Eyyûbîler: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
(Tüm bekleyen değişiklikleri göster)
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Selimİskender300 (mesaj | katkılar)
40 değişiklik
Nushirevan11 (mesaj) tarafından yapılan 27162808 sayılı değişiklik geri alınıyor. nedensiz içerik silinmesi
Etiketler: Geri al Geri alındı
Selimİskender300 (mesaj | katkılar)
40 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Elle geri alma Geri alındı Görsel Düzenleyici Anlam ayrımı bağlantıları nowiki içeriyor
1. satır: 1. satır:
{{ülke bilgi kutusu
{{ülke bilgi kutusu
|kendi_dilindeki_adı = {{dil|dil_adı=e|ar|الأيّوبيّون}} ({{Harf çevirisi|ar|Eyyûbîyûn}})<br>[[Kürtçe]]: Dewleta Eyûbî
|kendi_dilindeki_adı = [[Kürtçe]]: Dewleta Eyûbî<br>{{dil|dil_adı=e|ar|الأيّوبيّون}} ({{Harf çevirisi|ar|Eyyûbîyûn}})
|tam_adı = '''Eyyûbîler'''<br>'''Eyyûbîler Devleti'''
|tam_adı = '''Eyyûbîler'''<br>'''Eyyûbîler Devleti'''
|yaygın_adı =
|yaygın_adı =
6. satır: 6. satır:
|yönetim_biçimi = [[Monarşi]]
|yönetim_biçimi = [[Monarşi]]
|kuruluş_yılı = 1171
|kuruluş_yılı = 1171
|yıkılış_yılı = 1250
|yıkılış_yılı = 1250/1341
|olay1 = [[Montgisard Muharebesi]]
|olay1 = [[Montgisard Muharebesi]]
|olay_tarihi1 = 1177
|olay_tarihi1 = 1177
|olay2 = [[Hıttin Muharebesi]]
|olay2 = [[Hıttin Muharebesi]]
|olay_tarihi2 = 1187
|olay_tarihi2 = 1187
|olay3 = [[Arsuf Muharebesi]]
|olay3 = [[III. Haçlı Seferi]]
|olay_tarihi3 = 1191
|olay_tarihi3 = 1189-1192
|olay4 =
|olay4 = [[Arsuf Muharebesi]]
|olay_tarihi4 =
|olay_tarihi4 = 1191
|öncel1 = Fatımîler
|öncel1 = Fatımîler
|bayrak_öncel1 = Fatimid flag.svg
|bayrak_öncel1 = Fatimid flag.svg
23. satır: 23. satır:
|öncel4 = Revvâdîler
|öncel4 = Revvâdîler
|bayrak_öncel4 = Roj emblem.svg
|bayrak_öncel4 = Roj emblem.svg
|öncel5 = Büyük Selçuklu Devleti
|öncel5 = Kudüs Krallığı
|bayrak_öncel5 = Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tamgası.png
|bayrak_öncel5 = Vexillum Regni Hierosolymae.svg
|ardıl1 = Memlûk Devleti
|öncel6 = Gürcistan Krallığı
|bayrak_ardıl1 = Mameluke Flag.svg
|bayrak_öncel6 = Flag of Kingdom of Georgia.svg

⚫
|a1 = Memlûk Devleti
|a1_bayrağı = Mameluke Flag.svg
|resim_ardıl1 =
|resim_ardıl1 =
|ardıl2 =
|a2 = Hasankeyf Emirliği
|bayrak_ardıl2 =
|a2_bayrağı = Roj emblem.svg
|ardıl3 =
|a3 = Dunbuli Prensliği|Dunbuliler
|bayrak_ardıl3 =
|a3_bayrağı = Roj emblem.svg
|ardıl4 =
|a4 = Şirvan Emirliği|Şirvan
|bayrak_ardıl4 =
|a4_bayrağı = Roj emblem.svg
|ardıl5 =
|a5 = Kilis Emirliği|Kilis
|bayrak_ardıl5 =
|a5_bayrağı = Roj emblem.svg
|a6 = Bingöl Emirliği|Bingöl
|a6_bayrağı = Roj emblem.svg
|bayrak = Ayyubid Flag.png
|bayrak = Ayyubid Flag.png
|bayrak_altyazısı =
|bayrak_altyazısı =
53. satır: 58. satır:
|yaygın_diller = [[Kürtçe]] <ref name="Magill809">{{harvnb|Magill|1998|p=809}}</ref><ref name="France84">{{harvnb|France|1998|p=84}}</ref><br>[[Arapça]]
|yaygın_diller = [[Kürtçe]] <ref name="Magill809">{{harvnb|Magill|1998|p=809}}</ref><ref name="France84">{{harvnb|France|1998|p=84}}</ref><br>[[Arapça]]
|resmî_din = [[Sünnî İslâm]]
|resmî_din = [[Sünnî İslâm]]
|para_birimi =
|para_birimi = [[Dinar]]
|yönetici1 = [[Selahaddin Eyyûbî]] {{küçük|(ilk)}}
|yönetici1 = [[Selahaddin Eyyûbî]] {{küçük|(ilk)}}
|yönetici2 = [[Aziz Osman bin Selahaddin|Aziz Osman]]
|yönetici2 = [[Aziz Osman bin Selahaddin|Aziz Osman]]
|yönetici3 = [[Eşref Musa]] {{küçük|(son)}}
|yönetici3 = [[Mansur bin Aziz]]
⚫
|yönetici4 = [[I. Adil]]
⚫
|yönetici5 = [[Kamil bin Adil]]
⚫
|yönetici6 = [[II. Adil]]
|yönetici7 = [[Salih Eyyub]]
|yönetici8 = [[Muazzam Turanşah]]
|yönetici9 = [[Eşref Musa]] {{küçük|(son)}}
|yönetici_yılları1 = 1171-1193
|yönetici_yılları1 = 1171-1193
|yönetici_yılları2 = 1193-1198
|yönetici_yılları2 = 1193-1198
|yönetici_yılları3 = 1250-1254
|yönetici_yılları3 = 1198-1200
|yönetici_yılları4 = 1200-1218
|yönetici_yılları5 = 1218-1238
|yönetici_yılları6 = 1238-1240
|yönetici_yılları7 = 1240-1249
|yönetici_yılları8 = 1249-1250
|yönetici_yılları9 = 1250-1254
|yönetici_unvanı = [[Sultan]]
|yönetici_unvanı = [[Sultan]]
|temsilci_unvanı = [[Mısır tarihi|Mısır Sultanı]]
|temsilci_unvanı = [[Mısır tarihi|Mısır Sultanı]]
80. satır: 97. satır:
|meclis2 =
|meclis2 =
|meclis_türü2 =
|meclis_türü2 =
|istatistik_yılı1 =
|istatistik_yılı1 = 1190 <ref>Turchin, Adams & Hall 2006, p. 223</ref>
|yüzölçümü1 =
|yüzölçümü_istatistiği1 = 2.000.000
|nüfus1 =
|nüfus_istatistiği1 = 2.700.000
|istatistik_yılı2 =
|istatistik_yılı2 = 1200 <ref>Taagepera 1997, p. 495.</ref>
|yüzölçümü2 =
|yüzölçümü_istatistiği2 = 1.700.000
|nüfus2 =
|nüfus_istatistiği2 =
|istatistik_yılı3 =
⚫
|yüzölçümü3 =
⚫
|nüfus3 =
|istatistik_yılı4 =
|yüzölçümü4 =
⚫
|nüfus4 =
|istatistik_yılı5 =
|yüzölçümü5 =
⚫
|nüfus5 =
|günümüzdeki_durumu =
|günümüzdeki_durumu =
|dipnotlar =
|dipnotlar =
|tür = [[İslam Devleti]]
|tür = [[İslam Devleti]]
|en_büyük_şehir = [[Şam]]
|en_büyük_şehir = [[Şam]]
|etnik_gruplar = [[Kürtler]]<br>[[Araplar]]<br>[[Türkler]]
|etnik_gruplar = [[Kürtler]] {{küçük|(çoğunluk)}} <ref>https://www.youtube.com/watch?v=CsGpRU40PNw</ref><br>[[Araplar]] {{küçük|(çoğunluk)}}<br>[[Türkler]] {{küçük|(azınlık)}}
|mikro_ulus = Kürtler<br>Araplar<br>Türkler
|mikro_ulus = Kürtler<br>Araplar<br>Türkler
|image_flag2=Saladin's Standard.svg|harita2_resmi=Ayyubid Sultanate 1193 AD.jpg|harita2_altyazısı=[[Selahaddin Eyyubi]]'nin 1193'teki ölümü üzerine Mısır Eyyubi Sultanlığı toprakları (pembe renkli)|olay5=[[Yassıçemen Muharebesi]]|olay5_tarihi=1230}}'''Eyyûbîler Devleti''' veya '''Eyyûbîler''' ({{dil|dil_adı=e|ar|الأيّوبيّون}}, {{Harf çevirisi|ar|''Eyyûbîyûn''}} ; [[Kürtçe|Klasik Kürtçe]]: ''Dewleta Eyûbî''), [[Zengiler|Zengi Devleti]]'nin komutanı ve [[Hezbaniler|Hezbani Kürtlerinden]] olan [[Selahaddin Eyyubi|Selahaddin Eyyûbî]]'nin 1171 yılında kurduğu Eyyubiler Hanedanı'nın [[Mısır]] ve [[Suriye]]'de egemen olduğu [[Müslüman]] bir [[Kürtler|Kürt]]<ref>Bosworth, C.E. (1996), The New Islamic Dynasties, New York: Columbia University Press, ISBN 978-0-231-10714-3 s.73</ref> devletidir.<ref group="not">Devletin kurucusu olan [[Selahaddin Eyyubi]] ve Eyyubi Hanedanlığı, genel bilgilere ve görüşlere göre [[Kürtler|Kürt]] olduğu için, ortaya çıkan <nowiki>''Eyyubiler Devleti''</nowiki> de bir ''Kürt devleti ve hanedanlığı'' olarak kabul edilir. Buna ek olarak, devletin nüfusunun büyük bir bölümünü oluşturan milliyetlerden birisi de [[Kürtler|Kürtlerdir]]. [[Hicaz]], [[Yemen]] ve [[Mısır]] civarlarına da egemen olduğundan dolayı [[Araplar]] da nüfusunun önemli bir parçasıdır.
}}
[[Dosya:Ayyubid.png|küçükresim|250px|[[Moğol istilaları|Moğol istilası]] öncesi]]
{{Mısır Tarihi}}


'''Kaynaklar:'''
'''Eyyûbîler Devleti''' veya '''Eyyûbîler'''<ref>{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/eyyubiler|başlık=EYYÛBÎLER - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=9 Ocak 2022|dil=Türkçe|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref> ({{dil|dil_adı=e|ar|الأيّوبيّون}}, {{Harf çevirisi|ar|''Eyyûbîyûn''}} ; [[Kürtçe|Klasik Kürtçe]]: ''Dewleta Eyûbî''), [[Zengiler|Zengi Devleti]]'nin komutanı ve [[Hezbaniler|Hezbani Kürtlerinden]] olan [[Selahaddin Eyyubi|Selahaddin Eyyûbî]]'nin 1171 yılında kurduğu Eyyubiler Hanedanı'nın [[Mısır]] ve [[Suriye]]'de egemen olduğu bir [[Kürt]]<ref>Bosworth, C.E. (1996), The New Islamic Dynasties, New York: Columbia University Press, ISBN 978-0-231-10714-3 s.73</ref><ref>Humphreys, R. S. (2011) "[https://iranicaonline.org/articles/ayyubids AYYUBIDS]" ''Encyclopædia Iranica Cilt: III(2), Sayfa:164-167'' Online</ref> devletidir.<ref name="sesen">Şeşen, Ramazan (2012) ,''Eyyübiler (1169-1260)'', İstanbul:İsam Yayınları, ISBN 9786055586850</ref><ref name="humphreys">Humphreys, R. Stephen (1977), ''From Saladin to the Mongols: The Ayyubids of Damascus, 1193–1260''. Albany, New York: State University of New York Press,. ISBN 0-87395-263-4 {{İng}}</ref><ref>"Ayyubids and Mamluks." Kaynak: Rathven, Malise ve Nanji, Azim (ed) (2004) ''Historical Atlas of the Islamic World.'', Oxford: OUP ISBN 978-0198609971</ref><ref>Muhammed bin İbrahim bin Muhammed bin Ebil-Fevâris Abdülazîz El-Ensârî El-Hazrecî, Târihu Devletil-Ekrâd, Miilet Genel (Hekimoğlu Ali Paşa) Kütüphanesi, No:695)</ref><ref>Hakan Özoglu, Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries, SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560, s. 46.</ref><ref>Jackson, Sherman A. (1996-01-01). Islamic Law and the State: The Constitutional Jurisprudence of Shihāb Al-Dīn Al-Qarāfī. BRILL. s. 36. ISBN 9789004104587</ref><ref>Clive Ponting, ''Dünya Tarihi'', Alfa Yayınları.</ref>{{adn|[[Selahaddin Eyyûbî]]'nin etnik kökeni üzerindeki tartışmalar için [[Selahaddin Eyyûbî#Soyu ve ailesi]] bölümüne bakınız.}} En güçlü olduğu dönemde [[Mısır]], [[Suriye]], [[Irak]], [[Hicaz]] ve [[Yemen]]'i egemenliği altında tutmuştur.
----(Muhammed bin İbrahim bin Muhammed bin Ebi''l-Fevâris Abdülazîz El-Ensârî El-Hazrecî, Târihu Devleti''l-Ekrâd, Miilet Genel (Hekimoğlu Ali Paşa) Kütüphanesi, No:695)
----(Hakan Özoglu, Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries, SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560, s. 46.)
----(Humphreys, Stephen (15 Aralık 1987), ''Ayyubids'', Encyclopedia Iranica.)
----([https://www.youtube.com/watch?v=CsGpRU40PNw Savaşın Efsaneleri - Selahaddin Eyyubi] | [[TRT Belgesel]])
----
[[Selahaddin Eyyûbî]]'nin etnik kökeni üzerindeki tartışmalar için [[Selahaddin Eyyûbî#Soyu ve ailesi]] bölümüne bakınız.</ref><ref name="sesen">Şeşen, Ramazan (2012) ,''Eyyübiler (1169-1260)'', İstanbul:İsam Yayınları, ISBN 9786055586850</ref><ref>"Ayyubids and Mamluks." Kaynak: Rathven, Malise ve Nanji, Azim (ed) (2004) ''Historical Atlas of the Islamic World.'', Oxford: OUP ISBN 978-0198609971</ref><ref>Muhammed bin İbrahim bin Muhammed bin Ebil-Fevâris Abdülazîz El-Ensârî El-Hazrecî, Târihu Devletil-Ekrâd, Miilet Genel (Hekimoğlu Ali Paşa) Kütüphanesi, No:695)</ref><ref>Hakan Özoglu, Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries, SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560, s. 46.</ref><ref name="ReferenceA">Jackson, Sherman A. (1996-01-01). Islamic Law and the State: The Constitutional Jurisprudence of Shihāb Al-Dīn Al-Qarāfī. BRILL. s. 36. ISBN 9789004104587</ref><ref>Clive Ponting, ''Dünya Tarihi'', Alfa Yayınları.</ref> En güçlü olduğu dönemde [[Mısır]], [[Suriye]], [[Irak]], [[Hicaz]], [[Kudüs]], [[Libya]] ve [[Yemen]]'i egemenliği altında tutmuştur. 1171'de Selahaddin Eyyubi tarafından Mısır'daki [[Şiilik|Şii]] [[Fâtımîler|Fâtımî Halifeliği]]<nowiki>'nin ortadan kaldırılmasının ardından doğan iktidar boşluğuyla Selahaddin'in ''Mısır Sultanı''</nowiki> ilan edilerek tarih sahnesine çıkan devlet, 1187 yılında [[Hıttin Muharebesi]] ile [[Kudüs]]'ü [[Hristiyanlık|Hristiyanlardan]] geri almış ve [[Orta Doğu]]'da büyük bir güç haline gelmiştir.<ref name="humphreys">Humphreys, R. Stephen (1977), ''From Saladin to the Mongols: The Ayyubids of Damascus, 1193–1260''. Albany, New York: State University of New York Press,. ISBN 0-87395-263-4 {{İng}}</ref>

Eyyubi Hanedanı, nispeten kısa görev süresine rağmen bölgede, özellikle de [[Mısır]]'da dönüştürücü bir etkiye sahipti. Eyyubiler döneminde, daha önce [[Şiilik|Şii]] bir [[Hilâfet|halifelik]] olan Mısır, baskın [[Sünnilik|Sünni]] siyasi ve askeri güç ile bölgenin ekonomik ve kültürel merkezi haline geldi. Saltanatı boyunca Eyyubi yönetimi, ekonomik bir refah çağını başlattı ve sağlanan kolaylıklar ve himaye, [[İslam dünyası|İslam dünyasında]] entelektüel faaliyetlerin yeniden canlanmasına yol açtı. Aynı zamanda bu döneme, büyük şehirlerde çok sayıda [[medrese]] inşa ederek bölgedeki Sünni Müslüman egemenliğini şiddetle güçlendirmeye yönelik bir Eyyubi süreci de damgasını vurdu. [[Memlûk Devleti|Memlûklular]] tarafından lağvedildikten sonra bile Eyyubilerin kurduğu saltanat Mısır, [[Levant]] ve [[Hicaz]]'da 267 yıl daha devam edecekti.

Nüfusunun çoğunu [[Kürtler|Kürtlerin]] ve [[Araplar|Arapların]] oluşturduğu Eyyubiler Devleti, topraklarını Hicaz'a ek olarak, Levant bölgesinin çoğunu kapsayacak şekilde, Mısır sınırlarının ötesine hızla genişletti. [[Yemen]], Kuzey Nubia, [[Trablusgarp]], [[Sirenayka]], [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi|Güneydoğu Anadolu]] ve özellikle Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı ve [[Kürtler|Kürt]] ailesinin anavatanı olan Kuzey Irak'a hükmetti. [[İslam]] dünyasının iki önemli kutsal şehri olan [[Mekke]] ve [[Medine]]<nowiki>'yi de elinde bulunduran devlet, ''İki Kutsal Caminin Koruyucusu''</nowiki> unvanına sahip oldu ve bu unvan, bizzat devletin kurucusu [[Selahaddin Eyyubi]] tarafından da kullanıldı.

[[Haçlı Seferleri|Haçlıların]] [[Kudüs]]'ü 1099 yılında ele geçirip 88 yıl sonra Kudüs'ün bu sefer Selahaddin tarafından Eyyubilerin geri alınmasıyla Haçlılara karşı kazanılan ünlü zaferden dolayı [[Selahaddin Eyyubi|Selahaddin]], bugün başta saltanat sürmüş olduğu birçok ülkede ulusal bir kahraman olarak anılmaktadır. Günümüzde, saltanatının birer parçası olan [[Mısır]], [[Suriye]], [[Filistin Devleti|Filistin]] ve doğum yeri olan [[Irak]], ulusal arması olarak hanedan kartalını armalarında bulundurmaktadır. (Bknz. https://en.wikipedia.org/wiki/Ayyubid_dynasty)


==Hanedanın etnik yapısı ve devlet yapısı==
==Hanedanın etnik yapısı ve devlet yapısı==
Devletin kurucusu olan [[Selahaddin Eyyubi]], [[Tikrit]]'te [[Kürtler|Kürt]] bir ailede doğmuştur.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.chicagotribune.com/entertainment/books/ct-prj-saladin-john-man-20160607-story.html|başlık=He was a Sunni Muslim of Kurdish origin, born in Tikrit in present day Iraq in either 1136 or 1137, and though his father and uncle achieved positions of prominence — his father Ayyub was a political aide to the great Nur al-Din and his uncle Shirkuh was one of the emir's best military commanders — his youth seems to have been uneventful. Chicago Tribune|erişimtarihi=|tarih=|dil=|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=Barra,Allen}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=A number of contemporary sources make note of this. The biographer İbn Kallikan writes, "Historians agree in stating that [Saladin's] father and family belonged to Duwin [Dvin]. ... They were Kurds and belonged to the Rawādiya (sic), which is a branch of the great tribe al-Hadāniya": Minorsky (1953), p. 124. The medieval historian İbn Athir, also a Kurd, relates a passage from another commander: "... both you and Saladin are Kurds and you will not let power pass into the hands of the Turks": Minorsky (1953), p. 138.|erişimtarihi=|tarih=|dil=|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/3072517|başlık=From Saladin to the Mongols : the Ayyubids of Damascus, 1193-1260|tarih=1977|yer=Albany|yayıncı=State University of New York Press|soyadı=Humphreys, R. Stephen.|isbn=0-87395-263-4|oclc=3072517}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://web.archive.org/web/20170830055141/http://www.bookrags.com/biography/saladin/ | başlık = Saladin Biography | erişimtarihi = 5 Şubat 2021 | tarih = 30 Ağustos 2017 | çalışma = web.archive.org | arşivengelli = evet}}</ref><ref name="Ozoglu">Özoglu, Hakan (2004), ''Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries'', New York:SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560, s. 46.</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Ali Muhammed es-Sallabi - Eyyübiler Devleti Selahaddin Eyyübi ve Kudüs'ün Yeniden Fethi, Ravza Yayınları “Selahaddin, asalet ve şeref sahibi bir Kürt aileye mensuptur. Bu aile de nesep cihetinden Kürtlerin en asil aşiretlerinden biri olan Revâdiyye aşiretine mensuptur.”|erişimtarihi=|tarih=|dil=|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Selâhaddin Eyyûbî’nin babası [[Necmeddin Eyyub|Necmeddin Eyyûb]] ise, o dönemde bir [[Kürtler|Kürt]] Hanedanlığı olan [[Şeddâdîler]]'in hüküm sürdüğü [[Divin]]'de, ''Ecdenakan'' isimli, ahalisinin tamamının Kürtlerden oluştuğu bir köyde doğmuştur ve babasının adı Şadi (''veya Şazi'') el-Kürdî’dir.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Şadi el-Kürdî nisbesi, İbn Haldûn’da geçmektedir. Bkz. Abdurrahmân b. Haldûn,  Tarîhu İbn Haldûn, I-VIII, Haz. Halil Şahhâde ve Süheyil Zekkâr, Dârü’l-Fikr, Bey- rut, 2000, c. V, s. 289.}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://files.smallpdf.com/files/b91a11d4103af1882302a14498b83f81.pdf?name=acarindex-1423871968.pdf|başlık=İKTİDARA UZANAN YOLDA EYYÛBÎ AİLESİNİN SERÜVENİ Adventure of Ayyubid Family on the Way of Power}}</ref>
Devletin kurucusu olan [[Selahaddin Eyyubi]], [[Tikrit]]'te ([[Irak]]) [[Kürtler|Kürt]] bir ailede doğmuştur.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.chicagotribune.com/entertainment/books/ct-prj-saladin-john-man-20160607-story.html|başlık=He was a Sunni Muslim of Kurdish origin, born in Tikrit in present day Iraq in either 1136 or 1137, and though his father and uncle achieved positions of prominence — his father Ayyub was a political aide to the great Nur al-Din and his uncle Shirkuh was one of the emir's best military commanders — his youth seems to have been uneventful. Chicago Tribune|erişimtarihi=|tarih=|dil=|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=Barra,Allen}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=A number of contemporary sources make note of this. The biographer İbn Kallikan writes, "Historians agree in stating that [Saladin's] father and family belonged to Duwin [Dvin]. ... They were Kurds and belonged to the Rawādiya (sic), which is a branch of the great tribe al-Hadāniya": Minorsky (1953), p. 124. The medieval historian İbn Athir, also a Kurd, relates a passage from another commander: "... both you and Saladin are Kurds and you will not let power pass into the hands of the Turks": Minorsky (1953), p. 138.|erişimtarihi=|tarih=|dil=|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/3072517|başlık=From Saladin to the Mongols : the Ayyubids of Damascus, 1193-1260|tarih=1977|yer=Albany|yayıncı=State University of New York Press|soyadı=Humphreys, R. Stephen.|isbn=0-87395-263-4|oclc=3072517}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://web.archive.org/web/20170830055141/http://www.bookrags.com/biography/saladin/ | başlık = Saladin Biography | erişimtarihi = 5 Şubat 2021 | tarih = 30 Ağustos 2017 | çalışma = web.archive.org | arşivengelli = evet}}</ref><ref name="Ozoglu">Özoglu, Hakan (2004), ''Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries'', New York:SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560, s. 46.</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Ali Muhammed es-Sallabi - Eyyübiler Devleti Selahaddin Eyyübi ve Kudüs'ün Yeniden Fethi, Ravza Yayınları “Selahaddin, asalet ve şeref sahibi bir Kürt aileye mensuptur. Bu aile de nesep cihetinden Kürtlerin en asil aşiretlerinden biri olan Revâdiyye aşiretine mensuptur.”|erişimtarihi=|tarih=|dil=|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Selâhaddin Eyyûbî’nin babası [[Necmeddin Eyyub|Necmeddin Eyyûb]], o dönemde bir [[Kürtler|Kürt]] Hanedanlığı olan [[Şeddâdîler]]'in hüküm sürdüğü [[Divin]]'de, ''Ecdenakan'' isimli, ahalisinin tamamının Kürtlerden oluştuğu bir köyde doğmuştur ve babasının adı Şadi (''veya Şazi'') el-Kürdî’dir.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Şadi el-Kürdî nisbesi, İbn Haldûn’da geçmektedir. Bkz. Abdurrahmân b. Haldûn,  Tarîhu İbn Haldûn, I-VIII, Haz. Halil Şahhâde ve Süheyil Zekkâr, Dârü’l-Fikr, Bey- rut, 2000, c. V, s. 289.}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://files.smallpdf.com/files/b91a11d4103af1882302a14498b83f81.pdf?name=acarindex-1423871968.pdf|başlık=İKTİDARA UZANAN YOLDA EYYÛBÎ AİLESİNİN SERÜVENİ Adventure of Ayyubid Family on the Way of Power}}</ref> Şadi<nowiki>'nin babasına ise genellikle ''Mervan''</nowiki> denir, ancak onun hakkında pek bir şey bilinmemektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://iranicaonline.org/|başlık=Welcome to Encyclopaedia Iranica|erişimtarihi=2 Şubat 2022|dil=en-US|çalışma=iranicaonline.org|ad=Encyclopaedia Iranica|soyadı=Foundation}}</ref>


Eyyubi ailesi, [[Hezbaniler|Hezbaniyye Kürtlerinin]] [[Revvâdîler]] aşiretindendir. Revvâdîler aşireti ise, aslen [[Yemen|Yemenli]] [[Araplar|Arap]] Ezd kabilesine mensup olup sonradan Kürtleşmişlerdir.<ref name=":0">TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 35, sayfa: 36</ref><ref>Prof. Dr. Ramazan Şeşen, 20:44'ten itibaren, https://www.youtube.com/watch?v=KM_dn6MD0Dk {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170227232950/https://www.youtube.com/watch?v=KM_dn6MD0Dk |tarih=27 Şubat 2017 }}</ref> Ardından, [[Abbâsîler|Abbasi]] halifesi tarafından 758'de [[Basra]]'dan alınarak [[Azerbaycan]]'a yerleştirilmişlerdir. Azerbaycan valisi, [[Revvad b. Müsenna el-Ezdî|Revvad bin Müsenna el-Ezdî]]'yi güvenliği sağlama amaçlı [[Tebriz]] civarında vazifelendirmiştir.<ref name=":0" /> Daha sonra onun soyundan gelen torunları, [[8. yüzyıl|8.]] ve [[9. yüzyıl|9. yüzyıllarda]] [[Abbâsîler|Abbasilerin]] [[Tebriz]] valisi olarak vazife yapmışlardır. [[Revvâdîler|Revvadiler]], [[10. yüzyıl|10. yüzyılın]] başından itibaren Azerbaycan'da baskın hale gelen [[Kürtler|Kürt]] varlığıyla, özellikle de [[Hezbaniler|Hezbani]] aşiretiyle karışmışlar ve giderek Kürtleşmişlerdir.<ref name=":0" /><ref>{{Web kaynağı | url = https://iranicaonline.org/articles/rawwadids | başlık = RAWWADIDS – Encyclopaedia Iranica | erişimtarihi = 5 Şubat 2021 | çalışma = iranicaonline.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170930175110/https://iranicaonline.org/articles/rawwadids | arşivtarihi = 30 Eylül 2017}}</ref>
Güvenilir kaynaklara göre Eyyubi ailesi, [[Hezbaniler|Hezbaniyye Kürtlerinin]] [[Revvâdîler]] aşiretindendir.<ref>TDV İslam Ansiklopedisi, ''[[Ramazan Şeşen]]'', Eyyubiler ''(Siyasi tarihi)''</ref> Revvâdîler aşireti ise, aslen [[Yemen]]li [[Araplar|Arap]] Ezd kabilesine mensup olup sonradan Kürtleşmişlerdir.<ref name=":0">TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 35, sayfa: 36</ref><ref>Prof. Dr. Ramazan Şeşen, 20:44'ten itibaren, https://www.youtube.com/watch?v=KM_dn6MD0Dk {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170227232950/https://www.youtube.com/watch?v=KM_dn6MD0Dk |tarih=27 Şubat 2017 }}</ref> Ardından, [[Abbâsîler|Abbasi]] halifesi tarafından 758'de [[Basra]]'dan alınarak [[Azerbaycan]]'a yerleştirilmişlerdir. Azerbaycan valisi Yezid bin Hatim ise, [[Revvâdîler|Revvadiler]] aşiretinden olan [[Revvad b. Müsenna el-Ezdî|Revvad bin Müsenna el-Ezdî]]'yi güvenliği sağlama amacıyla [[Tebriz]] civarına vazifelendirmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/revvadiler|başlık=REVVÂDÎLER - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=2 Şubat 2022|dil=Türkçe|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref> Daha sonra onun soyundan gelen torunları, [[8. yüzyıl|8.]] ve [[9. yüzyıl]]larda [[Abbâsîler|Abbasilerin]] Tebriz valisi olarak vazife yapmışlardır. [[Revvâdîler|Revvadiler]], [[10. yüzyıl]]ın başından itibaren Azerbaycan'da baskın hale gelen [[Kürtler|Kürt]] varlığıyla, özellikle de [[Hezbaniler|Hezbani]] aşiretiyle karışmışlar ve giderek Kürtleşmişlerdir.<ref name=":0" /><ref>{{Web kaynağı | url = https://iranicaonline.org/articles/rawwadids | başlık = RAWWADIDS – Encyclopaedia Iranica | erişimtarihi = 5 Şubat 2021 | çalışma = iranicaonline.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170930175110/https://iranicaonline.org/articles/rawwadids | arşivtarihi = 30 Eylül 2017}}</ref>


Tarihçi [[İbn Haldun]]'a göre ise Selahaddin Eyyubi'nin ataları, aslı [[Araplar|Arap]] olan [[Yemen]]'in [[Himyeriler|Himyeri]] vilayeti eşrafından, [[Hezbaniler|Hezbâniyye Kürtlerinin]] Revvadiler aşiretine mensupturlar.<ref>İbn Haldun, "Mukaddime", 2/622, Milli Eğitim Bakanlığı, 1996.</ref>
Tarihçi [[İbn Haldun]]'a göre ise Selahaddin Eyyubi'nin ataları, aslı [[Araplar|Arap]] olan [[Yemen]]'in [[Himyeriler|Himyeri]] vilayeti eşrafından, [[Hezbaniler|Hezbâniyye Kürtlerinin]] Revvadiler aşiretine mensup Kürtlerdirler.<ref>İbn Haldun, "Mukaddime", 2/622, Milli Eğitim Bakanlığı, 1996.</ref>


⚫
Arap tarihçi El-Hazreci, Selahaddin Eyyubi'nin ölümünden yaklaşık 60 yıl sonra, 1295 yılında yazdığı ve Eyyubileri anlattığı el yazması kitabına ''Târihu Devleti'l-Ekrâd'' ([[Türkçe]]: Kürt Devletinin Tarihi)<ref>El-Hazreci, ''Târihu Devleti'l-Ekrâd,'' Millet Genel (Hekimoğlu Ali Paşa) Kütüphanesi, No:695.</ref><ref name="hamphreys" /> adını vermiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://archive.is/KnY7k | başlık = Bilinen ilk Kürt tarihi eseri: Tarihü’l-devletü’l-Ekrad | yayıncı = yeniozgurpolitika.info | erişimtarihi = 8 Şubat 2016 | arşivengelli = evet}} Arşivlenme tarihi:8 Şubat 2016 {{Ksöz|1257 tarihli, tek nüshası İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi’nde bulunan bu eser, Tarihü’l- Devletü’l- Ekrad’dır (Kürd Devleti Tarihi). Memlük Hanedanlığı’ndan da söz ettiği için yazma eserin başlığına sonradan “ve’l-Etrak” kelimesi, farklı bir yazıyla (istinsah) eklenmiştir. ...(589/ 1193, 655/ 1257) İki ucu (başı ve sonu) çıkarılmış ve “Tarikh Davlat al- Akrad wa’l- Atrak” (Kürd - Eyyubi ve Türk - Memlük Hanedanlarının Tarihi) adlı başlık eklenmiştir. ...Çünkü eser, 13. yüzyıl Arapçasıyla kaleme alınmış el yazması bir eserdi. Yani herkesin rahatlıkla içinden çıkabileceği türden değildi.}}
Tüm bu etnik köken tartışmaları ve araştırmalarından sonra Eyyûbîler Devleti, genel olarak bir [[Kürt]] Hanedanlığı ve Kürt devleti olarak kabul edilir.<ref>Jackson, Sherman A. (1996-01-01). Islamic Law and the State: The Constitutional Jurisprudence of Shihāb Al-Dīn Al-Qarāfī. BRILL. s. 36. ISBN 9789004104587</ref><ref>Özoglu, Hakan (2004), Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries, New York:SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560 s.46
⚫
</ref><ref>{{Ksöz|DS 379 al-Ansari al-Khazraji, Muhammad ibn Ibrahim 'Abd al-'Aziz. ''Ta'rikh dawlat al-Akrad wa-al-Atrak''. Microfilm (negative) of Hekimoglu Ali Pasa ms. 695. Chicago: Department of Photoduplication, University of Chicago Library, 1978.}}
</ref><ref>Muhammed bin İbrahim bin Muhammed bin Ebi''l-Fevâris Abdülazîz El-Ensârî El-Hazrecî, Târihu Devleti''l-Ekrâd, Miilet Genel (Hekimoğlu Ali Paşa) Kütüphanesi, No:695)</ref><ref>Humphreys, Stephen (15 Aralık 1987), ''[https://iranicaonline.org/articles/ayyubids Ayyubids]'', Encyclopedia Iranica</ref><ref>Bosworth, C.E. (1996), ''[https://books.google.com.tr/books?id=2O_BQs6Sro0C&redir_esc=y The New Islamic Dynasties]'', New York: Columbia University Press, ISBN 978-0-231-10714-3 s.73</ref>
</ref>


Tarihçi Ebu Emir Minhaç Sirac Muhammed Cüzcani, 1260 yılında [[Farsça]] olarak yazdığı en ünlü eseri ''Tabakat-ı Nâsırî'' kitabında Eyyubilerden ''Mulûku'l-Kurd'' (Kürt Hükümdarlar) diyerek bahsetmiştir.<ref>Minhac-ı Sirac El Cüzcani, ''Tabakat-ı Nâsırî,'' Ötüken Neşriyat Yayınları, 2016.</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/cuzcani-minhac-i-sirac|başlık=CÛZCÂNÎ, Minhâc-ı Sirâc - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=2 Şubat 2022|dil=Türkçe|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref> [[Memlûk Devleti|Memlûk]] dönemi tarihçilerinden Ebu Hamid el-Kudsi ise, 15. yüzyılda yazdığı Eyyubileri anlatan eserine ''<nowiki>''</nowiki>Devletu Beni Eyyub el-Ekrad<nowiki>''</nowiki>'', yani <nowiki>''Kürt Eyyuboğulları Devleti''</nowiki> adını vermiştir.<ref>''[https://www.indyturk.com/node/95346/t%C3%BCrkiyeden-sesler/k%C3%BCrt%C3%A7e-g%C3%B6kten-mi-indi-3-sosyo-politik-arka-plan Devletu Benî Eyyûb el-Ekrâd (Ebu Hâmid el-Kudsî, ö.1483)] (Erişim tarihi: 2 Şubat 2022)''</ref>
⚫
El-Hazrecî'nin Eyyubileri anlatan eseri, ''Târihu Devleti'l-Ekrâd'' ({{Dil|tr|Kürd Devletinin Tarihi|dil_adı=e|dil kodu=|yazı=}}) ismini taşımaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://archive.is/KnY7k | başlık = Bilinen ilk Kürt tarihi eseri: Tarihü’l-devletü’l-Ekrad | yayıncı = yeniozgurpolitika.info | erişimtarihi = 8 Şubat 2016 | arşivengelli = evet}} Arşivlenme tarihi:8 Şubat 2016 {{Ksöz|1257 tarihli, tek nüshası İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi’nde bulunan bu eser, Tarihü’l- Devletü’l- Ekrad’dır (Kürd Devleti Tarihi). Memlük Hanedanlığı’ndan da söz ettiği için yazma eserin başlığına sonradan “ve’l-Etrak” kelimesi, farklı bir yazıyla (istinsah) eklenmiştir. ...(589/ 1193, 655/ 1257) İki ucu (başı ve sonu) çıkarılmış ve “Tarikh Davlat al- Akrad wa’l- Atrak” (Kürd - Eyyubi ve Türk - Memlük Hanedanlarının Tarihi) adlı başlık eklenmiştir. ...Çünkü eser, 13. yüzyıl Arapçasıyla kaleme alınmış el yazması bir eserdi. Yani herkesin rahatlıkla içinden çıkabileceği türden değildi.}}
⚫
</ref><ref name="hamphreys" /><ref>{{Ksöz|DS 379 al-Ansari al-Khazraji, Muhammad ibn Ibrahim 'Abd al-'Aziz. ''Ta'rikh dawlat al-Akrad wa-al-Atrak''. Microfilm (negative) of Hekimoglu Ali Pasa ms. 695. Chicago: Department of Photoduplication, University of Chicago Library, 1978.}}
</ref> Bu isim, [[Memlûk Devleti|Memlûk Sultanlığı]]'nın en yaygın adıdır. Fakat bu yazarların [[Memlûk Sultanlığı]]'nın isminden esinlenmiş olma ihtimali yoktur; çünkü hem [[İbnü'l-Esîr]] hem de [[İbn Senaü'l-Mülk]], Memlûk Sultanlığı'nın kuruluşundan (1250) önce ölmüşlerdir.<ref>Ayalon, David, (1977) "Aspects of the Mamluk Phenomenon: b) Ayyubids, Kurds and Turks," ''Der Islam'', Cilt:54, s. 3 (s. 1-32).</ref>


[[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] kaynaklarından olan [[Vasıf Efendi|Ahmed Vasıf Efendi]]'nin ({{Yaklaşık}} 1735-1806) ''Mehasinü’l-Asar ve Hakayık’ul-Ahbar'' isimli eserinde de [[İslam|İslamiyet]]'in [[Anadolu]]'ya gelişinden sonra buraya hükmeden devletlere yer verirken, [[Hicrî takvim|Hicri]] 600'lerde ([[Miladi takvim|Miladi]] 1200'ler) ''Ekrad-ı Eyyubiyye Şubeleri'' (Eyyubi Kürtleri Şubeleri)'nin de hükmedenler arasında yer aldığını söylemiştir.<ref>Vasıf Efendi, ''Mehasinü’l-Asar ve Haka’iku’l-Ahbar'', Çamlıca Yayınları, 2018.</ref>
⚫
Siyasi yapısı bakımından Eyyûbî konfederasyonun yönetim tutumları kendi yurdunun siyasi kurumları ile alakalı olabilir. Fakat bu kurumları çağdaş Türk devletlerinin temel yapısıyla önemli ölçüde farksızdı ve Eyyubîler birçok yönden sadece [[Selçuklular|Selçukluların]] bir halefi olarak anlaşılabilir.<ref name="sesen" /><ref name="humphreys2">Humphreys, R. S. (2011) "Ayyubis" ''Encyclopædia Iranica Cilt: III(2), Sayfa:164-167'' Online:[http://www.iranicaonline.org/articles/ayyubids], {{İng}}</ref>


Eyyubi tarihçisi [[Ramazan Şeşen]], Selahaddin Eyyubi ve ataları olan [[Revvâdîler|Revvadiler]] aşiretinin Yemenli [[Araplar|Arap]] Ezd kabilesine gittiğini, ancak güvenilir kaynaklara göre Eyyubilerin [[Hezbaniler|Hezbaniyye]] Kürtlerine mensup olan Revvadiler kolundan olduğunu belirtir. Şeşen, Eyyubilerin nesebi ile ilgili olarak Arapların, özellikle de Yemenli [[Himyeriler]]'in uydurma bilgiler çıkarmış olabileciklerini de söyleyerek, tarihçilerin bu Arap kaynaklarına da pek itibar etmediğini ve genel olarak Eyyubilerin Hezbaniyye Kürtlerine mensup olduğunun kabul edildiğini söyler.<ref>[https://youtu.be/WV-Dqr1V9Rg Selahaddin Eyyubi Arap mı, Kürt mü?] - Ramazan Şeşen ''(Erişim tarihi: 2 Şubat 2022)''</ref> Selahaddin'in uzun süre inşa katipliğini yapmış olan tarihçi [[İbn-i Şeddad]] da (1145-1235), ''<nowiki>''Siretu Selahaddin''</nowiki>'' isimli eserinde, Selahaddin'in kökeninin Arap olduğu iddialarını kesin bir dille reddetmiştir.<ref>İbn Şeddad, ''Selahaddin-i Eyyubi'nin Hayatı'', Büyüyenay Yayını Basımı, 2021.</ref>
== Siyasî tarih ==


⚫
Siyasi yapısı bakımından Eyyûbî konfederasyonun yönetim tutumları kendi yurdunun siyasi kurumları ile alakalı olabilir. Fakat bu kurumları çağdaş Türk devletlerinin temel yapısıyla önemli ölçüde farksızdı ve Eyyubîler birçok yönden [[Selçuklu Hanedanı]]nın bir halefi olarak anlaşılabilir.<ref name="sesen" /><ref name="humphreys2">Humphreys, R. S. (2011) "Ayyubis" ''Encyclopædia Iranica Cilt: III(2), Sayfa:164-167'' Online:[http://www.iranicaonline.org/articles/ayyubids], {{İng}}</ref>
⚫
=== Selahaddin Eyyubi'nin Mısır’ı fethi ve Bâtınîlerin etrafa yayılması ===
⚫
{{Ana|Fâtımîler devrinde Alevîler|Bâtınîler}}


== Tarihçe ==
⚫
[[Fâtımîler]]’in son halifesi olan [[Âzıd (Fatımi)|El-Âzıd bil-Lâh]]’ın 1171 tarihinde vefatı üzerine [[Şafii mezhebi|Şâfiî]] olan [[Selahaddin Eyyübi]] [[Mısır]]’a yerleşti. Bunun üzerine 278 sene süren Mısır [[Şiilik|Şii]]liğinin tarihe karışması neticesinde Mısır [[Şia]] [[Batınilik]] mensupları da çeşitli ülkelere dağılmak zorunda kaldılar. Böylece, Sultan [[Selahaddin Eyyübi|Selahaddin Eyyubi]]’nin baskısından bunalan [[Batınilik]] [[dâî]]leri bu yeni bağımsızlığına kavuşan bölgelere göç ettiler.


⚫
=== Selahaddin Eyyubi'nin Mısır’ı Fethi ve Bâtınîlerin etrafa yayılması ===
⚫
1158 yılında [[Büyük Selçuklu İmparatorluğu|Büyük Selçuklular]]'ın sonu olarak kabul edilen Sultan Sencer’in evlât bırakmadan ölmesi üzerine Selçuklu valileri [[Horasan (İran)|Horasan]], [[Irak-ı Acem]], [[Kirman Eyaleti|Kirman]], [[Halep]], [[Şam]] ve [[Anadolu Selçuklu Devleti|Anadolu Selçuklu Sultanlığı]] şubeleri oluşturdukları gibi Benî Artıklar, Elgarzîler, Musul ve Halep Atabeylikleri isimleri altında bağımsızlıklarını ilân ettiler.<ref name="sesen"/>
⚫
{{Ana|Fâtımîler devrinde Alevîler|Bâtınîler}}


⚫
=== Selahaddin Eyyubi ve Haçlılar ===
⚫
{{Ana|Selahaddin Eyyübi|Haçlılar}}


⚫
[[Fâtımîler]]’in son halifesi olan [[Âzıd (Fatımi)|El-Âzıd bil-Lâh]]’ın 1171 tarihinde ölmesi üzerine [[Şafii mezhebi|Şâfiî]] olan [[Selahaddin Eyyübi|Selahaddin Eyyubi]], [[Mısır]]’a yerleşti. Bunun üzerine 278 sene süren Mısır [[Şiilik|Şii]]liğinin tarihe karışması sonucunda, Mısır [[Şia]] [[Batınilik]] mensupları da çeşitli ülkelere dağılmak zorunda kaldılar. Böylece, Sultan [[Selahaddin Eyyübi|Selahaddin Eyyubi]]’nin baskısından bunalan [[Batınilik]] [[dâî]]leri, bu yeni bağımsızlığına kavuşan bölgelere göç ettiler.
⚫
1171’de Fatımilere son veren [[Selahaddin Eyyubi|Selahaddin Eyyûbî]], Mısır'da hutbeyi yeniden [[Abbâsîler|Abbasi halifesi]] adına okutmuş ve Mısır'da [[Sünnîlik|Sünnîliği]] yeniden başlatmıştır. 1174'te kendi adına [[hutbe]] okutarak devletin başına geçti. İlk iş olarak [[Zengiler]]'i kendi topraklarına bağladı. [[Suriye]], [[Filistin]], [[Hicaz]], [[Ürdün]], [[Yemen]], [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi|Güneydoğu Anadolu Bölgesi']]ni egemenliği altına aldı. 1177 yılında [[Montgisard Muharebesi|Montgisard Muharebesi']]nde [[Kudüs Krallığı|Kudüs Kralı]] [[IV. Baudouin]]'e yenildi.


⚫
1157 yılında [[Büyük Selçuklu İmparatorluğu|Büyük Selçuklular]]'ın sonu olarak kabul edilen Sultan [[Ahmed Sencer|Sencer]]’in evlât bırakmadan ölmesi üzerine Selçuklu valileri [[Horasan (İran)|Horasan]], [[Irak-ı Acem]], [[Kirman Eyaleti|Kirman]], [[Halep]], [[Şam]] ve [[Anadolu Selçuklu Devleti|Anadolu Selçuklu Sultanlığı]] şubeleri oluşturdukları gibi, Benî Artıklar, Elgarzîler, [[Musul Atabeyliği|Musul]] ve [[Halep]] Atabeylikleri isimleri altında bağımsızlıklarını ilân ettiler.<ref name="sesen" />
⚫
Selahaddin Eyyubi, Haçlılarla uzun süren mücadeleler yaptı. 1187 yılında Kudüs Kralı [[Lüzinyanlı Guy]]'ın ordusu ile yaptığı [[Hıttin Muharebesi]]'nde Haçlı ordusunu yenerek ve [[Kudüs]]'ü alarak tekrar [[İslamiyet]]'e kazandırdı. Fetihten sonra katliam beklentisi içinde olan [[gayrimüslim]]lere gösterdiği engin hoşgörü ve benzeri insanî özellikler ile büyük takdir kazandı. [[İslâm|İslam]] dünyasında bir efsane hâline geldi. 1188 yılında Selahaddin, [[Antakya Prensliği]]'ne ([[Haçlı devletleri|Haçlı Kontluğu]]) karşı sefere çıktı. Bu bölgede birçok kaleyi ele geçirdi.

⚫
=== Selahaddin Eyyubi ve Haçlılar ===
⚫
{{Ana|Selahaddin Eyyübi|Haçlılar|Hıttin Muharebesi}}


⚫
1171’de Fatımilere son veren [[Selahaddin Eyyubi|Selahaddin Eyyûbî]], [[Mısır]]'da [[Hutbe|hutbeyi]] yeniden Sünni [[Abbâsîler|Abbasi halifesi]] adına okutmuş ve Mısır'da [[Sünnîlik|Sünnîliği]] yeniden başlatmıştır. 1174'te de kendi adına hutbe okutarak devletinin başına geçti. İlk iş olarak [[Zengiler]]'i kendi topraklarına bağladı. [[Suriye]], [[Filistin]], [[Hicaz]], [[Ürdün]], [[Yemen]] ve [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi]]'ni egemenliği altına aldı. 1177 yılında [[Montgisard Muharebesi|Montgisard Muharebesi']]nde [[Kudüs Krallığı|Kudüs Kralı]] [[IV. Baudouin]]'e yenildi.
⚫
Kudüs'ün [[Müslüman|Müslümanların]] eline geçmesinin ardından, 1189 yılı başlarında [[Üçüncü Haçlı seferi|Üçüncü Haçlı Seferi]], [[Papa]] tarafından başlatıldı. Bu sefere, daha önce Hittin Savaşı'na katılan Haçlılardan başka [[İngilizler|İngiliz]], [[Fransızlar|Fransız]], [[Almanlar|Alman]] ve [[Sicilya]] içinde olduğu devletlerin oluşturduğu donanmaları ve kara kuvvetleri Haçlılara katıldılar. Selahaddin bütün [[Müslüman]]lardan yardım istedi, fakat çok azı bu yardıma cevap verdi. Artık her iki tarafın askerleri de savaşın bitmesini istiyorlardı. Bunun üzerine anlaşmaya karar verildi. 2 Eylül 1192 tarihinden geçerli olmak üzere üç yıl sekiz ay karada ve denizde geçerli olacak bir anlaşma imzalandı.
[[Dosya:Battle of Cresson.jpg|küçükresim|270x270pik|Hıttin Muharebesi (1187)]]
[[Dosya:Saladin and Guy.jpg|küçükresim|270x270pik|[[Hıttin Muharebesi]]'nden sonra Selahaddin Eyyubi ve esir Kudüs Kralı [[Lüzinyanlı Guy]]]]
⚫
Selahaddin Eyyubi, Haçlılarla uzun süren mücadeleler yaptı. 1177'deki [[Montgisard Muharebesi]] yenilgisi onu yıldırmadı ve 1187 yılında [[Kudüs Krallığı|Kudüs Kralı]] [[Lüzinyanlı Guy]]'ın ordusu ile yaptığı [[Hıttin Muharebesi]]'nde Haçlı ordusunu yenerek [[Kudüs]]'ü tekrar [[İslamiyet]]'e kazandırdı. Fetihten sonra katliam beklentisi içinde olan [[gayrimüslim]]lere gösterdiği engin hoşgörü ve benzeri insanî özellikler ile büyük takdir kazandı. [[İslâm|İslam]] dünyasında bir efsane hâline geldi. Kudüs'teki 88 yıl süren [[Hristiyanlık|Hristiyan]] egemenliği sona ermiş, kutsal şehir [[Müslüman]] Eyyubilerin eline geçmişti. 1188 yılında Selahaddin, bu kez Haçlı Kontluğu [[Antakya Prensliği]]'ne karşı sefere çıktı. Bu bölgede birçok kaleyi ele geçirdi.


⚫
Kudüs'ün [[Müslüman]]ların eline geçmesinin ardından, 1189 yılı başlarında [[Üçüncü Haçlı seferi|Üçüncü Haçlı Seferi]], [[Papa]] tarafından başlatıldı. Bu sefere, daha önce Hıttin Savaşı'na katılan Haçlılardan başka [[İngilizler|İngiliz]], [[Fransızlar|Fransız]], [[Almanlar|Alman]] ve [[Sicilya]]'nın içinde olduğu devletlerin oluşturduğu donanmalar ve kara kuvvetleri de Haçlılara katıldılar. Selahaddin, bütün [[Müslüman]]lardan yardım istedi, fakat çok azı bu yardıma cevap verdi. Artık her iki tarafın askerleri de savaşın bitmesini istiyorlardı. Selahaddin, 1191 yılında [[Arsuf Muharebesi]]'nde İngiliz Kralı [[I. Richard]]'a yenildiyse de, kutsal şehir Kudüs'ü muhafaza etmeyi başardı.
Bu anlaşma ile [[Yafa]] ile [[Sur]] arasındaki dar sahil şeridi [[Haçlılar]]'ın elinde kalıyor, diğer fethedilen yerler Müslümanların oluyordu. Bu zaman zarfında [[Orta Doğu]]'daki Haçlı varlığının belini kırmış, onu asla eski gücüne kavuşamayacağı hale getirmişti.


Temmuz 1192'de, I. Richard emrindeki Haçlı ordusu, Kudüs'ü alamadığı için ve sahilde hücuma maruz kalacağı için [[Filistin (bölge)|Filistin]]'in kuzeyine doğru çekilmeye başladı. Selahaddin'in ordusu, daha önce Haçlıların Kudüs'e hücumlarındaki harekât merkezi olan [[Yafa]] Kalesine hücuma geçti ve üç gün süren kuşatmadan sonra şehri ve kaleyi ele geçirdiler. Küçük bir kısım savunmacı iç kaleye çekildi. Bu Müslüman ordusu, Haçlıların Temmuz 1191'deki [[Akka Kuşatması (1191)|Akka Kuşatması]] sonucunda teslim olan yaklaşık 2.700 savunmacılardan askerin ve 300 kadar kadın ile çocuğun tümünü hunharca öldürmelerini unutmamışlardı. Haçlıların daha önceden yapmış oldukları bu katliam üzerine Selahaddin'in ordusu, [[Yafa]]'da bulunan savunmacılara karşı bir intikam taarruzu başlattılar. Bu katliamı Selahaddin Eyyubi önlemeye çalıştıysa da, askerlerin kontrolünü kaybetmişti. Hatta Selahaddin, savunmacı Haçlılara iç kaleye çekilip kendilerini savunmaları konusunda haberler göndermişti.
⚫
Sultan Selahaddin, 4 Mart 1193 günü [[Şam]]'da öldü. Ölümü üzerine dört oğlu kendi aralarında mücadeleye başladı. [[Selahaddin Eyyübi|Selahaddin Eyyubi]], bütün bu işlerin dışında [[Haşhaşiler]] ve [[Batınilik]] meselesi ile de uğraştı.
[[Dosya:Saladin attacks Jaffa crusades.jpg|sol|küçükresim|250x250pik|Selahaddin Eyyubi'nin Yafa Kalesi'ni kuşatması]]
Bu Yafa Muharebesi, [[I. Richard]]'ın zaferi ile sonuçlanmış olsa da, I. Richard'ın hiç ihtiyatları bulunmadığı için bu galibiyeti pekiştirme imkânı da bulunmamaktaydı. Sarf etmiş olduğu olağanüstü şahsi gayret nedeni ile Richard yorgun düşmüş ve hastalanmıştı. Bunun üzerine, 2 Eylül 1192'de I. Richard ile Selahaddin Eyyubi arasında 5 yıl süre müddetle barış sağlamak üzere [[Ramla Antlaşması]] imzalandı ve böylece [[Üçüncü Haçlı Seferi|III. Haçlı Seferi]]'nin savaş safhası sona ermiş oldu.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.worldhistory.org/Third_Crusade/|başlık=Third Crusade|erişimtarihi=2 Şubat 2022|dil=İngilizce|çalışma=World History Encyclopedia}}</ref>


Ramla Antlaşması'na göre [[Filistin (bölge)|Filistin]]'in [[Yafa]]'nın güneyinde bulunan sahil şeridi ve şehirleri [[Kudüs Krallığı]]'na bırakılmaktaydı. [[Hristiyanlık|Hristiyan]] hacıların Kudüs'te Hristiyan kutsal yerlerini ziyaret etmeleri tamamen serbest olacaktı. [[Müslüman]] ve Hristiyan halkı ve tüccarları, birbirine ait olan arazilerden silahsız ve barışçıl olarak hiçbir engelsiz girip geçebileceklerdi. Bu antlaşmadan sonra I. Richard'a Kudüs'ü ve kutsal yerleri ziyaret etmesi için pasaport gönderildi. Ama Richard Kudüs'e gitmemeye karar verdi ve emri altında bulunan Fransız Haçlı askerlerinin de Kudüs gitmelerini yasakladı. Ve böylece kutsal şehir [[Kudüs]], Müslüman Eyyubi Devleti'nin denetimi ve koruması altında kaldı. Bu zaman zarfında Eyyubiler, [[Orta Doğu]]'daki Haçlı varlığının belini kırmış, onu asla eski gücüne kavuşamayacağı hale getirmişti.
Selahaddin Eyyubi'nin kurduğu devlet, babasının adından dolayı Eyyûbîler Devleti olarâk anıldı. Eyyûbîler Devleti'nin sınırları kısa sürede [[Mısır]], [[Suriye]], [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi]] ve [[Arabistan]]'ın güneyine kadar genişledi.


⚫
Sultan [[Selahaddin Eyyubi|Selahaddin]], 4 Mart 1193 günü [[Şam]]'da öldü. Ölümü üzerine dört oğlu kendi aralarında mücadeleye başladı. Selahaddin Eyyubi, bütün bu işlerin dışında [[Haşhaşiler]] ve [[Batınilik]] meselesi ile de uğraştı. Selahaddin Eyyubi'nin kurduğu devlet, babasının adından dolayı Eyyûbîler Devleti olarak anıldı. Eyyûbîler Devleti'nin sınırları kısa sürede [[Mısır]], [[Suriye]], [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi]] ve [[Arabistan]]'ın güneyine kadar genişledi.
⚫
=== Selahaddin'den sonraki Eyyubiler sultanlar ===


⚫
=== Selahaddin'den sonraki Eyyubi sultanları ===
Selâhaddin Eyyubi yaşamakta iken 17 oğlundan en büyüğü <nowiki>[[Efdal bin Selahaddin|Efdal]]</nowiki>'i Şam'da Suriye Eyyubiler Sultanı olarak tayin etti ve Eyyubiler büyük sultanı olmak için veliaht olarak seçti. Diğer oğullarına alt-sultanlıklar verdi. 3-4 Mart 1193'de Sultan Selâhaddin olduğu zaman Eyyubiler yüksek bürokrasisi 1186'da Selahaddin'in yaptığı görev paylaştırmasını onun mirası olarak kabul ettiler. Böylece büyük oğul olan Afdal Eyyubiler Suriye Sultanı oldu ve Eyyubiler üst Sultanlığı göreviyle yetkileri de verildi. İkinci oğlu [[Aziz Osman bin Selâhaddin|Aziz Osman]] Eyyubiler Mısır Sultanı ve üçüncü oğlu Zahir Gazi Halep Emiri oldu.
[[Dosya:Ayyubid.png|küçükresim|250px|[[Moğol istilaları|Moğol istilası]] öncesi Eyyubi sınırları (kırmızı)]]Selâhaddin Eyyubi yaşamakta iken, en büyük oğlu olan [[Efdal bin Selahaddin|Efdal]]'i Şam'a Suriye Eyyubiler Sultanı olarak tayin etti ve Eyyubilerin büyük sultanı olması için veliaht olarak seçti. 4 Mart 1193'de Selâhaddin öldüğü zaman Eyyubi yüksek bürokrasisi, 1186'da Selahaddin'in yaptığı görev paylaştırmasını onun mirası olarak kabul etti. Böylece büyük oğul olan [[Efdal bin Selahaddin|Efdal]], Eyyubiler Suriye Sultanı oldu ve Eyyubiler üst Sultanlığı göreviyle yetkileri de verildi. İkinci oğlu [[Aziz Osman bin Selahaddin|Aziz Osman]], Eyyubiler Mısır Sultanı ve üçüncü oğlu Zahir Gazi ise Halep Emiri oldu.


Afdal gayet yumuşak huylu bir kişi olduğu için yönetici emirler ve halk tarafından sevilmekte idi. Fakat tecrübesiz idi ve zayıf ve yumuşak karakterli olduğu için kendi isteklerini kabul ettirmekte güçlük çekmekte idi ve erkanının, özellikle Veziri olan Ziyaeddin İbnü'l-Esir'in büyük etkisi altında kalmakta idi. Bazen de kendini içkiye ve eğlenceye kaptırmakta idi. Bunun için Şam'da bulunan ve ona darılan Eyyubiler emir ve idarecileri onun yanından ayrılıp diğer Eyyubiler alt-sultanlarına, özellikle [[Kahir]] Mısır’daki Melik Azîz’in ve [[Halep]]'deki Melik Zâhir Gazi’ye bağlandılar. Mısır alt-sultanı Azîz Şam'ı eline geçirip büyük sultan olmaya karar verdi. 1194'de Aziz Mısır ordusu ile Şam'a yürüdü ve şehri kuşatmaya aldı. Afdal amcası olan Elcezire Emiri, [[I. Adil|Âdil]]’e başvurup Aziz ile anlaşmazlığına hakem olmasını istedi. Âdil Afdal'i doğru bularak Aziz'in saldırmasından kurtardı. Aziz ikinci defa 1195'te Azîz yeni bir saldırıya geçti Şam'ı kuşattı ve amcası Adil yine Afdal'i kurtardı. 1196'da Aziz üçüncü bir saldırıya geçmeden o zaman Elcezire emirliğini bırakıp Mısır'a yerleşmiş Âdil ile anlaştı ve Adil ve Aziz birlikte Şam'ı kuşatıp eline geçirdiler. Melik Aziz Osman Mısır sultanı ve büyük Eyyubiler hükümdarı olarak kabul edildi. Afdal Suriye tahtından indirilip küçük bir valilik olan Sarhad valiliğine gönderildi. Adil Eyyubiler Suriye Sultanı oldu.
[[Efdal bin Selahaddin|Efdal]], gayet yumuşak huylu bir kişi olduğu için yönetici emirler ve halk tarafından sevilmekteydi. Fakat tecrübesizdi ve zayıf-yumuşak karakterli olduğu için kendi isteklerini kabul ettirmekte güçlük çekmekteydi ve erkanının, özellikle veziri olan [[İbnü'l-Esîr|Ziyaeddin İbnü'l-Esir]]'in büyük etkisi altında kalmaktaydı. Bunun için Şam'da bulunan ve ona darılan Eyyubiler emir ve idarecileri, onun yanından ayrılıp diğer Eyyubiler alt-sultanlarına, özellikle [[Mısır]]’daki [[Aziz Osman bin Selahaddin|Azîz Osman]]’ın ve [[Halep]]'deki Zâhir Gazi’ye bağlandılar. Mısır alt-sultanı Azîz, [[Şam]]'ı eline geçirip büyük sultan olmaya karar verdi. 1194'de Aziz, Mısır ordusu ile Şam'a doğru yürüdü ve şehri kuşatmaya aldı. [[Efdal bin Selahaddin|Efdal]], amcası olan [[I. Adil|Âdil]]’e başvurup Aziz ile anlaşmazlığına hakem olmasını istedi. Âdil, Efdal'i doğru bularak onu Aziz'in saldırmasından kurtardı. 1195'te Azîz, yeni bir saldırıya geçti, Şam'ı kuşattı ve Adil, yine Efdal'i kurtardı. 1196'da Aziz, üçüncü bir saldırıya geçmeden önce, o zaman El-Cezire Emirliğini bırakıp Mısır'a yerleşmiş amcası Âdil ile anlaştı ve Adil ile Aziz, birlikte Şam'ı kuşatıp ele geçirdiler. Ardından [[Aziz Osman bin Selahaddin|Aziz Osman]], Mısır Sultanı ve büyük Eyyubiler hükümdarı olarak kabul edildi. Efdal, Suriye tahtından indirilip küçük bir valilik olan Sarhad valiliğine gönderildi. Adil ise Eyyubiler [[Suriye]] Sultanı oldu.


=== Eyyubiler ve Haçlı Seferleri ===
=== Eyyubiler ve Haçlı Seferleri ===

Sayfanın 21.42, 26 Şubat 2022 tarihindeki hâli

Kürtçe: Dewleta Eyûbî
Arapça: الأيّوبيّون (Eyyûbîyûn)
Eyyûbîler
Eyyûbîler Devleti
1171-1250/1341
bayrağı
Bayrak
Devletin en güçlü olduğu dönemde sınırları
Devletin en güçlü olduğu dönemde sınırları
Selahaddin Eyyubi'nin 1193'teki ölümü üzerine Mısır Eyyubi Sultanlığı toprakları (pembe renkli)
Selahaddin Eyyubi'nin 1193'teki ölümü üzerine Mısır Eyyubi Sultanlığı toprakları (pembe renkli)
Türİslam Devleti
BaşkentKahire (1171-1174)
Şam (1174-1218)
Kahire (1218-1250)
Şam (1250-1260)
Hama (1260-1341)
En büyük şehirŞam
Yaygın dil(ler)Kürtçe [1][2]
Arapça
Etnik gruplar
Kürtler (çoğunluk) [3]
Araplar (çoğunluk)
Türkler (azınlık)
Resmî din
Sünnî İslâm
HükûmetMonarşi
Sultan 
• 1171-1193
Selahaddin Eyyûbî (ilk)
• 1193-1198
Aziz Osman
• 1198-1200
Mansur bin Aziz
• 1200-1218
I. Adil
• 1218-1238
Kamil bin Adil
• 1238-1240
II. Adil
• 1240-1249
Salih Eyyub
• 1249-1250
Muazzam Turanşah
• 1250-1254
Eşref Musa (son)
Mısır Sultanı 
• 1169-1193
Selahaddin Eyyûbî (ilk)
• 1250-1254
Eşref Musa (son)
Tarihçe 
• Kuruluşu
1171
1177
1187
1189-1192
1191
1230
• Dağılışı
1250/1341
Yüzölçümü
1190 [4]2.000.000 km2
1200 [5]1.700.000 km2
Nüfus
• 1190 [4]
2.700.000
Para birimiDinar
Öncüller		 Ardıllar
Fatımîler
Zengiler
Hezbaniler
Revvâdîler
Kudüs Krallığı
Memlûk Devleti
Hasankeyf Emirliği
Dunbuli Prensliği
Şirvan Emirliği
Kilis Emirliği
Bingöl Emirliği

Eyyûbîler Devleti veya Eyyûbîler (Arapça: الأيّوبيّون, Eyyûbîyûn ; Klasik Kürtçe: Dewleta Eyûbî), Zengi Devleti'nin komutanı ve Hezbani Kürtlerinden olan Selahaddin Eyyûbî'nin 1171 yılında kurduğu Eyyubiler Hanedanı'nın Mısır ve Suriye'de egemen olduğu Müslüman bir Kürt[6] devletidir.[not 1][7][8][9][10][11][12] En güçlü olduğu dönemde Mısır, Suriye, Irak, Hicaz, Kudüs, Libya ve Yemen'i egemenliği altında tutmuştur. 1171'de Selahaddin Eyyubi tarafından Mısır'daki Şii Fâtımî Halifeliği'nin ortadan kaldırılmasının ardından doğan iktidar boşluğuyla Selahaddin'in ''Mısır Sultanı'' ilan edilerek tarih sahnesine çıkan devlet, 1187 yılında Hıttin Muharebesi ile Kudüs'ü Hristiyanlardan geri almış ve Orta Doğu'da büyük bir güç haline gelmiştir.[13]

Eyyubi Hanedanı, nispeten kısa görev süresine rağmen bölgede, özellikle de Mısır'da dönüştürücü bir etkiye sahipti. Eyyubiler döneminde, daha önce Şii bir halifelik olan Mısır, baskın Sünni siyasi ve askeri güç ile bölgenin ekonomik ve kültürel merkezi haline geldi. Saltanatı boyunca Eyyubi yönetimi, ekonomik bir refah çağını başlattı ve sağlanan kolaylıklar ve himaye, İslam dünyasında entelektüel faaliyetlerin yeniden canlanmasına yol açtı. Aynı zamanda bu döneme, büyük şehirlerde çok sayıda medrese inşa ederek bölgedeki Sünni Müslüman egemenliğini şiddetle güçlendirmeye yönelik bir Eyyubi süreci de damgasını vurdu. Memlûklular tarafından lağvedildikten sonra bile Eyyubilerin kurduğu saltanat Mısır, Levant ve Hicaz'da 267 yıl daha devam edecekti.

Nüfusunun çoğunu Kürtlerin ve Arapların oluşturduğu Eyyubiler Devleti, topraklarını Hicaz'a ek olarak, Levant bölgesinin çoğunu kapsayacak şekilde, Mısır sınırlarının ötesine hızla genişletti. Yemen, Kuzey Nubia, Trablusgarp, Sirenayka, Güneydoğu Anadolu ve özellikle Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı ve Kürt ailesinin anavatanı olan Kuzey Irak'a hükmetti. İslam dünyasının iki önemli kutsal şehri olan Mekke ve Medine'yi de elinde bulunduran devlet, ''İki Kutsal Caminin Koruyucusu'' unvanına sahip oldu ve bu unvan, bizzat devletin kurucusu Selahaddin Eyyubi tarafından da kullanıldı.

Haçlıların Kudüs'ü 1099 yılında ele geçirip 88 yıl sonra Kudüs'ün bu sefer Selahaddin tarafından Eyyubilerin geri alınmasıyla Haçlılara karşı kazanılan ünlü zaferden dolayı Selahaddin, bugün başta saltanat sürmüş olduğu birçok ülkede ulusal bir kahraman olarak anılmaktadır. Günümüzde, saltanatının birer parçası olan Mısır, Suriye, Filistin ve doğum yeri olan Irak, ulusal arması olarak hanedan kartalını armalarında bulundurmaktadır. (Bknz. https://en.wikipedia.org/wiki/Ayyubid_dynasty)

Hanedanın etnik yapısı ve devlet yapısı

Devletin kurucusu olan Selahaddin Eyyubi, Tikrit'te (Irak) Kürt bir ailede doğmuştur.[14][15][16][17][18][19] Selâhaddin Eyyûbî’nin babası Necmeddin Eyyûb, o dönemde bir Kürt Hanedanlığı olan Şeddâdîler'in hüküm sürdüğü Divin'de, Ecdenakan isimli, ahalisinin tamamının Kürtlerden oluştuğu bir köyde doğmuştur ve babasının adı Şadi (veya Şazi) el-Kürdî’dir.[20][21] Şadi'nin babasına ise genellikle ''Mervan'' denir, ancak onun hakkında pek bir şey bilinmemektedir.[22]

Güvenilir kaynaklara göre Eyyubi ailesi, Hezbaniyye Kürtlerinin Revvâdîler aşiretindendir.[23] Revvâdîler aşireti ise, aslen Yemenli Arap Ezd kabilesine mensup olup sonradan Kürtleşmişlerdir.[24][25] Ardından, Abbasi halifesi tarafından 758'de Basra'dan alınarak Azerbaycan'a yerleştirilmişlerdir. Azerbaycan valisi Yezid bin Hatim ise, Revvadiler aşiretinden olan Revvad bin Müsenna el-Ezdî'yi güvenliği sağlama amacıyla Tebriz civarına vazifelendirmiştir.[26] Daha sonra onun soyundan gelen torunları, 8. ve 9. yüzyıllarda Abbasilerin Tebriz valisi olarak vazife yapmışlardır. Revvadiler, 10. yüzyılın başından itibaren Azerbaycan'da baskın hale gelen Kürt varlığıyla, özellikle de Hezbani aşiretiyle karışmışlar ve giderek Kürtleşmişlerdir.[24][27]

Tarihçi İbn Haldun'a göre ise Selahaddin Eyyubi'nin ataları, aslı Arap olan Yemen'in Himyeri vilayeti eşrafından, Hezbâniyye Kürtlerinin Revvadiler aşiretine mensup Kürtlerdirler.[28]

Arap tarihçi El-Hazreci, Selahaddin Eyyubi'nin ölümünden yaklaşık 60 yıl sonra, 1295 yılında yazdığı ve Eyyubileri anlattığı el yazması kitabına Târihu Devleti'l-Ekrâd (Türkçe: Kürt Devletinin Tarihi)[29][30] adını vermiştir.[31][32]

Tarihçi Ebu Emir Minhaç Sirac Muhammed Cüzcani, 1260 yılında Farsça olarak yazdığı en ünlü eseri Tabakat-ı Nâsırî kitabında Eyyubilerden Mulûku'l-Kurd (Kürt Hükümdarlar) diyerek bahsetmiştir.[33][34] Memlûk dönemi tarihçilerinden Ebu Hamid el-Kudsi ise, 15. yüzyılda yazdığı Eyyubileri anlatan eserine ''Devletu Beni Eyyub el-Ekrad'', yani ''Kürt Eyyuboğulları Devleti'' adını vermiştir.[35]

Osmanlı kaynaklarından olan Ahmed Vasıf Efendi'nin (y. 1735-1806) Mehasinü’l-Asar ve Hakayık’ul-Ahbar isimli eserinde de İslamiyet'in Anadolu'ya gelişinden sonra buraya hükmeden devletlere yer verirken, Hicri 600'lerde (Miladi 1200'ler) Ekrad-ı Eyyubiyye Şubeleri (Eyyubi Kürtleri Şubeleri)'nin de hükmedenler arasında yer aldığını söylemiştir.[36]

Eyyubi tarihçisi Ramazan Şeşen, Selahaddin Eyyubi ve ataları olan Revvadiler aşiretinin Yemenli Arap Ezd kabilesine gittiğini, ancak güvenilir kaynaklara göre Eyyubilerin Hezbaniyye Kürtlerine mensup olan Revvadiler kolundan olduğunu belirtir. Şeşen, Eyyubilerin nesebi ile ilgili olarak Arapların, özellikle de Yemenli Himyeriler'in uydurma bilgiler çıkarmış olabileciklerini de söyleyerek, tarihçilerin bu Arap kaynaklarına da pek itibar etmediğini ve genel olarak Eyyubilerin Hezbaniyye Kürtlerine mensup olduğunun kabul edildiğini söyler.[37] Selahaddin'in uzun süre inşa katipliğini yapmış olan tarihçi İbn-i Şeddad da (1145-1235), ''Siretu Selahaddin'' isimli eserinde, Selahaddin'in kökeninin Arap olduğu iddialarını kesin bir dille reddetmiştir.[38]

Siyasi yapısı bakımından Eyyûbî konfederasyonun yönetim tutumları kendi yurdunun siyasi kurumları ile alakalı olabilir. Fakat bu kurumları çağdaş Türk devletlerinin temel yapısıyla önemli ölçüde farksızdı ve Eyyubîler birçok yönden Selçuklu Hanedanının bir halefi olarak anlaşılabilir.[7][39]

Tarihçe

Selahaddin Eyyubi'nin Mısır’ı Fethi ve Bâtınîlerin etrafa yayılması

Ana maddeler: Fâtımîler devrinde Alevîler ve Bâtınîler


Fâtımîler’in son halifesi olan El-Âzıd bil-Lâh’ın 1171 tarihinde ölmesi üzerine Şâfiî olan Selahaddin Eyyubi, Mısır’a yerleşti. Bunun üzerine 278 sene süren Mısır Şiiliğinin tarihe karışması sonucunda, Mısır Şia Batınilik mensupları da çeşitli ülkelere dağılmak zorunda kaldılar. Böylece, Sultan Selahaddin Eyyubi’nin baskısından bunalan Batınilik dâîleri, bu yeni bağımsızlığına kavuşan bölgelere göç ettiler.

1157 yılında Büyük Selçuklular'ın sonu olarak kabul edilen Sultan Sencer’in evlât bırakmadan ölmesi üzerine Selçuklu valileri Horasan, Irak-ı Acem, Kirman, Halep, Şam ve Anadolu Selçuklu Sultanlığı şubeleri oluşturdukları gibi, Benî Artıklar, Elgarzîler, Musul ve Halep Atabeylikleri isimleri altında bağımsızlıklarını ilân ettiler.[7]

Selahaddin Eyyubi ve Haçlılar

Ana maddeler: Selahaddin Eyyübi, Haçlılar ve Hıttin Muharebesi

1171’de Fatımilere son veren Selahaddin Eyyûbî, Mısır'da hutbeyi yeniden Sünni Abbasi halifesi adına okutmuş ve Mısır'da Sünnîliği yeniden başlatmıştır. 1174'te de kendi adına hutbe okutarak devletinin başına geçti. İlk iş olarak Zengiler'i kendi topraklarına bağladı. Suriye, Filistin, Hicaz, Ürdün, Yemen ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ni egemenliği altına aldı. 1177 yılında Montgisard Muharebesi'nde Kudüs Kralı IV. Baudouin'e yenildi.

Hıttin Muharebesi (1187)
Hıttin Muharebesi'nden sonra Selahaddin Eyyubi ve esir Kudüs Kralı Lüzinyanlı Guy

Selahaddin Eyyubi, Haçlılarla uzun süren mücadeleler yaptı. 1177'deki Montgisard Muharebesi yenilgisi onu yıldırmadı ve 1187 yılında Kudüs Kralı Lüzinyanlı Guy'ın ordusu ile yaptığı Hıttin Muharebesi'nde Haçlı ordusunu yenerek Kudüs'ü tekrar İslamiyet'e kazandırdı. Fetihten sonra katliam beklentisi içinde olan gayrimüslimlere gösterdiği engin hoşgörü ve benzeri insanî özellikler ile büyük takdir kazandı. İslam dünyasında bir efsane hâline geldi. Kudüs'teki 88 yıl süren Hristiyan egemenliği sona ermiş, kutsal şehir Müslüman Eyyubilerin eline geçmişti. 1188 yılında Selahaddin, bu kez Haçlı Kontluğu Antakya Prensliği'ne karşı sefere çıktı. Bu bölgede birçok kaleyi ele geçirdi.

Kudüs'ün Müslümanların eline geçmesinin ardından, 1189 yılı başlarında Üçüncü Haçlı Seferi, Papa tarafından başlatıldı. Bu sefere, daha önce Hıttin Savaşı'na katılan Haçlılardan başka İngiliz, Fransız, Alman ve Sicilya'nın içinde olduğu devletlerin oluşturduğu donanmalar ve kara kuvvetleri de Haçlılara katıldılar. Selahaddin, bütün Müslümanlardan yardım istedi, fakat çok azı bu yardıma cevap verdi. Artık her iki tarafın askerleri de savaşın bitmesini istiyorlardı. Selahaddin, 1191 yılında Arsuf Muharebesi'nde İngiliz Kralı I. Richard'a yenildiyse de, kutsal şehir Kudüs'ü muhafaza etmeyi başardı.

Temmuz 1192'de, I. Richard emrindeki Haçlı ordusu, Kudüs'ü alamadığı için ve sahilde hücuma maruz kalacağı için Filistin'in kuzeyine doğru çekilmeye başladı. Selahaddin'in ordusu, daha önce Haçlıların Kudüs'e hücumlarındaki harekât merkezi olan Yafa Kalesine hücuma geçti ve üç gün süren kuşatmadan sonra şehri ve kaleyi ele geçirdiler. Küçük bir kısım savunmacı iç kaleye çekildi. Bu Müslüman ordusu, Haçlıların Temmuz 1191'deki Akka Kuşatması sonucunda teslim olan yaklaşık 2.700 savunmacılardan askerin ve 300 kadar kadın ile çocuğun tümünü hunharca öldürmelerini unutmamışlardı. Haçlıların daha önceden yapmış oldukları bu katliam üzerine Selahaddin'in ordusu, Yafa'da bulunan savunmacılara karşı bir intikam taarruzu başlattılar. Bu katliamı Selahaddin Eyyubi önlemeye çalıştıysa da, askerlerin kontrolünü kaybetmişti. Hatta Selahaddin, savunmacı Haçlılara iç kaleye çekilip kendilerini savunmaları konusunda haberler göndermişti.

Selahaddin Eyyubi'nin Yafa Kalesi'ni kuşatması

Bu Yafa Muharebesi, I. Richard'ın zaferi ile sonuçlanmış olsa da, I. Richard'ın hiç ihtiyatları bulunmadığı için bu galibiyeti pekiştirme imkânı da bulunmamaktaydı. Sarf etmiş olduğu olağanüstü şahsi gayret nedeni ile Richard yorgun düşmüş ve hastalanmıştı. Bunun üzerine, 2 Eylül 1192'de I. Richard ile Selahaddin Eyyubi arasında 5 yıl süre müddetle barış sağlamak üzere Ramla Antlaşması imzalandı ve böylece III. Haçlı Seferi'nin savaş safhası sona ermiş oldu.[40]

Ramla Antlaşması'na göre Filistin'in Yafa'nın güneyinde bulunan sahil şeridi ve şehirleri Kudüs Krallığı'na bırakılmaktaydı. Hristiyan hacıların Kudüs'te Hristiyan kutsal yerlerini ziyaret etmeleri tamamen serbest olacaktı. Müslüman ve Hristiyan halkı ve tüccarları, birbirine ait olan arazilerden silahsız ve barışçıl olarak hiçbir engelsiz girip geçebileceklerdi. Bu antlaşmadan sonra I. Richard'a Kudüs'ü ve kutsal yerleri ziyaret etmesi için pasaport gönderildi. Ama Richard Kudüs'e gitmemeye karar verdi ve emri altında bulunan Fransız Haçlı askerlerinin de Kudüs gitmelerini yasakladı. Ve böylece kutsal şehir Kudüs, Müslüman Eyyubi Devleti'nin denetimi ve koruması altında kaldı. Bu zaman zarfında Eyyubiler, Orta Doğu'daki Haçlı varlığının belini kırmış, onu asla eski gücüne kavuşamayacağı hale getirmişti.

Sultan Selahaddin, 4 Mart 1193 günü Şam'da öldü. Ölümü üzerine dört oğlu kendi aralarında mücadeleye başladı. Selahaddin Eyyubi, bütün bu işlerin dışında Haşhaşiler ve Batınilik meselesi ile de uğraştı. Selahaddin Eyyubi'nin kurduğu devlet, babasının adından dolayı Eyyûbîler Devleti olarak anıldı. Eyyûbîler Devleti'nin sınırları kısa sürede Mısır, Suriye, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Arabistan'ın güneyine kadar genişledi.

Selahaddin'den sonraki Eyyubi sultanları

Moğol istilası öncesi Eyyubi sınırları (kırmızı)

Selâhaddin Eyyubi yaşamakta iken, en büyük oğlu olan Efdal'i Şam'a Suriye Eyyubiler Sultanı olarak tayin etti ve Eyyubilerin büyük sultanı olması için veliaht olarak seçti. 4 Mart 1193'de Selâhaddin öldüğü zaman Eyyubi yüksek bürokrasisi, 1186'da Selahaddin'in yaptığı görev paylaştırmasını onun mirası olarak kabul etti. Böylece büyük oğul olan Efdal, Eyyubiler Suriye Sultanı oldu ve Eyyubiler üst Sultanlığı göreviyle yetkileri de verildi. İkinci oğlu Aziz Osman, Eyyubiler Mısır Sultanı ve üçüncü oğlu Zahir Gazi ise Halep Emiri oldu.

Efdal, gayet yumuşak huylu bir kişi olduğu için yönetici emirler ve halk tarafından sevilmekteydi. Fakat tecrübesizdi ve zayıf-yumuşak karakterli olduğu için kendi isteklerini kabul ettirmekte güçlük çekmekteydi ve erkanının, özellikle veziri olan Ziyaeddin İbnü'l-Esir'in büyük etkisi altında kalmaktaydı. Bunun için Şam'da bulunan ve ona darılan Eyyubiler emir ve idarecileri, onun yanından ayrılıp diğer Eyyubiler alt-sultanlarına, özellikle Mısır’daki Azîz Osman’ın ve Halep'deki Zâhir Gazi’ye bağlandılar. Mısır alt-sultanı Azîz, Şam'ı eline geçirip büyük sultan olmaya karar verdi. 1194'de Aziz, Mısır ordusu ile Şam'a doğru yürüdü ve şehri kuşatmaya aldı. Efdal, amcası olan Âdil’e başvurup Aziz ile anlaşmazlığına hakem olmasını istedi. Âdil, Efdal'i doğru bularak onu Aziz'in saldırmasından kurtardı. 1195'te Azîz, yeni bir saldırıya geçti, Şam'ı kuşattı ve Adil, yine Efdal'i kurtardı. 1196'da Aziz, üçüncü bir saldırıya geçmeden önce, o zaman El-Cezire Emirliğini bırakıp Mısır'a yerleşmiş amcası Âdil ile anlaştı ve Adil ile Aziz, birlikte Şam'ı kuşatıp ele geçirdiler. Ardından Aziz Osman, Mısır Sultanı ve büyük Eyyubiler hükümdarı olarak kabul edildi. Efdal, Suriye tahtından indirilip küçük bir valilik olan Sarhad valiliğine gönderildi. Adil ise Eyyubiler Suriye Sultanı oldu.

Eyyubiler ve Haçlı Seferleri

Ancak Eyyubiler Hanedanı sultanları Üçüncü Haçlı Seferi ve daha sonra orta-doğuya yapılan Haçlı Seferleri ile uğraşmak zorunda kaldılar. Özellikle Mısır'a Dimyat'a yönelik Beşinci Haçlı Seferi, Eyyubiler Sultanı Kamil bin Adil'in bir anlaşma ile Kudüs'u Haçlılara terk ettiği Altıncı Haçlı Seferi ve yine Mısır'a yönelik ve Dimyat'ın Haçlılara ellerine geçemesine neden olan Fransa Kralı IX. Louis Yedinci Haçlı Seferi Eyyubiler devleti ve sultanlarını çok uğraştırdı.

Eyyubiler hanedan mensuplari arasındaki mücadele Mısır'da isyân çıkmasına neden oldu. Abbâsî Hâlifesi'nin yardım amaçlı gönderdiği Memlûk askerleri yönetimi ele geçirdi. Bundan sonra İslâm Dünyası'nda Kölemenler egemen olmaya başladı.

Özellikle Yedinci Haçlı Seferi Eyyubiler Sultanı olan Salih Eyyub'un beklemediği bir şekilde gelişti. Suriye'de Haçlıları beklerken ve oğlu ve varisi olan Muazzam Turanşah'i Mısır'dan uzaklaştırıp Elcezire valisi olarak Hasankeyf'e göndermişken beklenmedik şekilde Mısır'a yönelen ve Dimyat kalesini ellerine geçiren Haçlılara karşı direnmesi ancak kendinin köle olarak satın alıp eğitilip yetiştirilmelerini sağladığı Memluklu kölemenler ordusunun gayreti ve yetenekleri ile mümkün oldu. Zaten veremden hasta olan Sultan Salih Eyyub sedye ile getirildiği Mansuriye'de daha da hastalandı ve bacağında çıkan abşe nedeniyle ameliyat olmasından sonra oldu. Varisi olan Muazzam Turanşah'a Mısır'a El Cezire'den gelmesi için haber yollandı ve o da allelacele yola çıktı.

Mısır ordusunun komutanları bu ölümü sakladılar ve Salih Eyyub'un dul karısı Şecer-üd-Dürr devlet idaresini efektif olarak eline aldı. Mısır ordusu Memluklu komutanlarının gayet büyük yetenekleri dolayısıyla Haçlı ordusu Mansura Muharebesi'nde büyük bir yenilgiye uğratıldı. Bir oyun ile Mansure içine girmelerini saglayip sonra onları kuşatılmaya alındı. Bu sırada Muazzam Turanşah Mısır'a yetişip Sultanlık ve Mansura'yı kuşatan Mısır ordusu komutasını üzerine almıştı. Haçlılara karşı yapılan Fariskur Muharebesi'nde Haçlılar ordusu büyük bir yenilgiye uğradı ve imha edildip ordu olmaktan çıktı. Kral IX. Louis esir alındı ve ancak gayet büyük bir meblağ altın fidye vermek suretiyle esirlikten kurtuldu. Dimyat'ı geri vererek Haçlı ordusunun kalıntıları başında Mısır'ı terketti.

Memlukluler tarafından Eyyubiler Devleti'nin yıkılması

Tam bu sırada Muazzam Turanşah üvey annesi olan Şecer-üd-Dürr'u ve gayet güçlü Memluklu emirlerini tavırları ve onlar aleyhinde politikaları ile kendinden gocuttu. Memluklu askeri komutan emirler ona bir suikast uygulayarak onu öldürüp Mısır Eyyubiler hanedanının hükümdarlığına effektif olarak son verdiler.

Mısır'ın ve ordusunun efektif idaresi Salih Eyyub'un kurmuş olduğu "Bahri Memluklular" emirleri eline geçmişti. Önce Salih Eyyub'in karısı Şecer-üd-Dürr Sultan ilan edilmiş ve Mısır idarecileri ona biat etmiştir. Fakat Suriye Eyyubiler'inin ve Bağdad Abbasiler halifesinin gayet negatif olarak ona biat etmemeleri yeni bir tutum uygulmalarına yol açtı. (1250)'da Şecer-üd-Dürr tahttan feragat etti ama ona en yakin Bahr-i Memluk komutanlarından Aybeg sultan olarak tahta gecirildi ve Şecer-üd-Dürr onunla evlendi. Eyyubiler Suriye Sultanı Nasır Yusuf devam etti ve bu sultan ordusuyla Mısır'a hücum etti. Aybeg bir ara Eyyubiler Suriye Sultanı Nasır Yusuf'un tehdidini önlemek için ile ortak sultan olarak Mısır Sultanı tahtına 1250-1254 arasında 16 yaşında bir çocuk olan Eyyubiler hanedanından Eşref Musa'yi geçirdiğini ilan etti ise de bu çocuk hükümdar bir kukla olmaktan ileri geçmedi. Eyyubiler Suriye Sultanı ordusu Mısır'de Mamluklularla yapılan iki büyük muharabeden sonra Mısır'dan püskürtüldü. Bu tehdid ortadan kalkınca Eşref Musa tahttan indirilip Eyyubiler hanedanının Mısır idaresi sona erdi ve Mısır'ın idaresi Memlüklüler Devleti'ne geçti.

Eyyubiler hanedanının diğer kolları diğer bölgelerde hükümdarrlik etmeye devam etti. Eyyubi Nasır Yusuf önce 1236-1260 döneminde Hama emiri; sonra (1250-1260) döneminde Eyyubiler Suriye Sultanı oldu. Eyyubiler hanedanının kollarinden olan Eşref Musa bin Mansur İbrahim 1260-1263 döneminde Humus Emiri; Kamil Muhammed 1247-1260 döneminde Meyafarikîn Emiri olarak hüküm sürmüşlerdir. Bu Eyyubiler sultanlık ve emirlikleri Moğolların Suriye ve Filistin'e hücumları ile çok geçmedellahaen ortadan kaldırıldı.

Hükümdarlar

  1. Selahaddin Eyyûbî (1169 -1193)
  2. Aziz Osman bin Selahaddin (1193 - 1198)
  3. Mansur bin Aziz (1198 - 1200)
  4. I. Adil (1200 - 1218)
  5. Kamil bin Adil (1218 -1238)
  6. II. Adil (1238 - 1240)
  7. Salih Eyyub (1240 - 1249)
  8. Muazzam Turanşah (1249 - 1250)
  9. Eşref Musa (1250 - 1254)

Soyağacı

Mısır Eyyûbî sultanları soyağacı:

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Şadi bin Mervan
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Necimeddin
Eyyub
 
Esadeddin
Şirkuh
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Selahaddin Eyyûbî
1.(1169-1193)
 
 
 
 
 
I. Adil
4.(1200-1218)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Aziz Osman bin Selahaddin
2.(1193-1198)
 
 
 
 
 
Kamil bin Adil
5.(1218-1238)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mansur bin Aziz
3.(1198-1200)
 
Mesud
-
 
II. Adil
6.(1238-1240)
 
Salih Eyyub
7.(1240-1249)
 
Şecer-üd-Dürr
(cariye)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Muazzam Turanşah
8.(1249-1250)
 
Mısır Memlûk
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Ayrıca bakınız

Notlar

Kaynakça

  1. ^ Magill 1998, s. 809
  2. ^ France 1998, s. 84
  3. ^ https://www.youtube.com/watch?v=CsGpRU40PNw
  4. ^ Turchin, Adams & Hall 2006, p. 223
  5. ^ Taagepera 1997, p. 495.
  6. ^ Bosworth, C.E. (1996), The New Islamic Dynasties, New York: Columbia University Press, ISBN 978-0-231-10714-3 s.73
  7. ^ a b c Şeşen, Ramazan (2012) ,Eyyübiler (1169-1260), İstanbul:İsam Yayınları, ISBN 9786055586850
  8. ^ "Ayyubids and Mamluks." Kaynak: Rathven, Malise ve Nanji, Azim (ed) (2004) Historical Atlas of the Islamic World., Oxford: OUP ISBN 978-0198609971
  9. ^ Muhammed bin İbrahim bin Muhammed bin Ebil-Fevâris Abdülazîz El-Ensârî El-Hazrecî, Târihu Devletil-Ekrâd, Miilet Genel (Hekimoğlu Ali Paşa) Kütüphanesi, No:695)
  10. ^ Hakan Özoglu, Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries, SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560, s. 46.
  11. ^ Jackson, Sherman A. (1996-01-01). Islamic Law and the State: The Constitutional Jurisprudence of Shihāb Al-Dīn Al-Qarāfī. BRILL. s. 36. ISBN 9789004104587
  12. ^ Clive Ponting, Dünya Tarihi, Alfa Yayınları.
  13. ^ Humphreys, R. Stephen (1977), From Saladin to the Mongols: The Ayyubids of Damascus, 1193–1260. Albany, New York: State University of New York Press,. ISBN 0-87395-263-4 (İngilizce)
  14. ^ He was a Sunni Muslim of Kurdish origin, born in Tikrit in present day Iraq in either 1136 or 1137, and though his father and uncle achieved positions of prominence — his father Ayyub was a political aide to the great Nur al-Din and his uncle Shirkuh was one of the emir's best military commanders — his youth seems to have been uneventful. Chicago Tribune. Barra,Allen. 
  15. ^ A number of contemporary sources make note of this. The biographer İbn Kallikan writes, "Historians agree in stating that [Saladin's] father and family belonged to Duwin [Dvin]. ... They were Kurds and belonged to the Rawādiya (sic), which is a branch of the great tribe al-Hadāniya": Minorsky (1953), p. 124. The medieval historian İbn Athir, also a Kurd, relates a passage from another commander: "... both you and Saladin are Kurds and you will not let power pass into the hands of the Turks": Minorsky (1953), p. 138. 
  16. ^ Humphreys, R. Stephen. (1977). From Saladin to the Mongols : the Ayyubids of Damascus, 1193-1260. Albany: State University of New York Press. ISBN 0-87395-263-4. OCLC 3072517. 
  17. ^ "Saladin Biography". web.archive.org. 30 Ağustos 2017. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
  18. ^ Özoglu, Hakan (2004), Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries, New York:SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560, s. 46.
  19. ^ Ali Muhammed es-Sallabi - Eyyübiler Devleti Selahaddin Eyyübi ve Kudüs'ün Yeniden Fethi, Ravza Yayınları “Selahaddin, asalet ve şeref sahibi bir Kürt aileye mensuptur. Bu aile de nesep cihetinden Kürtlerin en asil aşiretlerinden biri olan Revâdiyye aşiretine mensuptur.”. 
  20. ^ Şadi el-Kürdî nisbesi, İbn Haldûn’da geçmektedir. Bkz. Abdurrahmân b. Haldûn,  Tarîhu İbn Haldûn, I-VIII, Haz. Halil Şahhâde ve Süheyil Zekkâr, Dârü’l-Fikr, Bey- rut, 2000, c. V, s. 289. 
  21. ^ İKTİDARA UZANAN YOLDA EYYÛBÎ AİLESİNİN SERÜVENİ Adventure of Ayyubid Family on the Way of Power (PDF). 
  22. ^ Foundation, Encyclopaedia Iranica. "Welcome to Encyclopaedia Iranica". iranicaonline.org (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Şubat 2022. 
  23. ^ TDV İslam Ansiklopedisi, Ramazan Şeşen, Eyyubiler (Siyasi tarihi)
  24. ^ a b TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 35, sayfa: 36
  25. ^ Prof. Dr. Ramazan Şeşen, 20:44'ten itibaren, https://www.youtube.com/watch?v=KM_dn6MD0Dk 27 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  26. ^ "REVVÂDÎLER - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2022. 
  27. ^ "RAWWADIDS – Encyclopaedia Iranica". iranicaonline.org. 30 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
  28. ^ İbn Haldun, "Mukaddime", 2/622, Milli Eğitim Bakanlığı, 1996.
  29. ^ El-Hazreci, Târihu Devleti'l-Ekrâd, Millet Genel (Hekimoğlu Ali Paşa) Kütüphanesi, No:695.
  30. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; hamphreys isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  31. ^ "Bilinen ilk Kürt tarihi eseri: Tarihü’l-devletü’l-Ekrad". yeniozgurpolitika.info. Erişim tarihi: 8 Şubat 2016.  38. harf sırasında bulunan |başlık= parametresi C1 control character içeriyor (yardım) Arşivlenme tarihi:8 Şubat 2016
  32. ^
  33. ^ Minhac-ı Sirac El Cüzcani, Tabakat-ı Nâsırî, Ötüken Neşriyat Yayınları, 2016.
  34. ^ "CÛZCÂNÎ, Minhâc-ı Sirâc - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2022. 
  35. ^ Devletu Benî Eyyûb el-Ekrâd (Ebu Hâmid el-Kudsî, ö.1483) (Erişim tarihi: 2 Şubat 2022)
  36. ^ Vasıf Efendi, Mehasinü’l-Asar ve Haka’iku’l-Ahbar, Çamlıca Yayınları, 2018.
  37. ^ Selahaddin Eyyubi Arap mı, Kürt mü? - Ramazan Şeşen (Erişim tarihi: 2 Şubat 2022)
  38. ^ İbn Şeddad, Selahaddin-i Eyyubi'nin Hayatı, Büyüyenay Yayını Basımı, 2021.
  39. ^ Humphreys, R. S. (2011) "Ayyubis" Encyclopædia Iranica Cilt: III(2), Sayfa:164-167 Online:[1], (İngilizce)
  40. ^ "Third Crusade". World History Encyclopedia (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Şubat 2022. 

Dış kaynaklar

  • Şeşen, Ramazan. (2012) ,Eyyübiler (1169-1260), İstanbul:İsam Yayınları, ISBN 9786055586850
  • Humphreys, R. Stephen (1977), From Saladin to the Mongols: The Ayyubids of Damascus, 1193–1260. Albany, New York: State University of New York Press,. ISBN 0-87395-263-4 (İngilizce)
  • "Ayyubids and Mamluks." Kaynak: Ruthven, Malise ve Nanji, Azim (ed) (2004) Historical Atlas of the Islamic World., Oxford: OUP ISBN 978-0198609971 (İngilizce)

Dış bağlantılar

  • Şeşen, Ramazan, "Eyyübiler (Siyasî Tarih, Medeniyet Tarihi) " (1995) Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:12 Sayfa:20-31 İstanbul:TDV Yayınları. Online:[2]
  • Beksaç, A. Engin, "Eyyübiler (Medeniyet Tarihi, Sanat) " (1995) Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:12 Sayfa:31-33 İstanbul:TDV Yayınları. Online:[3]
  • Humphreys, R. S. (2011) "Ayyubis" Encyclopædia Iranica Cilt: III(2), Sayfa:164-167 Online:[4], (İngilizce)



Kaynak hatası: <ref> "not" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="not"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Eyyûbîler&oldid=27164814" sayfasından alınmıştır