayashi,[68] Ürdün Kralı II. Abdullah,[78] Lübnan Parlamentosu Başkanı Nebih Berri,[79] Malezya başbakanı Enver İbrahim,[76] Maldivler devlet başkanı Muhammed Muizzu,[80][81] OPEC Genel Sekreteri Heysem el-Gays, Pakistan başbakanı Şahbaz Şerif,[76][82] Filistin devlet başkanı Mahmud Abbas,[68] Filipinler devlet başkanı Bongbong Marcos,[83] Katar emiri Temim bin Hamed es-Sani,[73] Rusya devlet başkanı Vladimir Putin,[76] Suudi kralı Selman ve Kraliyet prensi Muhammed bin Selman,[84] Sri Lanka devlet başkanı Ranil Wickremesinghe,[85] Güney afrika devlet başkanı Cyril Ramaphosa,[86] Sudan askeri lideri Abdülfettah el-Burhan,[68] Suriye devlet başkanı Beşşar Esad,[87] Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan,[88] Birleşik Arap Emirlikleri devlet başkanı Muhammed bin Zayid en-Nehyan,[73] ve Venezuela devlet başkanı Nicolás Maduro.[89] İtalya başbakanı Giorgia Meloni, bir televizyon yayınında, oluşturulacak yeni İran yönetiminin "bölgenin istikrarı ve barışına katkı sunması" umudunu dile getirdi.[68] Ayrıca, Lübnan, Pakistan, Türkiye ve Suriye'de resmi yas ilan edildi.

İddialara karşı İsrailli bir yetkili İsrail'in olayla ilgisini olmadığını belirtti.[90][91][92][93][94] Hükûmetten resmi bir tepki gelmemesine rağmen, muhalif siyasetçi Avigdor Liberman olayın İran'ın İsrail'e yönelik politikasını etkilemeyeceğini söyledi ve Reisi'nin ölümü için "gözyaşı dökmeyeceğiz" dedi.[91]

Silahlı gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]

İran tarafından desteklenen birçok silahlı örgüt başsağlığı diledi. Husilerin İçişleri Bakanı Muhammed el-Husi, İran halkına, yönetimine ve ölenlerin ailelerine başsağlığı diledi. Hamas yaptığı açıklamada "onurlu bir destekçinin" kaybının yasını tuttu.[95] Hizbullah Reisi'yi Direniş Ekseni'nin koruyucusu olarak tanımladı.[96]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Bell 212: The missing helicopter carrying Iran's president". 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  2. ^ a b c d "Helicopter carrying Iran's president suffers a 'hard landing,' state TV says without further details". AP News. 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  3. ^ "Helicopter carrying Iran's president Raisi makes rough landing, says state TV". Reuters. 19 Mayıs 2024. 
  4. ^ a b Raice, Shayndi; Eqbali, Aresu (19 Mayıs 2024). "Iran Says Helicopter Carrying Its President Is Missing After 'Difficult Landing'". The Wall Street Journal. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  5. ^ "EU activates mapping service to aid search effort". BBC News. 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  6. ^ "روایت خبرنگار تسنیم از منطقه سانحه بالگرد رئیس‌جمهور + فیلم – تسنیم". خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  7. ^ "Who was on the missing helicopter?". Al Jazeera Media Network. 19 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  8. ^ a b c Fassihi, Farnaz (19 Mayıs 2024). "Helicopter Carrying Iran's President Has Crashed, State Media Reports". The New York Times. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  9. ^ a b Motamedi, Maziar (19 Mayıs 2024). "Search under way after helicopter carrying Iran's president Raisi crashes". Al Jazeera. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  10. ^ "Crashed helicopter found by search teams, state TV reports". The Guardian. 19 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  11. ^ Al-Shamani, Abubakr (19 Mayıs 2024). "Red Crescent denies reports helicopter found". Al Jazeera. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  12. ^ https://www.economist.com/middle-east-and-africa/2024/05/19/the-death-of-irans-president-would-spark-a-high-stakes-power-struggle%7Ctitle=The death of Iran’s president would spark a high-stakes power struggle|publisher=The Economist|date=19 Mayıs 2024|accessdate=19 Mayıs 2024}}
  13. ^ "The dispatched rescue teams will reach the probable coordinates of president Raisi's helicopter within half an hour, state media is reporting". The Guardian. 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  14. ^ Makoii, Akhtar; Abrahams, Jessica (19 Mayıs 2024). "Iranian president Ebrahim Raisi 'missing' after helicopter makes hard landing". The Telegraph. ISSN 0307-1235. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  15. ^ Antoinette Radford, Dakin Andone and Matt Meyer (19 Mayıs 2024). "Live updates: Iranian President Raisi involved in helicopter crash". CNN. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  16. ^ "Iranian official: Contact made with passenger and crew member". The Guardian. 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  17. ^ @JanezLenarcic (19 Mayıs 2024). "Upon Iranian request for assistance we are activating the EU's @CopernicusEMS rapid response 📡 mapping service in view of to the helicopter accident reportedly carrying the President of #Iran and its foreign minister. #EUSolidarity" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. ;
  18. ^ "Turkey's Erdogan offers Iran 'all necessary support' in Raisi search". Al Arabiya. AFP. 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  19. ^ @MFAofArmenia (19 Mayıs 2024). "Shocked by the news coming from #Iran. Our thoughts & prayers are w/President Raisi, Minister @Amirabdolahian & all others reported to be at the site. As rescue operations continue, #Armenia, as a close & friendly neighbor of Iran, is ready to provide all necessary support. @IRIMFA_EN" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. ;
  20. ^ "Russia ready to help: Foreign ministry". Al Jazeera. 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  21. ^ "اعزام دو فروند هواپیمای پیشرفته و بالگردهای ویژه روسیه به تبریز - خبرآنلاین". khabaronline.ir. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  22. ^ @ragipsoylu (19 Mayıs 2024). "AFAD, İran'ın Türkiye'den gece görüşlü arama ve kurtarma helikopteri talep ettiğini açıkladı" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. 
  23. ^ "Helicopter carrying Iranian President Raisi crashes, prompting massive search operation, local media reports". CNN. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  24. ^ a b "Iran's President Ebrahim Raisi confirmed dead in helicopter crash". Al Jazeera . 19 Mayıs 2024. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  25. ^ "Türkiye's Akinci UAV identifies source of heat suspected to be crash site of Iranian president's helicopter". Anadolu Agency. 20 Mayıs 2024. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  26. ^ "Iran asked US for assistance following Raisi's helicopter crash, State Dept says". The Jerusalem Post. 20 Mayıs 2024. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  27. ^ Fassihi, Farnaz. "The Iranian government has canceled a planned cabinet meeting and convened an emergency meeting with the country's crisis management committee, state media reported". The New York Times. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  28. ^ Fassihi, Farnaz. "Members of Iran's Supreme National Security Committee and senior officials from the government have traveled to Tabriz, the closest major city to the site of the accident, state media reported". The New York Times. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  29. ^ a b Hafezi, Parisa; Elwelly, Elwely (19 Mayıs 2024). "Helicopter carrying Iran's President Raisi crashes, search under way". Reuters. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  30. ^ Gambrell, Jon (20 Mayıs 2024). "'No sign of life' at crash site of helicopter carrying Iran's president, others". AP News. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  31. ^ "Crashed helicopter found by search teams, state TV reports". The Guardian. 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  32. ^ Wintour, Patrick (20 Mayıs 2024). "'No sign of life' at crash site, state TV says". The Guardian. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  33. ^ Sheils McNamee, Michael (20 Mayıs 2024). "Iran declares five days of mourning for president". BBC. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  34. ^ TÜRK, CNN. "Uraloğlu: Sinyal verip vermediğini takip ettik". CNN Türk. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2024. 
  35. ^ a b c d "Iran's president, foreign minister and others found dead at helicopter crash site". Associated Press. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  36. ^ "Iran's president, foreign minister and others found dead at helicopter crash site, state media says". Associated Press. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  37. ^ Fassihi, Farnaz (20 Mayıs 2024). "President Raisi Is Dead, Iranian Media Reports". The New York Times. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  38. ^ "Nation doesn't need to be worried or anxious as administration of country will not be disrupted at all". khamenei.ir. 19 Mayıs 2024. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  39. ^ Badshah, Nadeem; Lowe, Yohannes; Murray, Jessica; Badshah, Nadeem; Murray, Jessica (19 Mayıs 2024). "Helicopter carrying Iran's president crashes in mountains, official says – Middle East live". The Guardian. ISSN 0261-3077. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  40. ^ Fassihi, Farnaz (19 Mayıs 2024). "Helicopter Carrying Iran's President Has Crashed, State Media Reports". The New York Times. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  41. ^ Badshah, Nadeem; Lowe, Yohannes; Murray, Jessica; Badshah, Nadeem; Murray, Jessica (19 Mayıs 2024). "Helicopter carrying Iran's president crashes in mountains, official says – Middle East live". The Guardian. ISSN 0261-3077. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  42. ^ "Iran's President Raisi killed in a helicopter crash: What we know so far". Al Jazeera. 20 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  43. ^ Fassihi, Farnaz (19 Mayıs 2024). "The Iranian government has canceled a planned cabinet meeting and convened an emergency meeting with the country's crisis management committee, state media reported". The New York Times. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  44. ^ Fassihi, Farnaz (19 Mayıs 2024). "Members of Iran's Supreme National Security Committee and senior officials from the government have traveled to Tabriz, the closest major city to the site of the accident, state media reported". The New York Times. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  45. ^ "Exiled opposition group says Raisi death 'monumental blow' to Iran". France 24. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  46. ^ "Thousands at Iran president's funeral procession". BBC. 21 Mayıs 2024. 21 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  47. ^ "Iran's supreme leader presides over funeral for president and others killed in helicopter crash". Associated Press. 22 Mayıs 2024. 22 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2024. 
  48. ^ "Iran's supreme leader leads prayers at Raisi funeral". BBC. 22 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2024. 
  49. ^ "Iran announces five days of mourning after President Raisi's death". Al Jazeera. 21 Mayıs 2024. 21 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  50. ^ "Thousands mourn Iran's Raisi in Tabriz procession after helicopter crash". Al Jazeera. 21 Mayıs 2024. 21 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  51. ^ "Mourners begin days of funerals for Iran's president and others killed in helicopter crash". Associated Press. 21 Mayıs 2024. 21 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  52. ^ "Hangi ülkeler İran'daki helikopter kazasından dolayı milli yas ilan etti?". Mehr News Agency. 20 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  53. ^ "Eight countries declare mourning over Iranian President's death". armenpress.am (İngilizce). Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  54. ^ "Pakistan, India declare national mourning as Asian leaders condole death of Iran's president". Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  55. ^ Narendra Modi [@narendramodi] (19 Mayıs 2024). "Cumhurbaşkanı Reisi'nin bugünkü helikopter uçuşuyla ilgili haberlerden derin endişe duyuyoruz. Bu sıkıntılı anda İran halkıyla dayanışma içerisinde bulunuyor, Cumhurbaşkanı ve beraberindekilerin iyiliği için dua ediyoruz" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. 
  56. ^ Şahbaz Şerif [@CMShehbaz] (19 Mayıs 2024). ""İran'dan Sayın Cumhurbaşkanı Seyyid İbrahim Reisi'nin helikopteriyle ilgili üzücü haberler geldi. Her şeyin yolunda olduğuna dair iyi haberleri bekliyoruz. Dualarımız ve en iyi dileklerimiz Sayın Cumhurbaşkanı Reisi ve tüm İran halkıyla birlikte."" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. 
  57. ^ Balkiz, Karya Naz (19 Mayıs 2024). "Türkiye monitoring helicopter crash involving Iranian president". TRT World. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  58. ^ "Russia ready to help: Foreign ministry". Al Jazeera. 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  59. ^ "Afghanistan's Ministry of Foreign Affairs expresses their concern of the Helicopter Crash the President of Iran and its foreign minister were involved in and are closely monitoring the situation". 
  60. ^ "Governments, officials react to crash of Iranian president's helicopter". Voice of America. 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  61. ^ "The President expresses concern over helicopter incident involving the President of Iran and senior delegation". The President's Office. 19 Mayıs 2024. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  62. ^ @DiazCanelB (19 Mayıs 2024). "Consternados por las noticias, expresamos al Líder Supremo Ayatolá Ali Khamenei y al querido pueblo de la República Islámica de Irán" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. ;
  63. ^ a b c "Reactions to the crash of the Iranian president's helicopter". Reuters. 19 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  64. ^ @mofa_afg (19 Mayıs 2024). "وزارت امور خارجۀ امارت اسلامی افغانستان گزارش‌هایی پیرآمون سرنوشت هلیکوپتر جلالتمآب ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. ;
  65. ^ "Governments, officials react to crash of Iranian president's helicopter". Voice of America. 19 Mayıs 2024. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  66. ^ "Oman concerned about Iran President Raisi's helicopter crash, ready to offer assistance". The Arabian Stories. 19 Mayıs 2024. 
  67. ^ "Jordan follows with great concern reports about Iranian president's plane incident". Jordan Times. 19 Mayıs 2024. 
  68. ^ a b c d e f "Reactions to the death of Iran's president in a helicopter crash". Reuters. 20 Mayıs 2024. 
  69. ^ "Pashinyan sends condolence message: "The Republic of Armenia and its people stand by our good friend and neighboring state and people in this difficult period for the Islamic Republic of Iran"". Aravot.am. 20 Mayıs 2024. 
  70. ^ "To His Holiness Ayatollah Sayyid Ali Khamenei, Supreme Leader of the Islamic Republic of Iran". Official web-site of President of Azerbaijan Republic. 20 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  71. ^ United News of Bangladesh (20 Mayıs 2024). "President Shahabuddin expresses shock over death of Iranian President, FM in helicopter crash". The Business Standard. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  72. ^ B.H. (20 Mayıs 2024). "Komšić uputio telegram saučešća povodom pogibije Raisija i Abdollahiana" (Boşnakça). Klix.ba. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  73. ^ a b c d "Iran: World reacts to death of Raisi". Le Monde. 20 Mayıs 2024. 
  74. ^ "Cuba lamenta fallecimiento de presidente iraní en accidente aéreo". Radio Havana Cuba (İspanyolca). Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  75. ^ "Egypt's Sisi Expresses 'Great Sadness And Grief' After Raisi Death". Barron's. 20 Mayıs 2024. 
  76. ^ a b c d "World leaders offer condolences following death of Iran's Ebrahim Raisi". Gulf Today. 20 Mayıs 2024. 
  77. ^ "Prime Minister Extends Condolences to Iranian Government and People on the death of Raisi and Companions". INA. 20 Mayıs 2024. 
  78. ^ "Jordan King: We stand in solidarity with the brothers in Iran during this difficult time". 20 Mayıs 2024. 
  79. ^ "Mikati declares mourning over Raisi's death as Lebanese parties react". Naharnet. 20 Mayıs 2024. 
  80. ^ "The President extends condolences following the demise of Iranian President H.E. Dr Seyyed Ebrahim Raisi and Foreign Minister H.E. Hossein Amir-Abdollahian". The President's Office. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  81. ^ "The President orders national flag flown at half-mast for three days following the passing of Iran's distinguished President, H.E. Dr Ebrahim Raisi". Maldivler. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  82. ^ "World leaders, terrorist organizations express condolences over Raisi's death". The Jerusalem Post. 20 Mayıs 2024. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  83. ^ "Marcos condoles with Iran after President Raisi's death". Philippine Daily Inquirer. 20 Mayıs 2024. 
  84. ^ "Saudi Arabia Offers Condolences To Iran Over Raisi's Death". Barron's. 20 Mayıs 2024. 
  85. ^ "Sri Lankan leaders express condolence over tragic demise of Iranian President Raisi". Newswire. 20 Mayıs 2024. 
  86. ^ SyndiGate Media Inc. (20 Mayıs 2024). "Condolences for the People of Iran Following Air Disaster". South African Government News Agency. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  87. ^ "President al-Assad in a message of condolence to leader of the revolution and government of Iran: We express deep regret and sympathy for the painful incident and great loss". SANA. 20 Mayıs 2024. 
  88. ^ "Erdoğan sends condolences to Iran over death of Raisi, others". Daily Sabah. 20 Mayıs 2024. 
  89. ^ @NicolasMaduro (20 Mayıs 2024). "Estoy consternado ante la dura noticia sobre la sensible pérdida física del Presidente de la República Islámica de Irán, Ebrahim Raisi" (X gönderisi) – X vasıtasıyla. ;
  90. ^ "Iranian President Ebrahim Raisi, hardline ally of Supreme Leader, killed in helicopter crash". 
  91. ^ a b "Official says Israel not involved in Raisi helicopter crash; Liberman: We won't shed a tear". 
  92. ^ "Iran President Raisi's death: 'It wasn't us,' says Israel, following tragic helicopter crash". 
  93. ^ "Ebrahim Raisi 'assassinated'? Many suspect Israel's role behind the Iranian President's death, officials clarify". 
  94. ^ "Anti-Israel activists blame Israel for Raisi helicopter crash". The Jerusalem Post (İngilizce). 20 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  95. ^ "Hamas Mourns Raisi Death, Hails His 'Support For Palestinian Resistance'". Barron's. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  96. ^ "Hezbollah Mourns Iran's Raisi As 'Protector Of The Resistance'". Barron's. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024.