Peritübüler kılcallar
Peritübüler kılcallar, boşaltım sisteminde götürücü arteriyol (atardamarcık) tarafından beslenen çok küçük kan damarlarıdır; bu damarlar, nefronlar boyunca ilerleyerek nefronun iç boşluğu ile kan arasında geri emilim ve salgılama (sekresyon) yapılmasını sağlar. Peritübüler kılcallar, proksimal ve distal tübüllerin kortikal parçalarını sararken; vasa recta, medullaya gider ve Henle kulbuna yaklaşır.[1][2]
Kan plazmasının yaklaşık beşte biri, kan glomerüler kılcallardan geçerken filtrelenir; beşte dördü ise peritübüler kılcallara doğru ilerler.
Vücutta tutulması gereken iyon ve mineraller; aktif taşıma, sekonder aktif taşıma veya transitöz aracılığıyla peritübüler kılcallara emilir.
Vücuttan atık olarak boşaltımı yapılması gereken iyonlar, mesaneye ve vücudun dışına doğru gönderilmek için kılcallardan nefrona salgılanır.
Temelde, peritübüler kılcallar glukoz ve amino asit gibi kullanılabilir maddeleri geri emer ve belirli mineral iyonlarını ve fazla suyu tübüle salgılar.
Peritübüler kılcallar aracılığıyla gerçekleşen değişimin çoğu, kimyasal gradyan ozmozu ve hidrostatik basınçtan dolayı gerçekleşir. Suyun peritübüler kılcallara doğru hareketi, filtrasyon sırasında glomerulustaki su kaybından dolayıdır; bu durum kanın kolloid ozmotik basıncını arttırır. Kan, peritübüler kılcalları besleyen götürücü arteriyol aracılığıyla glomerulustan çıkar. Kanın peritübüler kılcallardaki daha yüksek ozmolaritesi, su alımına neden olan bir ozmotik basınç oluşturur. Diğer iyonlar, çözücü direnci aracılığıyla peritübüler kılcallar tarafından alınabilir. Aktif taşıma yoluyla sıvı ve elektrolitlerin yeniden emilmesiyle ilerleyen su, interstisyumun daha yüksek sıvı basıncı ve götürücü arteriyolün darlığından dolayı peritübüler kılcal damarlara giren kanın düşük sıvı basıncı nedeniyle peritübüler kılcal damarlara da gider.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Histology image: 16016loa – Histology Learning System at Boston University
- "Section 7/7ch03/7ch03p10". Essentials of Human Physiology. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. - "Renal Vasculature: Efferent Arterioles & Peritubular Capillaries"
- Anatomy photo: Urinary/mammal/vasc0/vasc4 - Comparative Organology at University of California, Davis - "Mammal, renal vasculature (EM, Low)"