Erdoğanizm: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
MRTFR55 (mesaj | katkılar)
Gerekçe: Nedensiz içerik silinmesi
Etiket: Elle geri alma
Cartsterta (mesaj | katkılar)
k madde genişletildi
3. satır: 3. satır:
'''Erdoğanizm''' veya '''Tayyipçilik''',<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.cnnturk.com/turkiye/bulent-arinc-tayyipci-olmayiniz | başlık = Bülent Arınç: "Tayyipçi olmayınız" | erişimtarihi = | tarih = 27 Aralık 2013 | dil = Türkçe | çalışma = CNN Türk | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131229012958/https://www.cnnturk.com/turkiye/bulent-arinc-tayyipci-olmayiniz | arşivtarihi = 29 Aralık 2013}}</ref> 2003'te [[Türkiye başbakanı|Türkiye Başbakanı]] ve 2014'te [[Türkiye cumhurbaşkanı|Cumhurbaşkanı]] seçilen [[Recep Tayyip Erdoğan]]'ın siyasi idealleri ve gündemi için kullanılan bir terimdir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/660310/Tanil_Bora__Erdoganizm_yukseliyor.html | başlık = Tanıl Bora: Erdoğanizm yükseliyor | yayımcı = ''[[Cumhuriyet (gazete)|Cumhuriyet]]'' | tarih = 14 Ocak 2017 | erişimtarihi = 5 Kasım 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170117132107/http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/660310/Tanil_Bora__Erdoganizm_yukseliyor.html | arşivtarihi = 17 Ocak 2017 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://tr.sputniknews.com/bidebunudinle/201705081028394441-levent-gultekin-turkiyede-artik-islamcilik-yok-erdoganizm-var/ | başlık = Levent Gültekin: Türkiye’de artık İslamcılık yok, Erdoğanizm var | yayımcı = ''[[Sputnik (haber ajansı)|Sputnik]]'' | tarih = 8 Mayıs 2017 | erişimtarihi = 5 Kasım 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170509141004/https://tr.sputniknews.com/bidebunudinle/201705081028394441-levent-gultekin-turkiyede-artik-islamcilik-yok-erdoganizm-var/ | arşivtarihi = 9 Mayıs 2017 | ölüurl =hayır}}</ref> Karizmatik otoriteden önemli derecede türetildiği ifade edilen destekle Erdoğanizm'in, [[Kemalizm]]'i tehdit ettiği ve Erdoğan'ın, [[Atatürk]]'ten sonra [[Türkiye]]'deki en güçlü kişilik olduğu belirtilmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.middleeastmonitor.com/20160523-erdoganism-and-turkeys-new-prime-minister/ | başlık = Erdoganism and Turkey’s new prime minister – Middle East Monitor | website = Middleeastmonitor.com | tarih = 23 Mayıs 2016 | erişimtarihi = 5 Kasım 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171029101556/https://www.middleeastmonitor.com/20160523-erdoganism-and-turkeys-new-prime-minister/ | arşivtarihi = 29 Ekim 2017 | ölüurl =hayır}}</ref>
'''Erdoğanizm''' veya '''Tayyipçilik''',<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.cnnturk.com/turkiye/bulent-arinc-tayyipci-olmayiniz | başlık = Bülent Arınç: "Tayyipçi olmayınız" | erişimtarihi = | tarih = 27 Aralık 2013 | dil = Türkçe | çalışma = CNN Türk | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131229012958/https://www.cnnturk.com/turkiye/bulent-arinc-tayyipci-olmayiniz | arşivtarihi = 29 Aralık 2013}}</ref> 2003'te [[Türkiye başbakanı|Türkiye Başbakanı]] ve 2014'te [[Türkiye cumhurbaşkanı|Cumhurbaşkanı]] seçilen [[Recep Tayyip Erdoğan]]'ın siyasi idealleri ve gündemi için kullanılan bir terimdir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/660310/Tanil_Bora__Erdoganizm_yukseliyor.html | başlık = Tanıl Bora: Erdoğanizm yükseliyor | yayımcı = ''[[Cumhuriyet (gazete)|Cumhuriyet]]'' | tarih = 14 Ocak 2017 | erişimtarihi = 5 Kasım 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170117132107/http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/660310/Tanil_Bora__Erdoganizm_yukseliyor.html | arşivtarihi = 17 Ocak 2017 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://tr.sputniknews.com/bidebunudinle/201705081028394441-levent-gultekin-turkiyede-artik-islamcilik-yok-erdoganizm-var/ | başlık = Levent Gültekin: Türkiye’de artık İslamcılık yok, Erdoğanizm var | yayımcı = ''[[Sputnik (haber ajansı)|Sputnik]]'' | tarih = 8 Mayıs 2017 | erişimtarihi = 5 Kasım 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170509141004/https://tr.sputniknews.com/bidebunudinle/201705081028394441-levent-gultekin-turkiyede-artik-islamcilik-yok-erdoganizm-var/ | arşivtarihi = 9 Mayıs 2017 | ölüurl =hayır}}</ref> Karizmatik otoriteden önemli derecede türetildiği ifade edilen destekle Erdoğanizm'in, [[Kemalizm]]'i tehdit ettiği ve Erdoğan'ın, [[Atatürk]]'ten sonra [[Türkiye]]'deki en güçlü kişilik olduğu belirtilmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.middleeastmonitor.com/20160523-erdoganism-and-turkeys-new-prime-minister/ | başlık = Erdoganism and Turkey’s new prime minister – Middle East Monitor | website = Middleeastmonitor.com | tarih = 23 Mayıs 2016 | erişimtarihi = 5 Kasım 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171029101556/https://www.middleeastmonitor.com/20160523-erdoganism-and-turkeys-new-prime-minister/ | arşivtarihi = 29 Ekim 2017 | ölüurl =hayır}}</ref>


== Genel bakış ==
[[İhsan Yılmaz]] ve [[Galib Beşirov]]'a göre Erdoğanizm; seçim otoriterliğinden, [[Nepotizm|kayırmacılık]] (''[[neopatrimonyalizm]]''den), [[Popülizm|popülist]] [[retorik]]ten ve kökeni [[İslamcılık]]tan gelen politik ideoloji olmak üzere dört bileşenden oluşmaktadır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.jstor.org/stable/26801121|başlık=Turkey’s AKP and the Myth of Islamist Moderation|erişimtarihi=|tarih=2019|sayı=3/4|sayfa=131|çalışma=Jewish Political Studies Review|yayıncı=|cilt=30|ad=Hussein|soyadı=Solomon|issn=0792-335X|doi=10.2307/26801121}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.tr724.com/erdoganizm-ve-uzerine-oturdugu-dort-ana-sutun/ | başlık = Erdoğanizm ve üzerine oturduğu dört ana sütun | erişimtarihi = 12 Şubat 2021 | tarih = 27 Mart 2018 | dil = Türkçe | çalışma = | yayıncı = Tr724 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180330045341/https://www.tr724.com/erdoganizm-ve-uzerine-oturdugu-dort-ana-sutun/ | arşivtarihi = 30 Mart 2018}}</ref>
Erdoğanizm, [[Muhafazakâr demokrasi|muhafazakâr demokrasinin]] kişiselleştirilmiş bir versiyonu olarak, temel idealleri arasında öncelikle seçimsel onaya dayanan, daha az olarak ise güçler ayrılığı ve kurumsal denge ve denetim ilkelerine dayanan güçlü bir merkezi liderliğe, dinin ilham kaynağı olduğuna dair bir anlayışa sahiptir. Eleştirmenler, Erdoğan'ın siyasi bakış açısını sıklıkla otoriter veya seçimle iş başına gelen bir otoriterlik olarak nitelendirmektedirler. Erdoğanizm'in seçim odaklı bakış açısı, Macaristan Başbakanı [[Viktor Orbán]] gibi yabancı liderler tarafından sıklıkla [[illiberal demokrasi]] olarak tanımlanmıştır.


Erdoğanizmin, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda temel olan [[Altı Ok|Kemalist ilkelerden]] uzaklaşmayı ve Erdoğan'ın vizyonuyla uyuşmayan [[Laiklik|katı laiklik]] gibi idealleri ortadan kaldırmayı amaçlayan 'Yeni Türkiye'yi kurma arzusundan da güçlü bir şekilde etkilenmekte olduğu iddia ediliyor. Erdoğanizm destekçileri, genellikle [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı İmparatorluğu'ndan]] gelen kültürel ve geleneksel değerlerin yeniden canlanmasını talep etmekte ve [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti'nin]] kurucusu [[Mustafa Kemal Atatürk]] tarafından başlatılan batı yanlısı sosyal reformları ve modernleşmeyi eleştirmektedirler. Erdoğanizm'e yönelik temel destek, çoğunlukla Erdoğan etrafında bir kişilik kültü gelişmesi ve karizmatik liderliğin baskınlığından kaynaklanmaktadır. Türk muhafazakâr değerlerinin bireysel bir temsilcisi olarak kişiselleşen Erdoğan'ın rolü, [[2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi|2014 Cumhurbaşkanlığı seçimleri için]] "Milletin Adamı" şeklinde çevrilebilecek, "Man of the nation" gibi önemli seçim sloganları şeklinde kendini göstermiştir.<ref>{{cite web|url=http://www.internethaber.com/turk-tipi-baskanlik-sistemi-nedir-kuzu-acikladi-1484669h.htm|title=Türk tipi Başkanlık Sistemi nedir Kuzu açıkladı|access-date=2016-07-30|date=2015-11-06|website=Internethaber.com}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.huffingtonpost.com/doug-bandow/why-both-erdoganism-and-k_b_7677712.html|title=Why Both Erdoganism and Kemalism May Finally Be Dead in Turkey|access-date=2016-07-30|date=27 June 2015|website=Huffingtonpost.com|author=Doug Bandow}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-07-28/orban-says-he-seeks-to-end-liberal-democracy-in-hungary|title=Orban Says He Seeks to End Liberal Democracy in Hungary|access-date=2016-07-30|date=2014-07-28|website=Bloomberg.com|author=Zoltan Simon}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.eastonline.eu/en/east-61/erdoganism-and-democracy|title=Erdoganism and democracy|access-date=2016-07-30|archive-date=2016-08-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20160822232558/http://www.eastonline.eu/en/east-61/erdoganism-and-democracy|website=Eastonline.eu|author=East 61 Turkey|url-status=dead}}</ref>
İdeolojik kökenleri [[Türkiye'de muhafazakârlık|Türk muhafazakârlığı]]ndan gelmekte olan bu kavramın en baskın olduğu söylenen siyasi tarafı, Erdoğan'ın 2001'de kurduğu parti olan [[Adalet ve Kalkınma Partisi]]'dir.{{kaynak belirt}} Uluslararası siyaset biliminde 2011 itibarıyla ortaya atılan bu kavram, Erdoğan'ın Türkiye'deki yönetiminde tek adamlaşma sürecini karşıladığı, Erdoğan'ın yönetim anlayışı ve söylemleriyle birlikte uluslararası siyasette popülist olarak görülen; Rusya'da [[Putinizm]], ABD'de [[Trumpizm]] ve Macaristan'da [[Viktor Orbán]] ile karşılaştırılarak değerlendirilmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://daktilo1984.com/forum/bir-amerikan-gerilimi-populizm-hegemonya-ve-halk/ | başlık = Bir Amerikan Gerilimi: Popülizm, Hegemonya ve Halk | erişimtarihi = 3 Mart 2021 | dil = Türkçe | çalışma = daktilo1984.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20201126113023/https://daktilo1984.com/forum/bir-amerikan-gerilimi-populizm-hegemonya-ve-halk/ | arşivtarihi = 26 Kasım 2020}}</ref>

== Tarih ==
'Erdoğanizm' terimi, ilk olarak Erdoğan'ın [[2011 Türkiye genel seçimleri|2011 genel seçim]] zaferinden kısa bir süre sonra ortaya çıktı ve genellikle [[Adalet ve Kalkınma Partisi|AK Parti'nin]] muhafazakâr demokratik ideallerinin Erdoğan'ın demagoji ve kişilik kültüyle birleştiği şekliyde tanımlandı. Terimin kullanımı, Erdoğan'ın küresel sahnede daha fazla tanınmasına paralel olarak artmıştır, bunun başlıca nedeni [[Yeni Osmanlıcılık|Neo-Osmanlıcılığa]] dayanan proaktif dış politika ideallerine dayanan Erdoğanizm'in kapsadığı bir temel faktördür.<ref>{{cite web|url=http://intpolicydigest.org/2011/10/02/erdoganism-a-word-of-caution/|title=Erdoganism: A Word of Caution|access-date=2016-07-30|date=2011-10-02|website=Intpolicydigest.org|last=Awiti|first=Alex}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.gisreportsonline.com/erdoganism-a-practical-guide,politics,1861,report.html|title=Party purges and a war against the Kurds move Turkish President Erdogan closer to one-man rule|access-date=2016-07-30|archive-date=2018-08-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180812151008/https://www.gisreportsonline.com/erdoganism-a-practical-guide,politics,1861,report.html|date=2016-05-24|website=Gisreportsonline.com|url-status=dead}}</ref>

== Temel değerler ==
[[Mustafa Akyol]], Erdoğanizm'i temel olarak Erdoğan etrafında oluşturulan bir kişilik kültüne dayanan bir ideoloji olarak tanımlamış ve ona Rusya'daki [[Putinizm|Putinizm'e]] benzer bir popülist otoriterlik şekli olarak atıfta bulunmuştur. Akyol ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nun yüceltilmesini, İslamcılığı, Türk milliyetçiliğini, Orta Doğu'da batılı siyasi müdahalelere duyulan şüpheyi, Kemalizm'in reddedilmesini ve demokratik sürecin ve seçimlerin belli algılar altında yapılmasını Erdoğanizm'in temel özellikleri olarak açıklamıştır.<ref>{{cite magazine|url=https://foreignpolicy.com/2016/06/21/erdoganism-noun-erdogan-turkey-islam-akp/|title=Erdoganism|access-date=2016-07-30|date=2016-06-21|magazine=[[Foreign Policy]]|last=Akyol|first=Mustafa}}</ref>

=== İslamcılık tartışmaları ===
Erdoğanizm'in bazı unsurları, özellikle destekçileri tarafından kullanılan siyasi retorik, İslamcılıktan ilham alsa da, Erdoğan etrafında oluşturulan yoğun kişilik kültünün, devlet politikasındaki egemenliği konusunda şüpheci olan sert çizgili İslamcıları izole ettiği iddia edilmektedir. Erdoğanizmin merkezi ve baskın otoritesi, takipçilerin bir lider yerine [[Allah|Allah'a]] ve [[İslam|İslam'ın]] öğretilerine bağlı olmaları gerektiğine inanan İslamcılar tarafından eleştirilmiştir. Bu nedenle, Erdoğan'ın baskın egemenliği, özellikle [[Saadet Partisi]] (SP) gibi İslamcı partiler tarafından İslamcılığa dayanmadığı, ancak muhafazakâr destekçiler arasında halk desteğini sürdürmek için dini retorik kullanan otoriterlik temelinde olduğu iddia edilen Erdoğanizm'e yönelik İslamcı eleştirileri artırmıştır.<ref>{{cite web|url=http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2015/03/turkey-erdoganism-is-becoming-distinct-from-islamism.html|title=Is 'Erdoganism' threat to Turkey's Islamism?|access-date=2016-07-30|date=2015-03-30|website=Al-monitor.com|author=Mustafa Akyol}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Turkish secularism and Islam under the reign of Erdoğan|date=2019-02-18|pages=1–9|journal=Southeast European and Black Sea Studies|volume=19|issn=1468-3857|doi=10.1080/14683857.2019.1580828|last1=Yavuz|first1=M. Hakan|last2=Öztürk|first2=Ahmet Erdi|doi-access=free}}</ref>


== Ayrıca bakınız ==
== Ayrıca bakınız ==
* [[Muhafazakâr demokrasi]]
* [[Muhafazakâr demokrasi]]
* [[Totaliter demokrasi]]
* [[Totaliter demokrasi]]
* [[Avrupa şüpheciliği]]
* [[Batı karşıtlığı]]
* [[Türk modeli]]
* [[Türk modeli]]
* [[Kılıçdaroğlu Doktrini]]


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==

Sayfanın 18.17, 25 Mayıs 2023 tarihindeki hâli

2007 genel seçimleri öncesinde düzenlenen bir Adalet ve Kalkınma Partisi mitinginden görünüm
İstanbul'da bir binaya asılmış Erdoğan portresi ve Erdoğan'ın "Tek millet, tek bayrak, tek vatan, tek devlet" sözü.

Erdoğanizm veya Tayyipçilik,[1] 2003'te Türkiye Başbakanı ve 2014'te Cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan'ın siyasi idealleri ve gündemi için kullanılan bir terimdir.[2][3] Karizmatik otoriteden önemli derecede türetildiği ifade edilen destekle Erdoğanizm'in, Kemalizm'i tehdit ettiği ve Erdoğan'ın, Atatürk'ten sonra Türkiye'deki en güçlü kişilik olduğu belirtilmektedir.[4]

Genel bakış

Erdoğanizm, muhafazakâr demokrasinin kişiselleştirilmiş bir versiyonu olarak, temel idealleri arasında öncelikle seçimsel onaya dayanan, daha az olarak ise güçler ayrılığı ve kurumsal denge ve denetim ilkelerine dayanan güçlü bir merkezi liderliğe, dinin ilham kaynağı olduğuna dair bir anlayışa sahiptir. Eleştirmenler, Erdoğan'ın siyasi bakış açısını sıklıkla otoriter veya seçimle iş başına gelen bir otoriterlik olarak nitelendirmektedirler. Erdoğanizm'in seçim odaklı bakış açısı, Macaristan Başbakanı Viktor Orbán gibi yabancı liderler tarafından sıklıkla illiberal demokrasi olarak tanımlanmıştır.

Erdoğanizmin, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda temel olan Kemalist ilkelerden uzaklaşmayı ve Erdoğan'ın vizyonuyla uyuşmayan katı laiklik gibi idealleri ortadan kaldırmayı amaçlayan 'Yeni Türkiye'yi kurma arzusundan da güçlü bir şekilde etkilenmekte olduğu iddia ediliyor. Erdoğanizm destekçileri, genellikle Osmanlı İmparatorluğu'ndan gelen kültürel ve geleneksel değerlerin yeniden canlanmasını talep etmekte ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk tarafından başlatılan batı yanlısı sosyal reformları ve modernleşmeyi eleştirmektedirler. Erdoğanizm'e yönelik temel destek, çoğunlukla Erdoğan etrafında bir kişilik kültü gelişmesi ve karizmatik liderliğin baskınlığından kaynaklanmaktadır. Türk muhafazakâr değerlerinin bireysel bir temsilcisi olarak kişiselleşen Erdoğan'ın rolü, 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimleri için "Milletin Adamı" şeklinde çevrilebilecek, "Man of the nation" gibi önemli seçim sloganları şeklinde kendini göstermiştir.[5][6][7][8]

Tarih

'Erdoğanizm' terimi, ilk olarak Erdoğan'ın 2011 genel seçim zaferinden kısa bir süre sonra ortaya çıktı ve genellikle AK Parti'nin muhafazakâr demokratik ideallerinin Erdoğan'ın demagoji ve kişilik kültüyle birleştiği şekliyde tanımlandı. Terimin kullanımı, Erdoğan'ın küresel sahnede daha fazla tanınmasına paralel olarak artmıştır, bunun başlıca nedeni Neo-Osmanlıcılığa dayanan proaktif dış politika ideallerine dayanan Erdoğanizm'in kapsadığı bir temel faktördür.[9][10]

Temel değerler

Mustafa Akyol, Erdoğanizm'i temel olarak Erdoğan etrafında oluşturulan bir kişilik kültüne dayanan bir ideoloji olarak tanımlamış ve ona Rusya'daki Putinizm'e benzer bir popülist otoriterlik şekli olarak atıfta bulunmuştur. Akyol ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nun yüceltilmesini, İslamcılığı, Türk milliyetçiliğini, Orta Doğu'da batılı siyasi müdahalelere duyulan şüpheyi, Kemalizm'in reddedilmesini ve demokratik sürecin ve seçimlerin belli algılar altında yapılmasını Erdoğanizm'in temel özellikleri olarak açıklamıştır.[11]

İslamcılık tartışmaları

Erdoğanizm'in bazı unsurları, özellikle destekçileri tarafından kullanılan siyasi retorik, İslamcılıktan ilham alsa da, Erdoğan etrafında oluşturulan yoğun kişilik kültünün, devlet politikasındaki egemenliği konusunda şüpheci olan sert çizgili İslamcıları izole ettiği iddia edilmektedir. Erdoğanizmin merkezi ve baskın otoritesi, takipçilerin bir lider yerine Allah'a ve İslam'ın öğretilerine bağlı olmaları gerektiğine inanan İslamcılar tarafından eleştirilmiştir. Bu nedenle, Erdoğan'ın baskın egemenliği, özellikle Saadet Partisi (SP) gibi İslamcı partiler tarafından İslamcılığa dayanmadığı, ancak muhafazakâr destekçiler arasında halk desteğini sürdürmek için dini retorik kullanan otoriterlik temelinde olduğu iddia edilen Erdoğanizm'e yönelik İslamcı eleştirileri artırmıştır.[12][13]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Bülent Arınç: "Tayyipçi olmayınız"". CNN Türk. 27 Aralık 2013. 29 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Tanıl Bora: Erdoğanizm yükseliyor". Cumhuriyet. 14 Ocak 2017. 17 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2017. 
  3. ^ "Levent Gültekin: Türkiye'de artık İslamcılık yok, Erdoğanizm var". Sputnik. 8 Mayıs 2017. 9 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2017. 
  4. ^ "Erdoganism and Turkey's new prime minister – Middle East Monitor". Middleeastmonitor.com. 23 Mayıs 2016. 29 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2017. 
  5. ^ "Türk tipi Başkanlık Sistemi nedir Kuzu açıkladı". Internethaber.com. 2015-11-06. Erişim tarihi: 2016-07-30. 
  6. ^ Doug Bandow (27 June 2015). "Why Both Erdoganism and Kemalism May Finally Be Dead in Turkey". Huffingtonpost.com. Erişim tarihi: 2016-07-30. 
  7. ^ Zoltan Simon (2014-07-28). "Orban Says He Seeks to End Liberal Democracy in Hungary". Bloomberg.com. Erişim tarihi: 2016-07-30. 
  8. ^ East 61 Turkey. "Erdoganism and democracy". Eastonline.eu. 2016-08-22 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2016-07-30. 
  9. ^ Awiti, Alex (2011-10-02). "Erdoganism: A Word of Caution". Intpolicydigest.org. Erişim tarihi: 2016-07-30. 
  10. ^ "Party purges and a war against the Kurds move Turkish President Erdogan closer to one-man rule". Gisreportsonline.com. 2016-05-24. 2018-08-12 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2016-07-30. 
  11. ^ Akyol, Mustafa (2016-06-21). "Erdoganism". Foreign Policy. Erişim tarihi: 2016-07-30. 
  12. ^ Mustafa Akyol (2015-03-30). "Is 'Erdoganism' threat to Turkey's Islamism?". Al-monitor.com. Erişim tarihi: 2016-07-30. 
  13. ^ Yavuz, M. Hakan; Öztürk, Ahmet Erdi (2019-02-18). "Turkish secularism and Islam under the reign of Erdoğan". Southeast European and Black Sea Studies. 19: 1–9. doi:10.1080/14683857.2019.1580828. ISSN 1468-3857.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)