Efedrin

Vikipedi, özgür ansiklopedi
efedron ve epinefrin ile karıştırılmamalıdır.
Efedrin
(−)-(1R,2S)-efedrin (üst),
(+)-(1S,2R)-efedrin (merkez ve alt)
(1S,2R)-efedrin molekülünün top ve çubuk modeli
Klinik verisi
TelaffuzListeni/ɪˈfɛdrɪn/ or /ˈɛfɪdriːn/
Ticari adlarAkovaz, Corphedra, Emerphed, others
AHFS/Drugs.comEphedrine: Monografi
HCl: Monografi
Sulfate: Monografi
Gebelik
kategorisi
  • AU: A
Uygulama
yolu		By mouth, intravenous (IV), intramuscular (IM), subcutaneous (SC)
ATC kodu
Hukuki durum
Hukuki durum
Farmakokinetik veri
Biyoyararlanım%85
Metabolizmaminimal karaciğer
Etki başlangıcıIV (saniye), IM (10 - 20 dak.), ağız yoluylah (15 - 60 dak.)[5]
Eliminasyon yarı ömrü3 - 6 saat
Etki süresiIV/IM (60 dak.), ağız yoluyla (2 - 4 saat) <!—Kimlik belirteçleri-->
Boşaltım%22 - 99 (idrar)
Tanımlayıcılar
  • rel-(R,S)-2-(metilamino)-1-fenilpropan-1-ol
CAS Numarası
PubChem CID
IUPHAR/BPS
DrugBank
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Bilgi Paneli (EPA)
ECHA Bilgi Kartı100.005.528 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Kimyasal ve fiziksel veriler
FormülC10H15NO
Mol kütlesi165,236 g·mol−1
3D model (JSmol)
  • O[C@H](c1ccccc1)[C@@H](NC)C
  • InChI=1S/C10H15NO/c1-8(11-2)10(12)9-6-4-3-5-7-9/h3-8,10-12H,1-2H3/t8-,10-/m0/s1 
  • Key:KWGRBVOPPLSCSI-WPRPVWTQSA-N 

Efedrin, anestezi sırasında düşük kan basıncını önlemek için sıklıkla kullanılan bir merkezi sinir sistemi (CNS) uyarıcısıdır.[5] Astım, narkolepsi ve obezite için de kullanılmıştır ancak tercih edilen tedavi değildir.[5] Burun tıkanıklığında faydası belli değildir.[5] Ağız yoluyla veya kas içine, damara veya derinin hemen altına enjeksiyonla alınabilir.[5] İntravenöz kullanımla etkisi hızlı olurken, kas içine enjeksiyon 20 dakika, ağızdan enjeksiyon ise bir saat sürebilir.[5] Enjeksiyonla verildiğinde yaklaşık bir saat sürer ve ağızdan alındığında dört saate kadar sürebilir.[5]

Yaygın yan etkiler arasında uyku güçlüğü, kaygı, baş ağrısı, halüsinasyonlar, yüksek kan basıncı, hızlı kalp atış hızı, iştahsızlık ve idrara çıkamama yer alır.[5] Ciddi yan etkiler inme ve kalp krizini içerir.[5] Hamilelikte muhtemelen güvenli olmakla birlikte, hamilelerde kullanımı yeterince araştırılmamıştır.[6][7] Emzirme döneminde kullanılması önerilmez.[7] Efedrin, α ve β adrenerjik reseptörlerin aktivitesini artırarak çalışır.[5]

Efedrin ilk olarak 1885'te izole edildi ve 1926'da ticari kullanıma girdi.[8][9] Dünya Sağlık Örgütü’nün Temel İlaçlar Listesi’nde yer almaktadır.[10] Jenerik ilaç olarak mevcuttur.[5] Normalde Ephedra cinsi bitkilerde bulunur.[5] Efedrin içeren diyet takviyeleri, varlığının má huáng tarafından not edildiği geleneksel Çin tıbbında kullanılanlar dışında,[5] Amerika Birleşik Devletleri’nde yasa dışıdır.[5]

Tıbbi kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Efedrin Sülfat (1932), Efedrin Bileşik (1932) ve Swan-Myers Efedrin Inhalant No. 66 (1940 dolaylarında)

Hem efedrin hem de psödoefedrin kan basıncını yükseltir ve bronkodilatör görevi görür, psödoefedrin ise önemli ölçüde daha az etkiye sahiptir.[11]

Efedrin taşıt tutmasını azaltabilir, ancak esas olarak taşıt tutması için kullanılan diğer ilaçların yatıştırıcı etkilerini azaltmak için kullanılmıştır.[12][13]

Efedrinin erken çocukluk dönemindeki konjenital miyastenik sendromda ve hatta yeni bir COLQ mutasyonu olan erişkinlerde bile hızlı ve uzun süreli yanıt verdiği bulunmuştur.[14]

Kilo kaybı[değiştir | kaynağı değiştir]

Efedrin

İlaç Etkileşimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

MAO inhibitörleri, alkol, ergo alkaloidleri, oksitosin, dijital ve halotanla birlikte kullanılmamalıdır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Ephedrine Hydrochloride 15mg Tablets Summary of Product Characteristics (SmPC)". emc. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020. 
  2. ^ "Ephedrine Nasal Drops 1.0% Summary of Product Characteristics (SmPC)". emc. 11 Mart 2015. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020. 
  3. ^ "Akovaz- ephedrine sulfate injection". DailyMed. 16 Nisan 2020. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020. 
  4. ^ "Title 21: Food And Drugs Part 341—Cold, Cough, Allergy, Bronchodilator, And Antiasthmatic Drug Products For Over-The-Counter Human Use". Electronic Code of Federal Regulations. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020. 
  5. ^ a b c d e f g h i j k l m n "Ephedrine". The American Society of Health-System Pharmacists. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017. 
  6. ^ Briggs GG, Freeman RK, Yaffe SJ (2011). Drugs in pregnancy and lactation : a reference guide to fetal and neonatal risk (9.9url=https://books.google.com/books?id=OIgTE4aynrMC&pg=PA495 bas.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. s. 495. ISBN 9781608317080. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım). 
  7. ^ a b "Ephedrine Pregnancy and Breastfeeding Warnings". 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2017. 
  8. ^ Debasis Bagchi; Harry G. Preuss, (Ed.) (2013). Obesity epidemiology, pathophysiology, and prevention (2.2url=https://books.google.com/books?id=6oHRBQAAQBAJ&pg=PA692 bas.). Boca Raton, Florida: CRC Press. s. 692. ISBN 9781439854266. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım). 
  9. ^ Fischer J, Ganellin CR (2006). Analogue-based Drug Discovery (İngilizce). John Wiley & Sons. s. 541. ISBN 9783527607495. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022. 
  10. ^ World Health Organization (2021). World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Cenevre: World Health Organization. hdl:10665/345533 Özgürce erişilebilir. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02. 
  11. ^ Drew CD, Knight GT, Hughes DT, Bush M (September 1978). "Comparison of the effects of D-(-)-ephedrine and L-(+)-pseudoephedrine on the cardiovascular and respiratory systems in man". British Journal of Clinical Pharmacology. 6 (3): 221-5. doi:10.1111/j.1365-2125.1978.tb04588.x. PMC 1429447 $2. PMID 687500. 
  12. ^ Buckey Jr JC (2006). Space Physiology. Oxford University Press. s. 201. ISBN 978-0-1997-4790-0. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022. 
  13. ^ Sanford CA, Jong EC (2008). The Travel and Tropical Medicine Manual E-Book (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 139. ISBN 978-1437710694. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022. 
  14. ^ Higashida K, Yamada M, Shimohata T (13 Nisan 2021). "Quick and long-lasting responsiveness by ephedrine in an adult woman with congenital myasthenic syndrome associated with a novel COLQ mutation. (2928)". Neurology (İngilizce). 96 (15 Supplement). ISSN 0028-3878. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Efedrin&oldid=32155887" sayfasından alınmıştır